Με την οικογένειά τους και καλούς φίλους, γύρω από ένα μεγάλο τραπέζι με λογής-λογής εδέσματα, με ζεστά ρούχα ή …μαγιό(!), δίπλα στο τζάκι ή στην παραλία -ανάλογα με το μέρος του πλανήτη που κατοικούν- γιορτάζουν τα Χριστούγεννα οι Έλληνες ανά τον πλανήτη.

Στων …Ελλήνων τις κοινότητες, τα Χριστούγεννα έχουν έντονο άρωμα βουτύρου και καβουρδισμένου αμύγδαλου, από τους κουραμπιέδες που στολίζουν το γιορτινό τραπέζι, και “γεύση” κανέλας σαν αυτή του μελομακάρονου. Έχουν ψαλμούς χριστουγεννιάτικους στις κατά τόπους ενορίες, ήχους από παιδικά κάλαντα που φτάνουν ως κελάρυσμα στ’ αυτιά και πάνω απ’ όλα πολλή νοσταλγία για την πατρίδα.

Στο Μόναχο, όπου ζουν πολλοί Έλληνες, τα Χριστούγεννα είναι “οικογενειακή υπόθεση”, όπως και στην Ελλάδα, αλλά και μια καλή ευκαιρία για γλέντι με παραδοσιακή μουσική και χορούς. “Δύο σύλλογοι, οι Ελασσονίτες και οι Ηπειρώτες, ετοιμάζουν χριστουγεννιάτικο γλέντι με μουσική από τις ιδιαίτερες πατρίδες τους” λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος της τοπικής ελληνικής κοινότητας, Σπύρος Ξενάκης.

Ο ίδιος και άλλοι Έλληνες που μετανάστευσαν στη Γερμανία αρκετές δεκαετίες πριν κρατούν ακόμη τις παραδόσεις που έφεραν μαζί τους, ενώ για τα παιδιά της δεύτερης και τρίτης γενιάς, που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στο Μόναχο και τις άλλες γερμανικές πόλεις κάποια έθιμα δεν τηρούνται με την ίδια θρησκευτική ευλάβεια όπως στο παρελθόν. “Παλαιότερα, για παράδειγμα, υπήρχαν τις ημέρες αυτές περισσότερες παρέες παιδιών που έβγαιναν για να πούνε τα κάλαντα. Σήμερα, οι παρέες αυτές έχουν λιγοστέψει” εξηγεί και θυμάται με νοσταλγία τα πρώτα Χριστούγεννα στη Γερμανία, που οι αναμνήσεις από τις γιορτές στην πατρίδα ήταν ακόμη νωπές και το χιόνι έφτανε ως το γόνατο. “Όλα αλλάζουν, μέχρι και ο καιρός έχει αλλάξει. Παλιά το χιόνι ήταν πυκνό κι έφτανε το μισό μέτρο και μέσα στις πόλεις. Τώρα, ο καιρός μας εκπλήσσει κάθε χρονιά. Να φανταστείτε ότι πέρυσι κάναμε Χριστούγεννα με λιακάδα” λέει ο κ. Ξενάκης.

Αρκετοί δε είναι οι Έλληνες του Μονάχου και των άλλων ελληνικών κοινοτήτων στη Γερμανία που προτιμούν να κάνουν Χριστούγεννα στην Ελλάδα, ενώ κάποιοι, σύμφωνα με τον κ. Ξενάκη, εκμεταλλεύονται τη μικρή ανάπαυλα για σύντομες αποδράσεις στη γειτονική Αυστρία.

Εν μέσω θέρους γιορτάζονται τα Χριστούγεννα στη μακρινή Αυστραλία, με τις μεγάλες ελληνικές κοινότητες. Και παρ’ όλο που το θερμόμετρο μια χτυπάει “κόκκινο” και σκαρφαλώνει στους 40 βαθμούς Κελσίου και μια περιορίζεται γύρω στους 25, οι περισσότεροι Άη Βασίληδες στη “χώρα των καγκουρώ” τριγυρνούν στις …παραλίες!

Ο Θέμης Καλλός, διευθυντής του ελληνικού προγράμματος της Ραδιοφωνίας SBS, θυμάται τα πρώτα Χριστούγεννα που πέρασε ως μετανάστης στην Αυστραλία και πόσο παράξενη του είχε φανεί η παραπάνω εικόνα. “Ήρθα τον Νοέμβριο του 1988, λίγο πριν από τα Χριστούγεννα. Στο χωριό της Λαμίας, από το οποίο κατάγομαι, γιορτάζαμε τα Χριστούγεννα με μεγάλα τραπέζια, όπου πρωταγωνιστής ήταν το χοιρινό και τα λουκάνικα, και ήρθα εδώ και είδα Αη Βασίληδες στις παραλίες και τους ανθρώπους να τριγυρνάνε με σορτσάκια. Παραξενεύτηκα…” λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και εξηγεί πως με την πάροδο του χρόνου, όλοι “συνηθίσαμε να ψέλνουμε τη γέννηση του Χριστού μέσα στο κατακαλόκαιρο!”.

Οι Έλληνες της Αυστραλίας έχουν κρατήσει πολλά από τα έθιμα που έφεραν στις “αποσκευές” της ψυχής τους από την Ελλάδα, αλλά ενσωμάτωσαν και κάποια άλλα που βρήκαν στη χώρα που τους υποδέχθηκε κι όπου έστησαν τη νέα τους ζωή. Όπως εξηγεί ο κ. Καλλός, όσοι ήρθαν ως μετανάστες από την Ελλάδα συνηθίζουν να γιορτάζουν οικογενειακά, στα σπίτια, ενώ κάποιοι απ’ αυτούς που γεννήθηκαν στην Αυστραλία στήνουν υπαίθριες γιορτές, λόγω καιρού. Οι υψηλές θερμοκρασίες είναι αυτές που επιβάλλουν και κάποιες αλλαγές στο πατροπαράδοτο χριστουγεννιάτικο τραπέζι, αφού το χοιρινό δίνει συνήθως τη θέση του στη γαλοπούλα. Από το “μενού” των Χριστουγέννων δεν λείπουν και τα κάλαντα, αφού κάποιοι ιερείς στις τοπικές ενορίες μαζεύουν τα παιδιά και ψάλλουν τα κάλαντα σε διάφορα σπίτια προκειμένου να κρατήσουν ζωντανή και αυτή τη μακραίωνη παράδοση.

Κι ενώ οι μεγαλύτεροι σε ηλικία μετανάστες προτιμούν να επιστρέφουν στην Ελλάδα τα καλοκαίρια, πολλοί απ’ αυτούς που πήγαν στην Αυστραλία τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με τον κ. Καλλό, επιστρέφουν στην πατρίδα την περίοδο των εορτών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, αφού συνήθως έχουν αφήσει πίσω τους κάποιον από το στενό οικογενειακό τους κύκλο, με τον οποίο θέλουν να μοιραστούν αυτές τις στιγμές.

