Ομιλία του Υπουργού Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκου Πιερρακάκη στο ετήσιο Τακτικό Συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος
Ευχαριστώ πολύ αγαπητέ πρόεδρε της ΚΕΔΕ, φίλε Δημήτρη, κύριοι Υπουργοί, κύριοι Βουλευτές, αγαπητοί Δήμαρχοι, αγαπητά στελέχη της αυτοδιοίκησης,
Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω από τα όσα περιέγραψε πριν από λίγο ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ: ό,τι δηλαδή επιδιώξαμε να κάνουμε μέσα σε ένα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα κεντρικά σαν Πολιτεία σε σχέση με τον ψηφιακό μετασχηματισμό, το οποίο λίγο έως πολύ καταγράφεται σε νούμερα, σε κάποιους αριθμούς. Συνήθως λένε οι ειδικοί της πληροφορικής ότι τα δεδομένα δεν είναι πληροφορία: πρέπει και να το ερμηνεύεις αλλά μερικές φορές μιλάνε από μόνα τους.
Αυτή τη στιγμή η Ελλάδα έχει κοντά 1.400 υπηρεσίες που παρέχει ψηφιακά από το κεντρικό κράτος μέσα από την έννοια του δημοσίου – όχι μόνο μετέχουν και δήμοι, αλλά και περιφέρειες σε αυτήν – και έχει 150 εκατομμύρια ψηφιακές συναλλαγές σε ένα εξάμηνο, στο πρώτο εξάμηνο το 2021. Αυτό σημαίνει 150 εκατομμύρια επισκέψεις που δεν έγιναν, όταν το 2018 είχαμε 8,8 εκατομμύρια ψηφιακές συναλλαγές. Αυτή είναι μία κλασσική εκθετική καμπύλη και αντανακλά και τη νέα κλίμακα των δημοσίων υπηρεσιών που παρέχονται ψηφιακά – προφανώς και την αύξηση της ζήτησης που επήλθαν λόγω του κορωνοϊού και των αναδυόμενων αναγκών μας.
Η αλλαγή αυτή δεν αφορά μόνο την κεντρική κυβέρνηση, η αλλαγή αυτή αφορά το σύνολο της χώρας, αφορά την αυτοδιοίκηση και ακριβώς για αυτό το λόγο σήμερα, απ’ αυτό το βήμα της ΚΕΔΕ θέλουμε ως Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης εκπροσωπώντας συνολικά την Κυβέρνηση, γιατί είναι προϊόν συνεργασίας πολλών Υπουργείων προφανώς αυτά τα προγράμματα, να ανακοινώσουμε ένα πρόγραμμα για τις έξυπνες πόλεις, για την ψηφιακή μετάβαση των δήμων.
Αρχιτέκτονας του προγράμματος είναι ο κύριος Λιβάνιος, ο κύριος Γεωργαντάς κι εγώ ερχόμαστε στην ΚΕΔΕ όχι με τους θεσμικούς μας ρόλους, λέμε ότι είμαστε φίλοι του κυρίου Λιβάνιου, ακριβώς επειδή ξέρουμε το πόσο δημοφιλής είναι στους δημάρχους και στην τοπική αυτοδιοίκηση. Η ιδέα λοιπόν πρέπει πρώτα από όλα να ξεκινήσει φιλοσοφικά, τι θέλουμε να κάνουμε εδώ; Στην κεντρική κυβέρνηση τι κάναμε; Κεντρικοποιήσαμε, το οποίο ήταν κάτι θεμιτό γιατί έτσι μπορούσες να πετύχεις στην ταχύτητα την οποία είδατε. Δεν θα δούλευε το ίδιο στη δική σας περίπτωση γιατί υπάρχει ένα μωσαϊκό πρακτικών. Θα ήταν λάθος και θεσμικά και επιχειρησιακά.
