Τα ‘Νέα του Ρουμλουκιού και η τοπική μνήμη’ – Γράφει ο Δρ. Σίμος Ανδρονίδης

Ο γράφων του κειμένου ευχαριστεί θερμά τον Δημήτρη Παπαδημητρίου για την ευγενική προσφορά του φύλλου της εφημερίδας

«Σταχτής χειμώνας. Το σταχτί δεσπόζει έξω και μέσα στο τοπίο. Σταχτιά σπίτια, οι δρόμοι, τα βουνά σταχτιά, τα λίγα δέντρα. Ετούτο το καΐκι απορριγμένο στη στεριά-το θυμάμαι από πρόπερσι, κάποιος αδέξιος παραθεριστής είχε καθήσει στο ένδοξο λιοπύρι και το ζωγράφιζε- έτσι ξεχασμένο και παράταιρο στο τότε φως και στα γέλια των λουομένων» (Γιάννης Ρίτσος, ‘Χρονικό’).

Κάποιες φορές, ιδίως μάλιστα εν καιρώ πανδημικής κρίσης, καθίσταται απαραίτητη έως χρήσιμη η αναδρομή στο πρόσφατο παρελθόν, ή αλλιώς, η επίκληση της μνήμης που συμβάλλει ώστε να ανα-συσταθεί το παρελθόν, γόνιμα και παραγωγικά και όχι μηχανικά.

 Σε αυτό το πλαίσιο, θα επιχειρήσουμε μία τέτοιου είδους ιστορική αναδρομή, με μία τοπική εφημερίδα, και πιο συγκεκριμένα την εφημερίδα του νομού Ημαθίας ‘Τα Νέα του Ρουμλουκιού,’ να επέχει θέση, τόσο συγκράτησης, όσο και ανάδειξης της μνήμης.

 Της ιστορικής και πολιτικής που είναι μνήμη της Μεταπολίτευσης και πιο συγκεκριμένα, της περιόδου της ύστερης Μεταπολίτευσης που κύρια αφορά την δεκαετία του 1990, χωρίς αυτή να έχει αποτελέσει αντικείμενο μίας συζήτησης όπως αυτή που διεξήχθη για την δεκαετία του 1980. Συζήτηση που ενίοτε υπήρξε κράμα νοσταλγίας και αθωότητας, βιωματικών αναφοράς και ανά-κλησης μίας μνήμης ενηλικίωσης σε μία χώρα που όχι μόνο άλλαζε, αλλά άλλαζε και με ταχείς ρυθμούς.

Η αναδρομή αυτή που επιχειρούμε  προσλαμβάνει και μία άλλη σημασία, σχετική και με το πως προσελάμβανε τον ρόλο και τον εαυτό μία τοπική εφημερίδα, στα μέσα περίπου της δεκαετίας του 1990, όντας πηγή ενημέρωσης και διατήρησης του ενδιαφέροντος,,  στοιχείο εντοπιότητας και παραγωγής γραπτού λόγου και πολιτικών θέσεων, αλλά και με το πως έχει εξελιχθεί ο τοπικός τύπος με το πέρασμα του χρόνου (βλέπε τα ζητήματα που τίθενται σήμερα).

Το φύλλο της εφημερίδας[1] είναι αυτό της 7^ης Οκτωβρίου του 1994, και από το εξώφυλλο ακόμη, με πηχυαίους τίτλους, ο αναγνώστης εισέρχεται στο πολιτικό-αυτοδιοικητικό κλίμα: «Δήμος Αλεξάνδρειας. Ποιοι είναι οι επικρατέστεροι να εκλεγούν δημοτικοί σύμβουλοι των τριών ψηφοδελτίων»,[2] διαβάζουμε σχετικά.

