Η ψήφιση του νομοσχεδίου του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης για την ψηφιακή ενίσχυση της Οδικής Ασφάλειας και άλλες διατάξεις (που αφορούν το Κτηματολόγιο), αναμένεται απόψε στην ολομέλεια της Βουλής. Με το νομοσχέδιο δημιουργείται το πλαίσιο εφαρμογής των κανόνων σχετικά με την οδική ασφάλεια μέσω της αξιοποίησης και χρήσης των νέων τεχνολογιών και της τεχνητής νοημοσύνης.

Όπως σημειώνεται στην αιτιολογική έκθεσή του, επιδιώκεται η απλούστευση των διαδικασιών της καταγραφής και βεβαίωσης των παραβάσεων που πραγματοποιούνται στο δικό μας δίκτυο, με απώτερο σκοπό την αποτροπή τέτοιων παραβάσεων και την τήρηση των κανόνων οδικής κυκλοφορίας. Συγκεκριμένα, εκσυγχρονίζεται η διαδικασία βεβαίωσης των τροχονομικών παραβάσεων με τη χρήση ψηφιακών μέσων και ειδικότερα με τη δημιουργία ενός ενιαίου εθνικού πληροφοριακού συστήματος, το οποίο, αξιοποιώντας τις απαραίτητες διαλειτουργικότητες και ειδικές διεπαφές, θα συγκεντρώνει και θα επεξεργάζεται όλα τα δεδομένα που αφορούν τις παραβάσεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας. Το σύστημα αυτό, συνδέεται τόσο με τις φορητές συσκευές των αστυνομικών και άλλων ελεγκτικών οργάνων, όσο και μ’ ένα δίκτυο καμερών για την αυτόματη αναγνώριση παραβάσεων.

Μέσα από το ενιαίο αυτό σύστημα, θα γίνεται η διασταύρωση των στοιχείων του οχήματος, η έκδοση της πράξης βεβαίωσης παράβασης, η επίδοση στον πολίτη στη θυρίδα του στο gov.gr, η υποβολή ψηφιακής ένστασης, η δυνατότητα συζήτησης ένστασης με τηλεδιάσκεψη και η πληρωμή του προστίμου με RF, δηλαδή ηλεκτρονικά.

Με τις ρυθμίσεις αυτές, θα επιταχυνθεί η διαδικασία σε όλα τα στάδια, από τον εντοπισμό της τροχονομικής παράβασης και την ειδοποίηση του παραβάτη, έως και την τελική πληρωμή του προστίμου και την καταγραφή της τυχόν επιπλέον διοικητικής ποινής σε μηδενικούς σχεδόν χρόνους, κατά τα πρότυπα άλλων ευρωπαϊκών χωρών.

Ειδικότερα, αναπτύσσεται από το υπουργείο και τίθεται σε λειτουργία το ενιαίο ηλεκτρονικό σύστημα καταγραφής και διαχείρισης παραβάσεων του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας και προστίμων ΕΗΣ με υποσυστήματα, το υποσύστημα επεξεργασίας δεδομένων οπτικών αισθητήρων-καμερών, το υποσύστημα διαχείρισης παραβάσεων και προστίμων, το υποσύστημα διαχείρισης πληρωμών, το υποσύστημα υποβολής ενστάσεων και διενέργειας ψηφιακών ραντεβού και βιντεοκλήσεων και το υποσύστημα στατιστικής ανάλυσης και προβολής επεξεργασμένων δεδομένων. Το ΕΗΣ διασυνδέεται με οπτικούς αισθητήρες-κάμερες ελέγχου και αποτροπής τροχαίων παραβάσεων.

Στο σχέδιο νόμου, καθορίζονται συγκεκριμένοι όροι και προϋποθέσεις επιλογής του σημείου εγκατάστασης των καμερών, που γίνεται από την Οδική Υπηρεσία Συστημάτων Εποπτείας και Ασφάλειας, μετά από σύμφωνη γνώμη της Ελληνικής Αστυνομίας.

Συγκεκριμένα, η εγκατάσταση και η λειτουργία των καμερών επιτρέπεται μόνο στο μέτρο που είναι απαραίτητο και ο εντοπισμός και η τεκμηρίωση παραβάσεων του Κώδικα δεν μπορούν να επιτευχθούν εξίσου αποτελεσματικά με άλλα ηπιότερα μέσα. Απαιτείται δηλαδή, να υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις ότι στο συγκεκριμένο σημείο ή τμήμα του οδικού δικτύου έχει συμβεί μεγάλος αριθμός τροχαίων ατυχημάτων, ή πρόκειται για κεντρικό, ή αυξημένης κυκλοφορίας οδικό δίκτυο.