Υπάρχουν πολλά διαφορετικά παραδείγματα στους 332 δήμους, υπάρχουν καλές πρακτικές παντού, δεν θα το πει ο Πρόεδρος θα το πω εγώ γιατί δεν του αρέσει να μιλάει για τον εαυτό του: αυτό που έχει πετύχει στα Τρίκαλα είναι ένα θαύμα, αλλά δεν μπορούμε ο ένας να αντιγράφει τον άλλο. Όταν εμείς μελετούσαμε το τι έχουν κάνει άλλες χώρες, το τι έχει κάνει για παράδειγμα η Εσθονία, ξέραμε ότι οι μεταρρυθμίσεις είναι σαν τις μεταμοσχεύσεις: πρέπει να υπάρχει συμβατότητα του δότη με τον δέκτη. Δεν μπορείς να πεις ότι αυτό το κάνουν καλά οι Εσθονοί, οι Σουηδοί, οι Γάλλοι και να πας να το κάνεις και εσύ, αυτό είναι συνταγή αποτυχίας και όχι συνταγή επιτυχίας. Χρειάζεται κάτι άλλο.
Αν κεντρικοποιούσαμε τα πάντα και όλες τις πλατφόρμες, αν το αφήναμε τελείως ελεύθερο θα ήταν επίσης άστοχο. Χρειάζεται λοιπόν μία ενδιάμεση λύση. Αυτό είναι που θα προσπαθήσουμε να πετύχουμε εδώ. Δηλαδή θα διαμορφώσουμε ένα μενού επιλογών, πολλαπλών επιλογών, τεχνολογικών επιλογών, αναγνωρίζοντας ότι από αυτό το μενού θα μπορούν όλοι οι δήμοι να έχουν καθορισμένο μπάτζετ. Το χαμηλότερο μπάτζετ το οποίο θα δείτε για Δήμο από το πρόγραμμα που θα ανακοινώσουμε, για τον μικρότερο Δήμο θα είναι 100.000 ευρώ. Άρα ο καθένας με βάση τις ανάγκες του θα μπορεί να επιλέξει συγκεκριμένες λύσεις, οι οποίες αφορούν τους πολίτες του, που αισθάνεται ότι αφορούν τους δημότες του.
Το συνολικό πακέτο διαρθρώνεται και από το Ταμείο Ανάκαμψης, όπου περιλαμβάνει 90 εκατομμύρια ευρώ για τους δήμους άνω των 100.000 κατοίκων, δηλαδή τους 16 δήμους των άνω των 100 χιλιάδων ατόμων, στους οποίους προσθέτουμε και τα Τρίκαλα ακριβώς επειδή έχουν αποκτήσει μία εμβέλεια, η οποία είναι ευρύτερα γνωστή στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως καλό παράδειγμα και όλοι οι υπόλοιποι δήμοι θα χρηματοδοτηθούν από το νέο ΕΣΠΑ. Συνολικά μιλάμε για ένα μπάτζετ 320 εκατομμυρίων ευρώ.
Αυτό το μπάτζετ έχει προφανώς διαμορφωθεί με την αρωγή πολλών Υπουργείων, με την αρωγή του αρμόδιου Υπουργού, του κυρίου Πέτσα, του Υπουργείου Εσωτερικών, με την αρωγή του Υπουργείου Ανάπτυξης, του κυρίου Γεωργιάδη, του κυρίου Τσακίρη. Είναι μία συνολική προσπάθεια της Κυβέρνησης, πέρα και πάνω από όσα έχουν ήδη γίνει με το πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης», να προσθέσουμε νέες τεχνολογίες και νέες λύσεις.
Τι αφορούν; Αφορούν τα πάντα. Θα αναπτύξει ο κύριος Λιβάνιος το απόγευμα αναλυτικά τις τεχνικές λεπτομέρειες των προσκλήσεων. Πέρα από το ποσό, το δεύτερο που ενδιαφέρει είναι το χρονοδιάγραμμα. Μέχρι το 1ο τρίμηνο της επόμενης χρονιάς θα είναι στον αέρα οι προσκλήσεις, νομίζω ότι έχουμε θεμελιώσει τις προσκλήσεις όταν λέμε «μέχρι τότε», ξέρετε ότι τρέχουμε και ακόμα γρηγορότερα από αυτά τα χρονοδιαγράμματα.
