Ομιλία Δημήτρη Κωνσταντόπουλου Εισηγητή της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, στην Ολομέλεια της Βουλής επί του Νομοσχεδίου: “Ασφαλιστικές και συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις-Αντιμετώπιση της αδήλωτης εργασίας – Ενίσχυση της προστασίας των εργαζομένων-Επιτροπεία ασυνόδευτων ανηλίκων και άλλες διατάξεις”
Κύριε Πρόεδρε
Κυρίες & Κύριοι Συνάδελφοι,
Το παρόν νομοσχέδιο αποκαλύπτει την προχειρότητα με την οποία έγινε ο νόμος Κατρούγκαλου, όπως επίσης και την τακτική της κυβέρνησης να νομοθετεί αυξάνοντας τη γραφειοκρατία, συστήνοντας δομές και επιτροπές.
Δυο χρόνια μετά την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου, συζητάμε ζητήματα τα οποία έπρεπε να είχαν λυθεί πριν δυο χρόνια.
Αυτό και μόνο, αναδεικνύει την ανάγκη για την επανέναρξη της συζήτησης για το ασφαλιστικό σε νέες βάσεις, προκειμένου αυτό να καταστεί πραγματικά βιώσιμο.
Στο πλαίσιο αυτό, θεωρούμε κρίσιμο να υπερβείτε τις κομματικές σας αγκυλώσεις και να κάνετε αποδεκτή την τροπολογία που καταθέσαμε για την ακύρωση των μειώσεων στις συντάξεις.
Θυμίζω ότι η Δημοκρατική Συμπαράταξη έχει καταθέσει πρόταση νόμου για την ακύρωση των περικοπών στις συντάξεις. Ήδη έχει σταλεί στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους. Σας καταθέτω το σχετικό έγγραφο για τα πρακτικά.
Με τον νέο υπολογισμό επέρχονται δραματικές μειώσεις.
Από 1/1/2019, έχουμε και την περικοπή της προσωπικής διαφοράς με τους συνταξιούχους να χάνουν από μία έως τρεις συντάξεις.
Για τις παλιές συντάξεις η μείωση φθάνει μέχρι και το 18%. Μείωση που θα δημιουργήσει νέες συνθήκες φτώχειας και μάλιστα το κοινωνικό κόστος θα είναι ανυπολόγιστο.
Διότι πάμε σε ένα σύστημα προνοιακών παροχών που παραβιάζει κάθε αρχή αναλογικότητας, ανταποδοτικότητας και κοινωνικής δικαιοσύνης.
Με την τροπολογία λοιπόν αυτή κύριοι Υπουργοί, ζητάμε την κατάργηση ων διατάξεων του νόμου 4472/2017 με τις οποίες μειώνονται οι συντάξεις από 1/1/2019.
Άλλωστε κύριοι Υπουργοί, οι προβλέψεις για τα υπερπλεονάσματα επιβάλλουν την αποδοχή της πρότασής μας.
Κάντε την λοιπόν αποδεκτή την τροπολογία μας . Αυτό είναι αριστερό και προοδευτικό και στήριξη των συνταξιούχων και μάλιστα σε περίοδο κρίσης.
Και έρχομαι στο Νομοσχέδιο :
ι. Μέρος Α: Ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά ζητήματα
Στο άρθρο 3
Αναφέρθηκε χθες η υπουργός στη διάταξη του ν. 4488/2017 που προβλέπει τη διαδικασία με την οποία επιστρέφονται αχρεωστήτως καταβληθείσες εισφορές προκειμένου να διακρίνει την παρούσα ρύθμιση από αυτή.
Υπογραμμίζουμε ξανά με αυτή την ευκαιρία ότι δεν υπάρχει ξεκάθαρη επίλυση του ζητήματος των διπλών εισφορών.
Ιδιαίτερα όσον αφορά στους ασφαλισμένους σε ΟΓΑ και ΟΑΕΕ, που ήταν κατά κύριο λόγο αγρότες, εγγεγραμμένοι στο Μητρώο αγροτών και παράλληλα ασκούσαν εμπορική δραστηριότητα πολύ χαμηλού τζίρου.
Γι’ αυτό ζητήσαμε νομοθετική πρόβλεψη για την οριστική διαγραφή των αδίκως καταλογισμένων οφειλών τους προς τον ΟΑΕΕ.
Ως προς τη νέα αρχιτεκτονική του προστίμου για την αδήλωτη εργασία (άρθρα 5 έως 8)
Η μετατροπή του προστίμου σε δηλωμένη εργασία θα πρέπει να έχει ως στόχο τη διαφύλαξη των εργασιακών δικαιωμάτων, αλλά και τη στήριξη των επιχειρήσεων εν μέσω της σημερινής κρίσης.
Το πρόστιμο για την αδήλωτη υπήρξε αποτελεσματικό.
