Συμπληρώνονται σήμερα 45 χρόνια από την εξέγερση των φοιτητών στο Πολυτεχνείο και μαζί με τα χρόνια που περνούν εξακολουθούν να μεγεθύνονται οι προβληματισμοί για τον τρόπο που έφτασε ως γεγονός και συμβολισμός ως τις μέρες μας.
Όποιοι αναζητούν τις μικρές γραμμές και τα ψιλά γράμματα της ιστορίας, βλέπουν ότι η η εξέγερση στο Πολυτεχνείο έγινε λίγο διάστημα αφότου η χούντα του Παπαδόπουλου αρνήθηκε στους Αμερικανούς την παραχώρηση των αεροδρομίων της Κρήτης προκειμένου ν’ ανεφοδιάζονται τα’ αεροπλάνα τους που συμμετείχαν στον πόλεμο του Σουέζ και των υψωμάτων του Γκολάν, μεταξύ Αιγύπτου και Ισραήλ. Έναν πόλεμο που η χούντα εκτίμησε ότι το ΝΑΤΟ θα μείνει ουδέτερο, αλλά δεν ήταν έτσι.
Από εκεί κι ύστερα, ένας προβληματισμός που προκύπτει μονίμως αφορά το ερώτημα αν το Πολυτεχνείο ήταν η αρχή του τέλους της χούντας.
Οι εκτιμήσεις διίστανται.
Η Αριστερά που το καπηλεύθηκε ασυστόλως ισχυρίζεται ότι ήταν. Άλλωστε σ’ αυτό στήριξε όλο της το πολιτικό αφήγημα εδώ και σχεδόν μισό αιώνα.
Η πραγματικότητα δείχνει ότι χωρίς την αφροσύνη της χούντας και την εγκληματική επιχείρησή της στην Κύπρο που προκάλεσε την τουρκική εισβολή και τη διχοτόμηση του νησιού στην οποία επέβλεπε ο Κίσινγκερ και οι ΗΠΑ, θα ήταν μεν μια σπουδαία σελίδα αντίστασης αλλά όχι καθοριστική για την πτώση της χούντας.
Φυσικά, όλα αυτά θα καταγραφούν από την ιστορία όταν φύγουν κι οι τελευταίοι κρίκοι που ενώνουν την εποχή εκείνη με τις νέες εποχές που θα έρθουν. Όταν η νηφαλιότητα της σκέψης και της ανάλυσης των γεγονότων πάρουν τη θέση της συναισθηματικής προσέγγισης ή και των πολιτικών σκοπιμοτήτων που ακόμη κυριαρχούν.
Δεν υπάρχει, λοιπόν, αμφιβολία ότι η Αριστερά καπηλεύθηκε ασυστόλως το Πολυτεχνείο. Ακόμη και σήμερα θεωρεί ότι της ανήκει και με μια σειρά προπαγανδιστικών ενεργειών το κατέστησε από μια πράξη αυθορμητισμού αυταπάρνησης κι αυτοθυσίας σε επέτειο γεμάτη μίσος, ένταση, επεισόδια και επαναστατική γυμναστική.
Σ’ αυτό, φυσικά, συνετέλεσε και το γεγονός ότι σημαντική μερίδα εκ των προσώπων που συμμετείχαν στο Πολυτεχνείο, «πάτησαν» σ’ αυτό το γεγονός, ανελκύστηκαν στο πολιτικό σκηνικό και ευτέλισαν το «ψωμί –παιδεία- ελευθερία» με τις πράξεις τους και το στρογγυλοκάθισμά τους στις καρέκλες της εξουσίας. Με ελάχιστη προσφορά στον τόπο… έστησαν καριέρες επάνω στο Πολυτεχνείο.
Το Πολυτεχνείο, όμως, ο εορτασμός του, ο συμβολισμός του έγινε για ελευθερία. Έγινε για την ελεύθερη έκφραση. ‘Έγινε με το βλέμμα στο μέλλον. Δεν έγινε για να καπελωθεί η κοινωνία με ιδεολογήματα κι ουτοπίες.
Εξ ου και φτάσαμε στο σημείο να γιορτάζεται σήμερα το Πολυτεχνείο με ένα λογύδριο στα σχολεία και μετά με …επιδρομές στις καφετέριες, ως αργία από τα μαθήματα.
Παρακολουθώ από προχθές τη διαμάχη ανάμεσα στους συνδικαλιστές των καθηγητών των δημοσίων σχολείων με την ομοσπονδία Ιδιωτικών Εκπαιδευτικών Λειτουργών Ελλάδος.
Οι πρώτοι καταγγέλλουν τα ιδιωτικά σχολεία ότι δεν θα πραγματοποιήσουν το πρόγραμμα του υπουργείου για «την καθιερωμένη» γιορτή του Πολυτεχνείου, βεβηλώνοντας έτσι την επέτειο.