Ευρισκόμαστε εν τω μέσω της προεκλογικής περιόδου, με την εφημερίδα να καλύπτει τις εξελίξεις της περιοχής στην οποία αναφέρεται και ο ίδιος ο τίτλος της. ‘Τα Νέα του Ρουμλουκιού’ είναι ο τίτλος και άρα, η εφημερίδα καλύπτει τις εξελίξεις που άπτονται της προεκλογικής περιόδου στην περιοχή, αποκτώντας ένα έντονο τοπικό πρόσημο, σχετικό με τον Δήμο της Αλεξάνδρειας και κατά δεύτερον, με τον τότε συσταθέν Δήμο Πλατέος, που εν προκειμένω, προέκυψε μετά την αυτοδιοικητική συνένωση  των χωριών Πλατύ, Λιανοβέργι, Παλαιοχώρι και Άραχος Ημαθίας.[3]

Ο τότε Δήμος Πλατέος ως συστατικό διοικητικό-αυτοδιοικητικό κομμάτι του προγράμματος ‘Ι. Καποδίστριας’ υπήρξε σχετικά ισορροπημένος, κατά βάση αγροτικός (εάν εστιάσουμε στην παραγωγική βάση), και λειτούργησε παράλληλα ως το πρελούδιο μίας περαιτέρω διεύρυνσης που θα συμπεριλάβει και μία σειρά άλλων τοπικών κοινοτήτων.

Οπότε, οι δημοτικές εκλογές του 1994, για τον δήμο Πλατέος που ήταν ο «δεύτερος της περιοχής μας»,[4] για να παραπέμψουμε στο άρθρο του εκδότη της εφημερίδας Αναστάσιου Τσιάρτα, είχαν τον χαρακτήρα του ορόσημου, καθώς ήταν οι πρώτες του ενιαίου Δήμου τον οποίο και θα χαρακτηρίζαμε πειραματικό όσο και λειτουργικό. Τις εξελίξεις σχετικά με την συγκρότηση του, επιτάχυνε η θετική στάση ως προς το ενδεχόμενο της συνένωσης,  του τότε προέδρου της τοπικής κοινότητας Πλατέος, Σάββα Ανδρονίδη.

Οι προεκλογικές εξελίξεις που πυκνώνουν όσο πλησιάζουμε στην ημέρα των εκλογών, στους δήμους της Αλεξάνδρειας και του Πλατέος, είναι έντονες, και αποτελούν τον βασικό άξονα γύρω από τον οποίο αναπτύσσεται η ύλη της εφημερίδας. Και έχοντας υπόψιν αυτόν τον άξονα διακρίνουμε τα εξής στοιχεία: Πρώτον, σύντομες και μικρές καταχωρήσεις υποψήφιων δημοτικών συμβούλων, κύρια του δήμου της Αλεξάνδρειας που περιέχουν κάποιες βασικές κατευθύνσεις των υποψηφίων, για τους οποίους (η παρακάτω διαπίστωση ισχύει και σήμερα), εν καιρώ της ύστερης Μεταπολίτευσης, η εφημερίδα και η αυτο-παρουσίαση μέσω της τοπικής εφημερίδας, ήταν το κύριο ‘εργαλείο’ επικοινωνίας και προβολής των θέσεων τους. Δύο συνδυασμοί για τον δήμο της Αλεξάνδρειας παρουσιάζοντας ευκρινώς. Ο συνδυασμός ‘Ενότητα-Δημιουργία’ του Φώτη Πουρλιοτόπουλου και ο συνδυασμός ‘Αλεξανδρινή Πορεία’ του Γιάννη Μοσχόπουλου.

Δεν εκλείπουν και μία ολοσέλιδη καταχώρηση των λεγόμενων ως ‘επωνύμων’ της Αλεξανδρινής κοινωνίας που τάσσονται υπέρ της υποψηφιότητας του Φώτη Πουρλιοτόπουλου, με την έμφαση να δίνεται στην επιστημονική-επαγγελματική εξειδίκευση,  στην εμπειρία  και στο κύρος που ενσκήπτουν  ως εκ της θέσεως και της ιδιότητας, στο υψηλό κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο.

 Ένα δεύτερο στοιχείο, σχετίζεται με τις αναφορές στην στάση των κύριων πολιτικών κομμάτων της περιοχής, στο σημείο όπου οι αναφορές έχουν την μορφή εκτιμήσεων σχετικά με το ποιοι συνδυασμοί θα υποστηριχθούν, ειδικά στον δήμο της Αλεξάνδρειας. Μάλιστα, στην πρώτη σελίδα, ο τότε βουλευτής του κυβερνώντος ΠΑΣΟΚ είναι κάτι παραπάνω από σαφής: «Ο βουλευτής Μ. Γικόνογλου στηρίζει όλους τους υποψηφίους του ΠΑΣΟΚ».[5]