Να θυμίσω, ότι ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, πριν δυο μήνες σε ομιλία του στη Βουλή, παραδέχθηκε ότι μέσα στα τρία τελευταία χρόνια η αδήλωτη έχει πέσει από το 19% στο 13%.
Μακάρι οι διατάξεις του σημερινού νομοσχεδίου και η μετατροπή του σε δηλωμένη εργασία να φέρουν καλύτερα αποτελέσματα.
Δε γίνεται σήμερα να επικροτούμε τους εργοδότες που έχουν ανασφάλιστους εργαζόμενους.
Όμως, στεκόμαστε και στην οικονομική κρίση η οποία έχει δημιουργήσει τεράστια ζητήματα στους εργοδότες και χρειάζονται και αυτοί στήριξη για να μπορέσουν να λειτουργήσουν μέσα στην κρίση και να μη χαθούν θέσεις εργασίας.
Όμως ως προς την παράγραφο 3 του άρθρου 6 ανέφερα και χθες στην Επιτροπή τις ενστάσεις μας.
Σύμφωνα με αυτήν, το δικαίωμα έκπτωσης της παρ. 1 διατηρείται αν ο εργαζόμενος με υπεύθυνη δήλωσή του, που φέρει τη θεώρηση του γνησίου της υπογραφής, δηλώσει ότι δεν επιθυμεί την πρόσληψή του και ο εργοδότης εντός της προθεσμίας της παρ. 1, προβεί στην πρόσληψη άλλου εργαζομένου με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας πλήρους απασχόλησης.
Εδώ, υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο αφενός, να εκτίθεται ο αδήλωτος εργαζόμενος σε διάφορους εκβιασμούς, αφετέρου να αρχίσει ένα αδιέξοδο παζάρι μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων που μόνο τον στόχο της μείωσης της αδήλωτης εργασίας δεν θα υπηρετεί.
Γι’ αυτό θεωρούμε ότι η παρούσα διάταξη χρειάζεται να αποσυρθεί.
Άρθρο 9
Πράγματι, η αλληλέγγυα ευθύνη αποτελεί ένα βήμα, αλλά αυτό θα καταστεί μετέωρο όπως πάτε να το κάνετε.
Επικαλείσθε συνεχώς την ευρωπαϊκή εμπειρία.
Στην Ελλάδα θεσμικό πλαίσιο για την εργασία στις εργολαβικές αναθέσεις ήδη υπάρχει.
Όπως το άρθρο 68 ν. 3863/2010, το άρθρο 22 ν. 4144/2013, το άρθρο 65 ν. 4281/2014, το άρθρο 51 ν. 4283/2016, τα άρθρα 39 και 40 ν. 4488/2017.
Καθώς και το άρθρο 702 του Αστικού Κώδικα που αφορά το μισθό του εργαζομένου, που θα μπορούσε να επεκταθεί και στις εργολαβίες.
Το ζητούμενο είναι, να τεθούν αυστηροί κανόνες που θα λειτουργούν σαν δίχτυ προστασίας για όσους παρέχουν την εργασία τους στο πλαίσιο σύμβασης έργου, η οποία όμως υποκρύπτει μισθωτή εργασία.
Εδώ χρειάζεται να υπάρξουν κανόνες, στη λογική της νέας αρχιτεκτονικής του προστίμου για την αδήλωτη, που θα ρυθμίζουν τη μετατροπή της σύμβασης έργου σε σύμβαση μισθωτής εργασίας.
Τέτοιοι κανόνες θα αποκαλύπτουν πραγματική μέριμνα προς τον κόσμο της εργασίας.
Άρθρο 10 Πρακτική άσκηση και μαθητεία
Άλλο ένα θέμα που αντιμετωπίζετε αποσπασματικά.
Ενώ υπάρχει η ανάγκη εκσυγχρονισμού του συστήματος επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, εσείς πάλι φέρνετε μια διάταξη στη μέση του πουθενά.
Άρθρο 12 Σχετικά με τα πρόστιμα για την αλλαγή ωραρίου :
Ειπώθηκε από πολλούς ότι είναι αδικαιολόγητα υψηλά.
Χρειάζεται να δείτε τη διάταξη εξαρχής λαμβάνοντας υπόψη την εμπειρία της αγοράς.
Εσείς θεωρείτε, ότι η δυνατότητα που δίνετε στους εργοδότες να ενημερώνουν το σύστημα ΕΡΓΑΝΗ για τέτοιου είδους αλλαγές μέσω sms θα είναι αποτελεσματικό.
Μακάρι να λειτουργήσει.
Το ύψος των προστίμων όμως είναι άλλο θέμα.
Δε μπορεί και δε γίνεται αυτό να φτάνει ακόμη και το πρόστιμο της αδήλωτης, ενώ μπορεί να αφορά απλά την αλλαγή μιας βάρδιας ενός νόμιμα δηλωμένου εργαζομένου.
