Γράφει ο Πρόδρομος Θεοδωρακόπουλος – Διευθυντής Γενικού Λυκείου Πλατέος

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΦΡΟΥΤΩΝ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ . . . . ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΙΑΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗΣ ΟΠΤΙΚΗΣ ΓΩΝΙΑΣ ΤΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ

Τις τελευταίες ημέρες στο διαδίκτυο και συγκεκριμένα σε αρκετά τοπικά ιστολόγια (blogs) παρακολουθούμε ένα (φιλολογικό ή καλύτερα ένα παραφιλολογικό) αγώνα που διεξάγεται στην περιοχή του δήμου Αλεξάνδρειας σχετικά με το πρόγραμμα της δωρεάν διανομής οπωροκηπευτικών στους μαθητές των σχολείων του δήμου μας.

Σε καμία περίπτωση πρόθεση δεν είναι η δημιουργία εντυπώσεων, αλλά η προβολή μιας διαφορετικής οπτικής στην προσέγγιση του θέματος και η δημιουργία προοπτικής σε αυτού του είδους τις ενέργειες.

Πριν ο καθένας από εμάς αναλωθεί σε εύκολες κριτικές του τύπου: «Αυτά τα φρούτα (σημ. υποβαθμισμένης ποιότητας) μοιράστηκαν στα παιδιά μας, βγάλτε συμπεράσματα. . .», «σάπια ακτινίδια μοιράστηκαν στα παιδιά μας. . .» «Μήπως το πρόγραμμα γίνεται για να βγάλει από τα οικονομικά αδιέξοδα τον Α Σ . . .», ή ακόμα τοποθετήσεις από την πλευρά των θιγομένων φορέων όπως « . . . οι ανώνυμες καταγγελίες για δήθεν σάπια ακτινίδια που μοιράστηκαν σε μαθητές στην περιοχή της Ημαθίας, είναι υποβολιμαίες και προβοκατόρικες. . .». Όλα τα παραπάνω δεν αποτελούν τίποτα άλλο παρά μόνο κορώνες που στοχεύουν στη δημιουργία πρόσκαιρων εντυπώσεων και αποπροσανατολίζουν από την ουσία του θέματος η οποία είναι μία και μοναδική χωρίς καμία προέκταση, στρέβλωση ή παρερμηνεία και βγαίνει από τις παρακάτω παραγράφους.

« . . .Το πρόγραμμα διανομής φρούτων, λαχανικών και γάλακτος στα σχολεία υποστηρίζεται σθεναρά από όλους τους εμπλεκόμενους (Ευρωπαϊκή Ένωση, Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, Υπουργείο Παιδείας και άλλους φορείς) διότι ενθαρρύνει την κατανάλωση οπωροκηπευτικών και γάλακτος από τα παιδιά, δύο βασικών και σημαντικών κατηγοριών προϊόντων.

. . . Το πρόγραμμα συμβάλλει στην υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών διατροφής από την ευαίσθητη παιδική ηλικία, αντί για τις σύγχρονες καταναλωτικές τάσεις που ευνοούν την κατανάλωση τροφίμων υψηλής επεξεργασίας, που βάλλουν κατά του διατροφικού μας πολιτισμού.

. . . Με την προώθηση φρούτων, λαχανικών και γάλακτος στα σχολεία, τα παιδιά μαθαίνουν ότι υπάρχει μια άλλη διατροφή, πιο υγιεινή από τα συσκευασμένα προϊόντα που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε trans λιπαρά, όπως τα πατατάκια και τα προϊόντα fast food. Έτσι, αποδέχονται πιο εύκολα τις συμβουλές των γονέων τους για υγιεινή διατροφή και στο χώρο του σχολείου.

. . .Το Πρόγραμμα Διανομής φρούτων και λαχανικών στα Σχολεία τονίζει τις ευεργετικές ιδιότητες των φρούτων και λαχανικών ιδιαιτέρως δε αυτών της πατρίδας μας και αποσκοπεί στην καθιέρωσή τους στο ημερήσιο σιτηρέσιο των μαθητών και είναι επομένως σημαντικό τόσο για τους παραγωγούς όσο και τους καταναλωτές για την προώθηση της ανάλωσης . . .»

