Στέφανος Κασσελάκης και ευρωεκλογές – Γράφει ο Δρ. Σίμος Ανδρονίδης

Στις 30 Μαρτίου, απολύθηκε από τις τάξεις των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων ο πρόεδρος του Συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, Στέφανος Κασσελάκης, μετά από συνολικά 15 ημέρες στρατιωτικής θητείας.

 Σε αυτό το πλαίσιο, δύναται να αναφέρουμε πως η απόλυση του θέτει τις βάσεις ώστε το κόμμα του οποίου ηγείται και που δεν κέρδισε τις εντυπώσεις κατά την διάρκεια της πρόσφατης κοινοβουλευτικής συζήτησης με αφορμή την πρόταση δυσπιστίας που υπέβαλλε το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα-Κίνημα Αλλαγής, να χαράξει την στρατηγική του εν όψει ευρωεκλογών.

 Με τα μέλη του να καλούνται επίσης να επιλέξουν ποιοι θα είναι οι υποψήφιοι ευρωβουλευτές του κόμματος.[1]

Θεωρητικώ τω τρόπω, θα επισημάνουμε πως δεν έχουν διακρίνει μέχρι στιγμής κάποια συγκεκριμένα δείγματα γραφής ως προς την στρατηγική που θα ακολουθήσει το κόμμα εν όψει των ευρωεκλογών της 9^ης Ιουνίου.

Η παρουσίαση του ευρωπαϊκού προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία έλαβε χώρα σε ειδική εκδήλωση την Πέμπτη 14 Μαρτίου, επισκιάστηκε επικοινωνιακά από την κατάταξη του επικεφαλής του στον στρατό την επόμενη ημέρα.

 Και, πέραν του επικοινωνιακού σκέλους, επρόκειτο περί εκδήλωσης που αφορά το πρόγραμμα και μόνο αυτό, και όχι το πως θα πορευθεί ο ΣΥΡΙΖΑ μέχρι τις ευρωεκλογές. Το που θα εστιάσει προκειμένου να ανταπεξέλθει στον σκληρό πολιτικοϊδεολογικό ανταγωνισμό με την Νέα Δημοκρατία και με το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής του Νίκου Ανδρουλάκη.[2]

Ο πολίτης πια Στέφανος Κασσελάκης (ήσαν τόσο σύντομη η διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας, ώστε αμφιβάλλουμε κατά πόσον απώλεσε την ιδιότητα του πολίτη), υιοθετεί, προς ώρας τουλάχιστον, αμφίσημες θέσεις, θυμίζοντας μας την ανάλυση του Μ. Έντελμαν, σύμφωνα με τον οποίο, «μόνο η αμφισημία και όχι η ακριβολογία, μπορεί να αυξήσει τη δημοφιλία ενός υποψηφίου∙ και χάρη στη δημοφιλία και όχι χάρη στην ιδεολογία, ο ηγέτης μπορεί να υπηρετεί τα συμφέροντα του κόμματος του».[3]

Αυτό ακριβώς πράττει ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος διατυπώνει άλλοτε αμφίσημες και άλλοτε ‘μισές’ θέσεις, ενώ παράλληλα, δεν διστάζει να αναιρεί ο ίδιος θέσεις εκπεφρασμένες από κεντρικά στελέχη του κόμματος του.

Με στόχο όχι μόνο να «αυξήσει τη δημοφιλία του»,[4] δια της ‘θόλωσης’ των θέσεων και των προτάσεων του κόμματος του ώστε να μην δυσαρεστήσει κανέναν, αλλά, και να μετακινείται κατά το δοκούν, ανάλογα με το που κινείται κάθε φορά η φορά του κομματικού-πολιτικού ανταγωνισμού. Και τι σημαίνει κάτι τέτοιο;

Σημαίνει πως όταν σε πρώτο πλάνο τίθεται ο ανταγωνισμός ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής με ‘έπαθλο’ την δεύτερη θέση στις ευρωεκλογές, μπορεί να δηλώνει αρκούντως ‘Αριστερός’ και ‘πάντως πιο Αριστερός από το ‘δεξιόστροφο’ ΠΑΣΟΚ.’

