ΑΠΕ-ΜΠΕ-

Ο «ιός» των παραπλανητικών και ψεύτικων ειδήσεων, οι οποίες τείνουν να εξελιχθούν σε επιδημία στην εποχή του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ίσως μπορεί να αντιμετωπισθεί σε ένα βαθμό με τον ανάλογο τρόπο: με ένα «εμβόλιο». Αυτή την πρωτότυπη ιδέα προτείνουν βρετανοί και αμερικανοί επιστήμονες, οι οποίοι μάλιστα έκαναν και τα πρώτα σχετικά πειράματα με απρόσμενη επιτυχία.

   Οι ερευνητές των πανεπιστημίων Κέμπριτζ, Γέιλ και Τζορτ Μέισον, με επικεφαλής τον κοινωνικό ψυχολόγο δρα Σάντερ βαν ντερ Λίντεν, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “Global Challenges” (Παγκόσμιες Προκλήσεις), πιστεύουν ότι, όπως στις λοιμώδεις νόσους, έτσι και στην εξαπλούμενη «ασθένεια» των ψευδών ειδήσεων που μεταδίδονται με την «επαφή», οι άνθρωποι θα μπορούσαν να αποκτήσουν ένα είδος ψυχολογικής ανοσίας.

  Ουσιαστικά, οι επιστήμονες εισηγούνται να εκτίθενται οι άνθρωποι εκ των προτέρων σε μια μικρή δόση παραπληροφόρησης (όπως το εμβόλιο εισάγει στον οργανισμό μικρές δόσεις ενός εξασθενημένου παθογόνου μικροοιργανισμού), που στη συνέχεια θα μπορούσαν να εξουδετερώσουν τον κύριο όγκο των ψεμάτων.

   «Η παραπληροφόρηση μπορεί να γίνεται κολλητική, να εξαπλώνεται και να αναπαράγεται όπως ένας ιός. Η ιδέα μας είναι να παρέχουμε μια τέτοια γνωστική ‘γκάμα’ απόψεων, που θα βοηθά τους ανθρώπους να χτίζουν αντιστάσεις απέναντι στην παραπληροφόρηση, έτσι ώστε την επόμενη φορά που οι άνθρωποι πέσουν πάνω της, να είναι λιγότερο ευάλωτοι σε αυτήν» δήλωσε ο Λίντεν.

   Σε ένα (καμουφλαρισμένο) πείραμα που έκαναν οι ερευνητές, παρουσίασαν σε πάνω από 2.000 άτομα δύο διαφορετικά επιχειρήματα για την κλιματική αλλαγή, ένα αληθές και ένα ψευδές. Όταν αυτά παρουσιάστηκαν με τη σειρά αυτή, τότε η επίδραση που είχε η -βασισμένη στα γεγονότα- αληθινή επιχειρηματολογία, «σκεπάστηκε» στο μυαλό των ανθρώπων από τας ψεύδη που ακολούθησαν στη συνέχεια.

   Όταν όμως η αρχική αληθινή πληροφορία συνδυάσθηκε με λίγη ενημέρωση για την παραπληροφόρηση εν είδει «εμβολίου», τότε οι κατοπινές τελείως παραπλανητικές «ειδήσεις» είχαν πολύ λιγότερη απήχηση στους ανθρώπους που προηγουμένως είχαν «εμβολιασθεί», σε σχέση με όσους δεν είχαν κάνει το ίδιο. Το τελικό αποτέλεσμα ήταν ότι οι απόψεις της πλειονότητας των ανθρώπων παρέμειναν πιο κοντά στην επιστημονική αλήθεια.

   Στην περίπτωση της κλιματικής αλλαγής, το «εμβόλιο» μπορεί να συνίσταται σε μια γενική προειδοποίηση ότι «ομάδες με πολιτικά κίνητρα χρησιμοποιούν τεχνικές παραπλάνησης για να πείσουν το κοινό πως οι επιστήμονες διαφωνούν μεταξύ τους για την ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή» (σ.σ. στην πραγματικότητα υπάρχει επιστημονική ομοφωνία σε ποσοστό 97%). Ή το εμβόλιο μπορεί να συνίσταται σε πιο ειδικές προειδοποιήσεις, όπως π.χ. ότι μόνο ένας στους 100 αρνητές της κλιματικής αλλαγής έχει επιστημονικό υπόβαθρο στην κλιματολογία.

         Εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, είναι πλέον οι ιστοσελίδες που διαδίδουν ψέματα ή -ακόμη χειρότερα- ψέματα ανακατεμένα με αλήθειες, σε σημείο που συχνά είναι αδύνατο για τους περισσότερους ανθρώπους να διακρίνουν την αλήθεια από το ψέμα.