Εξάλλου, στην παράγραφο 3 του άρθρου 7 του σχεδίου νόμου, ορίζεται ρητά ότι η απόφαση εγκατάστασης και λειτουργίας καμερών εκδίδεται ύστερα από διενέργεια μελέτης εκτίμησης αντίκτυπου των επιπτώσεων της επεξεργασίας στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, σύμφωνα με το άρθρο 35 του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία των Προσωπικών Δεδομένων, καθώς και μελέτης εκτίμησης επιπτώσεων στα θεμελιώδη δικαιώματα, σύμφωνα με το άρθρο 27 του Κανονισμού για την τεχνητή νοημοσύνη.

Επιπροσθέτως, προβλέπεται η προμήθεια και εγκατάσταση καμερών των Περιφερειών και των δήμων σε σημεία του οδικού δικτύου της ευθύνης τους, ή εντός των γεωγραφικών τους ορίων. Επίσης, προβλέπεται η προμήθεια και εγκατάσταση καμερών με μέριμνα της εταιρείας «Σιδηρόδρομοι Ελλάδος» σε σημεία ισόπεδων σιδηροδρομικών διαβάσεων. Τέλος, προβλέπεται η προμήθεια και εγκατάσταση καμερών με μέριμνα της εταιρείας «Οδικές Συγκοινωνίες» σε οχήματα και σημεία αρμοδιότητας τους. Τα δεδομένα των καμερών διαβιβάζονται κρυπτογραφημένα στο ΕΗΣ και τηρούνται σε ψευδονυμοποιημένη  μορφή, περιλαμβάνουν δε αρχεία, εικόνας και βίντεο, καθώς και χρονικά και γεωγραφικά με τα δεδομένα των καταγραφισών παραβάσεων.

Περαιτέρω, το ΕΗΣ διαλειτουργεί με πληροφοριακά συστήματα του δημοσίου τομέα, όπως το Μητρώο Οχημάτων του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, το Φορολογικό Μητρώο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, το Μητρώο Πολιτών του υπουργείου Εσωτερικών και το Εθνικό Μητρώο Επικοινωνίας μέσω του κέντρου διαλειτουργικότητας της γενικής ηραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης.

Το υποσύστημα επεξεργασίας δεδομένων οπτικών αισθητήρων καμερών, έχει ως αποκλειστικό σκοπό την ηλεκτρονική καταγραφή παραβάσεων του Κώδικα. Προς τούτο, τα δεδομένα που συλλέγονται στις κάμερες, υποβάλλονται σε επεξεργασία από προηγμένους αλγορίθμους ανάλυσης εικόνας και βίντεο, με σκοπό:  τον εντοπισμό του αριθμού κυκλοφορίας, του χρώματος και άλλων κρίσιμων στοιχείων που σχετίζονται με τη φερόμενη παράβαση, όπως, η χρήση κινητού τηλεφώνου και η μη χρήση ζώνης ή προστατευτικού κράνους, την αυτόματη θόλωση της εικόνας, ώστε να μη διακρίνονται στοιχεία που ταυτοποιούν άμεσα ή έμμεσα φυσικά πρόσωπα που δεν σχετίζονται με την καταγεγραμμένη ως πιθανή παράβαση, όπως συνεπιβάτες, πεζούς, οχήματα τρίτων ή αριθμούς κυκλοφορίας, και την κατηγοριοποίηση του συμβάντος σε μία από τις ακόλουθες παραβάσεις, οι οποίες θεωρούνται ως επ’ αυτοφώρω κατά την έννοια της παραγράφου 1 του άρθρου 107 του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας: Υπέρβαση του ανώτατου ορίου ταχύτητας, παραβίαση ερυθρού σηματοδότη, παράνομη στάση και στάθμευση οχήματος, χρήση κινητού εν κινήσει, μη χρήση ζώνης και μη χρήση προστατευτικού κράνους, παράνομη κυκλοφορία σε λεωφορειόδρομο, κίνηση σε λωρίδα έκτακτης ανάγκης και παραποίηση πινακίδων κυκλοφορίας.

Συνοπτικά, ο εξουσιοδοτημένος χειριστής, εισέρχεται στο υποσύστημα επεξεργασίας δεδομένων οπτικών αισθητήρων, στο οποίο ελέγχει πιθανές παραβάσεις. Οι πιθανές παραβάσεις και το συνοδευτικό υλικό τεκμηρίωσης, προβάλλονται μέσω ειδικής διεπαφής στον χειριστή, ο οποίος αξιολογεί το συμβάν και βεβαιώνει ότι πρόκειται για παράβαση του Κώδικα και μάλιστα, είναι μία από τις προαναφερόμενες.

Μετά τη λήψη της ανωτέρω απόφασης από την εξουσιοδοτημένο υπάλληλο, το Σύστημα εκδίδει αυτόματα την πράξη βεβαίωσης παράβασης και μαζί με το επεξεργασμένο συνοδευτικό αποδεικτικό υλικό, εικόνα, βίντεο και με τα δεδομένα χρόνου και τόπου, καταχωρίζονται στο υποσύστημα διαχείρισης παραβάσεων και προστίμων. Ακολούθως, η πράξη εκδίδεται αποκλειστικά ψηφιακά μέσω του ΕΗΣ.