Νομίζω ότι σε ότι αφορά το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι ευκολότερο να το υπερκεράσεις, σε ότι αφορά το ΕΣΠΑ εκ των πραγμάτων υπάρχει το θέμα της έγκρισης των επιχειρησιακών προγραμμάτων. Άρα Θα περιμένουμε μέχρι το τέλος της χρονιάς να υπάρξει η τελική έγκριση, όπου με βάση αυτά τα οποία θα ανακοινώσουμε και θα πει και ο κύριος Λιβάνιος σας προτρέπουμε να ξεκινήσετε να ωριμάζετε έργα με βάση τις κατευθύνσεις που θα δοθούν, ώστε να κερδηθεί ο χρόνος με βάση το χρονοδιάγραμμα το οποίο έχετε.
Όπως είπα αφορούν τα πάντα: κοινωνική πολιτική, απασχόληση και υγεία, παιδεία, πολιτισμός και αθλητισμός, περιβάλλον, υποδομές, αγροτική ανάπτυξη, μεταφορές μεταποίηση, εμπόριο, τουρισμός, δημοτική αστυνομία, εξυπηρέτηση του πολίτη, οικονομική διαχείριση των δήμων, διοικητική λειτουργία των δήμων.
Ποια είναι τα projects; Ακούμε πολύ συχνά για έξυπνο παρκάρισμα, αυτό είναι προφανές, ψηφιακές πλατφόρμες για γονείς και κηδεμόνες, για προσχολική αγωγή, πλατφόρμες διαβούλευσης, συστήματα για πρόληψη ατυχημάτων, αυτά είναι μερικά παραδείγματα. Η ουσία είναι ότι θα διαλέξετε εσείς. Εμείς θα ορίσουμε ένα σύνολο επιλογών και από εκεί και πέρα εσείς με βάση τις ανάγκες σας και από αυτές τις επιλογές θα κάνετε ουσιαστικά εσείς τις δικές σας προσεγγίσεις.
Να πω επίσης ότι πριν, ακούγοντας και όσους μίλησαν, είναι πολύ σαφές ότι πρέπει να υπάρχει συνεργασία και ώσμωση μεταξύ μας. Υπάρχει ένα παλιό ρητό το οποίο αποδίδεται σε έναν Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, ο οποίος θεωρούνταν και σκληρός άνθρωπος, τον Λίντον Τζόνσον ο οποίος έλεγε ότι: «όταν σκέφτομαι ότι είναι δύσκολη η θέση μου, το να είμαι πρόεδρος των ΗΠΑ, σκέφτομαι ότι θα μπορούσαν τα πράγματα να είναι πολύ χειρότερα, θα μπορούσα να είμαι δήμαρχος». Αντιλαμβανόμαστε ότι αυτό το οποίο διαχειρίζεστε είναι πάρα πολύ σημαντικό γιατί είστε στην πρώτη γραμμή. Είστε οι αισθητήρες της Δημοκρατίας στο πεδίο, στους 332 δήμους σας.
Σε συνθήκες πανδημίας εμείς χρειάστηκε ως Κυβέρνηση να δράσουμε και να διδαχθούμε από αυτή τη λογική. Και υπουργεία όπως το δικό μας που δεν είχαν σχεδιαστεί για να είναι επιχειρησιακά, αναγκάστηκαν να γίνουν. Στρατηγικό το είχαμε φανταστεί, επιχειρησιακό έγινε εξαιτίας της πανδημίας και καλώς έγινε αυτό, γιατί τα πάντα πρέπει να αλλάζουν στην πορεία των πραγμάτων.