   Χαρακτηριστικές περιπτώσεις ευθείας παραπληροφόρησης είναι οι χαλκευμένες ιστορίες που κυκλοφόρησαν ευρέως μέσω του Facebook, στο πλαίσιο της πρόσφατης δηλητηριώδους προεκλογικής περιόδου στις ΗΠΑ, ότι ο Πάπας υποστήριζε τον Ντόναλντ Τραμπ ή ότι η Χίλαρι Κλίντον είχε πουλήσει όπλα στους ισλαμιστές του ISIS.

  Ήδη το Facebook ανακοίνωσε ότι αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για να καταπολεμήσει το φαινόμενο που επηρεάζει εκατομμύρια χρήστες του, οι οποίοι εκτίθενται σε ψέματα. Παράλληλα, αυξάνεται η πίεση στη Google και στο Twitter να πάρουν επίσης το θέμα πιο σοβαρά.

    Στη Γερμανία έχει προταθεί η δημιουργία μια ειδικής κυβερνητικής υπηρεσίας, που θα καταπολεμά τις ψευδείς ειδήσεις ενόψει των φετινών εκλογών στη χώρα.

Οι ερευνητές επεσήμαναν ότι στο παρελθόν οι βιομηχανίες καπνού και ορυκτών καυσίμων έχουν χρησιμοποιήσει τακτικές ψυχολογικού «εμβολιασμού», προκειμένου να διασπείρουν αμφιβολίες στο κοινό σχετικά με τους κινδύνους των προϊόντων τους για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον. Η νέα μελέτη αντιστρέφει αυτό το «όπλο», για να το χρησιμοποιήσει υπέρ της ειδησεογραφικής και επιστημονικής αλήθειας.

Τα σημαντικότερα γεγονότα της σημερινής ημέρας

1076…. Η Σύνοδος της Βορμς: Ο γερμανός βασιλιάς Ερρίκος Δ’ απολύει τον Πάπα Γρηγόριο Ζ’.

1813…. Ιδρύεται η Βασιλική Φιλαρμονική Εταιρεία του Λονδίνου.

1827…. Δύναμη από 2.000 έλληνες ατάκτους και 400 τακτικούς μεταφέρεται με πλοία από τη Σαλαμίνα στην Καστέλα του Πειραιά, την οποία και οχυρώνει, και αρχίζει να πολιορκεί την ισχυρή τουρκική φρουρά που βρίσκεται στο μοναστήρι του Αγίου Σπυρίδωνος. Οι Τουρκαλβανοί θα κατατροπωθούν.

1837…. Ψηφίζεται στην Ελλάδα ο πρώτος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας, που ρυθμίζει τα της κυκλοφορίας της εποχής (μετακινήσεις με άμαξες, έφιπποι κ.λ.π.).

1848…. Αρχίζει ο “Πυρετός του Χρυσού”: Ο αμερικανός εργοδηγός, Τζέιμς Μάρσαλ, ανακαλύπτει στο Sutter’s Mill του Σακραμέντο (ένα μύλο που είχε κατασκευάσει για λογαριασμό ελβετού επιχειρηματία) ένα σβόλο χρυσού, εκτοξεύοντας στα ύψη το ενδιαφέρον των χρυσοθήρων για το ευγενές μέταλλο.

1857…. Ιδρύεται το Πανεπιστήμιο της Καλκούτας, το πρώτο στη Νότια Ασία.

1859…. Η Βλαχία και η Μολδαβία ενώνονται υπό τον Αλεξάντερ Κούζα και σχηματίζουν τα Ηνωμένα Πριγκιπάτα, πρόδρομο σχήμα της Ρουμανίας.

1888…. Στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ, ο Τζάκομπ Βόρτμαν πατεντάρει την κορδέλα της γραφομηχανής.

1899…. Εκλογές διεξάγονται στην Κρητική Πολιτεία για την ανάδειξη των μελών της πρώτης Κρητικής Συντακτικής Συνελεύσεως, που θα ψηφίσει το νέο Σύνταγμα της αυτόνομης πλέον Κρήτης. Εκλέγονται 138 χριστιανοί και 50 μουσουλμάνοι πληρεξούσιοι. Πρόεδρος ο Ιωάννης Σφακιανάκης.

1903…. Ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζον Χέι και ο βρετανός πρεσβευτής Μάκλ Χένρι Χέρμπερτ δημιουργούν μία κοινή επιτροπή για τον καθορισμό των συνόρων της Αλάσκας.

 1905…. Διατάσσεται η κατάσχεση της μετάφρασης της Καινής Διαθήκης στη Δημοτική.

1908…. Ο αντιστράτηγος του βρετανικού στρατού Ρόμπερτ Μπέιντεν Πάουελ δημιουργεί στην Αγγλία το κίνημα του προσκοπισμού.