Άρωμα και χρώμα καλοκαιριού έχουν τα Χριστούγεννα και για τους Έλληνες της Νότιας Αφρικής, που κάνουν Χριστούγεννα με μαγιό! Οι υψηλές θερμοκρασίες σε συνδυασμό με την περίοδο των διακοπών οδηγούν πολλούς απ’ αυτούς στις παραλίες, όπως η ειδυλλιακή Μπλάουμπεργκ στο Κέιπ Τάουν, ενώ όσοι μένουν στα αστικά κέντρα προτιμούν να ανταμώνουν στα σπίτια συγγενών τους και να στρώνουν μεγάλα οικογενειακά τραπέζια, στα οποία συνδυάζουν γεύσεις που θυμίζουν τη μακρινή πατρίδα, την Ελλάδα, και άλλες που παραπέμπουν στη χώρα όπου έστησαν τη ζωή τους.

“Πλάι στο αρνί μπαίνει και η γαλοπούλα καθώς και άλλες γεύσεις που συναντούμε περισσότερο εδώ” εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος της ελληνικής κοινότητας Γρηγόρης Πατσαλοσαββής, επισημαίνοντας πως τα Χριστούγεννα είναι μια ευκαιρία, όπως και στην Ελλάδα, να μαζευτούν όλοι -οικογένεια και φίλοι- γύρω από ένα μεγάλο τραπέζι για να μοιραστούν στιγμές, απ’ αυτές που συχνά μας στερούν οι γρήγοροι ρυθμοί της καθημερινότητάς μας.

Από το “τελετουργικό” των ημερών δεν λείπει ο εκκλησιασμός αλλά και έθιμα που είναι άρρηκτα δεμένα με την ελληνική παράδοση, ενώ αυτό που λείπει στους περισσότερους, όπως λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος της εκεί ελληνικής κοινότητας, Γρηγόρης Πατσαλοσαββής, “είναι τα Χριστούγεννα σε χιονισμένο τοπίο!”.

Χριστούγεννα με όλο τον παραδοσιακό στολισμό και τα …καλούδια που επιτάσσουν οι μέρες και η παράδοση γιορτάζουν και πολλές από τις Ελληνίδες που έχουν παντρευτεί και ζουν εδώ και δεκαετίες στην Ιορδανία, έχοντας ιδρύσει μάλιστα και τον δικό τους σύλλογο. “Το σπίτι μου είναι γεμάτο στολίδια κι εμένα με ‘πιάσατε’ να φτιάχνω τα παραδοσιακά γλυκά” λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ από το Αμμάν η Καίτη Τζάσερ, η οποία άφησε την Ελλάδα κι ακολούθησε τον Ιορδανό σύζυγό της στη χώρα του, πριν από 39 χρόνια.

Οι κουραμπιέδες και τα μελομακάρονα είναι γλυκά που αγαπούν πολύ και οι Άραβες, όπως και κάθε τι ελληνικό λέει η κ. Τζάσερ, εξηγώντας πως ολοένα και περισσότεροι είναι αυτοί που “αγκαλιάζουν” τον πολιτισμό και τη γλώσσα της Ελλάδας.

Με κάλαντα ή χωρίς, με χοιρινό ή γαλοπούλα, με σκούφους ή μαγιό, ένα είναι σίγουρο· οι Έλληνες, σε όποιο μέρος της γης κι αν κατοικούν, γιορτάζουν τα Χριστούγεννα με μπόλικη δόση …χρυσόσκονης, τραγούδια και χορούς!

ΑΠΕ-ΜΠΕ

Την πεποίθησή του ότι «οι θυσίες του ελληνικού λαού, που κατέβαλε όλα αυτά τα χρόνια, δε θα πάνε χαμένα» και ότι «το μέλλον θα είναι καλύτερο» εκφράζει σε συνέντευξη του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ. Θεόδωρος Β΄.

Δίνοντας μάλιστα την πατριαρχική του ευχή, ο Προκαθήμενος του Δευτερόθρονου Πατριαρχείου της Ορθοδοξίας εύχεται « αγαπημένη μας πατρίδα, η Ελλάδα, κατά το νέο έτος να βγει ισχυρή, σε όλους τους τομείς».

Από την Αλεξάνδρεια, που εδώ και δύο χιλιάδες χρόνια, το ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο δίνει μαρτυρία Ελληνισμού και Ορθοδοξίας, ο Αλεξανδρινός Προκαθήμενος εκφράζει την πεποίθησή του μιλώντας προς το Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ότι παρόλη «την οικονομική κρίση που μαστίζει τα περισσότερα μέρη του πλανήτη, μέσα σε αυτά και την Ελλάδα», «η βοήθεια του Θεού είναι εκείνη που ουσιαστικά μάς ενισχύει, οδηγώντας τα βήματά μας».

Αναφερόμενος στους πολέμους που πλήττουν την Μέση Ανατολή, ο ιεραπόστολος Πατριάρχης επισημαίνει ότι «ο μήνυμα του Χριστιανισμού αλλά και οι προσευχές μας, είναι να σταματήσουν οι πολεμικές συρράξεις το ταχύτερο δυνατό».

Ενώ, παράλληλα, ζητά «να σταματήσει ακόμη, κάθε μορφή εν ονόματι του Θεού εξτρεμιστικής βίας, εναντίων ομόθρησκων ή αλλόθρησκων συνανθρώπων μας».

Τέλος, υποστηρίζει ότι «Χριστιανισμός και Ελληνισμός, καθίστανται ισχυρές γέφυρες συνεργασίας, μεταξύ των δύο λαών, Ελλάδος και Αιγύπτου».

Ολόκληρη η συνέντευξη που παραχώρησε ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ. Θεόδωρος Β΄ προς το ΑΠΕ-ΜΠΕ και τον Νίκο Κάτσικα, με αφορμή την εορτή των Χριστουγέννων σε όλον τον κόσμο και το επερχόμενο νέο έτος 2018, έχει ως εξής:

«Μακαριότατε, πόσο δύσκολο είναι στις μέρες μας να περάσει το πανανθρώπινο μήνυμα της Χριστιανοσύνης στις 54 χώρες της Αφρικής που ποιμαίνετε, με δεδομένη την οικονομική κατάσταση που επικρατεί πλέον στα περισσότερα μέρη του πλανήτη;»

Το πανανθρώπινο μήνυμα της αγάπης, πηγάζει από τον Άγιο Θεό και την υπέρτατη εκούσια θυσία Του πάνω στον Γολγοθά, για τη σωτηρία του ανθρώπου. Αυτό είναι το μοναδικό μήνυμα της Χριστιανοσύνης, που διαλαλεί πάνω από δύο χιλιάδες χρόνια. Η Αγάπη!

