Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι μετακινήσεις πληθυσμών, η μετανάστευση, αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο, που επηρεάζει τις κοινωνίες και τις οικονομίες. Μετανάστευση δεν υπήρχε ΜΟΝΟ στις κομμουνιστικές χώρες, ειδικά προς αυτές, αφού από αυτές ήταν μύχιος πόθος εκατομμυρίων ανθρώπων.
Η αλήθεια είναι ότι η μετανάστευση, αντιμετωπίζεται σχεδόν παντού με σκεπτικισμό ή και φόβο. Μάλιστα, σε πολλές χώρες, γίνεται αφορμή για την άνοδο εθνικιστικών/ακροδεξιών κομμάτων και εξ αυτού την «οπισθοδρόμηση» της δημοκρατίας και του πολιτισμού. Οι προκαταλήψεις των κοινωνιών είναι τεράστιες, για το χρώμα των μεταναστών, για το φόβο της βίας και την ανησυχία για την πιθανή πολιτισμική συρρίκνωση.
Από την άλλη πλευρά, η νόμιμη μετανάστευση, προσφέρει διεξόδους σε σοβαρά και πιεστικά ζητήματα που αντιμετωπίζουν -ειδικά- οι χώρες της Δύσης.
Σοβαρό πρόβλημα είναι η γήρανση των πληθυσμών. Σχεδόν σε όλη τη Δύση τα ποσοστά γεννήσεων είναι πλέον χαμηλά κι οι πληθυσμοί γερνούν. Δηλαδή, η μείωση του ενεργού πληθυσμού δημιουργεί την υπερβολικά αυξημένη ανάγκη στήριξης των ασφαλιστικών ταμείων. Ειδικά σε χώρες όπως η δική μας, είναι ορατός ο κίνδυνος να μη μπορούν να δοθούν συντάξεις ή άλλες παροχές στις σημερινές παραγωγικές γενιές. Άρα οι νόμιμοι μετανάστες, μπορούν να συμβάλλουν στην αγορά εργασίας και δη στα χειρωνακτικά επαγγέλματα (γεωργία, οικοδομή, τουρισμός κλπ) και να ενισχύσουν τα ασφαλιστικά ταμεία. Στην Ιαπωνία, για παράδειγμα, το εργατικό δυναμικό μειώνεται συνεχώς. Ως απάντηση, η χώρα έχει αρχίσει να ενισχύει προγράμματα εισόδου ξένων εργαζομένων για να καλύψει ελλείψεις, κυρίως στον τομέα της υγείας και της φροντίδας ηλικιωμένων. Παρόμοια, η Γερμανία έχει θεσπίσει νόμους που διευκολύνουν την είσοδο εξειδικευμένων εργαζομένων από χώρες εκτός ΕΕ, αντιμετωπίζοντας έτσι τα κενά σε τεχνολογικούς και τεχνικούς τομείς. Η Ιταλία, με το πρόγραμμα “regolarizzazione” το 2020, νομιμοποίησε χιλιάδες μετανάστες για να καλύψει ανάγκες στον αγροτικό τομέα κατά την πανδημία.
Στη Ελλάδα, η κατάσταση είναι παρόμοια, με το ποσοστό γονιμότητας κάτω από το 1,5 παιδί ανά γυναίκα. Η χώρα συρρικνώνεται χρόνο με το χρόνο. Το 2011 η Ελλάδα είχε πληθυσμό 11,1 εκ. πολίτες. Σήμερα και με βάση την απογραφή του 2023, έχουμε 10,46 εκ. πολίτες. Το 2050 αναμένεται να έχουν πέσει κατά 14-15% και το 2100 οι Έλληνες θα είναι περίπου 7 εκ.!!! Δηλαδή η απόλυτη πληθυσμιακή συρρίκνωση.
Επιπλέον, εκείνο που πρέπει να υπερτονίσουμε είναι ότι οι νόμιμοι μετανάστες, ιδιαίτερα από χώρες των Βαλκανίων και της Ασίας, έχουν συμβάλει σημαντικά στην ελληνική οικονομία. Ιδιαίτερα στη γεωργία, όπου μεγάλο μέρος της παραγωγής στηρίζεται σε μετανάστες εργαζόμενους, αλλά και στον τουρισμό, που αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες του ΑΕΠ. Χωρίς τη συμμετοχή μεταναστών, πολλοί τομείς της ελληνικής οικονομίας θα αντιμετώπιζαν σοβαρά προβλήματα. Κι αυτό χρειάζεται ενίσχυση.
Ένα άλλο σοβαρό ζήτημα είναι η πολιτισμική καινοτομία και η ενίσχυση της κοινωνικής πολυμορφίας. Η πολιτισμική συμβολή των μεταναστών είναι σημαντική. Στην Ελλάδα βλέπουμε πλέον δεύτερη γενιά μεταναστών να διαπρέπει σε αθλητισμό (όπως ο Γιάννης Αντετοκούνμπο), στην εκπαίδευση και στην επιχειρηματικότητα, συμβάλλοντας στην κοινωνική συνοχή και στην ανανέωση του κοινωνικού ιστού.
Επαναλαμβάνω ότι είναι αντιδημοφιλής η άποψη όσων ισχυρίζονται ότι μέσω των μεταναστών μπορούμε ν’ αντιμετωπίζουμε τα ζητήματα/προβλήματα του δημογραφικού και του εργατικού δυναμικού. Όμως, το δημοφιλές δεν είναι πάντα το σωστό. Ούτε μπορεί να είναι σοβαρό ζήτημα η φύλαξη των συνόρων, αφού υπάρχουν τόσες και τόσες λύσεις προς το παρόν. Ας μη ξεχνάμε δε, ότι τα δεύτερης γενιάς παιδιά των αρχικών μεταναστών εξ Αλβανίας, υπηρετούν στην πλειοψηφία τους στον ελληνικό στρατό κι έχουν λάβει ελληνική παιδεία.
Η ουσία είναι ότι πρέπει να ξεπεράσουμε τις ψευδαισθήσεις μας και να δούμε το ζήτημα εις βάθος, με ρεαλισμό και εθνικά. Η Μετανάστευση με σωστή οργάνωση και κανόνες, μπορεί ν’ αποτελέσει κλειδί για την οικονομία μας και την ανάπτυξη της Ελλάδας. Χώρια που μπορεί να συμβάλλει στην αντιμετώπιση του δημογραφικού.
Ας ανοίξουμε την κουβέντα.
