Το μεγάλο ηφαίστειο των Φλεγραίων Πεδίων (Campi Flegrei), πολύ κοντά στη Νάπολη της Ιταλίας, βρίσκεται κοντύτερα σε μια έκρηξη από ό,τι θεωρείτο έως τώρα. Αυτή την εκτίμηση-προειδοποίηση έκαναν Βρετανοί και Ιταλοί επιστήμονες, που εμφανίσθηκαν μάλλον ανήσυχοι.
Στη σύγχρονη εποχή, τα Φλεγραία Πεδία εμφανίζουν δραστηριότητα εδώ και 67 χρόνια, έχοντας κατά καιρούς -στις δεκαετίες 1950, 1970 και 1980- προκαλέσει μικρούς τοπικούς σεισμούς και ανύψωση της επιφανείας του εδάφους. Παρόμοια κινητικότητα είχε εμφανίσει το ηφαίστειο πριν από 500 περίπου χρόνια, η οποία διήρκεσε σχεδόν ένα αιώνα, ώσπου εξερράγη το 1538, οπότε δημιουργήθηκε ένας ηφαιστειακός κώνος, το Μόντε Νουόβο (Νέο Βουνό).
Οι ερευνητές του University College του Λονδίνου (UCL) και του Παρατηρητηρίου του Βεζούβιου στη Νάπολη, με επικεφαλής τον Βρετανό δρα Κρίστοφερ Κίλμπερν, διευθυντή του Κέντρου Κινδύνων του UCL και τον Ιταλό δρα Στέφανο Καρλίνο, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature Communications», χρησιμοποίησαν ένα νέο μοντέλο ανάλυσης των δεδομένων και πρόβλεψης.
Η μελέτη συμπέρανε ότι η συνεχής ηφαιστειακή δραστηριότητα από τη δεκαετία του 1950 συσσωρεύει συνεχώς ενέργεια και καθιστά όλο και πιο πιθανή μια μελλοντική έκρηξη.
«Πιστεύουμε ότι το ηφαίστειο μπορεί να πλησιάζει σε ένα κρίσιμο στάδιο, όπου η περαιτέρω ανησυχία του θα αυξήσει την πιθανότητα έκρηξης, γι’ αυτό είναι απολύτως αναγκαίο οι Αρχές να προετοιμασθούν για κάτι τέτοιο», δήλωσε ο Κίλμπερν. Επεσήμανε πάντως ότι «δεν ξέρουμε πότε ή εάν όντως αυτή η μακρόχρονη συσσώρευση ενέργειας θα οδηγήσει σε έκρηξη».
Πρόσθεσε όμως ότι, με βάση τη δοκιμή του ίδιου μοντέλου σε άλλα ηφαίστεια που εξερράγησαν στην Παπούα Νέα Γουνιέα, στα Κανάρια Νησιά και στην Καραϊβική, οι ενδείξεις είναι πως τα Φλεγραία Πεδία ακολουθούν την ίδια τάση.
Ο θάλαμος μάγματος του ιταλικού ηφαιστείου -κοινός με τον Βεζούβιο- βρίσκεται τρία χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια και ήδη το λιμάνι του Ποτσουόλο, κοντά στο κέντρο της ηφαιστειακής καλδέρας, έχει μετακινηθεί πάνω από τρία μέτρα προς τη θάλασσα. Από την περιοχή αυτή, το 1970 και 1983, είχε χρειασθεί να εκκενωθούν δεκάδες χιλιάδες κάτοικοι.
Τα Φλεγραία Πεδία, 13 χιλιόμετρα δυτικά του Βεζούβιου, καλύπτουν μια τεράστια έκταση άνω των 100 τετραγωνικών χιλιομέτρων έξω από τα δυτικά προάστια της Νάπολης. Το υπερηφαίστειο έχει τη μορφή γιγάντιας καλδέρας διαμέτρου 13 χιλιομέτρων, δηλαδή μιας «γούβας» του εδάφους λόγω καθίζησης, αντί για του συνήθους κώνου πάνω από το έδαφος.
Το μεγαλύτερο μέρος του ηφαιστείου είναι υποθαλάσσιο και περιλαμβάνει 24 κρατήρες. Τα Φλεγραία Πεδία, σύμφωνα με τη ρωμαϊκή μυθολογία, ήταν η κατοικία του θεού της φωτιάς Βούλκαν και εκεί βρισκόταν η είσοδος για τον κάτω κόσμο, ενώ σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία εκεί σκότωσε ο Ηρακλής τους Γίγαντες.
Μια έκρηξη θα έχει επιπτώσεις στους 360.000 ανθρώπους που ζουν κοντά στην καλδέρα και στο σχεδόν ένα εκατομμύριο κατοίκους της ίδιας της Νάπολης. Στις προηγούμενες κρίσεις, οι περισσότερες καταστροφές είχαν προκληθεί σε κτίρια λόγω των σεισμών.
Τυχόν έκρηξη θεωρείται πιθανό ότι θα έχει επιπτώσεις και στις γειτονικές χώρες, επηρεάζοντας το κλίμα για ένα διάστημα. Η έκρηξή του ηφαιστείου πριν από 39.000 χρόνια θεωρείται μία από τις ισχυρότερες που έχουν γίνει ποτέ στην Ευρώπη και η στάχτη της εκτιμάται ότι κάλυψε 30.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα στην περιοχή της Μεσόγειου, φθάνοντας έως τα νησιά του Αιγαίου.
Παύλος Δρακόπουλος