Τις παραπάνω φράσεις εύκολα μπορεί να τις αλιεύσει στο διαδίκτυο όχι απλά ως δηλώσεις πολιτικών προσώπων, αλλά να τις εντοπίσει ενσωματωμένες στους σχετικούς Κανονισμούς της Ε.Ε. (όπως 1308/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, (ΕΚ) 288/2009 της Επιτροπής και (ΕΕ) 500/2014) ή των Υπουργικών Αποφάσεων (ΚΥΑ 5689/155586/8.12.2014 , Υ.Α 372/5675/19.01.2015) και στις τοποθετήσεις και άλλων σχετικών φορέων που ασχολούνται και ενδιαφέρονται για την υγιεινή διατροφή, τη γνωριμία με αυτή και την προώθηση της.

Αυτά τα προγράμματα δεν πρέπει να συγχέονται με άλλα σχετικά, που τρέχουν παράλληλα, και που έχουν ως στόχους την αναπλήρωση του εισοδήματος λόγω των περιοριστικών μέτρων (Ρωσικό εμπάργκο) ή την παροχή επισιτιστικής βοήθειας στις ασθενέστερες ομάδες του πληθυσμού παρότι υπάρχουν αρκετές ομοιότητες ως προς τους ωφελούμενες παραγωγικές τάξεις και καταναλωτές.

Ας βάλουμε όμως τα πράγματα στη σειρά και να ξεκινήσουμε με το γεγονός ότι: Η Διαχειριστική Επιτροπή φρούτων και λαχανικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενέκρινε 150 εκατομμύρια ευρώ για το πρόγραμμα διανομής των προϊόντων για το έτος 2015/16. Ο συνολικός προϋπολογισμός για το πρόγραμμα της Ελλάδας είναι 3,881 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 3,1436 εκατομμύρια ευρώ από την ΕΕ και 737.390 ευρώ από εθνική χρηματοδότηση. Τα 150 εκατομμύρια ευρώ της χρηματοδότησης για την περίοδο 2015-2016 θα διανεμηθούν μεταξύ των κρατών-μελών που έχουν υποβάλει προγράμματα, όλα εκτός από τη Σουηδία, τη Φινλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Το νέο ευρωπαϊκό πρόγραμμα προώθησης της κατανάλωσης φρούτων, λαχανικών και γάλακτος στα σχολεία αφορά τη συγχώνευση των δύο υφιστάμενων ευρωπαϊκών προγραμμάτων, αυτό της δωρεάν διανομής φρούτων, λαχανικών και μπανάνας με αυτό του γάλακτος και των γαλακτοκομικών προϊόντων στα σχολεία. Τα δύο προγράμματα διανομής υλοποιούνται στην Ε.E., το γάλα από το 1977 και τα οπωροκηπευτικά από το 2007. Το ύψος της ενωσιακής ενίσχυσης για το νέο αυτό ευρωπαϊκό πρόγραμμα ανέρχεται για τα οπωροκηπευτικά και τις μπανάνες στα 150 εκατ. και για το γάλα στα 80 εκατ. ευρώ ανά σχολικό έτος.

Το προτεινόμενο νέο πρόγραμμα για τη διανομή φρούτων, λαχανικών, μπανάνας και γάλακτος στα σχολεία βελτιώνει τα υφιστάμενα σχήματα μέσω:

 της νέας ενιαίας προσέγγισης,

 του αυξημένου εκπαιδευτικού του χαρακτήρα,

 της ενίσχυσης της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας,

 της υιοθέτησης ενός νέου τρόπου κατανομής των πόρων και

 της εξ ολοκλήρου χρηματοδότησης του από την Ε.E.

