Μετά την Ιρανική στρατιωτική επίθεση εναντίον του Ισραήλ, επίθεση που εν προκειμένω έλαβε χώρα το Σάββατο 13 Απριλίου, έχουν ξεκινήσει πάλι οι προσπάθειες για την επίτευξη μίας συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας, μεταξύ του Ισραήλ και της τρομοκρατικής οργάνωσης της ‘Χαμάς.’
Γράφει ο Δρ. Σίμος Ανδρονίδης
Σε αυτό το πλαίσιο, δύναται να αναφέρουμε πως οι πρώτες πληροφορίες σχετικά με την εξελίξει διαπραγμάτευση μεταξύ της Ισραηλινής κυβέρνησης και της ηγετικής ομάδας της ‘Χαμάς’, κάνουν λόγο για το ό,τι οι δύο πλευρές έχουν φθάσει κοντά σε συμφωνία για την επίτευξη συμφωνίας.[1]
Όμως, οφείλουμε να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικά, και σε θεωρητικό επίπεδο, από την στιγμή όπου αφενός μεν δεν έχουμε ακόμη κάποια συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών, και, αφετέρου δε, απέχουμε από αυτό το σημείο, παρά το γεγονός πως υπάρχει πρόοδος.
Πρόοδος που οφείλεται και στο γεγονός πως η Ισραηλινή κυβέρνηση, προκειμένου να αυξήσει τις πιθανότητες επίτευξης μίας βιώσιμης συμφωνίας εκεχειρίας, δεν διστάζει να ρίξει τον πήχη των προσδοκιών, φθάνοντας έως του σημείου να ζητήσει την απελευθέρωση μόλις 33 Ισραηλινών ομήρων. Θέτοντας παράλληλα επί τάπητος το ενδεχόμενο αποχώρησης στρατιωτών του από περιοχές της Λωρίδας της Γάζας.[2] Μία σημαντική παραχώρηση, η οποία, όχι μόνο φανερώνει πως το Ισραήλ δεν έχει καμία πρόθεση να ασκήσει τον έλεγχο στη Λωρίδα της Γάζας επί μακρόν, αλλά, αποδεικνύει και πόσο στρεβλές και λανθασμένες είναι όλες εκείνες οι (αντι-Εβραϊκές και αντι-Ισραηλινές) απόψεις που κάνουν λόγο για την ‘διάπραξη γενοκτονίας στη Λωρίδα της Γάζας από τους Ισραηλινούς στρατιώτες’.
Εάν όντως οι Ισραηλινές ‘αμυντικές δυνάμεις’ διαπράττουν ‘γενοκτονία’ δεν θα μπορούσαν να παρατείνουν επ’ αόριστον την παραμονή τους στον πυκνοκατοικημένο Παλαιστινιακό θύλακα, στοχεύοντας έτσι να ολοκληρώσουν αυτό που ξεκίνησαν; Εμβαθύνοντας περισσότερο στην ανάλυση μας, θα υποστηρίξουμε πως αυτή την φορά, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η ενεργότερη εμπλοκή των Ηνωμένων Πολιτειών στα της διαπραγματευτικής διαδικασίας, γεγονός που πρωτίστως οφείλεται στο ό,τι η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών και προσωπικά ο υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν, έχουν πλέον βαθιά επίγνωση του πόσο αδιάλλακτη[3] είναι η ηγεσία της ‘Χαμάς’. Και για να καμφθεί η αδιαλλαξία της, απαιτείται και η ενεργότερη εμπλοκή και η χρήση ‘εργαλείων’ πειθούς, όπως είναι η πρόταση που υπέβαλλαν οι Ηνωμένες Πολιτείες προς το Κατάρ.
Μέσω αυτής, ζητούν από το εμιράτο του Κόλπου να προχωρήσει στην εκδίωξη των ηγετικών στελεχών της ‘Χαμάς’ από την χώρα, σε περίπτωση όπου και αυτή την φορά, αρνηθούν την Ισραηλινή πρόταση. Και η παρέμβαση των Ηνωμένων Πολιτειών είναι σημαντική και λόγω του ό,τι η ‘Χαμάς’ ξαφνικά και απροειδοποίητα, μπορεί να υιοθετήσει την τακτική του «win-lose»,[4] σύμφωνα με την διατύπωση του Spangler.