Εδώ, λοιπόν, εγώ αυτό το οποίο θα σας ζητήσω είναι να έχουμε έναν πιο στενό διάλογο μεταξύ μας και με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, σε πράγματα που μπορούμε εύκολα να αλλάξουμε για εσάς: τις διαδικασίες σας. Εθνικό Πρόγραμμα Απλούστευσης Διαδικασιών: έχουμε κονδύλια για να απλουστεύσουμε όλες τις διαδικασίες, ειδικότερα του Δημοσίου. Θα πω ένα παράδειγμα που το βιώσατε, στη γέννηση ενός παιδιού – γιατί πολλοί έχετε μαιευτήριο στους δήμους και πρέπει να γίνονται οι δηλώσεις και στο ληξίαρχο: η διαδικασία μέχρι τον Φεβρουάριο του 2020 προέβλεπε πέντε βήματα. Αυτό το αλλάξαμε και πλέον γίνεται ψηφιακά και αυτόματα. Ήρθαμε σε επαφή με πολλούς από εσάς για να το πετύχουμε αυτό.
Αυτή είναι μία απλούστευση διαδικασίας που στο τέλος της ημέρας έρχεται και συμβάλλει στον πολίτη, έρχεται και συμβάλλει στον δημότη. Έχετε πολλές διαδικασίες που αλληλεπιδράτε με τους δημότες και θα θέλατε μία βοήθεια για να τις απλουστεύσετε. Αυτό λοιπόν το οποίο σας λέμε, είναι κάλεσμα προς την ΚΕΔΕ συνολικά, είναι να καταγράψουμε αυτές τις διαδικασίες κύριε Πρόεδρε, να μας τις πείτε, να μας πείτε που χρειάζεστε απλουστεύσεις και μαζί με το Υπουργείο Εσωτερικών να καθίσουμε και να της απλουστεύσουμε, χρησιμοποιώντας απλές τεχνολογίες.
Τα κόστη όσο και αν σας κάνει εντύπωση είναι πάρα πολύ χαμηλά, είναι πάρα πολύ εύκολο για να το πετύχουμε, όπως το έχουμε πετύχει σε δεκάδες διαδικασίες. Γιατί λοιπόν να μην το κάνουμε και για τους δήμους της χώρας, γιατί να μην αποσυμφορηθούν πολλαπλές διαδικασίες από τις υπηρεσίες σας, που θα σας επιτρέψουν να διοχετεύσετε το ανθρώπινο δυναμικό σας εκεί που το έχετε περισσότερο ανάγκη και όχι σε περιττά πράγματα;
Είμαστε εδώ για να σας βοηθήσουμε, έχουμε τα κονδύλια, έχουμε τη διάθεση, τα τηλέφωνά μας τα γνωρίζετε, είμαστε απολύτως στη διάθεσή σας για να το πετύχουμε. Και α πω βέβαια ότι θα υπάρξουν και πολλά άλλα πράγματα, πάρα πολλά προγράμματα, τα οποία είναι στην κατεύθυνση αυτή της αγωγής, όπως οι πολεοδομίες. Έχετε καταθέσει πολλές προτάσεις στο πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης». Ό,τι δεν έχει κατατεθεί ή δεν εγκριθεί, υπάρχει ένα κεντρικό πρόγραμμα το οποίο θα διαχειριστούμε εμείς και θα κάνει το ΤΕΕ κεντρικά με βάση τη διάταξη, που θα προβλέπει την ψηφιοποίηση του συνόλου των πολεοδομιών της χώρας.
Γιατί το μεγάλο διακύβευμα εδώ, αν δείτε τι έχουμε εντάξει στα ψηφιακά έργα του Ταμείου Ανάκαμψης, ένα από τα πράγματα το οποίο έχουμε προβλέψει, είναι η ψηφιοποίηση του χαρτιού: 700 εκατομμύρια ευρώ. Γιατί αργούν να βγουν οι συντάξεις; Γιατί δεν έχουνε ψηφιοποιημένη ασφαλιστική ιστορία. Δεν είναι ψηφιοποιημένα τα υποθηκοφυλακεία, δεν είναι ψηφιοποιημένη η πολεοδομία, δεν είναι ψηφιοποιημένο το σύστημα δικαιοσύνης, δεν είναι ψηφιοποιημένα τα νοσοκομεία για ιατρικό φάκελο.
