Δύο γυναίκες που θεωρούνταν ότι δεν ήσαν γόνιμες λόγω πρόωρης εμμηνόπαυσης, έμειναν έγκυες χάρη στη χρήση μιας πειραματικής μεθόδου ενός έλληνα επιστήμονα, του γυναικολόγου Κωνσταντίνου Σφακιανούδη, επιστημονικού υπεύθυνου της ιδιωτικής Κλινικής «Γένεσις» Αθηνών, η οποία φαίνεται πως αναγεννά τις ωοθήκες. Είναι η πρώτη φορά που μια θεραπεία επέτρεψε σε εμμηνοπαυσιακές γυναίκες να μείνουν έγκυες με δικά τους ωάρια και όχι από δωρήτριες.

Η πειραματική θεραπεία είχε γίνει αρχικά γνωστή πέρυσι τον Ιούλιο, όταν για πρώτη φορά ο Σφακιανούδης ανακοίνωσε στο ετήσιο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ανθρώπινης Αναπαραγωγής και Εμβρυολογίας στο Ελσίνκι ότι πιθανώς βρήκε ένα τρόπο να αναστρέφει την εμμηνόπαυση, ιδίως την πρόωρη, μέσω της έγχυσης πλάσματος αίματος πλούσιου σε αιμοπετάλια, επιτρέποντας έτσι την απελευθέρωση και τη λήψη ωαρίων από τις ωοθήκες. Το νέο στοιχείο φέτος είναι ότι, σύμφωνα με το “New Scientist”, για πρώτη φορά επιβεβαιώθηκε ότι μια γυναίκα σε εμμηνόπαυση μπορεί όντως να μείνει έγκυος με τα δικά της ωάρια χάρη σε αυτή τη μέθοδο. Η ομάδα του Σφακιανούδη στη «Γένεσις» παίρνει αίμα από τις γυναίκες και, μετά από φυγοκέντρησή του, απομονώνει πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια, το οποίο εγχύεται απευθείας στις ωοθήκες και στη μήτρα.

Όπως δήλωσε ο Κ. Σφακιανούδης στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, μέχρι στιγμής καμία άλλη ομάδα στον κόσμο δεν έχει εφαρμόσει αυτή την τεχνική, αλλά είναι πολύ πιθανό ότι θα τη μιμηθεί στο μέλλον. Ο έλληνας γυναικολόγος είχε την αρχική ιδέα και την εφάρμοσε για πρώτη φορά πριν από ενάμισι χρόνο περίπου, ως υπεύθυνος μιας δεκαμελούς ομάδας γιατρών της «Γένεσις». Όπως είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, σύντομα θα υπογραφεί σύμβαση με το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια-Μπέρκλεϊ,  ώστε να πραγματοποιηθεί πολυκεντρική κλινική δοκιμή της θεραπείας στην Ελλάδα και στις ΗΠΑ, η οποία θα είναι ελεγχόμενη με «πλασίμπο» (έγχυση ψευδο-πλάσματος σε γυναίκες της ομάδας ελέγχου). Παράλληλα, ετοιμάζεται επιστημονική δημοσίευση που θα γίνει την άνοιξη σε περιοδικό για θέματα ανθρώπινης αναπαραγωγής. Μέχρι σήμερα η πειραματική θεραπεία έχει δοκιμασθεί σε πάνω από 180 γυναίκες, από τις οποίες πολλές έπασχαν από διαταραχή του ενδομητρίου, ενώ μερικές, ηλικίας 34 έως 51 ετών, είχαν εισέλθει σε εμμηνόπαυση. Πολλές γυναίκες έρχονται από άλλες χώρες, «ακόμη και από τη Μογγολία», σύμφωνα με τον έλληνα γιατρό, καθώς οι περισσότερες θέλουν να μείνουν έγκυες, ενώ κάποιες θέλουν απλώς να απαλλαχθούν από τα ενοχλητικά συμπτώματα της εμμηνόπαυσης.