Ακόμη κι εδώ οι επαγγελματίες συνδικαλιστές κι εκπρόσωποι της Αριστεράς, λένε παραμύθια και ψέματα.
Κανενός υπουργείου το πρόγραμμα δεν αρνήθηκαν τα ιδιωτικά σχολεία. Αφού το πρόγραμμα του υπουργείου αφήνει την ευχέρεια του εορτασμού στους συλλόγους διδασκόντων κάθε σχολείου.
Η αλήθεια είναι ότι ιι μεν δάσκαλοι και καθηγητές των δημοσίων σχολείων, πήγαν χθες μια ώρα, έβγαλαν ένα λόγο κι έδιωξαν τα παιδιά για να συντηρήσουν τις καφετέριες. Οι δε δάσκαλοι και καθηγητές των ιδιωτικών σχολείων, έκαναν μάθημα όλη την ημέρα με μοναδικό αντικείμενο το Πολυτεχνείο. Κάθε καθηγητής, είτε δίδασκε μαθηματικά, είτε αρχαία, είτε βιολογία, μπήκε στην τάξη με τους μαθητές του και αντί μαθηματικά, αρχαία ή όποιο άλλο μάθημα είχαν, μίλησαν αποκλειστικά για το Πολυτεχνείο.
Ποιο είναι το πιο λογικό από τα δυο; Ποιο είναι το πιο τιμητικό για την επέτειο;
Να λοιπόν, με ποιον τρόπο το Πολυτεχνείο ευτελίζεται από τους ίδιους τους ανθρώπους που υποτίθεται το τιμούν.
Φτάσαμε στο σημείο το Πολυτεχνείο κι ο συμβολισμός του να γίνεται εγκύκλιος του κάθε Γαβρόγλου (ενδεικτικά τον αναφέρω ως πολιτικό προϊστάμενο της Παιδείας σήμερα) προς τα σχολεία αναφορικά με το πώς θα «γιορτάσουν» με στρατιωτική πειθαρχία ανά βαθμίδες και ανά εκπαιδευτικές μονάδες, λες και έχουμε να κάνουμε με κομματική αλυσίδα ινστρούχτσιας.
Κι ομολογώ ότι με την κουλτούρα που διέπει την Αριστερά μου προκαλεί έκπληξη που οι επαγγελματίες συνδικαλιστές κι οι επαγγελματίες «ιδεολόγοι», δεν έχουν ακόμα ζητήσει να είναι υποχρεωτική η πορεία και των μαθητών προς την Αμερικανική πρεσβεία.
Μια άλλη αλήθεια είναι ότι από τις εκδηλώσεις κομπορρημοσύνης και τον διαμοιρασμό παρασήμων ή διαβατηρίων προσωπικής ανέλκυσης, έλειπε πάντα η πλειοψηφία όσων ήταν στο Πολυτεχνείο, όσων πάλεψαν, όσων μάτωσαν. Όσων παρέμειναν σεμνοί και δεν έσπευσαν να εξαργυρώσουν τον αγώνα τους επαγγελματικά, κοινωνικά και πολιτικά. Όσων σιχάθηκαν από την πρώτη κιόλας επέτειο της γιορτής, στη μεταπολίτευση, όλους αυτούς τους αφώτιστους, ετερόφωτους κομματικούς ντενεκέδες της ανοησίας και της ουτοπίας.
Κάτι τελευταίο.
Το Πολυτεχνείο, ως ανυπακοή στη χούντα, ως αντίθεση, ως εξέγερση, είχε συντελεστές και πρωταγωνιστές ανθρώπους από τη δημοκρατική δεξιά μέχρι της άκρα αριστερά.
Δεν ήταν ιδιοκτησία κανενός παρά μόνο της δίψας για ελευθερία, δημοκρατία και ανεμπόδιστη Παιδεία.
Σήμερα καπηλεύεται ασυστόλως. Βιάζεται το πνεύμα του.
Γιορτάζεται ράθυμα και ρουτινιάρικα και σχεδόν παντού κομματικά καπελωμένο.
Το Πολυτεχνείο κρατικοποιήθηκε από τη Αριστερά από τις πρώτες ημέρες της μεταπολίτευσης και τελικά κατέστρεψε το ίδιο του το νόημα. Που ήταν το αίτημα για διαρκή Δημοκρατία, η απαίτηση για ανεμπόδιστη Παιδεία κι ελευθερία.
Κι ενώ ήταν φως στην ελεύθερη μεταπολιτευτική Ελλάδα, έχει καταστεί μια ρουτινιάρικη γιορτή στο ημίφως…
Κι όποιοι μπορούν να καταλάβουν ας καταλάβουν.
