Για όλους τους μαθητές η επιστροφή στα θρανία, κάθε Σεπτέμβριο, είναι μια ιδιαίτερα σημαντική και δύσκολη στιγμή, μα η πρώτη μέρα για τους μικρούς μαθητές, που πρώτη φορά περνούν την πόρτα του “Μεγάλου Σχολείου”, είναι ίσως μια μέρα που θα θυμούνται -όπως όλοι μας-για πάντα!
Τα συναισθήματα των μικρών παιδιών απέναντι στο σχολείο, έχουν μεγάλο εύρος και επειδή ακριβώς είναι μικρά, δεν μπορούν να τα διαχειριστούν εύκολα. Έτσι, από κάποιο θετικό συναίσθημα( χαρά, αισιοδοξία, ευθύνη) που εκφράζει χαμογελαστό, καθώς λέει ότι: “πια μεγάλωσα και θα πάω με τα μεγάλα παιδιά”, μπορεί ξαφνικά να το δείτε να εκφράζει ένα αρνητικό συναίσθημα (φόβο, ανασφάλεια, άγχος κλπ) και να μη θέλει να σηκωθεί από το κρεβάτι, να πετάει την τσάντα που του πήρατε ή ακόμα και να είναι αρνητικό σε οτιδήποτε αφορά το θέμα “σχολείο”. Τα συναισθήματα αυτά μπορεί να τα δείτε να εναλλάσσονται πολύ συχνότερα όσο πλησιάζει ο καιρός που θα πρέπει να πάει (μπορεί να συνοδεύονται και από θυμό) , οδηγώντας σας στο σημείο, κάποια στιγμή, να νιώσετε ανήμποροι να κάνετε κάτι για να το βοηθήσετε ώστε να αποδεχτεί τη νέα του ζωή.
Όμως δεν είναι μόνο τα μικρά αγγελούδια σας που βιώνουν αυτές τις εναλλαγές. Πολλοί γονείς νιώθουν τα ίδια συναισθήματα. Άγχος για το πως θα τα πάει το παιδάκι τους, αν θα τα καταφέρει, αν ο δάσκαλος-δασκάλα θα το προσέχει, αν θα μάθει να διαβάζει και να γράφει, αν θα προσαρμοστεί. Έτσι μπορεί να νιώσετε παγωμένοι, πελαγωμένοι μέσα στο δικό σας άγχος που διπλασιάζει και το άγχος των παιδιών σας. Το ευτύχημα είναι ότι οι γονείς ως ενήλικες, μπορούμε να διαχειριστούμε τα συναισθήματά μας. Εκείνο που προέχει είναι να βοηθήσουμε το μικρό μας παιδάκι να προσαρμοστεί όσο το δυνατόν καλύτερα στις νέες συνθήκες και εμείς μαζί του.
Ας δούμε μερικές από τις φοβίες των παιδιών.
Μέχρι τώρα ζούσαν σε μια οικογένεια που τα προστάτευε και το ήξεραν. Τώρα θα πρέπει να δουν και να ζήσουν σε έναν καινούργιο κόσμο χωρίς να έχουν την προστασία της.
Σκέφτονται αν θα τα βγάλουν πέρα με ό,τι το σχολείο ζητάει.
Ο μπαμπάς και η μαμά δεν θα ναι εκεί για να τα προστατεύουν.
Δεν θα έχουν τα αγαπημένα τους παιχνίδια για να παίζουν.
Δεν θα βλέπουν τα αγαπημένα τους παιδικά στην τηλεόραση.
Πιστεύουν πως οι δάσκαλοι τιμωρούν τα παιδιά για τα λάθη τους.
Γνωρίζουν πως δεν θα μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν, γιατί το σχολείο είναι χώρος μάθησης και εκπαίδευσης και πρέπει να ακολουθούν κανόνες και δεν ξέρουν αν τα καταφέρουν.
Σκέφτονται πως είναι ένας χώρος που θα πρέπει να συμπεριφέρονται αλλιώς και να ακούν το δάσκαλό τους χωρίς να επιτρέπεται να κάνουν το δικό τους.
Πολλά παιδιά (κάτι που προσπερνάμε αλλά ισχύει για τα παιδιά) κουβαλούν και το “άγχος” της τουαλέτας. Φοβούνται ότι κάτι θα γίνει και θα “ντροπιαστούν” στην τάξη ή στους συμμαθητές τους.