Μια 40χρονη Γερμανίδα, η οποία προσπαθούσε για πάνω από έξι χρόνια να κάνει δεύτερο παιδί και είχε κάνει έξι ανεπιτυχείς προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης, έκανε την πειραματική θεραπεία του Σφακιανούδη στην Αθήνα και επέστρεψε στη Γερμανία. Εκεί, μετά από μια νέα θεραπεία υπογονιμότητας, απελευθέρωσε τρία δικά της ωάρια, δύο από τα οποία μπορούσαν να γονιμοποιηθούν εξωσωματικά. Τελικά, ένα γονιμοποιημένο έμβρυο εισήχθη στην μήτρα της και σήμερα είναι έγκυος έξι μηνών. Η δεύτερη γυναίκα, μια 39χρονη από την Ολλανδία, η οποία δεν είχε περίοδο για τέσσερα χρόνια και εμφάνιζε όλα τα άλλα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, επίσης έκανε την πειραματική θεραπεία του Σφακιανούδη πέρυσι το Δεκέμβριο στην Αθήνα και, μετά από ένα μήνα, άρχισε να έχει ξανά περίοδο. Στη συνέχεια, έκανε εξωσωματική γονιμοποίηση στη χώρα της με δικά της ωάρια και ένα έμβρυο εμφυτεύθηκε στη μήτρα της. Όμως, μετά από μερικούς μήνες εγκυμοσύνης, απέβαλε.

«Παρά την αποβολή, η περίπτωσή της είναι πολύ ενθαρρυντική», δήλωσε ο Σφακιανούδης και αισιοδοξεί ότι η γυναίκα θα ξαναπροσπαθήσει (στην ηλικία των 35 έως 39 ετών υπάρχει πιθανότητα περίπου 20% μια γυναίκα να αποβάλει κατά το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης της). ‘Αλλοι επιστήμονες χαρακτήρισαν ελπιδοφόρα τα έως τώρα αποτελέσματα, αλλά επεσήμαναν ότι θα χρειασθεί να γίνουν κλινικές δοκιμές, προτού εξαχθούν οριστικά συμπεράσματα. Προς το παρόν, και οι ίδιοι οι έλληνες επιστήμονες δεν είναι βέβαιοι πώς ακριβώς δουλεύει η τεχνική τους. Πιθανώς το πλάσμα του αίματος «αφυπνίζει» τα βλαστικά κύτταρα των ωοθηκών, «ενθαρρύνοντάς» τα έτσι να παράγουν ωάρια. Επειδή όμως δεν είναι καν σίγουρο ότι τέτοια βλαστοκύτταρα υπάρχουν στις ωοθήκες, μια εναλλακτική εξήγηση είναι ότι το πλάσμα το ίδιο περιέχει βλαστικά κύτταρα που μεταφέρει στις ωοθήκες.

Εφόσον ολοκληρωθεί με επιτυχία η σχεδιαζόμενη κλινική δοκιμή, η θεραπεία θα μπορούσε στη συνέχεια να χρησιμοποιηθεί ευρέως για επιτρέψει να μείνουν έγκυες γυναίκες μεγαλύτερες ηλικίας, αλλά και νεότερες που είχαν πρόωρη εμμηνόπαυση (τυπικά ξεκινά γύρω στα 50, αλλά περίπου το 1% των γυναικών έχουν εμμηνόπαυση πριν τα 40 τους). Επίσης πρόωρη εμμηνόπαυση μπορεί να έχουν γυναίκες καρκινοπαθείς που έχουν κάνει χημειοθεραπεία. Μέχρι στιγμής ο Σφακιανούδης δεν έχει δοκιμάσει την πειραματική μέθοδο σε γυναίκα άνω των 52 ετών, αλλά δεν αποκλείεται να το κάνει μελλοντικά. Ο ίδιος γεννήθηκε στην Αθήνα, αποφοίτησε από το Κολλέγιο Αθηνών, σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών και ειδικεύθηκε στη μαιευτική-γυναικολογία και στην εξωσωματική γονιμοποίηση στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Βρυξελλών. Μετά από πολλά χρόνια εργασίας και έρευνας στο Βέλγιο και στη Γαλλία, σήμερα θεραπεύει τη γυναικεία και ανδρική υπογονιμότητα στην Κλινική «Γένεσις» των Αθηνών.

ΑΠΕ-ΜΠΕ