Στην δικαιοδοσία του παλαίφατου Αλεξανδρινού Θρόνου, υπάγονται όλες οι χώρες της αχανούς Αφρικανικής Ηπείρου, στις περισσότερες των οποίων έντονα δραστηριοποιούμεθα, προσφέροντας ταυτόχρονα τόσο το αιώνιο σωτηριώδες μήνυμα του Ευαγγελίου του Χριστού, όσο και ανθρωπιστική βοήθεια, για την ανακούφιση των πονεμένων αφρικανών αδελφών. Επίσης, δημιουργούμε τις προϋποθέσεις για την καλυτέρευση της παιδείας και της υγείας, κτίζοντας σχολεία, νοσοκομεία ή κέντρα υγείας, αντίστοιχα.

Η οικονομική κρίση που μαστίζει τα περισσότερα μέρη του πλανήτη, μέσα σε αυτά και την Ελλάδα, σαφώς και δυσκολεύει το έργο μας. Όμως η βοήθεια του Θεού είναι εκείνη που ουσιαστικά μάς ενισχύει, οδηγώντας τα βήματά μας.

Έχοντας ως έδρα την Αλεξάνδρεια, μία από τις πόλεις-σύμβολα του Αραβικού κόσμου, άρρηκτα συνδεδεμένη με τον ελληνικό πολιτισμό, σε ποια θέση των Αιγυπτίων (Χριστιανών και Μουσουλμάνων) βρίσκεται σήμερα το ελληνορθόδοξο Δευτερόθρονο Πατριαρχείο της Ορθοδοξίας;

Η παρουσία του Ελληνισμού στην περιοχή της Αιγύπτου, με την δημιουργία της Μεγάλης Πόλεως της Αλεξάνδρειας, το 331 π.Χ., από τον Μακεδόνα στρατηλάτη Μέγα Αλέξανδρο και, στη συνέχεια, η εμφάνιση του χριστιανισμού, από τον πρώτο Επίσκοπο και ιδρυτή του Αλεξανδρινού Θρόνου, Απόστολο και Ευαγγελιστή Μάρκο, το 68 μ.Χ., καθόρισαν την ιστορικότητα της Αλεξάνδρειας.

Ελληνισμός και Χριστιανισμός, είναι οι δύο πυλώνες πάνω στους οποίους στηρίζεται η παρουσία μας στην περιοχή. Είναι μία αδιαμφισβήτητη ιστορική πραγματικότητα, που γνωρίζουν όλοι, ανυψώνοντας τον Θρόνο του Αγίου Μάρκου, στις καρδιές των Αιγυπτίων.

Όντας στη Μέση Ανατολή, με τις τόσες συγκρούσεις, ποιο είναι το μήνυμα των Χριστουγέννων στους λαούς που πλήττονται από πολέμους, με ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού τους να έχει αναζητήσει την τύχη του στις ευρωπαϊκές χώρες;

Η πολύπαθη και αιματοβαμμένη Μέση Ανατολή, με τις τόσες ανθρώπινες συγκρούσεις και διαμάχες, υποφέρει από αστάθεια, ανακατατάξεις και προσφυγιά.

Το μήνυμα του Χριστιανισμού αλλά και οι προσευχές μας, είναι να σταματήσουν οι πολεμικές συρράξεις το ταχύτερο δυνατό, να επικρατήσει η ειρήνη και η αγάπη, για να επέλθει η αρμονική συνύπαρξη. Να σταματήσει ακόμη, κάθε μορφή εν ονόματι του Θεού εξτρεμιστικής βίας, εναντίων ομόθρησκων ή αλλόθρησκων συνανθρώπων μας.

Ο Θεός είναι αδιάκριτη Αγάπη προς πάντας. Κι αν η ανθρωπότητα μείνει στην αγάπη, μένει με τον Θεό και ο Θεός μαζί της. Εχθρότητες και μίση, απομακρύνουν τον Θεό από τη ζωή μας.

Πόσο αρωγός στέκεται ο Ελληνισμός της Χώρας του Νείλου στο έργο του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και αντίστοιχα πώς η Ορθόδοξη Εκκλησία συμβάλλει στο έργο των Πρεσβυγενών Ελληνικών Κοινοτήτων, όντας και οι δύο φορείς Γέφυρες μεταξύ των δύο λαών και κρατών;

Το πρεσβυγενές Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και ο Ελληνισμός της Νειλοχώρας, στέκονταν πάντοτε συνοδοιπόροι στο ιστορικό τους διάβα. Ο μεν Αποστολικός Θρόνος με την παρουσία και εμπειρία δύο χιλιάδων χρόνων, οι δε Ελληνικές Παροικίες της Αιγύπτου, με την δυναμικότητα και την πρόοδο που τις χαρακτηρίζει.

Και οι δύο φορείς, Χριστιανισμός και Ελληνισμός, καθίσταται ισχυρές γέφυρες συνεργασίας, μεταξύ των δύο λαών, Ελλάδος και Αιγύπτου. Είναι οι «όψεις του ιδίου νομίσματος», που επενδύεται προς το συμφέρον των χωρών μας.

Ποια είναι η Πατριαρχική ευχή σας για την Ελλάδα για το 2018; Και ποια η προσμονή σας για τον ερχομό του νέου έτους για όλον τον κόσμο;

Η Πατριαρχική μου ευχή και προσευχή είναι να συνειδητοποιήσει η ανθρωπότητα, την αναγκαιότητα της αρμονικής συνύπαρξης των λαών.

Ζούμε όλοι κάτω από τον ίδιο Ουρανό, τρεφόμαστε από τον ίδιο πλανήτη, όμως πορευόμαστε με αβεβαιότητα στο μέλλον. Φαίνεται να έχουμε χάσει την ελπίδα μας, ως αποτέλεσμα του εγωισμού και των συμφερόντων των ισχυρών της γης.

Η αγαπημένη μας πατρίδα, η Ελλάδα, κατά το νέο έτος να βγει ισχυρή, σε όλους τους τομείς. Να επανέλθει η ευημερία του λαού μας και η πρόοδος. Πιστεύω, πως ο φιλότιμος λαός μας και οι θυσίες που κατέβαλε όλα αυτά τα χρόνια, δεν θα πάνε χαμένα. Το μέλλον θα είναι καλύτερο. Το ελπίζουμε όλοι μας!

ΑΠΕ-ΜΠΕ

Χρώμα, φως μυστηριακό, χαρούμενα προσωπάκια και γιορτινή ατμόσφαιρα στο Χριστουγεννιάτικο χωριό, στη Πλατεία Αριστοτέλους.

