*του Νίκου Βουδούρη
Ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα στην σύγχρονη ιστορία των επιστημών είναι η ταχύτητα ανάπτυξης και η αποτελεσματικότητα των εμβολίων έναντι του Covid-19. Όλα τα ινστιτούτα και τα ερευνητικά κέντρα ανά τον κόσμο ασχολούνται με αυτό το αντικείμενο. Πολλή γνώση, πολύς χρόνος, κόπος και τεράστια κονδύλια – σε βάρος άλλων δραστηριοτήτων – συνδυάζονται για το καλύτερο αποτέλεσμα. Τα αποτελέσματα πλέον είναι χειροπιαστά, η ανθρωπότητα έχει ήδη εμβόλια στα χέρια και προχωρεί στα επόμενα βήματα της οργάνωσης του δικτύου εμβολιασμού όσο τον δυνατόν περισσότερων ανθρώπων ανά τον κόσμο. Στις μεγαλύτερες και προηγμένες χώρες ήδη έχει ξεκινήσει ο εμβολιασμός . Όμως, πάντα σε οτιδήποτε καινούριο, υπάρχουν προβληματισμοί και ενδοιασμοί. ■ Πρέπει να γίνει το εμβόλιο ; Τί επιπτώσεις θα έχει; Είναι καλό/κακό ; Πότε πρέπει να γίνει; Ποιοι πρέπει να το κάνουν; Μπορούν όλοι να εμβολιαστούν; κ.ο.κ. Το εμβόλιο πληρεί τα ισχυρά πρότυπα ασφάλειας, ποιότητας και αποτελεσματικότητας. Τα δεδομένα για την ασφάλειά του έχουν αξιολογηθεί με αυστηρά κριτήρια. Όπως όλα τα φάρμακα και τα εμβόλια, έτσι και αυτό μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες. Οι περισσότερες από αυτές είναι ήπιες και βραχυπρόθεσμες και δεν τις εμφανίζουν όλοι. Σύμφωνα με τη αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων & Φαρμάκων (FDA), το εμβόλιο προκαλεί κυρίως τοπικές (στο σημείο της ένεσης) και συστηματικές παρενέργειες.
▫ Τοπικές αντιδράσεις είναι:
– Πόνος
– Ερυθρότητα
– Οίδημα (πρήξιμο)
▫ Συστηματικές αντιδράσεις είναι:
-κόπωση
-πονοκέφαλος
-μυαλγία (πόνος στους μυς)
-ρίγη
-πόνος στις αρθρώσεις
-πυρετός.
-λεμφαδενίτιδα
> Πόσο συχνές είναι;
Οι παρενέργειες εκδηλώνονται μέσα σε επτά ημέρες από το εμβόλιο, κυρίως μετά από τη δεύτερη δόση.
Ειδικότερα:
Το 84% των εθελοντών που έκαναν το εμβόλιο είχαν τοπικές (στο σημείο της ένεσης) αντιδράσεις
Το 63% ανέπτυξαν κόπωση
Το 55% παρουσίασαν πονοκέφαλο
Το 38% είχαν μυαλγίες
Το 32% είχαν ρίγη
Το 24% είχαν πόνους στις αρθρώσεις
Το 14,2% ανέπτυξαν πυρετό
Οι νεότεροι εθελοντές (ηλικίες 18-55 ετών) εμφάνιζαν συχνότερα υψηλό πυρετό απ’ ό,τι οι μεγαλύτερης ηλικίας. Ωστόσο τόσο ο πυρετός όσο και οι άλλες προαναφερθείσες παρενέργειες ήταν παροδικές. Η διάρκειά τους ήταν περίπου 1-2 ημέρες. ► Η αναφυλαξία είναι μια γνωστή, αν και πολύ σπάνια, παρενέργεια σε οποιοδήποτε εμβόλιο. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θα παρουσιάσουν αναφυλαξία. Τα σημάδια της είναι : φαγούρα στο δέρμα, δύσπνοια και πρήξιμο στο πρόσωπο ή στη γλώσσα.
► Έχω αλλεργία, να κάνω το εμβόλιο; Άλλο ΑΝΑΦΥΛΑΞΙΑ, άλλο ΑΛΛΕΡΓΙΑ. “Η αναφυλαξία προβάλλει με αιφνίδια έναρξη, ταχεία εξέλιξη, δερματολογικές βλάβες, ΚΑΙ έντονες καρδιολογικές ή αναπνευστικές εκδηλώσεις”. → Αν υπάρχει τέτοιο ιστορικό τότε είναι αντένδειξη. ▀ ΤΟ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΚΟΛΛΕΓΙΟ ΑΛΛΕΡΓΙΑΣ, ΑΣΘΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ ΑΛΛΕΡΓΙΚΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΕΜΒΟΛΙΟ PFIZER-BIONTECH COVID-19.