Οι δημοτικές εκλογές, εκείνη την περίοδο, προσέφεραν, και στους τοπικούς βουλευτές μία ευκαιρία επαναβεβαίωσης της κομματικής-πολιτικής ταυτότητας, αλλά και στα πολιτικά κόμματα, μία ευκαιρία καταγραφής των δυνάμεων τους στον αυτοδιοικητικό χάρτη, όπως προέκυπτε μετά τις εκλογές. Ο Μόσχος Γικόνογλου λειτουργεί ως ενδιάμεσος μεταξύ του πολιτικού φορέα (ΠΑΣΟΚ) και των τοπικών υποψηφίων, αναδεικνύοντας εκείνο το στίγμα ‘κομματικοποίησης’ των αυτοδιοικητικών εκλογών που όμως, χρήζει θεωρητικής συμπλήρωσης. Και τι εννοούμε λέγοντας κάτι τέτοιο;

Εννοούμε πως αυτό που ορίζεται ως η  ‘κομματικοποίηση’ των τοπικών εκλογών,[6] δεν σήμαινε ό,τι ίσχυε στον μέγιστο βαθμό, καθότι κατά την διάρκεια της προεκλογικής περιόδου και της εκλογικής διαδικασίας, λάμβαναν χώρα διαδικασίες κομματικών-πολιτικών αποστοιχίσεων, μετακινήσεων, ευρύτερων πολιτικών συγκλίσεων πάνω στο πλαίσιο διακυβέρνησης ενός δήμου ή και μίας νομαρχίας, κάτι που μας ωθεί στο να προβούμε στην κάτωθι αναφορά: Η συγκρότηση κοινωνικών συμμαχιών σε τοπικό επίπεδο ήταν και υπερ-κομματική και δια-ταξική.

Τώρα, ένα τρίτο στοιχείο που εντοπίζουμε έχει να κάνει με τις εκλογές στον νεότευκτο δήμο Πλατέος, στον οποίο και αφιερώνεται το κεντρικό κομμάτι της ολιγόφυλλης εφημερίδας,[7] το λεγόμενο ‘σαλόνι’ της. Και πιο στοχευμένα, γίνεται ειδική αναφορά στην υποψηφιότητα του προέδρου της τοπικής κοινότητας Πλατέος Ημαθίας, Σάββα Ανδρονίδη (που τελικά ηττήθηκε από τον Στέφανο Δριστά), με σημεία αναφοράς την θεωρούμενη ως υποστήριξη της πλειοψηφίας των κατοίκων προς το πρόσωπο του, το έργο που επιτέλεσε όντας πρόεδρος του Πλατέος (σε πρώτο πλάνο διαφαίνονται οι κερκίδες του κοινοτικού σταδίου ως διακριτό επίτευγμα),  τα ονόματα των υποψήφιων δημοτικών συμβούλων που απαρτίζουν τον συνδυασμό ‘Δημοτική Προοδευτική Ενότητα,[8] καθώς και το πρόγραμμα για τον νέο δήμο.’[9]

 Μέσω αυτών και μεταξύ αυτών, η εφημερίδα εκφράζει την άμεση υποστήριξη της προς τον συγκεκριμένο συνδυασμό, κάνοντας εμφανείς τους λόγους στο άρθρο που υπογράφει ο Αναστάσιος Τσιάρτας.

 Και όσον αφορά το πρόγραμμα του συνδυασμού, είναι ενδεικτικό το ό,τι ενυπάρχει αναφορά σε ό,τι αργότερα χρονικά θα καταστεί κοινός τόπος για αρκετούς δήμου και περιφέρειες της χώρας, ιδίως μετά την μεταρρύθμιση του ‘Καλλικράτη’ (2010) που χρονικά συμπίπτει με την εκδήλωση και την όξυνση της κοινωνικοοικονομικής και πολιτικής κρίσης.