Δηλαδή, να σταματήσει να διαπραγματεύεται διατρανώνοντας πως όποια πρόοδος έχει επιτευχθεί έως τώρα δεν ισχύει και ζητώντας από την άλλη πλευρά (από το Ισραήλ) περισσότερες υποχωρήσεις. Με στόχο να φανείς η ίδια ο ‘μεγάλος νικητής’ των διαπραγματεύσεων. Και για να αποτραπεί μία τέτοια αρνητική εξέλιξη, χρειαζόμαστε αντίβαρα.
Από έναν τέτοιου τύπου αδιάλλακτο διαπραγματευτή,[5] θα πρέπει να αναμένεται και η διατύπωση πολλών ερωτήσεων ώστε να εκνευριστεί η άλλη πλευρά (οι διαμεσολαβητές) και να αποχωρήσουν από τις συζητήσεις. Βέβαια, στο σημείο όπου βρισκόμαστε τώρα, κάτι τέτοιο είναι δύσκολο να συμβεί. Καθ’ όλη την διάρκεια του προηγούμενου χρονικού διαστήματος, η ‘Χαμάς’ έσπευσε να εφαρμόσει και την τακτική του ‘δοκιμαστικού μπαλονιού’.
Όπως υποστηρίζει ο Νίκος Βλάχος, «δοκιμαστικό μπαλόνι ονομάζουμε μια ελαστική λύση που προσφέρεται για να διαπιστώσει τις αντιδράσεις».[6]
Κατ’ αυτόν τον τρόπο, πρότεινε ενώ εξελίσσονταν οι συζητήσεις επί μίας συγκεκριμένης πρότασης, την απελευθέρωση περισσότερων Παλαιστίνιων κρατουμένων και τον οριστικό τερματισμό του πολέμου (ενώ δεν συζητούνταν κάτι τέτοιο), ωθώντας την άλλη πλευρά στο να ζητήσει μία προσωρινή παύση των συνομιλιών προκειμένου να σκεφθεί τις προτάσεις της ‘Χαμάς’, με αποτέλεσμα όμως, να χάνεται πολύτιμος χρόνος για τους Ισραηλινούς ομήρους και τους συγγενείς τους. Αυτή η τακτική θα μπορούσε να ονομαστεί κάλλιστα ‘πετώ την μπάλα στην κερκίδα’.
Πολύ σωστά, η Ισραηλινή κυβέρνηση,[7] έθεσε συγκεκριμένο χρονικό όριο στη ‘Χαμάς’ προκειμένου αυτή να απαντήσει επί της πρότασης της. Εάν δε το κάνει σε διάστημα μίας εβδομάδας, τότε θα ξεκινήσει άμεσα η Ισραηλινή στρατιωτική επιχείρηση στην πόλη της Ράφα. Κάτι που ήδη συμβαίνει, εδώ και λίγες ημέρες. Η ξαφνική μεταστροφή της ηγεσίας της ‘Χαμάς’ (αποδοχή των προτάσεων των διαμεσολαβητών), αποδείχθηκε προσχηματική.
[1] Θεωρητικώ τω τρόπω, θα επισημάνουμε πως η Ισραηλινή κυβέρνηση και η ηγετική ομάδα της ‘Χαμάς’ που συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις από το Κατάρ, δεν θα γίνουν ποτέ «συνεργαζόμενοι», για να παραπέμψουμε στην ανάλυση του Βλάχου. Εδώ και επτά μήνες που διεξάγεται η ένοπλη σύγκρουση στη Λωρίδα της Γάζας, οι διαπραγματευτές των δύο πλευρών δεν έχουν έρθει ποτέ σε απευθείας επαφή, στο εγκάρσιο σημείο όπου η Ισραηλινή κυβέρνηση, και πολύ ορθά, δεν αναγνωρίζει την ‘Χαμάς’ ως ‘ισότιμο συνομιλητή’ της. Ως ‘συνομιλητή’ με τον οποίο έχει να συζητήσει το οτιδήποτε άλλο πέραν των ζητημάτων που αφορούν την σύγκρουση στη Λωρίδα της Γάζας και τον αντίκτυπο της (απελευθέρωση Ισραηλινών ομήρων, παροχή μεγαλύτερων ποσοτήτων ανθρωπιστικής βοήθειας, αποχώρηση μέρους των Ισραηλινών ‘αμυντικών δυνάμεων’ από συγκεκριμένες περιοχές του Παλαιστινιακού θύλακα). Και πως αλλιώς θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, όταν η αντι-Εβραϊκή ‘Χαμάς’ τάσσεται ρητά υπέρ της καταστροφής του Ισραήλ, έχει ασκήσει στο παρελθόν