Ρεπορτάζ: Σίσσυ Νίκα

Περνώντας τη πύλη δεξιά περάστε στο σπιτάκι του Αι Βασίλη, που καθισμένος στην πολυθρόνα του δίπλα στο τζάκι παραλαμβάνει τα γράμματα με τις επιθυμίες των παιδιών. Η Πρωτοχρονιά πλησιάζει και ίσα που προλαβαίνει να ετοιμάσει τα δώρα τους…

Στο διπλανό σπιτάκι τα παιδιά μαθαίνουν να φτιάχνουν τρουφάκια σοκολάτας. Η ενδιαφέρουσα συλλογή «Απόδραση στους Παγετώνες» κερδίζει το ενδιαφέρον των παιδιών. Εδώ θα δουν πως ήταν η ζωή κατά την εποχή των παγετώνων αλλά και μετά το τέλος τους. Μπαίνοντας εκτίθενται παραστατικά τα πρώτα δείγματα πολιτισμού αφού οι άνθρωποι δεν ήταν μόνο κυνηγοί αλλά εξελίχθηκαν … έπαιζαν μουσική, δημιουργούσαν όπλα. Ο τριχωτός ρινόκερος, η αρκούδα των σπηλαίων, το γιγάντιο ελάφι αλλά και το μαμούθ ενθουσιάζουν.

 Στο μεγάλο χριστουγεννιάτικο δένδρο φωτογραφηθείτε με το γαϊδουράκι του Χωριού και τους Αι Βασίληδες. Η πίστα έχει στηθεί για live μουσικές εκδηλώσεις.

Τα καραμελωμένα μήλα, το μαλλί της γριάς, τα γλειφιτζούρια αλλά και τα μπαλόνια είναι η χαρά των παιδιών. Οι σαλεπιτζήδες διαθέτουν το αντίδοτο του τσουχτερού κρύου… ζεστό σαλέπι.

Στολισμένοι δρόμοι, βιτρίνες εντυπωσιακές και τα ζαχαροπλαστεία φορτωμένα με γλυκά της παράδοσης κουραμπιέδες όλων των ειδών, μελομακάρονα παραγεμιστά αλλά και σοκολατένια, τσουρέκια, πανετόνε, μπισκότα και βασιλόπιτες έργα τέχνης… αφού η επιφάνειά τους είναι καμωμένη από ζαχαρόπαστα σε απίθανα σχήματα και χρώματα.

Μια στάση για καφέ κρίνεται απαραίτητη … και μετά ευθύς στο Αγιολί, το αγαπημένο μου εστιατόριο με γεύσεις απόλαυσης, θέα συναρπαστική και τιμές φιλικές… Η φιλοσοφία της κουζίνας τους συναισθηματική, με φρεσκάδα ξεχωριστή, άρωμα και χρώμα. Οι πρώτες ύλες εκλεκτές και το service άψογο όπως και το περιβάλλον.

Δείτε το βίντεο:

Φωτο:

Θυμάμαι τα Χριστούγεννα των παιδικών μου χρόνων και συνειδητοποιώ ότι ήταν η πιο γλυκιά, η πιο «γελαστή», η πιο χαρούμενη γιορτή του χρόνου.

Φώτα, χρώματα, μουσικές, γέλια, η προσδοκία του Άγιου Βασίλη, τα κάλαντα, οι διακοπές από το σχολείο.  Το στόλισμα του δέντρου. Τα δώρα των γονιών, του νονού, των θείων, των παππούδων… Τα οικογενειακά ανταμώματα με ξαδέλφια, το παιγνίδι… Οι κουραμπιέδες της μάνας μου και τα μελομακάρονα της γιαγιάς μου… Τα μεγάλα τραπέζια με γαλοπούλες, χοιρινά κι ένα σωρό καλούδια… Η αγάπη που αντάλλασσαν με τα μάτια ο πατέρας με τη μάνα μου…

Θυμάμαι κάποια Χριστούγεννα λίγες μέρες πριν γίνω εννιά χρόνων.

Περίμενα με λαχτάρα το δώρο του πατέρα μου (καλή σου ώρα εκεί ψηλά που είσαι μπάρμπα Γιώργη), αφού μου είχε πει ότι θα είναι δώρο- έκπληξη.

Αναρωτιόμουν, τι μπορεί να ήταν αυτό. Κανένα μεγαλύτερο ποδήλατο, όπως του είχα ζητήσει; Κανένα τρανζιστοράκι για ν’ ακούω το ποδόσφαιρο; Ή μήπως εκείνο το ταξίδι στην Αγγλία για να δω από κοντά τον Τζορτζ Μπεστ;

Αγωνία, σας λέω! Κι ανυπομονησία. Και προσμονή.

Ρωτούσα τη μάνα μου, δεν μου έλεγε. Ρωτούσα τη γιαγιά Θεοδώρα, δεν ήξερε.

Ώσπου, παραμονή Χριστουγέννων προς το μεσημεράκι, άκουσα το αυτοκίνητο του πατέρα μου να σταθμεύει μπροστά στο παλιό νεοκλασικό σπίτι μας, στη Φρεαττύδα, στον Πειραιά..

Θυμάμαι ότι οι παλμοί μου άρχισαν να κτυπούν πιο γρήγορα. Κατέβηκα τρία τρία τα σκαλιά από τον πρώτο όροφο προς την πόρτα του ισογείου, την άνοιξα κι είδα τον πατέρα μου να έρχεται προς το σπίτι. Ένα μέτρο απόσταση! Μα μου φάνηκε αιώνας! Κρατούσε μια μεγάλη τσάντα πλαστική, περίπου αντίστοιχη αυτών που έχουν σήμερα τα jumbo. Και φαινόταν βαριά!

• Τι δώρο μου έφερες τελικά; τον ρώτησα κοιτάζοντας με περιέργεια την τσάντα.
• Περίμενε, μη βιάζεσαι, είναι και του αδελφού σου μαζί στη τσάντα… Πάμε μέσα πρώτα!
• Έλα ρε μπαμπά, δώσε μου το τώρα…
• Μέσα…

Να μη σας τα πολυλογώ, τραβήξαμε κατ’ ευθείαν στο σαλόνι. Ήρθε κι ο αδελφός μου ο Μένιος, ήρθε κι μαμά Βενετία.

Κι άρχισε η ιεροτελεστία.

Ανοίγει την τσάντα ο πατέρας μου, βγάζει ένα μεγάλο πακέτο, μου το δίνει, με αγκαλιάζει και με φιλάει. Το ίδιο κάνει με ένα άλλο πακέτο στον Μένιο.

Τα νύχια μου μπήκαν αστραπιαία στο χαρτί περιτυλίγματος κι άρχισα να το ξεσκίζω.

Σε δέκατα δευτερολέπτου πάγωσα.

Βιβλία! Πέντε ίδια μεγάλα βιβλία!

«Γεωργίου Δ. Παπαϊωάννου, Μεγάλη σχολική εγκυκλοπαίδεια»!