Δηλαδή, αναφορά στο πλαίσιο διεκδίκησης ευρωπαϊκών πόρων (τότε ‘Πακέτο Ντελόρ’), ωσάν διάσταση που μπορεί να συνδράμει στην λειτουργική αναβάθμιση του δήμου,[10] στην ενίσχυση των δομών και στην προσφορά καλύτερων ή πληρέστερων παροχών προς τους πολίτες. Αυτή η ειδική πτυχή δεν απόσχει θεωρούμε από το γενικότερο πρόταγμα του εκσυγχρονισμού-εξευρωπαϊσμού που είχε αρχίσει να κερδίζει έδαφος εκείνη την περίοδο. Το πρόγραμμα εδράζεται πάνω στον διπλό άξονα της καθημερινότητας και της δια-λειτουργικότητας μεταξύ των επιμέρους τοπικών κοινοτήτων του δήμου.

Και, τελευταίο αλλά όχι έσχατο αναλυτικά, η τελευταία σελίδα της τοπικής εφημερίδας είναι αφιερωμένη στην υποψηφιότητα του Ανδρέα Βλαζάκη για την νομαρχία Ημαθίας, εντάσσοντας εντός αυτής την προεκλογική δραστηριότητα του υποψηφίου. Οι εν γένει κινήσεις ενός υποψηφίου, είτε μιλάμε για τον υποψήφιο ενός συνδυασμού, είτε για κάποιον υποψήφιο σύμβουλο, δείχνουν το ό,τι οι κινήσεις αυτές αποτελούν ή πρωθύστερα, συνδράμουν στην οικοδόμηση του προφίλ ενός υποψηφίου, ιδίως εάν συσχετισθούν δραστικά με τα πρόσημα της επαφής και του πολιτικού λόγου, ο οποίος παράγεται ως λόγος υποψηφίου και λόγος συνδυασμού.

Το φύλλο της εφημερίδας, συνιστά ουσιώδες αρχείο το οποίο και επαναπροσδιορίζει και την τοπική μνήμη, αυτοδιοικητικά ιδωμένη, μεταβαίνει πέραν της ονοματολογίας, αναδεικνύοντας καθημερινές στιγμές, τις διάφορες επιτελέσεις του πολιτικού, υπενθυμίζοντας παράλληλα, την αξία μίας εφημερίδας, πόσω  μάλλον μίας τοπικής, και την δυνατότητα της στο να καταγράφει διάφορες και διαφορετικές φωνές,  δίδοντας στίγμα και διαδραματίζοντας ρόλο στην ενίσχυση του διαλόγου στις τοπικές κοινωνίες.

 Διατηρώντας το άρωμα μίας εκλογικής αναμέτρησης που ενέγραψε πολιτικά διακυβεύματα και τους αυτοδιοικητικούς όρους της εποχής στην οποία και ανήκε.  Η εφημερίδα επικαλείται μία μνήμη που συντίθεται από αφηγήσεις και από προθέσεις: Ποιοι είναι οι υποψήφιοι για τους δήμους της περιοχή; Ποιο το πρόγραμμα τους; Ποια η αίσθηση του συν-ανήκειν που διαμορφώνουν; Με την ψυχραιμία που προσφέρει η χρονική απόσταση, θα πούμε πως η Μεταπολιτευτική εποχή εκείνη, εποχή μεταβολών και μετασχηματισμών σε διάφορα επίπεδα που επηρέασαν και την Τοπική Αυτοδιοίκηση, κάθε άλλο υπήρξε παρά αδιάφορη και άνευρη.

[1] Για τον περιφερειακό τύπο στην Ελλάδα, τις εξελίξεις που έχουν επέλθει την περίοδο της οικονομικής κρίσης, και τα ζητήματα που θέτει ο ψηφιακός μετασχηματισμός, βλέπε σχετικά, Μήτκα Δήμητρα, Κωσταρέλλα Ιωάννα & Σκαμνάκης Αντώνης, ‘Περιφερειακός τύπος και προκλήσεις της ψηφιακής εποχής: Ώρα μηδέν ή ‘’χρυσή ευκαιρία’’; στο: Αντωνιάδης Ευριπίδης., (επιμ.), ‘Ιστορία, κοινωνία, πολιτική & Μέσα επικοινωνίας. Ενημέρωση και Δημοκρατία,’ Β’ Επιστημονικό Συμπόσιο Πισσουρίου, Κύπρος, Εκδόσεις Επιφανίου Κώστας, Λευκωσία, 2020, σελ. 129-147.  Για παρόμοια ζητήματα στη Γαλλική Δημοκρατία, βλέπε, Rouger A., ‘What future for local news? The crisis of the French regional daily press, στο: Sauri Franklin Bob, (επιμ.), ‘The future of newspapers, 2013.