→ Αντένδειξη υπάρχει μόνο για τους ασθενείς με αλλεργία στο έκδοχο PEG και πιθανώς σε όσους πάσχουν από σύνδρομο διαταραχής μαστοκυτάρρων /συστηματική μαστοκύττωση καθώς και για όσους παρουσίασαν αναφυλαξία σε άλλο εμβόλιο στο παρελθόν. Οι υπόλοιποι ασθενείς με φαρμακευτική αλλεργία δεν έχουν αντένδειξη. ← Οι αλλεργικές αντιδράσεις στα εμβόλια, γενικά, είναι σπάνιες με την εμφάνιση αναφυλαξίας και εκτιμώνται σε 1,31 ανά 1 εκατομμύριο δόσεις.
Άτομα με συχνές αλλεργίες στα φάρμακα, τα τρόφιμα, τα εισπνεόμενα, τα έντομα και το λατέξ δεν είναι πιθανότερο από το ευρύ κοινό να έχουν αλλεργική αντίδραση στο εμβόλιο Pfizer-BioNTech COVID-19. Αυτοί οι ασθενείς θα πρέπει να ενημερώνονται για τα οφέλη του εμβολίου έναντι των κινδύνων που συνδέονται με αυτό.
Το εμβόλιο Pfizer-BioNTech COVID-19 πρέπει να χορηγείται σε περιβάλλον υγειονομικής περίθαλψης όπου μπορεί να αντιμετωπιστεί η αναφυλαξία. Όλα τα άτομα πρέπει να παρακολουθούνται για τουλάχιστον 20-30 λεπτά μετά την ένεση. Όλες οι αναφυλακτικές αντιδράσεις πρέπει να αντιμετωπίζονται αμέσως, με την επινεφρίνη ως θεραπεία πρώτης γραμμής. { Ένα πρωτόκολλο για τη διαχείριση της αναφυλαξίας πρέπει να είναι πάντα διαθέσιμο κάθε φορά που χορηγείται το εμβόλιο Pfizer / BioNTech. Η άμεση θεραπεία θα πρέπει να περιλαμβάνει 0,5 mg αδρεναλίνης ενδομυικά (0,5 ml 1: 1000 ή 1 mg / ml αδρεναλίνης) και στη συνέχεια εάν δεν αποκατασταθεί αδρεναλίνη IM κάθε 5 λεπτά. }
Το εμβόλιο Pfizer-BioNTech COVID-19 δεν πρέπει να χορηγείται σε άτομα με γνωστό ιστορικό σοβαρής αλλεργικής αντίδρασης στην πολυαιθυλενογλυκόλη, καθώς είναι ένα συστατικό αυτού του εμβολίου που είναι γνωστό ότι προκαλεί αναφυλαξία. Οι πολυαιθυλενογλυκόλες (PEG) ή οι μακρογόλες είναι υδρόφιλα πολυμερή που βρίσκονται σε καθημερινά προϊόντα όπως τρόφιμα, καλλυντικά και φάρμακα.
Όσοι έχουν ιστορικό αλλεργικών αντιδράσεων σε προηγούμενους εμβολιασμούς. Το εμβόλιο Pfizer-BioNTech COVID-19 δεν είναι ζωντανό εμβόλιο και μπορεί να χορηγηθεί σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς. Δεν γνωρίζουμε αυτή τη στιγμή εάν άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα θα ανταποκριθούν στο εμβόλιο και θα προστατευτούν από το COVID-19. ♦ Συμπερασματικά:
Δεν γίνεται σε παιδιά <16 ετών
Δεν υπάρχουν δεδομένα για χρήση στην εγκυμοσύνη και σε θηλάζουσες, οπότε δεν χορηγείται.
Σύσταση για αποφυγή εγκυμοσύνης για 2 μήνες μετά τη δεύτερη δόση.
Δεν γίνεται σε άτομα που έχουν αλλεργίες στα εμβόλια και στα έκδοχα τους.
Δεν χορηγείται ταυτόχρονα με άλλα εμβόλια.
Δεν πρέπει να χορηγείται σε άτομα με γνωστό ιστορικό σοβαρής αλλεργικής αντίδρασης στην πολυαιθυλενογλυκόλη.
*Ο Νίκος Βουδούρης είναι Παιδίατρος-Διδάκτωρ Ιατρικής -Δ.Σ Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας
ΑΠΕ-ΜΠΕ