Το πρόγραμμα έρχεται σε συνέχεια της ΚΥΑ 5689/155586/8.12.2014 : «Καθορισμός των αναγκαίων συμπληρωματικών μέτρων για την εφαρμογή των Κανονισμών (ΕΕ) 1308/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, (ΕΚ) 288/2009 της Επιτροπής και (ΕΕ) 500/2014 της Επιτροπής, σχετικά με την υλοποίηση του σχεδίου προώθησης της κατανάλωσης φρούτων στα σχολεία (ΦΕΚ 3337/Β/11-12-2014)»

Το «Σχέδιο προώθησης της κατανάλωσης φρούτων στα σχολεία» για το σχολικό έτος 2014- 2015 θα εφαρμοστεί σε μαθητές των δημόσιων και ιδιωτικών δημοτικών σχολείων της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης των Περιφερειών Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Δυτικής Ελλάδας, Δυτικής Μακεδονίας, Ηπείρου, Θεσσαλίας, Πελοποννήσου, Στερεάς Ελλάδας και των Περιφερειακών Ενοτήτων Ημαθίας, Κιλκίς, Πέλλας, Πιερίας, Σερρών και Χαλκιδικής. Αναφέρεται δε σε μήλα, αχλάδια, πορτοκάλια, μανταρίνια, σταφύλια, ροδάκινα, νεκταρίνια, βερίκοκα, ντομάτα τύπου cherry, αγγουράκια, φυσικός χυμός πορτοκάλι, φυσικός χυμός ροδάκινο, κ.ά.

Από τα παραπάνω στα σταθούμε «στον αυξημένο εκπαιδευτικό χαρακτήρα» που πρέπει να προβάλλεται από την εφαρμογή των συγκεκριμένων προγραμμάτων και εδώ θα θέσουμε τα ερωτηματικά μας και τις ενστάσεις σχετικά με την ορθότητα εφαρμογής των προγραμμάτων.

Στην περιοχή μας το πρόγραμμα ξεκίνησε ξαφνικά στις 19 Νοεμβρίου με την πρώτη παρτίδα διανομής μήλων, συνεχίστηκε με τη δεύτερη φάση των μήλων και ακολούθησε η διανομή των ακτινιδίων με ορίζοντα ολοκλήρωσης το τέλος Νοέμβρη.

Ερώτημα 1ο: Όταν σκοπός των προγραμμάτων αποτελεί η γνωριμία των μαθητών με την υγιεινή διατροφή και συγκεκριμένα την ενσωμάτωση των φρούτων στην καθημερινή διατροφή των νέων δε θα έπρεπε να προηγηθεί ενημέρωση του μαθητικού πληθυσμού είτε με διαλέξεις είτε με ενημερωτικά φυλλάδια, ώστε αυτοί να γνωρίσουν τα οφέλη από την κατανάλωση των συγκεκριμένων φρούτων και να αποκτήσουν κουλτούρα καταναλωτή; (μπορεί σε κάποιους να φανεί παράξενο αλλά αρκετοί από τους μαθητές δεν γνώριζαν και ρωτούσαν πως τρώγονται τα ακτινίδια). Και ακόμη αυτό το πρόγραμμα δε θα πρέπει να εφαρμόζεται σε βάθος χρόνου και με άλλα φρούτα;

Ερώτημα 2ο: Όταν στόχος είναι η κατανάλωση των φρούτων να γίνει καθημερινή συνήθεια στους μαθητές, και την οποία θα ακολουθήσουν και στη συνέχεια της ζωής τους, μήπως θα ήταν καλύτερο να μοιράζονται τα φρούτα σε καθημερινή βάση και σε ατομικές συσκευασίες στα σχολεία ώστε να ενσωματωθεί η κατανάλωσή τους στο ημερήσιο πρόγραμμα διατροφής των μαθητών και να δημιουργηθεί σε αυτούς η σχετική κουλτούρα διατροφής;

Ερώτημα 3ο: Σκοπός των παραγωγικών οργανώσεων είναι η αποκόμιση πρόσκαιρου οικονομικού οφέλους από την υλοποίηση της σύμβασης για τη φετινή περίοδο, όπως γινόταν παλαιότερα με την υλοποίηση των απαράδεκτων προγραμμάτων απόσυρσης των γεωργικών προϊόντων; ή μήπως η δημιουργία συνείδησης κατανάλωσης των φρούτων που θα συνεχιστεί στη ζωή των μαθητών δημιουργώντας έτσι μελλοντικούς πελάτες που θα τους αποδώσουν μακροπρόθεσμα έσοδα;