Το χαρτί πρέπει να γίνει πληροφορία και αυτό πρέπει να ξεκινήσει και από εσάς. Εμείς ήδη έχουμε προβλέψει αυτά τα εργαλεία, τα πιο ενδελεχή και πιο προχωρημένα εργαλεία θα τα βρείτε σε αυτές τις προσκλήσεις, από πράγματα που όπως είπα περιλαμβάνουν από έξυπνο παρκάρισμα, μέχρι και την κυβερνοασφάλεια, την οποία δεν ανέφερα, γιατί ήδη πολύ έχετε περιστατικά τέτοια στους δήμους σας τα οποία έχετε βιώσει σε σχέση με τέτοιου τύπου προβλήματα και πρέπει και εκεί να λάβετε αρωγή.
Οπότε, υπάρχει πεδίο δόξης λαμπρό για να μπορέσουμε αυτές τις προκλήσεις να τις υπερβούμε. Επιτρέψτε μου να κλείσω με την εξής παρατήρηση. Ξέρω ότι αν βάλει κανείς κάτω όλα όσο πρέπει να γίνουνε όλο αυτό το project, όλο αυτό το έργο ακούγεται δυσθεώρητο. Ο ισχυρισμός μου όμως θα ήταν ότι αν βρισκόμασταν σε αυτή τη συζήτηση δύο χρόνια πριν και λέγαμε όλα αυτά τα οποία έχουν γίνει, δεν θα υπήρχε ούτε ένας σε αυτήν την αίθουσα πού θα τα πίστευε. Ίσως να υπήρχαν δύο ή τρεις.
Είναι απολύτως κατοχυρωμένο ότι γίνεται. Εσείς είστε η απόδειξη ότι γίνεται, ο καθένας από σας έχει κάνει υπερβάσεις στο δήμο του, υπερβάσεις που τις γνωρίζετε εσείς και τα επιτελεία σας και οι δημότες σας, για αυτό είστε εδώ. Μπορούμε να το πετύχουμε, όπως το πετύχαμε και στην κεντρική Κυβέρνηση για τις ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες. Και για να προλάβω επειδή μίλησα με πολλούς από εσάς έξω: για κάθε ένα καλό πράγμα που κάνουμε, υπάρχουν πέντε που δεν έχουμε κάνει ακόμη. Πριν από δύο χρόνια ήταν δεκαπέντε.
Η βελόνα κινείται και κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση. Και δεν θα σταματήσουμε το ρυθμό με τον οποίο πάμε μέχρι τώρα, να βελτιώνουμε, να απλοποιούμε, να ψηφιοποιούμε. Το χρωστάμε στον κόσμο, το αίτημα του κόσμου είναι αυτό: φτιάξτε κράτος μας λέει ο κόσμος, από όπου κι αν προέρχεται ο καθένας μας. Ήρθε η ώρα να το κάνουμε, το χρωστάμε στα παιδιά μας σε τελική ανάλυση.
Και ακριβώς για αυτό το λόγο, επειδή η πολιτική αυτή αν μπορέσει να βγει σωστά, δεν είναι μία μεταμοντέρνα πολιτική με ψηφιακά μηχανήματα, είναι η καθημερινότητα των διαδικασιών, είναι αυτά τα οποία περνάει ο κόσμος καθημερινά στα γκισέ του Δημοσίου, των δήμων. Αυτό είναι ψηφιακή διακυβέρνηση, είναι το μέσο. Αν το εφαρμόσουμε σωστά βοηθάει τον εργαζόμενο γονιό, βοήθα το άτομο με αναπηρία, βοήθα τον απόδημο Έλληνα, βοηθά το φορολογούμενο, βοηθά τη διαφάνεια και εν τέλει βοηθά την εμπιστοσύνη απέναντι στο κράτος και τους θεσμούς και για αυτό το λόγο είμαστε εδώ για να λύσουμε όλα αυτά. Ε, λοιπόν γίνεται. Μπορείς τη φράση αυτή που λέμε εδώ και χρόνια το «δεν γίνεται», ενίοτε να σβήνεις το «δεν» και είναι κάτι το οποίο πρέπει να κάνουμε όλοι μαζί. Σας ευχαριστώ πολύ.