• Τι είναι αυτό; Πάλι θα διαβάζω;
• Θα θυμηθείς κάποια στιγμή και θα λες ότι αυτό είναι το καλύτερο δώρο που πήρες ποτέ…
• Άσε μας ρε πατέρα…

Ο Μένιος, ως πιο μικρός και μη έχων σχέση ακόμη με σχολείο, ήταν πιο τυχερός. Μέσα στο δέμα που πήρε ήταν ένα μεγάλο πυροσβεστικό αυτοκίνητο, με σειρήνα, που δούλευε με μπαταρίες.

Έμεινα παγωμένος! Ίσως και μουτρωμένος!

Ο πατέρας μου έφυγε πάλι προς τον έξοδο του σπιτιού κι εγώ άκουγα τη μάνα μου να με κατσαδιάζει που δεν ήμουν ευγενικός μαζί του και δεν του είπα ένα ευχαριστώ…

• Άσε ρε μάνα, άκου εγκυκλοπαίδεια για δώρο.

Δεν πέρασαν παρά λίγα λεπτά κι ο πατέρας μου γύρισε πάλι στο σπίτι.

Κρατούσε ένα τεράστιο πακέτο, τυλιγμένο με κόκκινο χαρτί που είχε πολλούς αγιοβασίληδες  κι άσπρες κορδέλες.

‘Ήρθε προς το μέρος μου, με αγκάλιασε και μου το έδωσε.

Αναθάρρησα!

• Τι είναι αυτό; Άλλη εγκυκλοπαίδεια;
• Άνοιξε να δεις…

Τσακίστηκα! Κι όσο άνοιγα το μεγάλο πακέτο, τόσο η καρδιά μου χόρευε πιο πολύ.

Νααααααααααιιιιιιιιιιιιιιιι! Το μεγάλο τρενάκι που είχαμε δει στη βιτρίνα του Σακιώτη.

Τότε, μούτρωσε ο Μένιος!

• Εγώ ένα πυροσβεστικό κι ο Νίκος ολόκληρο τρένο, με βαγόνια, με μηχανές, με σταθμούς;

Ο πατέρας μου μειδίασε.

• Μαζί θα παίζετε… Μαζί έχετε τα πάντα… Και από την εγκυκλοπαίδεια κι οι δυο θα διαβάζετε και θα μαθαίνετε…

Για πότε έγινε το σαλόνι καλοκαιρινό, ούτε που θυμάμαι.

Θυμάμαι μόνο ότι για να στηθεί ολόκληρο το τρενάκι, έπρεπε να μετακινηθεί ένας καναπές…

Ευτυχία! Ήρθε κι ο Στρατής, ο ξάδελφός μου. Κι ο Λουκάς, ο φίλος και συμμαθητής. Κι ο Τάσος κι ο Νίκος, τα άλλα ξαδέλφια μου….

Χαμός!

Του- του, έκανε το τρένο κάθε ένα λεπτό… Να κι η διαπεραστική σειρήνα του πυροσβεστικού που έκανε τη μάνα μου να κλείνει με τα χέρια της τ’ αυτιά της!  Να κι οι φωνές, τα γέλια, οι τσακωμοί.

• Όχι έτσι ρε…. Θα το χαλάσεις…
• Μα δεν ξέρεις εσύ…
• Άσε ρε που δεν ξέρω…
• Ρεεεεεεεεεεεεεε, όχι έτσι, θα τρακάρει!

Και μέσα στον χαμό, κτυπάει το κουδούνι.

Δυο κύριοι με τραγιάσκες (αυτές μου έκαναν εντύπωση) κουβαλούσαν στο σπίτι ένα άλλο τεράστιο κουτί.

• Που θα την βάλουμε;
• Εκεί στη γωνία, απάντησε ο πατέρας μου.

Τι είναι αυτό, αναρωτιόμουν; Κι άλλο δώρο;

Λες και με κατάλαβε ο πατέρας μου.

• Ναι, κι άλλο δώρο, αλλά αυτό είναι της μαμάς!

Μια τηλεόραση! Έγχρωμη τηλεόραση! Έγχρωμη τηλεόραση! SONY. Μια περιουσία!

Νέα γέλια, νέα χαρά.

• Θα βλέπουμε έγχρωμη την Πανάθα;
• Και το Μουντιάλ το καλοκαίρι, τη Βραζιλία του Πελέ και του Ζαϊρζίνιο…

Αχ ρε πατέρα! Αχ ρε πατέρα! Πού είσαι ρε πατέρα;

Καλά Χριστούγεννα σε όλους!

Με οικογενειακή θαλπωρή, χαμόγελα κι αγκαλιές!

Και καμιά εγκυκλοπαίδεια…

Το δέντρο του έλατου έχει χρησιμοποιηθεί παραδοσιακά επί χιλιάδων ετών από παγανιστές και χριστιανούς για να γιορτάσουν διάφορες χειμερινές γιορτές.

Οι παγανιστές το χρησιμοποιούσαν για να στολίσουν τα σπίτια τους κατά την διάρκεια του χειμερινού ηλιοστασίου, συμβολίζοντας την ελπίδα για την αναμονή της άνοιξης. Από την πλευρά τους οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν τα έλατα για να διακοσμούν τους ναούς τους κατά την διάρκεια της γιορτής των οργίων. Οι δε χριστιανοί το χρησιμοποιούσαν ως ένα σύμβολο της αιώνιας ζωής με το Θεό.

Το πότε ακριβώς άρχισαν τα δέντρα να χρησιμοποιούνται ως Χριστουγεννιάτικη διακόσμηση με τους παρελκόμενους συμβολισμούς, κανείς δεν το γνωρίζει με βεβαιότητα. Το πιθανότερο είναι αυτό το έθιμο να ξεκίνησε πριν από χίλια περίπου χρόνια στην Βόρεια Ευρώπη και ήταν δέντρο κράταιγου ή κερασιάς.

Η πρώτη τεκμηριωμένη χρήση του δέντρου των Χριστουγέννων και της πρωτοχρονιάς διεκδικείται από την πόλη Ταλίν της Εσθονίας και από την Ρίγα της Λετονίας. Και οι δυο πόλεις ισχυρίζονται ότι είχαν τα πρώτα Χριστουγεννιάτικα δέντρα κατά το έτος 1441μΧ. Πάντως στην πρωτεύουσα της Λετονίας την Ρίγα, υπάρχει σε μια πλατεία μια επιγραφή που αναφέρει: «Το πρώτο δέντρο της πρωτοχρονιάς στην Ρίγα το έτος 1510» και μάλιστα σε οκτώ γλώσσες.

