Είχαμε πιεί ένα-δυο ποτηράκια και συζητούσαμε για τον Σαββόπουλο. Είχε προηγηθεί ένα προσκύνημα σε μια απο τις μπουάτ που επιμένουν να υπάρχουν, την “Απανεμιά”, στην Πλάκα. Έτσι, για να θυμηθούμε εκείνα τα χρόνια, που ψάχναμε τις μπουάτ όπως οι χρυσοθήρες το χρυσάφι στα ποτάμια της Αμερικής.
Και, καθώς υποχωρούσε η κουβεντα, άρχισα να αντιλαμβάνομαι πόσο τεράστιο βάρος μεταφέρουμε στους ώμους μας εμείς, του εξήντα οι εκδρομείς..
Εμείς, που μπορεί να μην γνωρίσαμε πόλεμο (είμαστε η πλέον τυχερή γενιά από το 1821 κι έπειτα) αλλά γνωρίσαμε αλλαγές κοσμογονικές, τις οποίες έπρεπε να αντέξουμε. Και, σας ορκίζομαι, δεν τις άντεξαν όλοι!
Εμείς, λοιπόν, γνωρίσαμε την αμερικάνικη βοήθεια, γνωρίσαμε το μπλου τζην, τις παράγκες των προσφυγικών, γνωρίσαμε την Αθήνα με τα ποτάμια της ανοιχτά, τον Παπάγο, τον Καραμανλή, τα Ιουλιανά, την Επταετία. Ξυπνούσαμε ένα πρωί κι είχαμε χάσει κάποιον φίλο, ο οποίος είχε συλληφθεί και χανόταν για αρκετό καιρό.
Γνωρίσαμε το “παράνομο ραδιόφωνο” καθώς ακούγαμε,όπως οι γονείς μας στην Κατοχή, ξένους σταθμούς, στα “βραχέα”. Λονδίνο, Ντώϋτσε Βέλε, Παρίσι, αλλά και Βουκουρέστι (ακόμα θυμάμαι το σήμα, την εισαγωγή από την ρουμάνικη ραψωδία του Ενέσκου) και Μόσχα (εκείνη η καμπάνα, που ηχούσε ως σήμα, έδινε στον σταθμό ειδικό, σοβιετικό, βάρος), Σόφια. Όλα όσα μπορούσαν να μας πληροφορήσουν για το τί γινόταν, αφού τα δικά μας ραδιόφωνα έπαιζαν “τα δικά τους”…
Κι ύστερα, ζήσαμε την τραγωδία της Κύπρου, την ταραγμένη εποχή της Μεταπολίτευσης, το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία, την περίοδο της “τρέλας” του 89, την περίοδο Κοσκωτά και την αγωνιώδη και επικίνδυνη ισορροπία της κυβέρνησης Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, τον γάμο του Ανδρέα με την Δήμητρα…
Κι ύστερα, σκεπτόμουν το βάρος που σηκώνουμε, καθώς ζήσαμε όλα εκείνα τα ιερά τέρατα. Τον Σεφέρη, τον Ελύτη, τον Θεοδωράκη, τον Χατζιδάκι, τον Τσαρούχη, τον Εγγονόπουλο, τον Φασιανό, τον Χατζηκυριάκο-Γκίκα, τους μεγάλους συγγραφείς, που κάποια στιγμή στέρεψαν, τον Γιάννη Μαρκόπουλο, τον Θάνο Μικρούτσικο, τον Μάνο Λοΐζο, τον Μανόλη Ρασούλη, τον Λευτέρη Παπαδόπουλο, τον Μάνο Ελευθερίου, τον Κώστα Τριπολίτη, τον Άλκη Αλκαίο, τον Γιώργο Ζαμπέτα, τον Απόστολο Καλδάρα, τον Πυθαγόρα, τον Καζαντζίδη.
Κι ακόμη, προλάβαμε τον Μάρκο, τον Τσιτσάνη, τον Παπαϊωάννου, τον Νίκο Καββαδία. Και τώρα θρηνούμε τον Διονύση, που περιείχε όλους αυτούς!
“Δεν μπορείτε να καταλάβετε πόσο βάρος σηκώνω”, είπα στους δυο, κατά πολύ νεότερους, συνομιλητές μου.
Ναι, ο Σαββόπουλος “περιείχε” όλους εκείνους τους οποίους ανέφερα και πολλούς άλλους. Κι εμείς, του εξήντα οι εκδομείς, αποχαιρετάμε ένα μεγάλο κομμάτι της ζωής μας, την οποία ομόρφυνε με το πνεύμα και την μεγαλοσύνη του. Φτάσαμε στ’ ανείπωτα, δεν πετάμε τίποτα! Στο καλό…
