Ο χρόνος περνά και πίσω δεν γυρνά! Τι ακριβώς είναι ο χρόνος, τι είναι η ώρα, πως δημιουργήθηκε το πρώτο ρολόι;

Ώρα είναι η μοναδική μονάδα μέτρησης χρόνου η οποία δεν ανήκει στο Διεθνές Σύστημα Μονάδων, αλλά η χρήση της γίνεται αποδεκτή από το Διεθνές Σύστημα Μονάδων.

Ίσως να ανήκει στις πρώτες μονάδες μέτρησης στη γη, ενώ οι Ιστορικοί δεν γνωρίζουν ποιος ή πότε ακριβώς επινοήθηκε η συσκευή που μετρά  τον χρόνο. Εικάζεται πως πριν χιλιάδες  χρόνια κάποιος παρατήρησε πως, γύρω από ένα κάθετο κορμό δένδρου ή σε μία καρφωμένη κατακόρυφα  στο  έδαφος ράβδο, η σκιά της κινείτο γύρω από αυτό, επάνω στο έδαφος ακολουθώντας την κίνηση του Ήλιου. Όλα τα στοιχεία δείχνουν πως ξεκίνησε στην Κίνα στο 2.679 π.Χ. ενώ ευρήματα δείχνουν πως οι Βαβυλώνιοι  το 2.000 π.Χ. έκαναν χρήση του εξηκoνταδικού συστήματος, του προπομπού του δωδεκαδικού συστήματος μετρήσεως, το οποίο χρησιμοποιούμε και σήμερα για την μέτρηση του χρόνου.

Στην Αίγυπτο εμφανίζονται οι πρώτες κλεψύδρες, με νερό ή άμμο το έτος 1530 π.Χ.  χρήση των οποίων έκαναν και οι Βαβυλώνιοι προηγουμένως και οι Έλληνες μεταγενέστερα.

Το 380 π.Χ. ο Πλάτων  κατασκεύασε μια σύνθετη κλεψύδρα νερού ένα ωρολόγιο με ένα ξυπνητήρι που προκαλούσε ήχο με την  πίεση του αέρα.

Ο Κτησίβιος έφτιαξε ένα υδραυλικό ωρολόγιο με οδοντωτό τροχό με τον οποίο συνδέονται τύμπανα και μηχανισμοί που προκαλούν πολύπλοκες κινήσεις και τελικά δίνει ενδείξεις για τις ώρες, που μπορούσε να λειτουργεί αδιάκοπα χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση.

Το 287-212π.Χ. ο Αρχιμήδης κατασκεύασε ένα ρολόι με  μηχανισμό ωρολογίου, όπου αντί του σημερινού ελατηρίου χρησιμοποιούσε ροή ύδατος.

Στο Πολύχρονο Χαλκιδικής βρέθηκε άθικτο το πιο γνωστό παγκοσμίως ωρολόγιο των ελληνορωμαϊκών χρόνων, κατασκευασμένο έτσι ώστε να δείχνει τη σωστή ώρα κάθε ημέρας τόσο στην Χαλκιδική όσο και στη Ρώμη, τη Γαλλία ή την Κίνα.

 Οι «Αέριδες» είναι το αρχαίο μνημείο που βρίσκεται στους βόρειους πρόποδες της Ακρόπολης των Αθηνών και είναι ένα ωρολόγιο με το επίσημο όνομα «Ωρολόγιο του Κυρρήστου» από το όνομα του κατασκευαστή του Ανδρόνικου  Κυρρήσιου, γνωστό σε όλους μας οκταγωνικό κτίσμα, που στην κορυφή του είχε έναν ανεμοδείκτη. Κάτω από κάθε ανάγλυφη προσωποποίηση των οκτώ ανέμων, εγχάρακτες ακτίνες κατά διάφορους σχηματισμούς αποτελούσαν ένα ηλιακό ωρολόγιο, ενώ για τον υπολογισμό της ώρας σε ημέρες χωρίς ήλιο υπήρχε μέσα στο κτίσμα εγκατάσταση υδραυλικού ρολογιού.

Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν εφεύρει και χρησιμοποιούσαν πολλές παραλλαγές ωρολογίων. Πολλές απ’ αυτές βρίσκονται με μορφή ομοιωμάτων στο Τεχνικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.

Το 725 μ.Χ. κατασκευάστηκε στην Κίνα το πρώτο ρολόι με μηχανισμό διαφυγής, είναι μια διάταξη που περιλαμβάνει έναν οδοντωτό τροχό ο οποίος επιτρέπει κίνηση μόνο προς μια κατεύθυνση.

Η προέλευση του πλήρους μηχανικού ρολογιού είναι άγνωστη.

Περί το 1582 μ.Χ. ο Γαλλιλαίος παρατήρησε την χαρακτηριστική χρονομετρική ιδιότητα του εκκρεμούς, μετρώντας τον χρόνο που έκαναν οι πολυέλαιοι του καθεδρικού ναού της Πίζας όταν ταλαντεύονταν, οι οποίες ήταν ισόχρονες μεταξύ τουςκαι σκέφθηκε ότι μπορούσαν να χρησιμεύσουν για την μέτρηση του χρόνου.

Από το 1656 και μετά αναρτώνταν σε τοίχους ρολόγια με κίνηση αντιβάρων και βραχέα εκκρεμή και πολύ αργότερα το μακρό εκκρεμές δευτερολέπτων από τον Άγγλο Κλέμενζ.

Τα πρώτα φορητά ρολόγια εμφανίστηκαν λίγο μετά το 1500, όταν χρησιμοποιήθηκε το ελατήριο και κατασκευάζονταν πλήρως από σίδηρο και αργότερα από ορείχαλκο.

Το 1704 χρησιμοποίησαν διαμάντια και ζαφείρια ενώ σήμερα χρησιμοποιούνται συνθετικοί λίθοι. Για την κατασκευή του αυτοκουρδιζόμενου ρολογιού εκδόθηκε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας το 1780 στο Λονδίνο.

Κανονική ώρα είναι αυτή την οποία εφαρμόζουμε από την Κυριακή 30 Οκτωβρίου, δηλαδή την χειμερινή. Η θερινή ώρα, που ισχύει από την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου φέρνοντας τα ρολόγια μία ώρα μπροστά, θεωρείται «ανθρώπινο κατασκεύασμα». Η πραγματική χρησιμότητά της αμφισβητείται έντονα από πολλές χώρες και ειδικούς.

Σήμερα υπάρχουν ρολόγια μηχανικά, με μπαταρία, αυτοκουρδιζόμενα, ρολόγια σε κινητά, σε αυτοκίνητα, ρολόγια τοίχου, τσέπης και δακτυλίδια, ρολόγια παντού που μετρούν τον χρόνο μας και ρυθμίζουν την ζωή μας!

Τα στοιχεία μας για το άρθρο αυτό είναι από το Τεχνικό Μουσείο Θεσσαλονίκης!