Ειδικά, για την περίπτωση αυτόφωρης διαπίστωσης παράβασης, το αρμόδιο ελεγκτικό όργανο μεταφορτώνει τα στοιχεία αυτής στο ΕΗΣ. Η πράξη βεβαίωσης παράβασης επιδίδεται στον οδηγό ή τον ιδιοκτήτη του οχήματος, κατ’ αρχήν ψηφιακά μέσω του ΕΗΣ, με την ανάρτηση αυτή στην ηλεκτρονική θυρίδα του πολίτη, και σε κάθε περίπτωση με κάθε άλλο πρόσφορο τρόπο.

 Σε περιπτώσεις όπου η παράβαση καταγράφεται με βάση την πινακίδα του οχήματος, ορίζεται με σαφήνεια ποιος θεωρείται παραβάτης σε περιπτώσεις συνιδιοκτησίας εταιρικών οχημάτων ή οχημάτων leasing, ώστε να αποφεύγονται διενέξεις και καθυστερήσεις. Παρέχεται επίσης στον ιδιοκτήτη η δυνατότητα να δηλώσει τον πραγματικό οδηγό, μέσα σε επτά μέρες από την ημερομηνία επίδοσης της πράξης, διαδικασία που μπορεί να γίνει ψηφιακά μέσω της εφαρμογής gov.gr, όσο και με φυσική παρουσία.

Περαιτέρω, ορίζεται προθεσμία για την υποβολή ηλεκτρονικής ένστασης στο υποσύστημα υποβολής ενστάσεων του ΕΗΣ με ταυτόχρονη δυνατότητα αιτήματος ψηφιακού ραντεβού για τη συζήτηση της ένστασης.

Τέλος, η πράξη αποδοχής ή η αιτιολογημένη απόρριψη της ένστασης, αποστέλλεται στην ηλεκτρονική θυρίδα του ενιστάμενου. Επισημαίνεται στο σημείο αυτό, αναφορικά με τον χειριστή του συστήματος, ότι πρόκειται για τον αρμόδιο εξουσιοδοτημένο χρήστη του κάθε υποσυστήματος του ΕΗΣ, ανάλογα με το εκάστοτε στάδιο της όλης διαδικασίας, με την ιδιότητα που έχει και τον ρόλο που επιτελεί.

Σχετικώς με τα ζητήματα προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, μεταξύ άλλων οριοθετούνται περιοριστικά οι σκοποί που εξυπηρετεί κάθε υποσύστημα του ΕΗΣ και καθορίζονται τα μέγιστα χρονικά διαστήματα διατήρησης των δεδομένων.

Περαιτέρω, η αυτοτελής υπηρεσία με την επωνυμία Οδική Υπηρεσία Συστημάτων Εποπτείας και Ασφάλειας «ΟΔΥΣΣΕΑΣ», που αποτελεί τη μετονομασμένη πλέον και αναβαθμισμένη Υπηρεσία Οδικών Τελών Ηλεκτρονικής Διαχείρισης Οδικών Υποδομών, εποπτεύει το δίκτυο καμερών, συντονίζει την ψηφιακή διαχείριση των παραβάσεων, παρακολουθεί την είσπραξη των προστίμων και λειτουργεί το εθνικό παρατηρητήριο οδικής ασφάλειας, το οποίο αναλαμβάνει την κατάρτιση της εθνικής στρατηγικής για την οδική ασφάλεια, την εκπόνηση μελετών, την ενημέρωση των πολιτών και τη συνεργασία με πανεπιστημιακούς και επιστημονικούς φορείς.

 Η υπηρεσία αποκτά νέα διοικητική δομή, δικό της προϋπολογισμό και πλαίσιο στελέχωσης. Όσον αφορά στα πρόστιμα, το νέο σύστημα προβλέπει ότι η «ΟΔΥΣΣΕΑΣ» παρακολουθεί την πορεία της είσπραξής τους, και αν δεν καταβληθούν μέσα σε οκτώ μήνες, αποστέλλονται στην ΑΑΔΕ για αναγκαστική είσπραξη. Τα έσοδα από τα πρόστιμα αυτά, συγκεντρώνονται σε έναν ενιαίο λογαριασμό του κρατικού Προϋπολογισμού, το Εθνικό Ταμείο Οδικής Ασφάλειας και στη συνέχεια κατανέμονται και αποδίδονται κατά περίπτωση σε ΟΤΑ, φορείς συγκοινωνιών, αστυνομικά ταμεία, το Μετοχικό Ταμείο Στρατού και στην ίδια την «ΟΔΥΣΣΕΑΣ», για δράσεις οδικής ασφάλειας και κάλυψη δαπανών.