      …. Την ίδια μέρα, πραγματοποιείται θορυβώδες συλλαλητήριο στα Τρίκαλα. Πιεζόμενοι από τους εφοριακούς να πληρώσουν τους φόρους επιτηδεύματος και οικοδομών, οι κάτοικοι των Τρικάλων προβαίνουν σε διαδήλωση και προξενούν καταστροφές σε δημόσια κτίρια.

1912…. Καταστροφικός σεισμός 6,8 R στον Ασπρογέρακα Κεφαλονιάς. Ο σεισμός ερημώνει μερικώς την Κεφαλονιά και τη Ζάκυνθο. Τα χωριά Ασπρογέρακας, Πόρος, Σκάλα και Χιονάτα καταστρέφονται, ενώ χάνουν τη ζωή τους 8 άτομα. Ισχυροί μετασεισμοί ακολουθούν για 4 μήνες.

1924…. Η ρωσική πόλη Αγία Πετρούπολη μετονομάζεται σε Λένινγκραντ, τρεις ημέρες μετά το θάνατο του Λένιν, προς τιμήν του νεκρού κομμουνιστή ηγέτη.

      …. Την ίδια μέρα στην Ιταλία, ο Μουσολίνι διαλύει όλα τα μη φασιστικά εμπορικά σωματεία.

1931…. Η Κοινωνία των Εθνών επικρίνει την Πολωνία για κακομεταχείριση της γερμανικής μειονότητας, που ζει στην Άνω Σιλεσία.

1935…. Η τουρκική κυβέρνηση αποφασίζει τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας από τέμενος σε μουσείο.

      …. Την ίδια μέρα, κυκλοφορεί η πρώτη μπύρα σε “κουτάκι”, από την αμερικάνικη εταιρεία Gottfried Krueger”, στο Ρίτσμοντ της Βιρτζίνια.

1937…. Η Γαλλία παραχωρεί στην Τουρκία την Αλεξανδρέττα. Η περιοχή που ανήκε στη Συρία, θα ανακηρυχθεί αυτόνομη το 1938 και θα εκχωρηθεί τελικά στην Τουρκία το 1939. Το 1974 θα χρησιμοποιηθεί ως ορμητήριο για την εισβολή στην Κύπρο.

1939…. Σεισμός 8,3 R σκοτώνει 30.000 άτομα στη Χιλή και ισοπεδώνει περίπου 80000 τετρ. χλμ.

1943…. Ο επικεφαλής των γερμανικών δυνάμεων στη μάχη του Στάλινγκραντ στρατάρχης φον Πάουλους ζητά από το Χίτλερ άδεια για να συνθηκολογήσει. Ο Χίτλερ απαντά αρνητικά και διατάσσει τα ναζιστικά στρατεύματα να πολεμήσουν μέχρι ενός.

1946…. Δημιουργείται η Διεθνής Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας από τον ΟΗΕ.

1960…. Εβδομάδα των Οδοφραγμάτων στην Αλγερία: Σημαντική εξέγερση στο Αλγέρι ενάντια στη γαλλική αποικιακή πολιτική.

1961…. Η Μέριλιν Μονρόε χωρίζει με τον τρίτο σύζυγό της, το θεατρικό συγγραφέα Άρθουρ Μίλερ, έπειτα από 4,5 χρόνια έγγαμου βίου.

1963…. Τελούνται οι αρραβώνες του διαδόχου του ελληνικού θρόνου Κωνσταντίνου με την κόρη της Ίνγκριντ της Δανίας, Άννα Μαρία.

1966…. 117 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους από τη συντριβή αεροσκάφους Boeing της Air India στο Λευκό Όρος, μεταξύ Γαλλίας και Ιταλίας.

1970…. Ο Τζον Λένον και η Γιόκο Ονο ξυρίζουν τα κεφάλια τους και δηλώνουν ότι το 1970 θα είναι το “Ετος 1” της Ειρήνης.

1972…. Δύο κυνηγοί ανακαλύπτουν μέσα σε μια σπηλιά σ’ ένα απομακρυσμένο σημείο της νήσου Γουάμ το Γιοκόι Σοΐτσι. Ο 57χρονος γιαπωνέζος ήταν λοχίας κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και κρυβόταν, επί 28 χρόνια, νομίζοντας ότι ο πόλεμος συνεχίζεται.

1984…. Η εταιρία “Apple Computer” κυκλοφορεί τους προσωπικούς υπολογιστές Macintosh.

1986…. Το αμερικανικό διαστημόπλοιο “Voyager 2” πλησιάζει τον πλανήτη Ουρανό για την πρώτη λεπτομερειακή φωτογράφησή του. Η ελάχιστη προσέγγιση του Ουρανού σε απόσταση 81.500 χιλιομέτρων επιτρέπει στο Βόγιατζερ να φωτογράφισει αρκετά από τα μαύρα φεγγάρια του πλανήτη, ενώ ανακάλυψε 10 ακόμη, καθώς και δυο αραιούς δακτύλιους.