βία κατά Ισραηλινών πολιτών, και, οργάνωσε μία βάρβαρη τρομοκρατική επίθεση στο έδαφος του; Το τεράστιο χάσμα μεταξύ των δύο πλευρών, σπεύδουν εν μέρει να καλύψουν οι χώρες εκείνες που λειτουργούν διαμεσολαβητικά: Ήτοι, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Αίγυπτος και το Κατάρ, που θα κάθε φορά μεταφέρουν τις προτάσεις της μίας πλευράς προς την άλλη. Εν είδει υποθέσεως εργασίας, θα υποστηρίξουμε πως οι Καταριανοί διαμεσολαβητές έχουν στενή συνεργασία και με τους Αμερικανούς ομολόγους τους, λόγω και της αμοιβαίας εμπιστοσύνης που έχει διαμορφωθεί μεταξύ τους. Εμπιστοσύνη που διαμορφώθηκε βήμα-βήμα την περίοδο όπου το Κατάρ ανέλαβε διαμεσολαβητικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις των Ηνωμένων Πολιτειών με τους ‘Ταλιμπάν, με στόχο την επίτευξη συμφωνίας για την αποχώρηση Αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων από την χώρα. Βλέπε σχετικά, Βλάχος, Νικόλαος., ‘Η τεχνική διαπραγματεύσεων ως εργαλείο επίτευξης στρατηγικών στόχων,’ Διπλωματική Εργασία, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, 2003, σελ. 33, Διαθέσιμη στο: VlachosNikolaosMsc2003.pdf (uom.gr)
[2] Η διαπραγματευτική στρατηγική που έχει υιοθετήσει η Ισραηλινή κυβέρνηση, καθίσταται η ‘καλύτερη απάντηση’ σε όλους εκείνους που χαρακτηρίζουν απλοϊκά και προδήλως εσφαλμένα τον πρωθυπουργό της χώρας Μπενιαμίν Νετανιάχου ως ‘σκληρό’ και ‘αδιάλλακτο’, που το μόνο που έχει κατά νου είναι το πότε θα ξεκινήσει η αναμενόμενη στρατιωτική επιχείρηση των Ισραηλινών ‘αμυντικών δυνάμεων’ στην πόλη της Ράφα, στα σύνορα της Γάζας με την Αίγυπτο. Κινούμενοι αυστηρά θεωρητικά, θα τονίσουμε πως το Ισραήλ από την πρώτη στιγμή εξεδήλωσε την πρόθεση συμμετοχής σε διαπραγματεύσεις (παρά το ‘τραύμα’ που προκάλεσε εντός της Ισραηλινής κοινωνίας η βάρβαρη επίθεση της ‘Χαμάς’ και όσα φρικτά διέπραξαν Παλαιστίνιοι τρομοκράτες), αναζητώντας επίμονα και βασανιστικά προτάσεις (‘λύσεις’), που θα μπορούσαν να κάμψουν την αδιάλλακτη στάση των ηγετών της Ισλαμιστικής-Τζιχαντιστικής οργάνωσης. Όμως, τόσο τα μέλη της Ισραηλινής κυβέρνησης συνασπισμού, όσο και οι Ισραηλινοί διαπραγματευτές, δεν μπορούν να «διαχωρίσουν τους ανθρώπους από το πρόβλημα», για να παραφράσουμε ελαφριά τον Νίκο Βλάχο. Και τι σημαίνει κάτι τέτοιο; Σημαίνει πως για τους ίδιους οι ηγέτες της ‘Χαμάς’ είναι μέρος του ‘προβλήματος’ και όχι της ‘λύσης’, στο εγκάρσιο σημείο όπου η συμμετοχή των Ισραηλινών διαπραγματευτών στις συνομιλίες δεν παύει να έχει έναν ‘έκτακτο’ χαρακτήρα. Και αυτή η θεώρηση δεν πρόκειται να αλλάξει. Ενδεχόμενη απελευθέρωση όλων των καταταλαιπωρημένων Ισραηλινών ομήρων που κρατούν η ‘Χαμάς’ και η ‘Ισλαμική Τζιχάντ,’ σε βάθος χρόνου, θα μπορούσε να αποτελέσει το έναυσμα για την χρήση πολύ ισχυρής δύναμης πυρός κατά της ‘Χαμάς,’ με στόχο την πλήρη καταστροφή της. Βλέπε σχετικά, Η τεχνική διαπραγματεύσεων ως εργαλείο επίτευξης στρατηγικών στόχων…ό.π., σελ. 45.