Ο πρώτος που χρησιμοποίησε το δέντρο όπως το ξέρουμε σήμερα, ίσως να ήταν ο Γερμανός ιεροκήρυκας Μάρτιν Λούθερ κατά τον 16ο αιώνα. Μια γερμανική παράδοση αναφέρει ότι την παραμονή των Χριστουγέννων ο Μάρτιν Λούθερ περπατούσε μέσα στο δάσος. Κάποια στιγμή σήκωσε το βλέμμα του για να δει τα αστέρια στον ουρανό. Και καθώς κοιτούσε τα αστέρια μέσα από τα δέντρα, αισθάνθηκε ότι αυτά κρεμόντουσαν  από τα κλαριά των δέντρων. Αυτή η φυσική ομορφιά που αντίκρυσε τον ενθουσίασε, ώστε όταν πήγε στο σπίτι του, είπε στα παιδιά του ότι ο Θεός επέτρεψε να κατέβουν στην γη τα αστέρια για την γιορτή των Χριστουγέννων.

Μέχρι τον 18ο αιώνα το έθιμο τού χριστουγεννιάτικου δέντρου είχε διαδοθεί ευρέως στον χώρο των Γερμανών Προτεσταντών, αλλά η παράδοση αυτή απέκτησε βαθιές ρίζες στη Γερμανία μόνο τον επόμενο αιώνα.

Στην Αγγλία το έθιμο εισήχθη στην δεκαετία του 1830. Έγινε όμως ευρύτερα γνωστό το 1841, χάρη στις προσπάθειες του Γερμανού πρίγκιπα Αλβέρτου, συζύγου της βασίλισσας Βικτωρίας. Στο βικτωριανό δέντρο κρεμούσαν με κορδέλες και χάρτινες αλυσίδες διάφορα κεριά, γλυκά και εντυπωσιακά κέικ.

Κατά την Βικτοριανή εποχή, διακοσμούσαν τα δέντρα  με κεριά τα οποία συμβόλιζαν τα αστέρια του ουρανού. Σε πολλά μέρη της Ευρώπης, τα κεριά εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται για τη διακόσμηση χριστουγεννιάτικων δέντρων.

Στη Βόρεια Αμερική τα χριστουγεννιάτικα δέντρα εισήχθησαν από τους Γερμανούς αποίκους στις αρχές τού 17ου αιώνα και έγιναν ιδιαίτερα δημοφιλή τον 19ο αιώνα. Εξίσου δημοφιλή ήταν στην Αυστρία, την Ελβετία, την Πολωνία και την Ολλανδία.

Τα Χριστουγεννιάτικα δέντρα άρχισαν να γίνονται δημοφιλή στις αρχές του 20ου αιώνα που σιγά – σιγά άρχισαν να είναι τεχνητά και παράγονταν μαζικά.

Πότε μας ήρθε στην Ελλάδα

Λέγεται ότι το πρώτο δέντρο πιθανότατα να στολίστηκε το 1833 στα ανάκτορα του βασιλιά Όθωνα, στο Ναύπλιο. Παρόλα αυτά, μόλις την δεκαετία του 1950 κατάφερε να μπει μαζικότερα στα ελληνικά σπίτια.

Βέβαια στην Ελλάδα, πριν επικρατήσει ο στολισμός του Χριστουγεννιάτικου δέντρου, οι Έλληνες στόλιζαν ένα καραβάκι για την περίοδο των εορτών των Χριστουγέννων και της πρωτοχρονιάς.

Το έθιμο με το καραβάκι δεν έχει εκτοπιστεί πλήρως στην Ελλάδα. Πολλοί ακόμα και σήμερα αντί για δέντρο στολίζουν το πατροπαράδοτο καραβάκι.

Το άστρο των Χριστουγέννων μας οδήγησε φέτος στα Κύθηρα. Μικρή ομάδα του Εθνικού Αστεροσκοπείου φτάσαμε στο νησί παραμονές Χριστουγέννων να μιλήσουμε για το «αστέρι», αλλά και για το εμπνευσμένο σχέδιο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών για τη δημιουργία παρατηρητηρίου κλιματικής αλλαγής στα Αντικύθηρα.

Ένα σχέδιο που απαιτεί πολύ δουλειά, συντονισμένη προσπάθεια πολλών ανθρώπων για να επιτύχει, θα προσφέρει όμως πολύτιμα δεδομένα στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα, σχετικά με την κλιματική αλλαγή και τις επιστήμες της ατμόσφαιρας και του περιβάλλοντος. Ο ουρανός των Κυθήρων συννεφιασμένος. Έντονα τα καιρικά φαινόμενα, ορατότητα ελάχιστη λόγω της πυκνής ομίχλης, άνεμος ασταμάτητος. Το «ταξίδι στα Κύθηρα» συνεχίζεται..

Τις προηγούμενες βραδιές είχαμε την τύχη να θαυμάσουμε τον βραδινό ουρανό του νησιού, με τους χειμερινούς αστερισμούς να λάμπουν στην ουράνια σφαίρα και τον γαλαξία διάφανο και λαμπερό να κοσμεί το στερέωμα.

Αφορμή, να ανατρέξουμε στο παρελθόν, στην εποχή της γέννησης του Ιησού και να αναρωτηθούμε ποιο εντυπωσιακό αστρονομικό φαινόμενο παρατηρήθηκε στον ουρανό, ώστε να υποκινήσει τους σοφούς άνδρες (μάγους) για το δικό τους ταξίδι από την Ανατολή προς τη Βηθλεέμ. Πότε λοιπόν γεννήθηκε ο Ιησούς; Παρατηρήθηκε κάποιο ιδιαίτερο αστρονομικό φαινόμενο εκείνη την χρονολογία; Ιστορικοί και θεολόγοι, ανατρέχοντας στις ιστορικές πηγές και εντοπίζοντας λάθη (ιστορικά και μαθηματικά) που στο παρελθόν έγιναν σχετικά με την ακρίβεια στην χρονολόγηση της Γέννησης, καταλήγουν ότι ο Ιησούς γεννήθηκε το 6 – 7 πΧ. Γραπτές αναφορές για τον «αστέρα» της Βηθλεέμ, συναντάμε στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, καθώς και σε ορισμένα από τα «απόκρυφα» ευαγγέλια, των οποίων η αξιοπιστία δεν είναι βέβαιη. Οι μάγοι, ως αστρονόμοι της εποχής, με πιθανότερη καταγωγή την Περσία, υπήρξαν πολύ κάλοι γνώστες των ουράνιων φαινομένων, οπότε και η μαρτυρία τους για την παρατήρηση του «αστέρα» έφερνε ιδιαίτερο βάρος. Γι αυτό εξάλλου τους συμβουλεύθηκε και ο βασιλιάς Ηρώδης.