Τέλος, προβλέπονται μεταβατικές διατάξεις που εξασφαλίζουν ομαλή μετάβαση στο νέο πλαίσιο, μέχρι την πλήρη λειτουργία του ΕΗΣ, και διευκρινίζεται ότι το νέο σύστημα εφαρμόζεται μόνο σε παραβάσεις που τελούνται μετά την επίσημη ενεργοποίησή του.

Τα κόμματα

Κατά την συζήτηση του νομοσχεδίου, ο εισηγητής της ΝΔ, Ελευθέριος Κτιστάκης, τόνισε ότι το μεγάλο πρόβλημα τροχαίων ατυχημάτων οφείλεται εν πολλοίς στην παραβίαση του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, λόγω της εντελώς λανθασμένης κυκλοφοριακής αγωγής που έχουμε, και την οποία ασκούμε στην καθημερινότητά μας.

«Στην προσπάθεια αντιμετώπισης αυτού του κοινωνικού προβλήματος, προκρίνεται η αξιοποίηση σύγχρονων τεχνολογικών μέσων που να συμβάλλουν και να αναβαθμίσουν τις διαδικασίες εντοπισμού και βεβαίωσης της οικονομικής παράβασης στον παραβάτη. Η εμπειρία των ευρωπαϊκών κρατών καταδεικνύει ότι η χρήση τέτοιων συστημάτων, όταν συνοδεύεται από θεσμικές εγγυήσεις και σαφές πλαίσιο διαχείρισης δεδομένων, μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στην αλλαγή της οδικής συμπεριφοράς και συνακόλουθα, στη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων.

Ο βραχυπρόθεσμος στόχος, με άλλα λόγια, είναι να δημιουργηθεί ένας αξιόπιστος ψηφιοποιημένος απλός και γρήγορος μηχανισμός, τον οποίο ο πολίτης θα εμπιστεύεται ότι λειτουργεί με διαφάνεια και αμεσότητα, ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο την κουλτούρα της συνεπούς και υπεύθυνης οδηγικής συμπεριφοράς. Φυσικά, ο απώτερος στόχος και σε βάθος χρόνου, είναι η ουσιαστική μείωση των συνεπειών που επιφέρουν στην κοινωνία μας τα τροχαία ατυχήματα. Θεωρώ κατόπιν τούτου, ότι το προκείμενο σχέδιο νόμου μπορεί να ανταπεξέλθει στη δύσκολη, αλλά τόσο επιτακτική, αυτή αποστολή, γι’ αυτό και σας καλώ να το υπερψηφίσουμε».

Ο εισηγητής του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής, Απόστολος Πάνας, ανέφερε ότι η ψηφιοποίηση δεν μπορεί να προχωρά χωρίς σαφή όρια, χωρίς λογοδοσία και απαιτείται πλήρης σεβασμός στα δικαιώματα των πολιτών και απαιτούνται θεσμικές εγγυήσεις και σοβαρή τεκμηριωμένη νομοθέτηση, όχι πρόχειρες λύσεις που δημιουργούν περισσότερα προβλήματα από αυτά που λύνουν. «Τα πρόσφατα γεγονότα με τις παράνομες παρακολουθήσεις, δείχνουν ότι και η κυβέρνηση δεν έχει αφήσει μεγάλα περιθώρια εμπιστοσύνης στη διαχείριση ευαίσθητων δεδομένων. Όλα όσα συνέβησαν, συνέβησαν μόνο με ήχο. Τι μπορεί να συμβεί αν προστεθεί και η εικόνα; Οι κίνδυνοι κατάχρησης της αυθαιρεσίας και παραβίασης θεμελιωδών δικαιωμάτων, γίνονται ακόμα μεγαλύτεροι.

Αυτό καθιστά απαραίτητους σαφείς φραγμούς, αυστηρές εγγυήσεις και φυσικά, πλήρη διαφάνεια» επισήμανε επίσης. Το ΠΑΣΟΚ, δια του εισηγητή του, κατέθεσε μια σειρά από βελτιωτικές προτάσεις ώστε – όπως είπε – να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα του συστήματος, οι θεσμικές εγγυήσεις, και πάνω από όλα η προστασία των προσωπικών δεδομένων. «Πρόκειται για μια πρόταση, η οποία στηρίζεται στον ψηφιακό μετασχηματισμό, προωθεί την καινοτομία και την ψηφιακή αναβάθμιση, χωρίς κενά ή θολά σημεία, μέσα από σαφή πλαίσια, αυστηρούς ελέγχους και, πάνω απ’ όλα, θεσμικές εγγυήσεις» είπε ο κ. Πάνας.