Κι έρχομαι στις ρυθμίσεις για τους Ασυνόδευτους Ανηλίκους (άρθρα 13 έως 32):
Να ξεκαθαρίσουμε, ότι πλαίσιο νομικής προστασίας των ασυνόδευτων ανηλίκων υπάρχει από το 2011 με την ένταξή τους στην κατηγορία των ευάλωτων ατόμων του Ν. 3907/2011.
Έκτοτε, έχουν επίσης υπάρξει αρκετές ρυθμίσεις που ενισχύουν την προστασία των ασυνόδευτων ανηλίκων που προέρχονται από τρίτες χώρες.
Επομένως, η εντύπωση που θέλετε να δώσετε ότι πρώτη φορά ρυθμίζεται το σχετικό πλαίσιο καταρρίπτεται εκ των πραγμάτων.
Το μόνο που κάνετε είναι βελτιώσεις.
Τις ενστάσεις μας τις επεσήμανα και στις συνεδριάσεις της Επιτροπής.
Άρθρο 15
Μετατρέπετε τις Εισαγγελικές Αρχές σε δικαστικό όργανο, τη στιγμή που δεν έχουν την απαιτούμενη υποστήριξη και υλικοτεχνική υποδομή και δεν έχουν εκπαιδευτεί σε ζητήματα σχετικά με ασυνόδευτα ανήλικα τέκνα.
Έτσι, όμως η διαδικασία γίνεται χρονοβόρα.
Ειδικά, στις περιφέρειες που εντοπίζονται και συσσωρεύονται οι περισσότεροι ασυνόδευτοι ανήλικοι, δηλαδή την Αθήνα, τον Πειραιά, τη Θεσσαλονίκη, καθώς και τα νησιά του Βορείου Αιγαίου, όπως τη Χίο, τη Μυτιλήνη και τη Σάμο, που αποτελούν τα πρώτα κέντρα εντοπισμού.
Το αποτέλεσμα θα είναι να έχουμε τρομακτικές καθυστερήσεις.
Επίσης, δεν καθορίζεται ρητά αφενός ο χρόνος που ενημερώνεται η Εισαγγελία από τη στιγμή εντοπισμού του ανηλίκου και αφετέρου ο χρόνος που χρειάζεται για να ολοκληρωθεί η διαδικασία ορισμού επιτρόπου στο άρθρο 16.
Επίσης πρέπει να τονιστεί ότι δεν προβλέπεται ρητά στο άρθρο 16 η άμεση κάλυψη των βασικών βιοτικών αναγκών επιβίωσης, όπως η τροφή και η ένδυση των ασυνόδευτων ανηλίκων από τον οριζόμενο επίτροπο.
Ούτε επίσης υπάρχει νομοθετική μέριμνα για τα παιδιά που είναι χωρισμένα από την οικογένειά τους, ώστε να είναι δυνατή και η ανάθεση της επιτροπείας σε συγγενικό τους μέλος που το αιτείται και μετά τον ορισμό επαγγελματία επιτρόπου αν αυτό λειτουργεί υπέρ του συμφέροντος του παιδιού.
Άρθρο 19
Σύσταση τριμελούς εποπτικού συμβουλίου για την εποπτεία των επιτροπειών.
Άλλη μια δομή για άγνωστους λόγους.
Όταν σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΚΚΑ ο αριθμός των καταγεγραμμένων ασυνόδευτων ανηλίκων είναι 3.400 σε όλη την Ελλάδα, είναι μεγαλεπίβολο όνειρο αυτή η δομή να λειτουργήσει αποτελεσματικά.
Αντίστοιχες επιφυλάξεις έχουμε και για τα άρθρα 24 και 25 για το Μητρώο Ασυνόδευτων Ανηλίκων και Επαγγελματιών Επιτρόπων.
Για το άρθρο 27, που προβλέπει τη σύσταση Διεύθυνση Προστασίας Ανηλίκων στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης, έχουμε επίσης επιφυλάξεις.
Το μείζον είναι να χτυπηθούν η αναποτελεσματικότητα, η γραφειοκρατία και οι πολύπλοκες διαδικασίες της διοίκησης.
Όχι να διογκωθούν.
Δημιουργείτε, λοιπόν, άλλη μια δομή χωρίς όμως να διευκρινίζετε τη διαδικασία στελέχωσης της Διεύθυνσης αυτής και βεβαίως το προφίλ των στελεχών.
Πάμε στο Δ’ Μέρος
Άρθρο 41
Με την προτεινόμενη διάταξη, ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος (ΣΒΒΕ) αναγνωρίζεται θεσμικά ως ισότιμος κοινωνικός εταίρος των λοιπών αντιπροσωπευτικών εργοδοτικών οργανώσεων, δηλαδή της ΓΣΕΒΕΕ, της ΕΣΕΕ, του ΣΕΤΕ και του ΣΕΒ.