Όταν μόνο στο επίκεντρο τίθεται ο ανταγωνισμός με την Νέα Δημοκρατία, μπορεί να επικαλείται, όχι την αριστερή-ριζοσπαστική παράδοση του κόμματος του, όσο το ό,τι αυτό εκπροσωπεί έναν ευρύτερο χώρο που ξεκινά από την Αριστερά, συμπεριλαμβάνει την Κεντροαριστερά (ή αλλιώς, το λεγόμενο ‘Προοδευτικό Κέντρο’ ), και φθάνει έως τις παρυφές της Νέας Δημοκρατίας.

Είναι εν τοις πράγμασι δύσκολο όμως να του επιφέρει εκλογική επιτυχία η τακτική της αμφισημίας, η οποία συμπληρώνεται από ενίοτε ισχυρές δόσεις λαϊκισμού (ο Στέφανος Κασσελάκης δεν διστάζει να αμφισβητήσει ένα από τα βασικά κεκτημένα της  εκεί όπου ο κατά Κασσελάκης ‘λαός’, είτε είναι ο ‘κομματικός λαός’ είτε είναι  ο ελληνικός[5] έχει ένα και μόνο ‘ιερό καθήκον’: Να ‘γκρεμίσει από τα βάθρα του τις διάφορες κάστες που τον ‘πνίγουν’ και δεν τον αφήνουν να εκφραστεί.’

[1] Η διενέργεια προκριματικών εκλογών για την επιλογή των υποψηφίων ευρωβουλευτών του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, είναι κάτι το καινούργιο (ας μην πούμε πρωτόγνωρο) για το εγχώριο κομματικό-πολιτικό σύστημα. Εν είδει υποθέσεως εργασίας, θα υποστηρίξουμε πως ούτε η Νέα Δημοκρατία ούτε και το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής, έχουν διενεργήσει μία τέτοιου τύπου εσωκομματική εκλογική διαδικασία, καλώντας μέλη και φίλους να επιλέξουν αυτοί το ποιοι θέλουν να είναι οι υποψήφιοι ευρωβουλευτές του κόμματος τους. Που μπορεί να οφείλεται μία τέτοια παράδοξη επιλογή η οποία δεν είναι συμβατή με το ίδιο το status των ευρωεκλογών; Ας το δούμε αναλυτικότερα. Πρώτον, στην απόφαση Κασσελάκη να καταστήσει τις επικείμενες ευρωεκλογές της 9^ης Ιουνίου, αφενός μεν ως την ‘πρώτη πραγματικά κρίσιμη μάχη’ ενάντια στη Νέα Δημοκρατία, και, αφετέρου δε, να θέσει τις βάσεις, μέσω ενός θετικού εκλογικού αποτελέσματος, για την αμφισβήτηση της πολιτικής κυριαρχίας της Νέας Δημοκρατίας. Ως εκ τούτου, στρέφεται στη βάση του κόμματος ζητώντας από τα μέλη να επιλέξουν τους ‘καλύτερους δυνατούς υποψηφίους’, οι οποίοι θα είναι αυτοί που θα διαμορφώσουν τις προϋποθέσεις ώστε να ‘τεθεί ένα τέλος στην κυριαρχία της Νέας Δημοκρατίας’. Ακόμη και αν δε το ομολογεί ανοιχτά, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, δεν εκλαμβάνει τις ευρωπαϊκές εκλογές ως εκλογές ‘δευτέρας τάξης’. Δεύτερον, στην απόφαση Κασσελάκη να προκύψει ένα νέο «πολιτικό προσωπικό», για να παραπέμψουμε στην ανάλυση της Δανάης Κολτσίδα. Ένα νέο «πολιτικό προσωπικό» (δεν αναφερόμαστε μόνο σε όλους όσοι επιλεγούν ως υποψήφιοι ευρωβουλευτές), το οποίο και θα κληθεί να προβάλλει τον Συριζαϊκό πολιτικό λόγο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σε αυτή την κατεξοχήν θεσμική ‘αρένα’ όπου λαμβάνουν χώρα συζητήσεις επί εκατοντάδων θεμάτων, και επίσης, θα κληθεί, έχοντας προετοιμαστεί κατάλληλα, να ασκήσει κυβερνητικά καθήκοντα, εάν αυτό καταστεί εφικτό. Άλλως πως, ο Στέφανος Κασσελάκης αποβλέπει στη δημιουργία μίας νέας κομματικής ανθρωπογεωγραφίας, περισσότερο αντιπροσωπευτικής των κοινωνικών τάσεων συγκριτικά με την ανθρωπογεωγραφία του κόμματος την περίοδο 2015-2019, όταν και συγκυβερνούσε με τους Ανεξάρτητους Έλληνες του Πάνου Καμμένου. Τρίτον, στην απόφαση του να συνεχίσει, με κάθε τρόπο, την προσπάθεια μετασχηματισμού του κόμματος του, θεωρώντας πως όσο μεγαλύτερη η εμπλοκή της βάσης στις κομματικές διεργασίες και αποφάσεις, τόσο περισσότερο αποδυναμώνονται δίκτυα, ρεύματα και τάσεις, που κατά τον ίδιο, υπονομεύουν τόσο τον ίδιο όσο και την διαδικασία μετασχηματισμού του εθνικολαϊκιστικού κόμματος. Βλέπε σχετικά, Κολτσίδα, Δανάη., ‘Το πολλαπλό είδωλο της ‘’Πρώτης Φορά’’ Αριστεράς: Το Πολιτικό Προσωπικό του ΣΥΡΙΖΑ (2012-2018),’ στο: Μπαλαμπανίδης, Γιάννης., (επιμ.), ‘ΣΥΡΙΖΑ. Ένα κόμμα εν κινήσει. Από τη διαμαρτυρία στη διακυβέρνηση,’ Εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα, 2019.