Αυτές είναι μερικές από τις φοβίες των παιδιών και είναι καταστάσεις και συναισθήματα-φοβίες που μαθητές μας συζητούν μαζί μας όταν πρωτοέρχονται στο σχολείο. Φοβίες που πολλές φορές οι γονείς δεν γνωρίζουν. Είναι λοιπόν στο δικό σας χέρι να τα βοηθήσετε να αλλάξουν στάση και να προσαρμοστούν, καθώς είστε οι άνθρωποι που τα παιδιά αγαπούν και εμπιστεύονται.
Πώς θα βοηθήσουμε το παιδί μας να προσαρμοστεί στο σχολείο.
Παρόλο που τα παιδιά έχουν διαφορετικές προσωπικότητες, υπάρχουν κάποιοι μικροί κανόνες που μπορούμε να ακολουθήσουμε ειδικά όταν βλέπουμε ένα παιδί αγχωμένο και μας δείχνει πως δεν είναι έτοιμο.
- Μπορείτε να επισκεφθείτε κάποια μέρα το σχολείο με το παιδί (τα σχολεία είναι ανοιχτά από την 1η Σεπτεμβρίου). Κάντε το χώρο οικείο στο παιδί. Καθίστε κάπου κοντά στο κτήριο, μιλήστε του για τους κανόνες, για τα διαλείμματα, δείξτε του τις τουαλέτες, το κυλικείο, το φύλακα του σχολείου, τους δασκάλους, φέρτε ακόμα και παραδείγματα από τη δική σας ζωή και δώστε του την ευκαιρία να σας μιλήσει και αυτό. Ωθήστε το να σας πει τις δικές του ανησυχίες, τους φόβους του και αν δεν καταφέρετε να το πείσετε πως δεν υπάρχει λόγος να ανησυχεί, ζητήστε τη συνδρομή ενός εκπαιδευτικού για να σας βοηθήσει . Αν το παιδί δεχτεί όσα του λέτε τότε, εκεί στο χώρο του σχολείου, ζητήστε του να σας πει τα δικά του μικρά όνειρα. Αυτές οι στιγμές θα ναι μια ανάμνηση για το παιδί που θα συνδέσει το σχολείο με τη δική σας αγάπη.
Μη ξεχνάτε. Η δική σας στάση απέναντι στο σχολείο θα επηρεάσει σημαντικά την αντίληψη που θα σχηματίσει το παιδί μας για το νέο περιβάλλον στο οποίο εισέρχεται.
- Μη φανερώνετε τη δική σας ανησυχία. Εσείς είστε το πρότυπό του, οι ήρωές του καθώς ακόμα ο μικρόκοσμός του είναι περιορισμένος στην οικογένεια. Όσο λιγότερο δείχνετε το άγχος σας και τη θέση του δώσετε στον δικό σας ενθουσιασμό, τόσο πιο πιθανό είναι το παιδί σας να θελήσει να ακολουθήσει τον ήρωά του. Δηλαδή τις δικές σας αντιδράσεις θέλοντας να σας μοιάσει.
- Μην παρουσιάζετε το δάσκαλο ως “μπαμπούλα” για να το συνετίζετε όταν κάνει μια ζημιά ή παραβαίνει έναν κανόνα σας. Αν το έχετε κάνει, προσπαθήστε να το διορθώσετε. Πολλές φορές αυτό, όχι μόνο επιδρά αρνητικά στο παιδί με αποτέλεσμα να μη θέλει να έρθει σχολείο, αλλά μπορεί να κάνει μεγαλύτερο κακό καθώς τα παιδιά θα έχουν έναν δάσκαλο που δεν συμπεριφέρεται έτσι. Αν το παιδί σας είναι αρνητικό (πχ δεν ξυπνάει το πρωί, κλαίει συνέχεια, αρνείται πεισματικά να ντυθεί για το σχολείο) και εσείς ήδη του έχετε περάσει στο μυαλό πως ο δάσκαλος τιμωρεί τα “κακά παιδιά”, όταν θα προσέλθει, έστω και με το ζόρι, μπει στην τάξη και συναντήσει-γνωρίσει το δάσκαλό του, τότε θα δει πως ο άνθρωπος αυτός νοιάζεται, τα στηρίζει και τα προσέχει. Σε αυτή την περίπτωση το παιδί θα καταλάβει πως τίποτα δεν ισχύει (ο μύθος καταρρίφθηκε) και αυτό (από τη στιγμή που δεν θα υπάρχει η απειλή σας πια για τον “μπαμπούλα – τιμωρό ” δάσκαλο) μπορεί να οδηγήσει σε ακόμα μεγαλύτερη έκφραση και ένταση των αρνητικών συμπεριφορών, στάσεων και συναισθημάτων απέναντι στο σχολείο.