[3] Εστιάζοντας στο εξελισσόμενο διαπραγματευτικό παίγνιο, μπορούμε να αντιληφθούμε το πόση υπομονή και αυτο-συγκράτηση δείχνουν οι Ισραηλινοί διαπραγματευτές, οι οποίοι τίθενται αντιμέτωποι με παρελκυστικές τακτικές, με σκόπιμες καθυστερήσεις, με προσπάθειες απόκτησης οφέλους, με τις προσπάθειες που αποσκοπούν στο να εξασφαλίσει η ηγετική ομάδα της ‘Χαμάς’ την επ’ αόριστον παραμονή της στη Ντόχα του Κατάρ. Σε μία σύνθετη και απαιτητική διαπραγμάτευση όπως αυτή (οι συμβαλλόμενοι ‘παίκτες’ είναι αρκετοί και όχι μόνο δύο), η εναλλαγή συναισθημάτων καθίσταται πολύ γρήγορη, με τους Ισραηλινούς διαπραγματευτές όμως, να μην μπορούν να αισθανθούν χαρά μετά από μία επιτυχία σαν και αυτή του περασμένου Νοεμβρίου (πρώτη συμφωνία επίτευξης κατάπαυσης του πυρός) και λόγω της κατάστασης στην οποία βρίσκονται οι Ισραηλινοί όμηροι, και λόγω του αντίκτυπου που προκάλεσε στο Ισραήλ η βάρβαρη τρομοκρατική επίθεση της ‘Χαμάς.’
[5] Την διαπραγματευτική στρατηγική του ‘σε βάζω στην αναμονή επ’ αόριστον’ υιοθέτησε το Ιρανικό, θεοκρατικό, αυταρχικό καθεστώς (στενός σύμμαχος της ‘Χαμάς’) κατά την διάρκεια του τελευταίου διαπραγματευτικού γύρου (2021) με διαπραγματευτές της ομάδας ‘5+1’ (Ηνωμένες Πολιτείες, Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία, Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, Ρωσία, Ευρωπαϊκή Ένωση), για το πυρηνικό του πρόγραμμα. Η στρατηγική αυτή οδήγησε τις διαπραγματεύσεις σε αδιέξοδο, ωθώντας τους Δυτικούς κυρίως διαπραγματευτές, να στοχαστούν πάνω στις ‘τεχνικές’ διαπραγμάτευσης που μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα αυταρχικό καθεστώς προκειμένου να ‘πάρει αυτό που θέλει στο χρόνο που θέλει’. Προκειμένου να ‘αποχωρήσει από μία διαπραγμάτευση δίχως να χρεωθεί την οποιαδήποτε ευθύνη για αυτή την εξέλιξη’. Προκειμένου να δείξει με τρόπο διακριτικό πως ‘δεν συμφωνεί με τις προτάσεις που έχει υποβάλλει η άλλη πλευρά’.
[6] Βλέπε σχετικά, Η τεχνική διαπραγματεύσεων ως εργαλείο επίτευξης στρατηγικών στόχων…ό.π., σελ. 51. Σε μία τέτοια περίπτωση, η ‘Χαμάς’ δεν αποχωρεί από τις διαπραγματεύσεις, αλλά, έμμεσα τις ναρκοθετεί, αποκλίνοντας από το συμφωνηθέν πλαίσιο.
[7] Ένα τέτοιο ‘τελεσίγραφο’ μπορεί να ‘εξουδετερώσει’ εκ των πραγμάτων τα ‘τερτίπια’ και τις παρελκυστικές τακτικές της ‘Χαμάς’ φέροντας την ενώπιον αυτού που πασχίζει να αποφύγει τόσο καιρό: Ήτοι, ενώπιον της ευθύνης για τον τερματισμό των συνομιλιών. ‘Έξυπνα’ η Ισραηλινή κυβέρνηση λέει στους Παλαιστίνιους της Ράφα ‘κοιτάξτε ποιος θα ευθύνεται για ό,τι συμβεί από εδώ και πέρα’. Για την ‘αλφάβητο’ των διαπραγματεύσεων, βλέπε και, Johnson, Ralph., ‘Negotiation basics,’ Sage Publications, 1993.
Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία στη σελίδα μας. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε τη σελίδα, θα υποθέσουμε πως είστε ικανοποιημένοι με αυτό.Εντάξει