Λέει η κα Υπουργός, ότι ο ΣΒΒΕ λειτουργεί 100 χρόνια.
Ότι αντιπροσωπεύει κυρίως μεταποίηση και βιομηχανία χωρίς γεωγραφικό προσδιορισμό.
Και λαμβάνει ως δεδομένη την ύπαρξη κενού εκπροσώπησης, θεωρώντας ότι ο ΣΕΒ τα τελευταία χρόνια είναι προσανατολισμένος στις υπηρεσίες.
Ακόμη κι αν δεχθούμε αυτόν τον συλλογισμό, στο καταστατικό του ίδιου του ΣΒΒΕ, όπως τροποποιήθηκε το 2016, αναφέρεται ότι σκοπός του είναι η μέριμνα για τη βιομηχανική ανάπτυξη της Βορείου Ελλάδας, μέσα στα πλαίσια αναπτύξεως της εθνικής οικονομία.
Επομένως, η ρύθμιση καταλύει την ισότητα αντιμετώπισης των αντιπροσωπευτικών εργοδοτικών οργανώσεων που έχουν ήδη επιλεγεί από τον νομοθέτη ως εθνικής εμβέλειας, παρέχοντας ισότιμη θέση σε έναν περιφερειακό εργοδοτικό φορέα.
Ας τροποποιήσει το καταστατικό του, ας εγγραφεί στην αντίστοιχη εργοδοτική βιομηχανική οργάνωση της Ευρώπης, τη Business Europe και μετά το ξανασυζητάμε.
Άλλωστε, ως έχει η ρύθμιση είναι αντίθετη ακόμη και με την παρ. 2 του άρθρου 3 της Διεθνούς Σύμβασης 87/1948, που έχει επικυρώσει η Ελλάδα με το νομοθετικό διάταγμα 4204/1961.
Σύμφωνα με αυτήν, οι δημόσιες αρχές οφείλουν να απέχουν από κάθε επέμβαση που δύναται να περιορίσει το δικαίωμα των οργανώσεων εργαζομένων και εργοδοτών να εκλέγουν ελεύθερα τους αντιπροσώπους τους.
Άρθρο 44: Αξιοποίηση ακινήτων υπουργείου Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης για κοινωφελείς ανθρωπιστικούς σκοπούς
Δεν υπάρχει αλληλοεπικάλυψη αρμοδιοτήτων, όπως ισχυρίζεται η αιτιολογική έκθεση, αλλά προσθήκη μιας ακόμα υπογραφής και συγκέντρωση αρμοδιότητας στον υπουργό.
Δε συμφωνούμε με την κατάργηση του συμβουλίου κοινωνικής κατοικίας.
Χρειάζεται, επίσης να μπει αποκλειστική προθεσμία π.χ. ενός μηνός για την γνωμοδότηση του.
Άρθρο 45: Συμβάσεις με φορείς παροχής συγκοινωνιακού έργου για ευάλωτες ομάδες
Συμφωνούμε.
Αντιπροτείνουμε, ωστόσο, να απλοποιηθεί το σύστημα, με τη μείωση των κανονιστικών πράξεων που εκδίδονται ετησίως για το θέμα.
Άρθρο 46: Κοινωνική προστασία πολιτών τρίτων χωρών
Εδώ χρειάζεται να επεκταθεί η κοινωνική προστασία για όλες τις περιπτώσεις με βάση τις αρχές της ίσης μεταχείρισης.
Άρθρο 48:
Η αύξηση των μελών του ΔΣ του ΕΚΚΑ, θα μπορούσε να λειτουργήσει θετικά μόνο ως προς την καλύτερη εκπροσώπηση των φορέων.
Κύριε Πρόεδρε, Κύριοι Συνάδελφοι,
Ολοκληρώνοντας, θα ήθελα να ζητήσω από την κυβέρνηση να κάνει την υπέρβαση να απαλλαγεί από αγκυλώσεις και εμμονές που μόνο στόχο έχουν να ξορκίσουν την πολιτική του κοινωνικού κράτους που χτίστηκε κατά την περίοδο διακυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ και επιτέλους να ανοίξει τα αυτιά της στη διαβούλευση και στο διάλογο.
Η κοινωνία δεν αντέχει άλλη πίεση. Ζητάμε λοιπόν να κάνει αποδεκτή την τροπολογία μας για τη μη περικοπή των συντάξεων.
Επί της αρχής ψηφίζουμε θετικά.
Ως προς τις τροπολογίες θα αναφερθώ αναλυτικά στη δευτερολογία μου, περιμένοντας να γίνουν αποδεκτές οι προτάσεις μας.