[2] Βλέπε σχετικά, ‘Τα Νέα του Ρουμλουκιού,’ 07/10/1994, σελ. 1.

[3] Για το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα ‘Ι. Καποδίστριας’ του 1994, επί κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ, βλέπε σχετικά, Λαμπροπούλου Μαντώ & Οικονόμου Γιώργος, ‘Η Δημόσια Διοίκηση υπό το πρίσμα της μετεξέλιξης του ΠΑΣΟΚ: Πολιτικές και προγράμματα (1974-2018),’ στο: Ασημακόπουλος  Βασίλης & Τάσσης Χρύσανθος, (επιμ.), ‘ΠΑΣΟΚ 1974-2018. Πολιτική οργάνωση, Ιδεολογικές μετατοπίσεις, Κυβερνητικές πολιτικές,’ Πρόλογος: Σπουρδαλάκης Μιχάλης, Εκδόσεις Gutenberg, Aθήνα, 2018, σελ. 542. Όπως επισημαίνουν οι δύο συγγραφείς: «Με το πρόγραμμα «Ι. Καποδίστριας» ανασχεδιάστηκε ο διοικητικός χάρτης καθώς οι πολυάριθμοι, αδύναμοι και κατακερματισμένοι ΟΤΑ Α’ βαθμού συγχωνεύθηκαν υποχρεωτικά, με στόχο τη διοικητική ενσωμάτωση τους, συγκροτώντας 900 δήμους και 133 κοινότητες. Οι δήμαρχοι ενισχύθηκαν πολιτικά, αποκτώντας μεγαλύτερη χωρική ευθύνη, ο ρόλος των οργάνων διοίκησης αναβαθμίστηκε, προωθήθηκαν μορφές διαδημοτικής συνεργασίας, καταργήθηκαν οι επαρχίες και συστάθηκαν τοπικά συμβούλια».

[4] Βλέπε σχετικά, ‘Τα Νέα του Ρουμλουκιού…ό.π., σελ. 1-3.

[5] Βλέπε σχετικά, ‘Τα Νέα του Ρουμλουκιού…ό.π., σελ. 1-3.

[6] Και με την μορφή της επίσημης υποστήριξης που εξέφραζαν πολιτικά κόμματα προς συγκεκριμένους υποψηφίους. Στο εγχώριο αυτοδιοικητικό μωσαϊκό, η εμφάνιση του ‘αντάρτη’ υποψήφιου δεν είναι παρά και η αμφισβήτηση του ως άνω μοντέλου διεκδίκησης ενός δήμου ή μίας νομαρχίας.