1994…. Η “17 Νοέμβρη” δολοφονεί τον πρώην διοικητή της Εθνικής Τράπεζας Μιχάλη Βρανόπουλο.

1995…. Ο “Επαναστατικός Λαϊκός Αγώνας” (ΕΛΑ) τοποθετεί βόμβα στο κτίριο του Οικονομικού Πανεπιστημίου της ΑΣΟΕΕ. Στην προκήρυξη, η πράξη συνδέεται με την πρόθεση της ηγεσίας του Υπουργείου Δημοσίας Τάξης να αναθεωρηθεί το καθεστώς του πανεπιστημιακού ασύλου.

1998…. Ο Κριστόφ Βαζέχα γίνεται πρώτος σκόρερ όλων των εποχών του ΠΑΟ σημειώνοντας το 182ο τέρμα του με την πράσινη φανέλα στον αγώνα πρωταθλήματος Απόλλων Αθηνών- ΠΑΟ και αφήνει τον Αντώνη Αντωνιάδη στη δεύτερη θέση.

2007…. Με πεντασέλιδη προκήρυξή της στην εφημερίδα “Το Ποντίκι”, η οργάνωση “Επαναστατικός Αγώνας” αναλαμβάνει την ευθύνη για την επίθεση με ρουκέτα κατά της αμερικανικής πρεσβεία στις 12 Ιανουαρίου.

2010…. Η ταινία “Avatar” του Τζέιμς Κάμερον, με έσοδα 1,859 δισεκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως, σπάει το ρεκόρ εισιτηρίων που κατείχε ο Τιτανικός από το 1998.

2011…. Βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας σημειώνεται στο αεροδρόμιο Ντομοντέντοβο της Μόσχας. Από την ισχυρή έκρηξη σκοτώνονται 37 άνθρωποι και τραυματίζονται 173. Την ευθύνη για την επίθεση θα αναλάβει ο ηγέτης των Τσετσένων ισλαμιστών ανταρτών, Ντόκου Ουμάροφ.

Γεννήσεις

Το 76 γεννήθηκε ο 14ος ρωμαίος αυτοκράτορας, Πόπλιος Αίλιος Τραϊανός Αδριανός, γνωστός για τα φιλελληνικά του αισθήματα και από τα έργα που άφησε στην Αθήνα (Πύλη του Αδριανού, Ναός του Ολυμπίου Διός, Αδριάνειο Υδραγωγείο),

το 1705 ο ιταλός κόντρα τενόρος, Φαρινέλι, καλλιτεχνικό ψευδώνυμο του Κάρλο Μπρόσκι,

το 1712 ο βασιλιάς της Πρωσίας, Φρειδερίκος Β’ ο Μέγας,

το 1732 ο γάλλος συγγραφέας, Πιερ Ογκιστέν Καρόν Ντε Μπομαρσέ (“Ο Κουρέας της Σεβίλλης”),

το 1776 ο γερμανός παραμυθάς, Ε.Τ.Α. Χόφμαν(“Καρυοθραύστης”) ,

το 1941 ο αμερικανός τραγουδιστής, Νιλ Ντάιαμοντ,

το 1943 η αμερικανίδα ηθοποιός, Σάρον Τέιτ, σύζυγος του σκηνοθέτη Ρομάν Πολάνσκι, που δολοφονήθηκε στα 26 της χρόνια από τον Τσαρλς Μάνσον (“Η κοιλάδα με τις κούκλες”),

 το 1944 ο γερμανός κοντρα-τενόρος, Κλάους Νόμι, καλλιτεχνικό ψευδώνυμο του Κλάους Σπέρμπερ

 το 1961 η γερμανίδα ηθοποιός, Ναστάζια Κίνσκι.

Θάνατοι

Tο 41 πέθανε ο ρωμαίος αυτοκράτορας, Γάιος Ιούλιος Καίσαρ Αύγουστος Γερμανικός, που έμεινε στην ιστορία με το παιδικό του προσωνύμιο Καλιγούλας και για την εξαιρετική αγριότητα και φαυλότητά του,

το 1920 ο ιταλός ζωγράφος και γλύπτης, Αμεντέο Μοντιλιάνι,

το 1965 ο πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, επονομαζόμενος και πατέρας της νίκης, λόγω της αποφασιστικής συμβολής του στην ήττα του ναζισμού, Ουίνστον Τσόρτσιλ,

το 1983 ο αμερικανός σκηνοθέτης, Τζορτζ Κιούκορ (“Ωραία μου Κυρία”)

το 2003 ο ιταλός μεγαλοβιομήχανος, ιδιοκτήτης της FIAT και της Γιουβέντους, Τζιοβάνι Ανιέλι.