Η ειδική αγορήτρια του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ, Πόπη Τσαπανίδου, υπογράμμισε ότι στις χώρες που υιοθέτησαν τις κάμερες στους δρόμους και μείωσαν τα τροχαία, δεν έμειναν μόνο σε αυτό, αλλά υλοποίησαν στρατηγικές που διήρκησαν δεκαετίες – βασισμένες στο μοντέλο «Safe System», στο μοντέλο «Vision Zero» – και επικαλέστηκε πηγές της ΕΕ και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, που επιβεβαιώνουν ότι οι κάμερες στους δρόμους είναι ένα δευτερεύον εργαλείο, όχι κινητήρια δύναμη της βελτίωσης. Προσέθεσε επίσης, ότι η Ισπανία, η Ολλανδία, η Γαλλία, η Σουηδία, η Δανία, εισήγαγαν κυκλοφοριακή αγωγή, έφτιαξαν δρόμους, έβαλαν κυκλικούς κόμβους, όπου δεν μπορεί να γίνει μετωπική σύγκρουση και κατανόησαν ότι είναι στη φύση του ανθρώπου να κάνει λάθος και τον προστάτευσαν. Δεν είπαν «πάμε να βάλουμε μια κάμερα να δούμε ποιος περνάει, να του κόψουμε μία κλήση, να του τη στείλουμε στο σπίτι κατευθείαν, δείχνοντάς του και με ποιον ήταν μέσα στο αυτοκίνητο» κατέληξε.

Εκ μέρους του ΚΚΕ, ο ειδικός αγορητής, Χρήστος Κατσώτης, επισήμανε ότι με πρόσχημα το κυκλοφοριακό πρόβλημα και την οδική ασφάλεια, η κυβέρνηση, εκτός της ηλεκτρονικής παρακολούθησης, στήνει έναν ακόμα εισπρακτικό μηχανισμό, ψηφιακό αυτή τη φορά. «Προβάλλει, η κυβέρνηση, την αντίληψη ότι ο οδηγός θα σκεφθεί να κάνει παράβαση σημάτων και ταχύτητας, λόγω των αυστηρών κυρώσεων του ΚΟΚ και της καταγραφής από το δίκτυο ηλεκτρονικής παρακολούθησης. Κάτι τέτοιο όμως δεν επιβεβαιώνεται, ούτε από τις μελέτες σε χώρες που έχει γενικευθεί η χρήση τους, αλλά ούτε και στη χώρα μας, όπως αποδεικνύεται από την ψήφιση του νέου ΚΟΚ έως τώρα.

Αυτό που έχει κυριαρχήσει ως αντίληψη – κι είναι πολύ βολική για το σύστημα – είναι ότι η πρόκληση των τροχαίων οφείλεται σε ανθρώπινα λάθη και όλη η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από την ατομική ευθύνη (όχι ότι αυτή δεν υπάρχει). Αυτή η ερμηνεία, όμως, θεωρούμε ότι  αποπροσανατολίζει, απενοχοποιεί και καλύπτει τις ελλείψεις ενός συστήματος που φορτώνει την ευθύνη στο άτομο. Πίσω από αυτή την ερμηνεία κρύβεται η κρατική ευθύνη και οι πολιτικές επιλογές που γίνονται έως τώρα» προσέθεσε ο ειδικός αγορητής του ΚΚΕ.

Ο Δημήτρης Τζανακόπουλος, ειδικός αγορητής της Νέας Αριστεράς, επισήμανε ότι ο τιμωρητικός και ο εισπρακτικός χαρακτήρας του νομοσχεδίου, δεν θα έχει παρά ελάχιστα αποτελέσματα στη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων, στη μείωση των νεκρών, στη μείωση των τραυματιών. «Εκτός όμως αυτού, εδώ δεν έχουμε να κάνουμε μόνο με μια αναποτελεσματική πολιτική, έχουμε να κάνουμε και με μια επικίνδυνη πολιτική. Θέλετε να διατηρήσετε μέσα στο νομοσχέδιο τη νομική αοριστία που θα σας επιτρέψει στη συνέχεια να αξιοποιήσετε το σύστημα με όποιον τρόπο θέλετε εσείς» είπε ακόμη, σχολιάζοντας ότι η κυβέρνηση δεν έθεσε υπόψη της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων για να το μελετήσει ενδελεχώς.