- Την πρώτη μέρα στο σχολείο θα είστε εκεί. Παρόντες και παρούσες.. Θα πρέπει να πάτε το παιδί σας εκεί που θα σας υποδείξουν οι δάσκαλοι και διακριτικά, αφού το αγκαλιάσετε και του δώσετε αγάπη και σιγουριά, θα απομακρυνθείτε αρκετά πιο πίσω από τη γραμμή που θα βρίσκεται η πρώτη τάξη. Αν σας νιώθει κοντά του πιθανόν να ξεφύγει από τη γραμμή για να έρθει να σας βρει. Πρέπει όμως να του δώσετε να καταλάβει πως, από εδώ και πέρα, τα πρωινά εκεί θα ναι η θέση του και η δική σας στο σπίτι μέχρι το μεσημέρι που θα σχολάσει και θα έρθετε να το πάρετε. Ξέρω πως είναι το πιο δύσκολο μέρος αυτό, ξέρω πως θέλετε να νιώσετε τα πάντα με το παιδάκι σας, αλλά θα πρέπει να το κάνετε για το καλό του. Αν είστε εκεί πίσω του, πολύ κοντά του, θα πιστέψει πως πάντα θα είστε στο χώρο του σχολείου και αυτό δεν θα είναι καλό για το ίδιο σας το παιδί, γιατί αυτή του η προσδοκία, μετά από μερικές μέρες προσαρμογής, θα διαψευστεί. Κανένας γονιός δεν θέλει να διαψεύδεται στα μάτια των παιδιών του όμως, έτσι δεν είναι;
- Σαν γονείς θα πρέπει να τιθασεύσετε την ανάγκη σας να παρακολουθείτε τα πάντα. Δεν είναι λίγες οι φορές που δάσκαλοι και δασκάλες της Α τάξης έχουν αναφέρει ότι γονείς κάθονται στο παράθυρο της τάξης ή παρακολουθούν έξω από τα κάγκελα το παιδί τους. Σε ένα βαθμό είναι λογικό και το λογικό είναι να περνούσατε τυχαία και απλά να ρίξετε μια ματιά. Το παράλογο είναι να κάθεστε με τις ώρες, να τρέχετε συνέχεια στα διαλείμματα να δείτε τι κάνει, να περιμένετε με την τυρόπιτα έξω από τα κάγκελα για να του δώσετε να φάει και να περιμένετε να το δείτε να τρώει. Πιθανότατα νιώθετε άβολα με όσα σας αναφέρω αλλά είναι πραγματικές καταστάσεις και δεν βοηθούν στην προσαρμογή του παιδιού, που ένα μέρος της στηρίζεται στη δική του ανεξαρτησία και αυτονομία που θα πρέπει να νιώσει στο χώρο του σχολείου.
Θεωρώ πολύ σημαντικό να μην αναφερθώ τώρα στις σχέσεις που θα πρέπει να αναπτύξετε με τους δασκάλους των παιδιών σας γιατί το πιο σημαντικό κομμάτι αυτή τη στιγμή είναι τα παιδιά σας και πώς θα προσαρμοστούν αυτά, καθώς και εσείς, στην νέα πραγματικότητα. Οι δάσκαλοι θα είναι εκεί και στις 11 Σεπτέμβρη θα σας υποδεχτούν και θα σας μιλήσουν. Έχετε όμως 12 μέρες για να προετοιμαστείτε και εσείς και τα παιδιά για την αλλαγή της ζωή σας. Αυτό πρέπει να δείτε τώρα. Αυτό προέχει. Να μπορέσετε και τα δύο μέρη της οικογένειας (γονείς και παιδί) να προετοιμαστείτε ψυχολογικά για την καινούργια σας ζωή..
Με το καλό να δεχτούμε τα παιδιά σας στο Μεγάλο Σχολείο και να είστε σίγουροι πως εμείς ως δάσκαλοι θα είμαστε εκεί για να σας υποδεχτούμε!