[2] Κινούμενοι θεωρητικά, θα πούμε πως ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ λειτούργησε, όσον αφορά την κατάταξη του στον στρατό, με όρους αμιγώς ψηφιακούς, όπως αναμενόταν άλλωστε. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, εκτιμούμε πως δεν έσπευσε να λειτουργήσει ως «ψηφιακός ηγέτης», σύμφωνα με την διατύπωση των Nirschl & Steinberg, αλλά, ως ‘πολίτης’ που δεν πράττει κάτι άλλο από αυτό που πράττουν και οι υπόλοιποι Έλληνες πολίτες που σπεύδουν να υπηρετήσουν την στρατιωτική του θητεία. Η άτσαλη ή αλλιώς, η άγαρμπη προσπάθεια του να καταδείξει πως βιώνει αυτή την ‘πρωτόγνωρη’ για έναν άνδρα, ‘εμπειρία’ της στρατιωτικής θητείας με τον ίδιο τρόπο που την βιώνουν και οι άλλοι, υποσκελίστηκε από την έλλειψη του οποιουδήποτε μέτρου και ισονομίας μεταξύ του ίδιου και των συναδέλφων του φαντάρων: Του παραχωρήθηκε ειδικό γραφείο προκειμένου να συνεχίσει να ασκεί απρόσκοπτα τα προεδρικά του καθήκοντα, την στιγμή όπου κάλλιστα το κόμμα θα μπορούσε να συνεχίσει να λειτουργεί για λίγες ημέρες δίχως αυτόν. Άρα, εξ αρχής διεφάνη η ‘διαφορά’ που τον χωρίζει από τους υπόλοιπους φαντάρους, σε ένα σημείο μάλιστα όπου ο στρατός αποτελεί τον κατεξοχήν χώρο όπου αυτή η ‘διαφορά’ θα μπορούσε να αρθεί έστω και για λίγες ημέρες, με πρωτοβουλία του ίδιου του Κασσελάκη. Λαμβάνοντας υπόψιν την ανάλυση της Κορίν Πελισσόν, θα μπορούσαμε να κάνουμε λόγο για την έλλειψη στοιχειώδους δικαιοσύνης. «Χάρη στη δικαιοσύνη ο καθένας μας αποκτά εξ ίσου επίγνωση του ότι ζει σε μια κοινότητα διεπόμενη από κανόνες που ισχύουν για όλους ανεξαρτήτως της κοινωνικής λειτουργίας τους». Το γεγονός πως έσπευσε να παρελάσει στις 25 Μαρτίου, στην πόλη της Θήβας, δεν αποκρύπτει την έλλειψη δικαιοσύνης και την μετατροπή της στρατιωτικής θητείας σε happening που δεν αφορά παρά τον ίδιο. Βλέπε σχετικά, Πελλισόν, Κορίν., ‘Για να κατανοήσουμε τον Λεβινάς,’ Μετάφραση: Φαράκλας, Γιώργος, Εκδόσεις Πόλις, Αθήνα, 2022, σελ. 229. Ο Κασσελάκης κινήθηκε στον αντίποδα μίας εκ των πλέον βασικών θέσεων του Γάλλου φιλοσόφου Εμμανουέλ Λεβινάς, για τον οποίο η πολιτική έρχεται «μετά την ηθική» και όχι το αντίστροφο.