[7] Μία ενδιαφέρουσα καταγραφή τοπικών εκλογών στο νομό Ημαθίας, κατά την διάρκεια του 20^ου αιώνα, επιχειρεί ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Αλέκος Χατζηκώστας. Υπό αυτό το πρίσμα, αρχικά αναφέρεται, μελετώντας το αρχειακό υλικό τοπικών εφημερίδων της μεσοπολεμικής περιόδου (‘Αστήρ Βεροίας’), στην προεκλογική περίοδο των δημοτικών εκλογών στη Βέροια το 1934, εκεί όπου η τοπική εφημερίδα δεν διστάζει να προχωρήσει σε εκτιμήσεις για τα πρόσωπα των υποψήφιων των συνδυασμών, διαχωρίζοντας μεταξύ του υποψηφίου του Λαϊκού κόμματος Μενέλαου Χατζηνικολάκης, ο οποίος θεωρείται ως πρόσωπο που δεν αντιλαμβάνεται τα προβλήματα του κόσμου, και του νυν δημάρχου και εκ νέου υποψηφίου Αντώνιου Πρωτοψάλτη, που θεωρείται αντίστοιχα, ο ‘ιδανικός’ (ο «αχρωμάτιστος») δήμαρχος για την Βέροια, έχοντας αποσπάσει και την υποστήριξη της πλειοψηφίας των Βλάχικης καταγωγής κατοίκων της πόλης. Από την άλλη, ο συγγραφέας μας μεταφέρει και στις δημοτικές εκλογές του 1982 στην Ημαθία, που διεξήχθησαν έναν χρόνο μετά την εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ (1981), κάνοντας ιδιαίτερη μνεία στα ονόματα των νικητών των εκλογών σε Βέροια και Νάουσα (στην Αλεξάνδρεια, επικράτησε ο Δ. Μπρουσκέλης, κοινός υποψήφιος του ΠΑΣΟΚ και του ΚΚΕ, λαμβάνοντας το 67,19%). Στη δεύτερη περίπτωση, συναντάμε πάλι το όνομα του Ανδρέα Βλαζάκη, νικητή στις εκλογές για τον δήμο της Βέροιας, που συνιστά τον συνδετικό κρίκο, δύο εποχών-φάσεων της Μεταπολίτευσης,  και δύο διαφορετικών εκλογικών αναμετρήσεων: Ενώ το 1982 διεκδικεί τον δήμο της Βέροιας, στα 1994, μέσω των ‘Νέων του Ρουμλουκιού,’ παρατηρούμε ό,τι διεκδικεί την νομαρχία της Ημαθίας. Την παράθεση των ονομάτων και των ποσοστών των νικητών, συμπληρώνουν τα ονόματα των εκλεγέντων δημοτικών συμβούλων σε Βέροια και σε Νάουσα. Όπως επίσης, και των εκλεγέντων προέδρων των τοπικών κοινοτήτων των νομών Ημαθίας.  Βλέπε σχετικά, Χατζηκώστας Αλέκος, ‘Η Ημαθία στον 20^ο αιώνα: Στιγμές της ιστορίας της,’ Εκδόσεις Άλφα Πι, Χίος, 2018, σελ. 38-40., & 304-305.

[8] Βλέπε σχετικά, ‘Τα Νέα του Ρουμλουκιού…ό.π., σελ. 4-5. Σε αυτό το σημείο, η ονομασία του συνδυασμού, υιοθετεί μοτίβα ‘προοδευτικότητας,’ επιδιώκοντας την ανάδειξη της διαφοράς του από τους άλλους συνδυασμού πάνω στο έδαφος του δίπολου ‘Πρόοδος-Συντήρηση,’ και όχι πάνω σε μία κάθετη διαίρεση του τύπου ‘Δεξιά-Αριστερά.’ Έτσι, παρατηρούμε πως μέσω αυτής της χρήσης του όρου ‘προοδευτική’ επιχειρείται ένα ευρύτερο άνοιγμα που δεν επιθυμεί να πολώσει πολιτικά και ιδεολογικά, δίνοντας έμφαση στην αποτελεσματικότητα.  

[9] Σε ένα σημείο του προγράμματος του συνδυασμού ‘Δημοτική Προοδευτική Ενότητα’ του Σάββα Ανδρονίδη (βλέπε και ανακύκλωση) στο οποίο και μπορούμε να σταθούμε είναι αυτό όπου και γίνεται λόγος για την δημιουργία «πλήρους δημοτικού πολυϊατρείου». Διότι, θεωρούμε πως η πρόθεση δημιουργίας του εκφράζει μία ολική προσέγγιση περί υγείας και ιατρικής παθολογίας, εμφανούς και στην παράθεση ιατρικών ειδικοτήτων αλλά και στην δυνατότητα της σύνδεσης του δημοτικού πολυϊατρείου με δομές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας υγείας μέσω της στάθμευσης και χρήσης ασθενοφόρου. Αυτή η προσέγγιση κινείται πέραν της αποσπασματικότητας και της απλής ενίσχυσης της λειτουργίας του τοπικού, κοινοτικού-αγροτικού ιατρείου. Βλέπε σχετικά, ‘Τα Νέα του Ρουμλουκιού…ό.π., σελ. 5.

[10] Για τα χαρακτηριστικά της εν Ελλάδι Τοπικής Αυτοδιοίκησης (βλέπε συγκεντρωτισμός, ρόλος του δημοτικού συμβουλίου) και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει, για τις προϋποθέσεις λειτουργικής μετάβασης στη μετά-Covid εποχή, βλέπε σχετικά, Χλέπας Νικόλαος, ‘Η Τοπική Αυτοδιοίκηση στη Μετα-κορωνοϊό εποχή,’ ‘Διανέοσις,’ Κείμενο Πολιτικής, Ιανουάριος 2021.