Ο ειδικός αγορητής της Ελληνικής Λύσης, Βασίλειος Κοτίδης, είπε ότι η ψηφιακή ενίσχυση της οδικής ασφάλειας σε δρόμους με κακοτεχνίες, δεν μπορεί από μόνη της να οδηγήσει στη μείωση των τροχαίων συμβάντων, ούτε μπορεί να βελτιώσει τους δείκτες ασφάλειας των δρόμων, αντιθέτως, το μόνο που μπορεί να πετύχει, είναι μια οργάνωση, μια ηλεκτρονική διαδικασία είσπραξης εσόδων από τροχαίες παραβάσεις, που θέτει ταυτόχρονα σε αμφιβολία την προστασία των προσωπικών δεδομένων των οδηγών. «Η δημιουργία ενός θεωρητικά σύγχρονου και αποτελεσματικού ηλεκτρονικού συστήματος, βάζει την τεχνητή νοημοσύνη να διορθώσει τις παθογένειες πολλών ετών, με κίνδυνο να μην είναι λειτουργικό στην καθημερινή πράξη. Μόνον αν υπήρχε η αληθινή θέληση για καινοτόμες αλλαγές από την πλευρά της κυβέρνησης, θα μπορούσαμε σήμερα να μιλάμε για πραγματική ενίσχυση της οδικής ασφάλειας» τόνισε επίσης.

Ο ειδικός αγορητής της Νίκης, Γεώργιος Ρούντας, υποστήριξε ότι στην ουσία συζητάμε για την απαρχή του νέου ψηφιακού κράτους, το οποίο θα παρακολουθεί και θα ελέγχει και στην ουσία θα κατευθύνει απόλυτα τη συμπεριφορά των ανθρώπων στο δημόσιο χώρο. «Η χρήση των καμερών στους δρόμους και μάλιστα με την τεχνητή νοημοσύνη, πρέπει να εξεταστεί με τις δυνατότητες κατάχρησης που υφίστανται, από την εκάστοτε εξουσία, από την εκάστοτε κυβέρνηση. Και δυστυχώς, η δική σας, με το σκάνδαλο Predator, με τις παρακολουθήσεις πολιτικών προσώπων και δημοσιογράφων, εγείρει σοβαρά ζητήματα περί ορθής λειτουργίας του κράτους δικαίου, της ελευθερίας του Τύπου και της εύρυθμης λειτουργίας του δημοκρατικού πολιτεύματος» ανέφερε.

Η ειδική αγορήτρια της Πλεύσης Ελευθερίας, Ελένη Καραγεωργοπούλου, τόνισε ότι η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα δεν εξέτασε την τελική μορφή του νομοσχεδίου και «άρα δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι συμφωνεί με αλλαγές που δεν έχει δει» και προσέθεσε ότι το νομοσχέδιο επιτρέπει αυτοματοποιημένη επεξεργασία χωρίς ανθρώπινη εποπτεία, υπάρχουν σοβαρές ασάφειες, δεν θεσπίζονται διαδικασίες ελέγχου πρόσβασης – και η διαλειτουργικότητα με πολλαπλές βάσεις δεδομένων, δημιουργεί αυξημένους κινδύνους παράνομης επεξεργασίας, με αποτέλεσμα το σύστημα να μπορεί να μετατραπεί σε πλατφόρμα ευρείας παρακολούθησης. Κάτι τέτοιο εξυπηρετεί πάρα πολύ σε περιπτώσεις συναθροίσεων και συγκεντρώσεων που δεν σας αρέσουν».

ΑΠΕ-ΜΠΕ

Έληξε στις 17.00 η σημερινή κινητοποίηση των αγροτών στο τελωνείο των Ευζώνων, στα σύνορα της Ελλάδας με τη Βόρεια Μακεδονία, επισήμαναν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ μέλη της συντονιστικής επιτροπής.

Υπενθυμίζεται ότι από τις 12 το μεσημέρι αγρότες και κτηνοτρόφοι του δήμου Παιονίας και της ευρύτερης περιοχής των Ευζώνων προχώρησαν σε πλήρη αποκλεισμό, διακόπτοντας την κυκλοφορία τόσο προς την Ελλάδα όσο και προς τη Βόρεια Μακεδονία.

Εξάλλου, στις  3.30 το μεσημέρι έληξε ο αποκλεισμός στον οποίο είχαν προχωρήσει αγρότες στην παλαιά εθνική οδό Θεσσαλονίκης Έδεσσας, στο ύψος της Χαλκηδόνας.

Αγρότες της ευρύτερης περιοχής της Χαλκηδόνας απόκλεισαν το σημείο από τη 1 το μεσημέρι και σύμφωνα με μέλη της συντονιστικής επιτροπής, το μπλόκο ενισχύεται συνεχώς και δεν αποκλείεται οι κινητοποιήσεις να συνεχιστούν και τα επόμενα 24ωρα.

ΑΠΕ-ΜΠΕ

Σε μια συζήτηση με τίτλο: “Artificial Intelligence & Misinformation: Truth in the Age of Algorithms” συμμετείχε ο Υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ Παύλος Μαρινάκης, μαζί με την δημοσιογράφο Σία Κοσιώνη και τον Καθηγητή του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών Χρήστο Ταραντίλη, την οποία συντόνισε ο δημοσιογράφος Μάκης Προβατάς.