Ερώτημα 4ο: Σκοπός του Δήμου είναι μόνο η επισιτιστική βοήθεια σε αδύναμες κοινωνικές ομάδες συμπολιτών μας δίνοντας στις οικογένειες, μέσω των μαθητών, μεγάλες ποσότητες από τα φρούτα που προμηθεύτηκε από τις παραγωγικές οργανώσεις – πολλές φορές σε αυτές τις περιπτώσεις υπολείπονται της ποιότητας – ή μήπως και η προώθηση του προγράμματος της υγιεινής διατροφής των μαθητών; Εάν είναι και το δεύτερο, μήπως θα έπρεπε να υπάρχουν διαφορετικοί όροι στη σύμβαση;

Ερώτημα 5ο: Οι δημοσιευμένες καταγγελίες είναι προβοκατόρικες και από ποιους; Από ομάδες συμφερόντων και επαγγελματίες π.χ. μανάβηδες που θεωρούν ότι πλήττονται άμεσα τα συμφέροντά και τα εισοδήματά τους; Σε αυτή την περίπτωση θα μπορούσαν οι παραγωγικές οργανώσεις να προχωρήσουν σε συνεργασία με τον Εμπορικό Σύλλογο και το Εμποροβιομηχανικό Επιμελητήριο σε ενημέρωση αυτών των επιτηδευματιών ότι μακροπρόθεσμα (αλλά και αρκετά σύντομα όταν τελειώσουν οι δωρεάν ποσότητες) θα βγούνε αισθητά ωφελημένοι, αφού από την εμπέδωση και αφομοίωση της διατροφικής κουλτούρας θα δημιουργηθούν πελάτες-καταναλωτές. Σημείωση: η απάντηση δίνεται σε μανάβη που την ημέρα διανομής έθεσε το απλοϊκό ερώτημα «με τόσα ακτινίδια που μοιράζονται εγώ πως θα πουλήσω τα δικά μου;

Ερώτημα 6ο: Υπήρχαν ή όχι υποβαθμισμένα φρούτα (σάπια) στις σακούλες που μετέφεραν οι μαθητές στα σπίτια τους; Μπορούσε να γίνει καλύτερος έλεγχος; Ως απάντηση θα χρησιμοποιηθεί η πρακτική που εφαρμόστηκε στο σχολείο μας. Αφού τα φρούτα ήρθαν σε συσκευασίες μεγάλες (κλουβάκια) και αφού ούτε από την παραγωγική οργάνωση ούτε από το Δήμο δεν διατέθηκε προσωπικό για τη συσκευασία, ζητήθηκε να προσέλθουν από όλα τα τμήματα μαθητές – διαφορετικοί κάθε φορά – οι οποίοι προχώρησαν στη διαλογή και τη συσκευασία στις σακούλες των φρούτων, τα οποία μοιράστηκαν σε όλους τους μαθητές (είχε προηγηθεί καταγραφή αυτών που δεν επιθυμούσαν τη διανομή). Αποτέλεσμα, την πρώτη μέρα στα ενενήντα κλουβάκια να πεταχτούν λιγότερα από 10 μήλα, τη δεύτερη φορά στην ίδια ποσότητα να πεταχτούν έξι κλουβάκια (ποσοστό μεγάλο της τάξης του 7%) σάπια και κυρίως μικρόκαρπα και στα ακτινίδια να πεταχτούν από τα 200 κλουβάκια συνολικά περίπου 2 κλουβάκια που αφορούν μαλακά και χτυπημένα από τη διακίνηση.

Άλλωστε και στα μανάβικα δεν γίνεται συνέχεια αυτή η διαδικασία; Και για τους βιαστικούς και καλοπροαίρετους (;) που θα ισχυριστούν: «καλά έτσι κάποιοι χάνουν μαθήματα και χάνεται και ο γνωστικός χαρακτήρας του σχολείο»; Θα τους απαντήσουμε ότι το σχολείο έχει σκοπό να προσφέρει εκτός των άλλων και κοινωνική μόρφωση αλλά και δεξιότητες και ρόλους στα μέλη του. Αυτό δείχνει και το επιβεβαίωσε στην περίπτωση μας η προθυμία, η χαρά της συμμετοχής και της εμπειρίας που αποκόμισαν οι μαθητές από τη συγκεκριμένη διαδικασία – διαλογής και διανομής – την οποία αντιμετώπισαν με πολύ χιούμορ αλλά και περίσια υπευθυνότητα.