Βασιζόμενοι στην περιγραφή του ευαγγελιστή Ματθαίου, δύο είναι τα βασικά χαρακτηριστικά τα οποία πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν μας στην έρευνα για τον προσδιορισμό του ουράνιου αυτού αντικειμένου: α) το χαρακτηριστικό της «κίνησης» (ὁ ἀστὴρ ὃν εἶδον ἐν τῇ ἀνατολῇ προῆγεν αὐτοὺς) και β) το χαρακτηριστικό της «στάσης» πάνω στην ουράνια σφαίρα (ἕως ἐλθὼν ἐστάθη ἐπάνω οὗ ἦν τὸ παιδίον).

Αναζητώντας όλες τις πιθανές ερμηνείες, ξεκινάμε από τις λιγότερο πιθανές για να καταλήξουμε σε αυτές με τις ισχυρότερες πιθανότητες.

Οι διάττοντες αστέρες (πεφταστέρια) αποτελούν συνήθη αστρονομικά φαινόμενα. Ο χρόνος ζωής τους δεν υπερβαίνει τα μερικά δευτερόλεπτα, γεγονός το οποίο δεν έρχεται σε συμφωνία αρχικά με την ευαγγελική αναφορά ότι το φαινόμενο ήταν ορατό από τους μάγους στη διάρκεια του ταξιδιού τους προς την Ιουδαία.  Επιπλέον, η πτώση ενός διάττοντα δεν πληροί τα δεδομένα της «κίνησης» και της «στάσης» που μόλις προαναφέραμε. Η εκδοχή της βολίδας επίσης εμφανίζεται ανίσχυρη διότι, παρότι μπορεί να αποτελεί φαινόμενο εξαιρετικής λαμπρότητας, καθώς θρυμματίζεται κατά την είσοδό της στην ατμόσφαιρα, ο χρόνος ζωής της δεν υπερβαίνει τις μερικές δεκάδες δευτερολέπτων.

Ο κομήτης έχει αποτελέσει πολύ ισχυρό υποψήφιο για τον «αστέρα των Χριστουγέννων», διότι μπορεί να παρατηρηθεί για αρκετούς μήνες στον ουρανό, κινείται σχετικά με τους απλανείς αστέρες, παρουσιάζει στάσεις όπως και οι πλανήτες, και η λαμπρότητά του μπορεί να τον καθιστά ορατό ακόμα και την ημέρα. Γνωρίζουμε για παρατήρηση κομήτη στις χώρες της Μεσοποταμίας το 17 πΧ και για τον κομήτη του Halley το 12 πΧ, χρονολογίες που απέχουν αρκετά από την ημερομηνία γέννησης του Ιησού. Ισχυρό αντεπιχείρημα στην υπόθεση του κομήτη αποτελεί το γεγονός ότι οι κομήτες ανέκαθεν θεωρούνταν προάγγελοι δυσάρεστων γεγονότων, πολέμων, λοιμών ή φυσικών καταστροφών, επομένως δύσκολα θα συνδυάζονταν με την γέννηση ενός βασιλιά.

Οι αστρονόμοι από την αρχαιότητα είχαν παρατηρήσει αστέρες οι οποίοι εμφανίζονταν στον ουρανό πολύ λαμπεροί, ενώ δεν ήταν ορατοί νωρίτερα. Τους ονόμαζαν «νέους» αστέρες, όπως ο «νέος» αστέρας που ο Ίππαρχος παρατήρησε το 134 πΧ στον αστερισμό του Σκορπιού. Σήμερα γνωρίζουμε ότι πρόκειται για καινοφανείς (nova) ή υπερκαινοφανείς (supernova): αστέρες μεγάλης μάζας στα τελευταία στάδια εξέλιξής τους, όπου οι θερμοπυρηνικές εκρήξεις που συντελούνται στο εσωτερικό τους εκτινάσσουν μεγάλο μέρος του υλικού τους στο διάστημα. Παρατήρηση nova ή supernova αστέρα κοντά στο έτος της Γέννησης δεν υπήρξε, χωρίς βεβαίως να αποκλείεται μια τέτοια παρατήρηση μόνο από τους μάγους. Πρόκειται όμως για απλανείς αστέρες οι οποίοι ούτε κινούνται ούτε και παρουσιάζουν στάσεις στον ουρανό.

Περνώντας στην εκδοχή των πλανητών, ξέρουμε ότι από την αρχαιότητα οι αστρονόμοι γνώριζαν πολύ καλά τις κινήσεις των πλανητών (Ερμή, Αφροδίτης, Άρη, Δία και Κρόνου. Γνώριζαν ότι κινούνται πάνω στην ουράνια σφαίρα σε τόξα, άλλοτε από την δύση προς την ανατολή (ορθή κίνηση) και άλλοτε από την ανατολή προς τη δύση (ανάδρομη κίνηση). Τα σημεία στα οποία άλλαζε η κίνησή τους από ορθή σε ανάδρομη τα ονόμαζαν στάσεις ή στηριγμούς. Η ερμηνεία του «αστέρα της Βηθλεέμ» ως κάποιου πλανήτη είναι πολύ ισχυρή γιατί οι πλανήτες είναι φωτεινά ουράνια σώματα και ικανοποιούν τα κριτήρια της «κίνησης» και της «στάσης» στον ουρανό. Ο πλανήτης Δίας βρέθηκε σε στάση το 7πΧ, και μάλιστα στην κορυφή του ζωδιακού φωτός (λάμψη στον ορίζοντα λίγο μετά το λυκόφως ή λίγο πριν από το λυκαυγές). Επικρατέστερη θεωρία για την ερμηνεία του «αστέρα της Βηθλεέμ» αποτελεί η σύνοδος πλανητών, φαινόμενο στο οποίο παρατηρούμε κάποιους πλανήτες σε μια περιορισμένη περιοχή του ουρανού. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις μπορεί να βρεθούν τόσο κοντά, ώστε να μην ξεχωρίζουν ως δύο σώματα, αλλά ως ένα, μεγάλης λαμπρότητας. Ο αστρονόμος J. Kepler , τον 17ο αι. μΧ ασχολήθηκε με την ερμηνεία του «αστέρα» των Χριστουγέννων και υπολόγισε ότι συνέβη τριπλή σύνοδος των πλανητών Δία και Κρόνου το 7 πΧ στον αστερισμό των Ιχθύων. Αναφορά της τριπλής αυτής συνόδου Δία – Κρόνου έχει βρεθεί σε βαβυλωνιακό κείμενο, προερχόμενο από την αστρολογική σχολή της Σιππάρ.

Με σύγχρονους υπολογισμούς καταλήγουμε και σήμερα ότι πράγματι οι δύο πλανήτες (Δίας και Κρόνος) βρέθηκαν σε σύνοδο τρείς φορές την χρονολογία γέννησης του Ιησού, απέχοντας λιγότερο από μία μοίρα κατά την προβολή τους στην ουράνια σφαίρα. Ένα φαινόμενο που θα γοήτευε κάθε αστρονόμο και το οποίο ικανοποιεί τις περιγραφές του Ευαγγελίου.