Ο Υφυπουργός, αναφορικά με το ζήτημα της ενημέρωσης προς τους δημοσιογράφους, τόνισε πως το να απαντάς για κάτι εξειδικευμένο χωρίς να το γνωρίζεις και χωρίς να έχεις τη σωστή ενημέρωση είναι «μια στάση ασυνεπής και επικίνδυνη. Νομίζω ότι αυτό είναι το χρέος μου απέναντι στους πολίτες, στον Πρωθυπουργό που με τίμησε με την εμπιστοσύνη του και στους δημοσιογράφους που ρωτάνε. Και μάλιστα υπάρχουν αρκετοί που αυτή τη στάση “καλοπροαίρετα” την ειρωνεύονται. Προτιμώ από το να παραστήσω τον έξυπνο, χωρίς να έχω τη γνώση, να απαντήσω αυτό το οποίο είναι σίγουρο.

Θα έπρεπε όλοι να απαντάμε για πράγματα που γνωρίζουμε και πριν απαντήσουμε να είμαστε σίγουροι για αυτά. Στατιστικά πάντα ένα 5% – 10% των ερωτημάτων που μου τίθενται είναι ερωτήματα, τα οποία είναι πολύ καλύτερο να είμαστε σίγουροι, έχοντας πάρει εξειδικευμένη ενημέρωση. Υπάρχουν και πάρα πολλές φορές που πολλά από τα ερωτήματα που γίνονται, εμπεριέχουν “βεβαιότητες”, ενώ ισχύει το ανάποδο. Όπου εσύ αν απαντήσεις χωρίς να έχεις τη σχετική ενημέρωση του Υπουργείου, “νομιμοποιείς” τη διάδοση μιας ψευδούς πληροφορίας ή μιας “μισής” αλήθειας».

Για το αν η προσπάθεια καταπολέμησης της παραπληροφόρησης μπορεί να επηρεάσει την ελευθερία του λόγου, ο κ. Μαρινάκης ανέφερε πως «Κάποιοι κάνουν το λάθος να μπερδεύουν την ελευθερία του λόγου με την ασυδοσία. Η ελευθερία έχει κανόνες, έχει όρια» ενώ, για το ζήτημα των αγωγών SLAPPs επεσήμανε: «Δεν είναι όλες οι αγωγές “κακές” Κακές είναι οι καταχρηστικές αγωγές και γι’ αυτό και η Δικαιοσύνη έχει τη δυνατότητα με διάφορα φίλτρα, τα οποία εμείς θα τα ενισχύσουμε με ακόμα περισσότερη νομοθέτηση, αυτές να τις απορρίπτει ως καταχρηστικές. Αλλά δεν είναι κακό ένας άνθρωπος -αλίμονο αν δεν το έκανε θα πω εγώ- όταν νιώθει ότι συκοφαντείται, δηλαδή κάποιος εν γνώσει του λέει ψέματα εναντίον του, να κινείται νομικά. Θεωρώ ότι είναι καθήκον απέναντι στον εαυτό του, στην οικογένειά του, στους δικούς του ανθρώπους. Επιλογή του. Εν πάση περιπτώσει, αυτό νομίζω ότι πρέπει να το συμφωνήσουμε ότι είναι συστατικό στοιχείο της δημοκρατίας μας. Οι κανόνες».

Ο Υφυπουργός μίλησε και για την πρόοδο της χώρας στην ελευθερία του Τύπου: «Έχουμε κάνει πολύ σημαντικά βήματα γύρω από αυτή τη συζήτηση. Και όλα αυτά αναγνωρίζονται από τον επίσημο “παρατηρητή” μας για το κράτος δικαίου και την ελευθερία του Τύπου που είναι η Κομισιόν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή που κάθε χρόνο έρχεται και κάθε χρόνο και συντάσσει μια έκθεση. Γιατί θα ακούσετε πάρα πολλές εκθέσεις για το κράτος δικαίου, αλλά μία μόνο είναι αντικειμενική, μία δεν επιδέχεται αμφισβήτησης και είναι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία εμπεριέχει τις παρατηρήσεις όλων των φορέων, όλων των μη Κυβερνητικών οργανώσεων. Και σε αυτή την έκθεση, σε αντίθεση με μία φήμη που διακινείται, η οποία έχει πάρει πολλές φορές και το χαρακτηριστικό βεβαιότητας από αντιπολιτευόμενα κόμματα στη χώρα και κάποια μέσα μαζικής ενημέρωσης, η Ελλάδα όχι απλά δεν είναι η τελευταία σε ζητήματα κράτους δικαίου, αλλά έχει πολύ λιγότερες συστάσεις, πλέον, από την συντριπτική πλειονότητα των κρατών – μελών της Ευρώπης.