[3] Βλέπε σχετικά, Endelman, M., ‘Pieces et regles du jeu politique,’ Le Seuil, Paris, 1991, σελ. 125. Το Κασσελακικό ψηφιακό «χάρισμα είναι απογυμνωμένο από μεγαλείο», για να δανειστούμε την ορολογία του Pierre-Andre Taguieff. Ταυτόχρονα, προκύπτει και ένα «αποϊδανικευμένο βοναπαρτιστικό ύφος», το οποίο του επιτρέπει να δηλώνει προς τους βουλευτές και τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ τα εξής: ‘Η ο ΣΥΡΙΖΑ θα αλλάξει με τον τρόπο που εγώ και μόνο εγώ θέλω και επιθυμώ, ή θα πάψει να υφίσταται.’ Διαφορετικά ειπωμένο, θα ‘τεθεί σε κίνδυνο η κοινοβουλευτική του εκπροσώπηση’. Βλέπε και, Taguieff, Andre-Pierre., ‘Ο λαϊκισμός και η πολιτική επιστήμη. Από την εννοιολογική πλάνη στα πραγματικά προβλήματα,’ Μετάφραση: Μπαλαμπανίδης, Γιάννης, Περιοδικό Νέα Εστία, Τόμος 164^ος, Τεύχος 1816, Νοέμβριος 2008, σελ. 845. Κινούμενοι σε ένα θεωρητικό-επιστημονικό επίπεδο, θεωρούμε πως ήσαν εκ των προτέρων πολύ δύσκολο για τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη, τον από το 1804 ‘Αυτοκράτορα των Γάλλων,’ το μην πέσει στην ‘παγίδα’ της αλαζονείας (για ‘μέθη’ θα μιλούσε ο Αλεξανδρινός ποιητής Κωνσταντίνος Καβάφης)  ειδικά εάν λάβουμε υπόψιν τα στρατιωτικά και πολιτικά του επιτεύγματα. Το γεγονός πως στην περίοδο της μεγάλης ακμής της, η Ναπολεόντεια ‘Μεγάλη Στρατιά’ (Grand Armee), επικρατούσε επί των πολιτικο-στρατιωτικών συνασπισμών που συν-αποτελούσαν οι μεγαλύτερες δυνάμεις της εποχής (Μεγάλη Βρετανία, Ρωσία, Αυστρία, Πρωσία).

[4] H κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος δεν έχει συμβάλλει, τουλάχιστον μέχρι στιγμής (κοινοβουλευτικές συζητήσεις όπως η πρόσφατη για την πρόταση δυσπιστίας δεν συμβάλλουν στην χάραξη στρατηγικής, έχοντας έναν στενά καταγγελτικό χαρακτήρα), στη διαμόρφωση της στρατηγικής του κόμματος εν όψει ευρωεκλογών.

[5] Απλοϊκά και προδήλως εσφαλμένα, τον ‘κυρίαρχο λαό’ που μετατρέπεται σε ‘όχλο’ βλέπει πίσω από την πρόσφατη βίαιη επίθεση κατά δύο τρανς ατόμων στην πόλη της Θεσσαλονίκης, παραβλέποντας πως για την άσκηση βίας ευθύνεται μία ομάδα νεαρών που θέλησαν να καταδείξουν (δια της βίας), ποιος ‘ελέγχει τον χώρο’. ‘Ποιος μπορεί να τον χρησιμοποιεί’. Πως αυτή η μικρή ομάδα μπορεί να θεωρηθεί ‘κυρίαρχος λαός’; Βλέπε σχετικά, Καραγεωργίου, Μπάμπης, ‘Στέφανος Κασσελάκης: “Όταν ο κυρίαρχος λαός μετατρέπεται σε όχλο δεν έχουμε τίποτα καλό να περιμένουμε για το μέλλον”, Ιστοσελίδα ‘Τhe Socialist,’ 10/03/2023, Στέφανος Κασσελάκης: “Όταν ο κυρίαρχος λαός μετατρέπεται σε όχλο δεν έχουμε τίποτα καλό να περιμένουμε για το μέλλον” – The Socialist  Ο Στέφανος Κασσελάκης δεν διστάζει να αμφισβητήσει ένα από τα βασικά κεκτημένα της  Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας που δεν είναι άλλο από την διενέργεια δίκαιων και ελεύθερων εκλογών.