του Marc Bennetts (*)
Υπήρχαν ποπ σταρ, πυροτεχνήματα, 80.000 άνθρωποι κι ένας παθιασμένος λόγος του Βλαντίμιρ Πούτιν στο στάδιο Luzhniki της Μόσχας για μια συναυλία με την οποία γιορτάστηκε η 7η επέτειος της προσάρτησης της Κριμαίας από τη Ρωσία. Οσο για μάσκες, ελάχιστες.
«Αγαπάμε τη Ρωσία;» ρώτησε ο Πούτιν. «Ναι!» βροντοφώναξε το πλήθος. «Αυτή είναι μια πραγματική αγάπη για την πατρίδα!», είπε ο ρώσος πρόεδρος. «Η Κριμαία είναι ιερή για μας».
Παρόλο που το Κρεμλίνο έχει καταστείλει τις πολιτικές ελευθερίες, ένα από τα παράδοξα αυτής της πανδημίας είναι ότι η χώρα εμφανίζεται να είναι μια από τις πιο ανοιχτές κοινωνίες του κόσμου: ενώ τόσες χώρες βρίσκονται σε καραντίνα, η ζωή στη Ρωσία δεν διαφέρει από την προ-πανδημική εποχή. Τα κλαμπ είναι ανοιχτά όλη τη νύχτα, τα καφέ και τα εστιατόρια είναι γεμάτα. Τα παιδιά έχουν επιστρέψει εδώ και μήνες στο σχολείο. Τα γυμναστήρια και τα κομμωτήρια δέχονται πελάτες χωρίς περιορισμούς.
Εκτός από την Κριμαία, η συναυλία είχε σκοπό να αναδείξει και τους υποδειγματικούς χειρισμούς που υποτίθεται ότι κάνει η κυβέρνηση για την αντιμετώπιση της κρίσης. Σε όλη τη διάρκεια της συναυλίας, η κρατική τηλεόραση δεν αναφέρθηκε ούτε μια φορά στην πανδημία. Κι όταν τελείωσε η εκδήλωση, ο παρουσιαστής αναστέναξε και είπε: «Πάμε τώρα στην πανδημία», για να δείξει σκηνές από την καραντίνα στη Γαλλία.
Το μήνυμα ήταν σαφές: «Πόσο τυχεροί είστε που ζείτε στη Ρωσία!»
Τα πράγματα δεν ήταν πάντα τόσο εύκολα. Την περασμένη άνοιξη, η Μόσχα επέβαλε ένα από τα πιο σκληρά λοκντάουν. Η άσκηση στην ύπαιθρο απαγορεύτηκε και οι πολίτες μπορούσαν να βγαίνουν από τα σπίτια τους κλιμακωτά. Τον Μάιο, όμως, ο Πούτιν ανακοίνωσε ξαφνικά ότι η Ρωσία σχεδόν εξουδετέρωσε τον κορονοϊό και η χώρα άνοιξε μέσα σε μια νύχτα. Δεν ήταν φυσικά αλήθεια. Kαι η ανακοίνωση του Πούτιν είχε σκοπό να βελτιώσει το κλίμα ενόψει του δημοψηφίσματος που θα του έδινε το δικαίωμα να κυβερνήσει μέχρι το 2036. Το Κρεμλίνο ήθελε επίσης να κρατήσει την οικονομία ζωντανή.
Οι Ρώσοι πήγαν με το ρεύμα. «Αν είναι να κολλήσω, θα κολλήσω», είπε η Ολγα, μια συνταξιούχος. Η Γελένα Μαλίσεβα, μια διάσημη γιατρός με εκπομπή στην τηλεόραση, είπε στους συνταξιούχους ότι δεν κινδύνευαν να κολλήσουν από τα εγγόνια τους.
Μέσα σε λίγους μήνες, δεν υπήρχε φίλος ή γνωστός στην περιοχή της Μόσχας όπου μένω που να μην είχε προσβληθεί από τον ιό. Ενας από αυτούς, ένας 86χρονος άνδρας, πέθανε. Μια γυναίκα αρρώστησε τόσο βαριά που δεν θυμόταν το όνομά της.
Από την άλλη πλευρά, οι επικριτές του Κρεμλίνου διώκονται ακόμη και για την παραμικρή παραβίαση των μέτρων για τον ιό: δέκα άνθρωποι αντιμετωπίζουν ποινή φυλάκισης έως και δύο ετών επειδή κάλεσαν σε συγκεντρώσεις υπέρ του Αλεξέι Ναβάλνι.
Όταν οι δημοσιογράφοι ρώτησαν γιατί ο Πούτιν εκφώνησε λόγο σε ένα γεμάτο στάδιο, παρόλο που θα έπρεπε οι μισές θέσεις να είναι κενές, ο εκπρόσωπός του απάντησε ότι το γήπεδο ήταν μισογεμάτο.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Ρωσία ανακοινώνει λιγότερους θανάτους από τους πραγματικούς. Από την αρχή της πανδημίας μέχρι το τέλος Ιανουαρίου σημειώθηκαν 394.000 επιπλέον θάνατοι σε σχέση με την ίδια περίοδο τον προηγούμενο χρόνο, αλλά η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι λιγότεροι από 74.000 εξ αυτών οφείλονται στον κορονοϊό.
Ενώ ο Πούτιν ενθαρρύνει τους Ρώσους να συγχρωτίζονται ελεύθερα, εκείνος δεν κάνει το ίδιο. Μέχρι να εμφανιστεί στο Luzhniki, πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της πανδημίας στην κατοικία του κοντά στη Μόσχα, όπου οι επισκέπτες είχαν πρόσβαση μέσα από ειδικά τούνελ. Αλλοι άνθρωποι που θέλουν να συναντηθούν με τον Πούτιν καλούνται να αυτοαπομονωθούν πρώτα για 14 ημέρες.
Δεν είναι περίεργο έτσι που ο ρώσος πρόεδρος δεν έχει αισθανθεί την ανάγκη να κάνει το εμβόλιο Sputnik V. Ισως το κάνει το φθινόπωρο, αλλά και τότε θα το κάνει ιδιωτικά. Διστακτικοί είναι και οι ρώσοι πολίτες: μόλις το 4% του πληθυσμού έχει εμβολιαστεί.
«Το μόνο που ενδιαφέρει τον Πούτιν είναι το κύρος του στο εξωτερικό», λέει ο Λεονίντ Βολκόφ, ένας από τους βασικούς συμβούλους του Ναβάλνι. «Το παν είναι να πει η κρατική προπαγάνδα ότι το Sputnik V σώζει τον κόσμο. Ο Πούτιν δεν δίνει δεκάρα για τους Ρώσους».
(*) O Μαρκ Μπένετς είναι ανταποκριτής των Times στη Μόσχα
ΑΠΕ-ΜΠΕ