Ερώτημα 7ο: Για τα φρούτα που πετούσαν οι μαθητές μετά την αποχώρηση της από το σχολείο στο δρόμο και στις αυλές των σπιτιών, τι έχετε να πείτε; Εδώ έγκειται η ευθύνη της σωστής ενημέρωσης που αναφέρθηκε παραπάνω αλλά και της υπευθυνότητας των εκπαιδευτικών οι οποίοι πρέπει να βοηθούν στην κατεύθυνση για τη δημιουργία σωστής νοοτροπίας, παιδείας και κουλτούρας στους μαθητές τους. Διατροφικός πολιτισμός, σεβασμός στο περιβάλλον, σεβασμός και εκτίμηση της προσπάθειας και των θετικών πρωτοβουλιών αυτής της μορφής.

Κλείνοντας δεν μπορούμε να μην τονίσουμε τα θετικά στοιχεία της όλης προσπάθειας και τα οφέλη -κυρίως τα μακροπρόθεσμα – που παράγονται από αυτά τα προγράμματα στις περισσότερες ομάδες της κοινωνίας μας:

Τους μαθητές που μυούνται στη κουλτούρα της υγιεινής διατροφής με το να μάθουν να τρώνε φρούτα.

Το δήμο Αλεξάνδρειας και τον κοινωνικό χαρακτήρα που προσδίδεται από την ένταξη και υλοποίηση αυτών των προγραμμάτων. Φτάνει να μην έχουν αποσπασματικό χαρακτήρα και να μη χρησιμοποιούνται για μικροπολιτική σκοπιμότητα όπως προκύπτει από δημοσίευμα που αφορά άλλο δήμο και αλιεύτηκε στο διαδίκτυο «Ο Δήμος . . . . . . . – όπως έχουμε πει πολλές φορές και το έχουμε αποδείξει μέχρι σήμερα – αξιοποιεί κάθε δυνατότητα, κάθε πρόγραμμα που υπάρχει, για να στηρίξει τους συμπολίτες μας σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες. Όχι μόνο τις ευαίσθητες ομάδες πληθυσμού, αλλά τα παιδιά και την οικογένεια», τόνισε σε δηλώσεις του ο αρμόδιος Αντιδήμαρχος Παιδείας και Κοινωνικής Πολιτικής . . .

Τους αγρότες και τις παραγωγικές οργανώσεις της περιοχής μας, οι οποίοι θα πρέπει να αντιληφθούν ότι η συμμετοχή σε αυτά τα προγράμματα απαιτεί από αυτούς μεγαλύτερη υπευθυνότητα και σεβασμό, αφού αποσκοπεί στην ικανοποίηση μιας ιδιαίτερα ευαίσθητης κοινωνικής ομάδας, αυτής των μαθητών η οποία θα προσδιορίσει μελλοντικά και την ανάπτυξη της περιοχής μας. Επίσης με την παραγωγή ποιοτικών προϊόντων συμβάλλει στην υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών διατροφής από την ευαίσθητη παιδική ηλικία, αντί για τις σύγχρονες καταναλωτικές τάσεις που ευνοούν την κατανάλωση τροφίμων υψηλής επεξεργασίας, που βάλλουν κατά του διατροφικού μας πολιτισμού.

Όσο για τους μανάβηδες, που μπορεί πολλοί να πιστεύουν ότι θίγονται, θα πρέπει να καταλάβουν ότι η απόκτηση διατροφικής κουλτούρας από τους μαθητές θα δημιουργήσει μελλοντικούς συνειδητοποιημένους πελάτες. . . . εκτός εάν πρόκειται για κρεοπώλες και γυράδικα.

Ευχαριστώ πολύ για το χρόνο σας.

Πρόδρομος Θεοδωρακόπουλος

Διευθυντής Γενικού Λυκείου Πλατέος