Συμπληρώνονται σήμερα 78 χρόνια από την αποφράδα εκείνη ημέρα που ο φασισμός που κυβερνούσε τότε την Ιταλία κτύπησε με ιταμότητα και θράσος την πόρτα της Ελλάδας και της ζήτησε να παραδοθεί. Το «όχι» που εκστόμισε ο δικτάτορας Μεταξάς, ήταν το «όχι» του ελληνικού λαού, όπως αποδείχτηκε αμέσως από τα ανδραγαθήματα στο μέτωπο.
Τα υπόλοιπα, τα καταγράφει η ιστορία.
Αντικείμενο τούτων των σκέψεων είναι οι σχέσεις που διαμορφώθηκαν με την Ιταλία μετά από τον πόλεμο.
Μετά από μια περίοδο ψυχρότητας που εν πολλοίς οφειλόταν στην «επιχείρηση» ανασύνταξης όλων των χωρών που ενεπλάκησαν στον πόλεμο (εμείς εν τω μεταξύ είχαμε και την μέγιστη περιπέτεια του εμφυλίου που προκάλεσε η Αριστερά και δη τότε που όλη η Ευρώπη ανασυντασσόταν) οι σχέσεις των δυο χωρών μπήκαν σε ρυθμούς κανονικότητας. Συν τω χρόνω έγιναν πιο ζεστές και κατέληξαν απολύτως φιλικές.
Μάλιστα, την περίοδο της δικτατορίας των συνταγματαρχών, η Ιταλία άνοιξε τις πόρτες της σε πολλές προσωπικότητες της αντιδικτατορικής αντίστασης, ενώ εκεί κατέφυγε και το αντιτορπιλικό «Βέλος» με κυβερνήτη τον Νίκο Παππά, σε μια από τις μέγιστες αντιστασιακές πράξεις του Πολεμικού Ναυτικού κατά τη δικτατορία.
Αργότερα, κατά τη διάρκεια της μεταπολίτευσης οι Ιταλοί έγιναν απρόσμενοι σύμμαχοι του Κωνσταντίνου Καραμανλή, στις προσωπικές του μάχες για να μπορέσει να επιτύχει την είσοδο της Ελλάδας στην, τότε, Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα». Πρωταρχικός παράγοντας αυτής της απρόσμενης συμμαχίας ήταν οι σχέσεις του Καραμανλή με τον τότε πρωθυπουργό της Ιταλίας, Τζούλιο Αντρεότι. Ο οποίος, παρά τις ενστάσεις του –ακόμη κι αντιρρήσεις- που κατά καιρούς προέβαλλε υπερασπιζόμενος τα αγροτικά προϊόντα της χώρας του, συναίνεσε στο τέλος.
15 χρόνια μετά, όταν ο Κώστας Σημίτης «πάλευε» για να βάλει την Ελλάδα στην Ευρωζώνη, βρήκε απρόσμενο σύμμαχο την Ιταλία. Έστω και για τους δικούς της λόγους. Ήδη οι Ιταλοί είχαν τεράστιο χρέος κι ελλείμματα, αλλά σκέφτηκαν ότι αν έμπαινε η Ελλάδα στην Ευρωζώνη, που δεν είχε και σε μεγάλη τάξη τα οικονομικά της, θα ήταν πιο δύσκολος ο ρόλος των Ευρωπαίων εταίρων, με δυο κράτη του ευρωπαϊκού Νότου που είχαν σχεδόν τα ίδια χαρακτηριστικά. Μπορεί οι δομές των δυο οικονομιών να ήταν εντελώς διαφορετικές αφού οι Ιταλοί είχαν σημαντική βιομηχανική οικονομία κι εξωστρεφές εμπόριο, αλλά στην ουσία είχαν κι ομοιότητες αφού κι οι δυο οικονομίες παρήγαγαν χρέος κι ελλείμματα.
Αργότερα, οι Ιταλοί, έστω κι άθελά τους συνετέλεσαν και στην αποφυγή της βίαιης ελληνικής χρεοκοπίας το 2009-2010. Αφού οι Ευρωπαίοι εταίροι φοβήθηκαν μη τυχόν μεταδοθεί η κρίση στην Ιταλία (και σε άλλα κράτη –μέλη) και καταρρεύσει η Ευρωζώνη κι η ευρωπαϊκή οικονομία και προχώρησαν στο πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας.
Καταμεσής της κρίσης, το 2012, ο Ιταλός Μάριο Ντράγκι που ανέλαβε την ευθύνη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ήταν εκείνος που έδωσε ανάσα στην Ελλάδα, εγκαταλείποντας την άκαμπτη πολιτική του προκατόχου του Τρισέ.
Σήμερα, η Ιταλία, πάλι άθελά της όπως στην αρχή της ελληνικής κρίσης, ίσως βοηθήσει την Ελλάδα. Ακόμη και μέσω αυτών των αλλοπρόσαλλων κι ανερμάτιστων λαϊκιστών που την κυβερνούν.
Να εξηγήσω τι εννοώ: Οι Ιταλοί με τον προϋπολογισμό που κατέθεσαν, που αυξάνει το έλλειμμα κι αντιστρέφει την πορεία αποκλιμάκωσης του τεράστιου ιταλικού χρέους, αναγκάζουν το ευρωπαϊκό διευθυντήριο των Βρυξελλών να είναι πιο «προσεκτικό» με την Ελλάδα. Εξ αιτίας κινδύνων νέας ανάφλεξης.
Από την άλλη πλευρά, η κρίση στην Ιταλία, κτυπά κι εμάς που είμαστε ο πιο αδύναμος κρίκος στην ευρωπαϊκή οικονομία. Σε συνδυασμό με την αδυναμία της χώρας μας από τις ελλειμματικές οικονομικές πολιτικές της κυβέρνησης, να βρει πρόσβαση στις αγορές.
Όπως και νάναι, η ιστορία γράφει ότι πλέον Ελλάδα κι Ιταλία πορεύονται στον χρόνο ως φίλες χώρες, στενοί σύμμαχοι κι εσχάτως κυβερνώμενες κι οι δυο από τον λαϊκισμό…
