‘Αρθρο του Βασίλη Κορκίδη, προέδρου του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς
Η χώρα μας ξεκάθαρα οφείλει να προστατεύσει τον πρωτογενή τομέα και να στηρίξει τους αγρότες της, οι οποίοι δίνουν καθημερινά τη μάχη τους σε ένα δύσκολο περιβάλλον έντονου ανταγωνισμού, υψηλού κόστους παραγωγής και συχνών απωλειών, λόγω των κλιματικών ιδιαιτεροτήτων. Τα προβλήματα των αγροτών είναι υπαρκτά και σημαντικά. Ωστόσο, οι μορφές κινητοποιήσεων, όπως τα παρατεταμένα κλεισίματα εθνικών οδών, τελωνείων και αεροδρομίων, προκαλούν σοβαρές δυσκολίες σε άλλες κοινωνικές και επαγγελματικές ομάδες. Επίσης ενέχουν τον κίνδυνο να οδηγήσουν σε φαινόμενα κοινωνικών αυτοματισμών και συγκρούσεων με αστυνομικούς, ενώ παράλληλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν μικροκομματικά για πρόσκαιρους λόγους, όπως πολλές φορές στο παρελθόν.
Ο αποκλεισμός κεντρικών οδικών αρτηριών πλήττει πρωτίστως το εξαγωγικό εμπόριο της χώρας, άρα και τα εξαγώγιμα γεωργικά προϊόντα, αλλά και τις εισαγωγές, σε μια περίοδο όπου ο διεθνής ανταγωνισμός δεν συγχωρεί καθυστερήσεις. Κατανοώ πλήρως τη δυσαρέσκεια των αγροτών και μακάρι να μπορούσαν τα Επιμελητήρια της χώρας να συμβάλουν εποικοδομητικά στην προσπάθεια τους. Παρ’ όλα αυτά, πιστεύω ότι ένας καλόπιστος, ειλικρινής και ουσιαστικός διάλογος, με σαφές χρονοδιάγραμμα και συγκεκριμένους οικονομικούς στόχους, αποτελεί την πλέον εποικοδομητική οδό. Η κυβέρνηση πρέπει εγκαίρως να αποδείξει την πρόθεσή της να προχωρήσει σε έναν συντεταγμένο και αποτελεσματικό διάλογο και θεωρώ πως αυτός ο δρόμος πρέπει να προκριθεί έναντι άλλων επιλογών.
Ίσως να μην υπάρχει μια πλήρης και δομημένη ανάλυση για τις επιπτώσεις των αγροτικών μπλόκων στην εφοδιαστική αλυσίδα και την αγορά, αλλά υπάρχουν τα παραδείγματα από προηγούμενους χειμερινούς αποκλεισμούς, δίνοντας μια κατά προσέγγιση εικόνα των κινδύνων, καθυστερήσεων και οικονομικού κόστους. Τα βασικά συμπεράσματα από προηγούμενες αγροτικές κινητοποιήσεις, προκύπτουν από το 2016, 2019, 2023 και 2024. Τον χειμώνα του 2016 ο επί 20 και πλέον ημέρες αποκλεισμός σε Τέμπη, Μαλιακό και Κόρινθο κατέγραψαν καθυστερήσεις φορτηγών 48 ωρών, απώλειες εξαγωγών, εκτροπή εμπορευμάτων σε αεροπορικές και θαλάσσιες μεταφορές με υψηλό κόστος. Τον χειμώνα του 2019 οι κινητοποιήσεις σε Θεσσαλία και Μακεδονία με μπλόκα σε Νίκαια, Τέμπη και Εγνατία προκάλεσαν στους εξαγωγείς φρούτων απώλειες 1,5 εκατ. ευρώ την ημέρα. Τον χειμώνα 2023-2024 οι κυλιόμενοι αποκλεισμοί δημιούργησαν καθυστερήσεις σε φορτηγά και η αγορά εμφάνισε πρόσκαιρες ελλείψεις σε πατάτες, φρούτα, νωπά και γαλακτοκομικά.