Σημ.:Η Φιόρη – Αναστασία Μεταλληνού είναι αστροφυσικός στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών

ΑΠΕ-ΜΠΕ

Χρυσάφι, λιβάνι και σμύρνα, ήταν τα δώρα που πρόσφεραν οι Μάγοι στη Μητέρα και στο Θείο Βρέφος, κατά την γέννησή του, ως προσφορά συμβολική και με νόημα διαχρονικό. Το χρυσάφι αναφέρεται στη βασιλική ιδιότητα του Χριστού, το λιβάνι στην θεϊκή και ιερατική και τα σμύρνα στην ανθρώπινη ιδιότητα του τιμώμενου.

Αν και τα δώρα ήταν τρία, οι Μάγοι πιθανολογείται ότι ήταν περισσότεροι. Ξεκίνησαν το ταξίδι τους κάπου από την Ανατολή και προσκύνησαν τον Χριστό λατρευτικά, ως αρχηγό της Εκκλησίας, παρόλο που οι ίδιοι ήταν εθνικοί (ειδωλολάτρες). Έφτασαν, δε για την προσκύνηση ένα χρόνο και πλέον μετά την γέννηση του Χριστού.

   Η συμμετοχή των Μάγων με τα δώρα στο γεγονός της Γέννησης του Χριστού είναι γεμάτη συμβολισμούς και νοήματα που έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την χριστιανοσύνη, καθώς, όπως αναφέρεται και στα ευαγγέλια (κυρίως στο κατά Ματθαίον), ο Χριστός προσκυνείται ως βασιλιάς και τιμάται ως Θεός, τη στιγμή που πολιτικοί άρχοντες (Ηρώδης) και πνευματικοί ηγέτες του Ισραήλ τον απορρίπτουν.

  “Το γεγονός της έλευσης των Μάγων, με βάση ευαγγελικά στοιχεία (Μθ 2,16), πρέπει να συνέβη ένα έτος ή και περισσότερο μετά τη γέννηση του Χριστού. Οι μάγοι (από τη σανσκριτική Maha) ήταν σοφοί, ιατροί, μελετητές άστρων, ερμηνευτές ονείρων, ιερείς, εν γένει πεπαιδευμένοι άνδρες της εποχής. Παρακολουθούσαν τις κινήσεις των άστρων και συμπέραναν τη γέννηση κάποιου άρχοντα ή σημαντικού προσώπου. Στην προκειμένη περίπτωση τη γέννηση του Χριστού. Δεν προσδιορίζεται ο τόπος προέλευσής τους. Λέγεται απλά ότι ήρθαν από την Ανατολή. Γι αυτό και κατά την παράδοση ως πατρίδα τους αναφέρεται άλλοτε η Περσία, άλλοτε η Χαλδαία, άλλοτε η Βαβυλώνα και άλλοτε η Αραβία. Ούτε και ο αριθμός τους αναφέρεται. Ταυτίστηκαν όμως με τρεις, λόγω του αριθμού των δώρων που προσκόμισαν στο βρέφος Χριστό. Ίσως ήρθαν και περισσότεροι” αναφέρει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο πατέρας Ιωάννης Σκιαδαρέσης, επίκουρος καθηγητής στο τμήμα Θεολογίας του ΑΠΘ, στον τομέα Βιβλικής Γραμματείας και Θρησκειολογίας με ειδίκευση στην Κ. Διαθήκη και ιερέας στην ενορία του Προφήτη Ηλία στην Άνω Ηλιούπολη.

   Οι Μάγοι είχαν πιθανόν κάποια γνώση της Παλαιάς Διαθήκης και γνώριζαν τις Μεσσιανικές προφητείες για την έλευση του Χριστού. Αν και εθνικοί (ειδωλολάτρες) πραγματοποίησαν ένα κοπιώδες ταξίδι για να προσκυνήσουν το Χριστό ως την “προσδοκία των εθνών”. “Είναι σαφώς  λατρευτική η προσκύνηση στο Χριστό και η προσφορά των δώρων τους στηριγμένη στην αρχαιότητα, όπως αρμόζει σε βασιλιά” λέει ο πατέρας Ιωάννης.

   Όπως εξηγεί, η προσφορά των δώρων έχει συμβολική και διαχρονική σημασία. “Σε όλη αυτή την ιστορία της έλευσης των μάγων ο Χριστός αναγνωρίζεται και λατρεύεται από τους μάγους – εθνικούς, ενώ οι εκπρόσωποι της ανώτερης θρησκευτικής γνώσης δεν αποδίδουν καμιά τιμή. Έμμεσα ο Ματθαίος πολεμάει τη λατρεία των άστρων και την αστρολογία με την προβολή των μάγων ως ανθρώπων που προσκυνούν τον μόνο Κύριο και αναγνωρίζουν την εξουσία του, προσφέροντας δώρα. Ο Χριστός προβάλλεται ως ο προσκυνούμενος και προσδεχόμενος τα δώρα των τριών βασικών ιδιοτήτων του (Βασιλεύς-Θεός-Άνθρωπος)” λέει χαρακτηριστικά.

Τα δώρα στην Μονή Αγίου Παύλου του Αγίου Όρους

Τα τρία δώρα, αν και δεν έχουν τη δύναμη και αξία πού έχει ο τίμιος σταυρός του Χριστού, ωστόσο φυλάσσονται και αυτά ως ακριβά κειμήλια.

Σύμφωνα με την παράδοση της εκκλησίας, διαφυλάχθηκαν από την Παναγία και παραδόθηκαν στην Εκκλησία των Ιεροσολύμων, η οποία τα κράτησε μέχρι περίπου το 400 μ.Χ. Τότε, επί αυτοκράτορα Αρκαδίου, μεταφέρθηκαν στην Κωνσταντινούπολη, όπου και έμειναν μέχρι την άλωσή της από τους σταυροφόρους (1204). Για 60 χρόνια μετακομίσθηκαν στη Νίκαια για ασφάλεια, λόγω των Φράγκων κατακτητών. Μετά την απαλλαγή από τους σταυροφόρους τα δώρα επέστρεψαν στην Κωνσταντινούπολη, την εποχή του Μιχαήλ Παλαιολόγου, και έμειναν εκεί μέχρι την άλωσή της από τους Τούρκους (1453).

Αμέσως μετά την άλωση η χριστιανή Μάρω, σύζυγος του Μουράτ (1421-1451), μητέρα του Μωάμεθ, τα μετέφερε στο Άγιον Όρος και τα δώρισε στην Ιερά Μονή του Αγίου Παύλου. Έκτοτε φυλάσσονται εκεί μαζί με το έγγραφο παράδοσής τους και αποτελούν σπουδαίο κτήμα της, ενώ συχνά τα δώρα κατέρχονται σε ενορίες για προσκύνηση από τους πιστούς.

ΑΠΕ-ΜΠΕ