Στους διαμεταφορείς οι οδικοί αποκλεισμοί αυξάνουν τους χρόνους μεταφοράς 20-80% ανάλογα με το μήκος της παράκαμψης. Η επαναδρομολόγηση φορτηγών δημιουργεί συμφόρηση σε δευτερεύοντες δρόμους, επηρεάζοντας εγχώριες και διεθνείς αποστολές. Αυξάνουν το κόστος των μεταφορέων 10-25% σε καύσιμα, εργατοώρες, διόδια και πρόστιμα για ημερήσιες υπερβάσεις εργασίας, ενώ οι εταιρείες logistics μετακυλίουν το κόστος με επίναυλο σε εμπορικές επιχειρήσεις. Επίσης προκαλείται κίνδυνος αλλοίωσης και καταστροφής νωπών προϊόντων όπως φρούτα, λαχανικά, γαλακτοκομικά, ενώ ακυρώνονται εξαγωγές λόγω αύξησης του χρόνου παράδοσης από καθυστερήσεις εισόδου και εξόδου εμπορευμάτων σε λιμάνια.
Στο λιανεμπόριο οι επιπτώσεις είναι συνήθως η έλλειψη προϊόντων σε super market μετά από 5-6 ημέρες συνεχών αποκλεισμών και η αύξηση των τιμών 2-7% σε συγκεκριμένες κατηγορίες από την προμήθεια αγαθών από εναλλακτικούς προμηθευτές. Στο χονδρικό εμπόριο δημιουργείται ανατροπή των προγραμματισμένων παραγγελιών, ειδικά για τρόφιμα, ζωοτροφές, πρώτες ύλες, με τις ψυκτικές αλυσίδες να υποφέρουν περισσότερο λόγω περιορισμένων περιθωρίων καθυστέρησης. Στη βιομηχανία και μεταποίηση δημιουργείται έλλειψη πρώτων υλών που οδηγεί σε προσωρινές μειώσεις παραγωγής κατά 10-15%. Σε προηγούμενα μπλόκα, οι ελληνικές εξαγωγές αγροτικών προϊόντων παρουσίασαν απώλειες 4-5 εκατ. ευρώ ημερησίως.
Το κύριο συμπέρασμα είναι πως ο αγροτικός κόσμος της χώρας πρέπει να λάβει αυτά που δικαιούται στο ακέραιο, αλλά και ενδεχομένως περισσότερα και καλύτερα. Επίσης βασικό συμπέρασμα είναι πως τα αγροτικά μπλόκα, δημιουργούν συστημική πίεση στην εφοδιαστική αλυσίδα με καθυστερήσεις, αυξημένα κόστη, απώλειες προϊόντων και προσωρινές ανατιμήσεις. Οι μεγαλύτερες επιπτώσεις όμως καταγράφονται στα νωπά προϊόντα, εξαγωγές, μεταφορές και βιομηχανίες τροφίμων. Πολλαπλοί και παρατεταμένοι αποκλεισμοί άνω των 5 ημερών αρχίζουν να δημιουργούν ορατή πίεση στην εγχώρια αγορά, ειδικά στο εμπόριο, στα logistics και στις εξαγωγές.
Το “ξεμπλοκάρισμα” της χώρας, απαιτεί να καταβληθούν στους αγρότες τα υπόλοιπα των φετινών επιδοτήσεων ύψους 3,7 δισ. ευρώ, περιορίζοντας τη δυσαρέσκεια που προκάλεσαν οι καθυστερήσεις καταβολής των κοινοτικών πόρων. Θα πρέπει να λειτουργήσει ένα αξιόπιστο καθεστώς είσπραξης επιδοτήσεων, ώστε οι αγρότες και κτηνοτρόφοι, να μην κινδυνεύουν από τους επιτήδειους. Μέσα από διάλογο μπορεί να δοθεί μια διαχρονική λύση που θα ευνοεί αποκλειστικά και μόνο τους Έλληνες αγρότες. Η κυβέρνηση δεν πρέπει χρονικά να υποτιμήσει, ούτε τα εύλογα αιτήματα των αγροτών, ούτε τις επιπτώσεις των αγροτικών μπλόκων στην εφοδιαστική αλυσίδα και την αγορά. Ευελπιστούμε, πως ο Πρωθυπουργός θα παρέμβει καταλυτικά και προς όφελος όλων θα ενεργήσει άμεσα, δίκαια και αποτελεσματικά.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