Γιατί; Γιατί πλέον -είπε κάτι πολύ σωστό η κυρία Κοσιώνη για την ενυπόγραφη δημοσιογραφία- καθιερώθηκε στη χώρα μας η ενυπόγραφη δημοσιογραφία, πλέον δεν μπορεί ένας όμιλος μέσων μαζικής ενημέρωσης να χρησιμοποιεί έναν δημοσιογράφο σε δύο και σε τρία μέσα χωρίς να τον πληρώνει ξεχωριστά, γιατί δεν θα είναι στο μητρώο έντυπου ή ηλεκτρονικού Τύπου, άρα δεν θα μπορεί να πάρει ούτε ένα ευρώ διαφήμιση. Ενσωματώνουμε, από τις πρώτες χώρες της Ευρώπης, τις πλήρεις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αντιμετώπιση των καταχρηστικών αγωγών. Αλλά αυτό είναι μια ανάγκη.

Μια άλλη ανάγκη είναι η προστασία των “θυμάτων”. Θεωρώ ότι αυτός ο οποίος λέει την αλήθεια και αυτά τα οποία λέει, δεν είναι συκοφαντικά, δεν έχει να φοβάται. Αυτός ο οποίος πραγματικά κάνει σωστά τη δουλειά του, διασταυρώνει τις πηγές του και αν γράψει και κάτι το οποίο δεν ισχύει, έχει τη δυνατότητα επανόρθωσης. Να πούμε ότι στην ελληνική νομοθεσία υπάρχει υποχρεωτική αποστολή εξωδίκου. Όταν θεωρείς ότι κάποιος σε συκοφαντεί, τους στέλνεις εξώδικο πρώτα. Δεν είναι παραδεκτή η αγωγή αν δεν στείλεις πρώτα εξώδικο, όπου τον ενημερώνεις ευγενικά, ότι αυτό το οποίο λέει είναι ψευδές, γιατί μπορεί να μην το ήξερε και του ζητάς επανόρθωση. Εάν δεν γίνει επανόρθωση, όπου εκεί υπάρχει δόλος -όταν επιμένει κάποιος σε ένα ψέμα, τότε μπορείς να κινηθείς νομικά».

Παράλληλα, για την τεχνητή νοημοσύνη και την παραπληροφόρηση τόνισε: «Θεωρώ ότι αυτή η συζήτηση ξεκινάει και τελειώνει με τη λέξη κανόνες. Δηλαδή όπου υπάρχουν κανόνες και τηρούνται οι κανόνες, δεν έχουμε να φοβηθούμε τίποτα. Πρέπει να δούμε συνολικά το ζήτημα και με βάση τη νέα πραγματικότητα. Είναι άλλο πράγμα να παίρνει μια εκπομπή ένα δικό μου βίντεο και να σχολιάζει στη συνέχεια αυτό το οποίο λέω εγώ, αλλά να ξέρει αυτός που το βλέπει ότι αυτό το οποίο είπα εγώ είναι πραγματικό και είναι ένα άλλο πράγμα, είτε σε εκπομπή είτε σε μια σελίδα να φαίνεται ότι είπα κάτι, το οποίο δεν είπα ή ακόμα χειρότερα ένα βίντεο που δεν είναι αποτέλεσμα τεχνητής νοημοσύνης δικό μου, κομμένο και ραμμένο στα μέτρα αυτού που θέλει να κάνει προπαγάνδα, να περνάει μια άλλη πληροφορία.

Εγώ θεωρώ, ότι αυτό δημιουργεί μια νέα ανάγκη και γι’ αυτό και σκοπεύουμε να ανοίξουμε τον διάλογο τους επόμενους μήνες για την παραπληροφόρηση. Πρώτον, να βάλουμε κάτω από μια ενιαία ομπρέλα, ήδη, αναληφθείσες πρωτοβουλίες της Κυβέρνησης και της κοινωνίας των πολιτών, αλλά και μέσα από σοβαρή συζήτηση να δούμε και ποιες άλλες πρωτοβουλίες πρέπει να πάρουμε, με στόχο να μην περιορίσουμε σε καμία περίπτωση την ελευθερία του λόγου, αλλά να μην φτάσουμε στο σημείο να μην ξέρουμε αν αυτό που βλέπουμε ή αυτό που διαβάζουμε είναι πραγματικό ή δημιούργημα της τεχνητής νοημοσύνης ή μιας κοπτοραπτικής. Για μένα είναι η συζήτηση, γιατί πλέον δεν μιλάμε για ένα πρόβλημα παραπληροφόρησης, μιλάμε για μια κρίση παραπληροφόρησης. Θεωρώ όταν κάποιος σε μία εκπομπή, εμφανίζει ένα βίντεο οποιουδήποτε ως αποτέλεσμα τεχνητής νοημοσύνης, οφείλει να το λέει. Εάν δεν το λέει, θεωρώ ότι υπάρχει νομικό ζήτημα».

Στο ερώτημα για το αν fake news ή προϊόντα που είναι αποτέλεσμα τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να αποτελέσουν εθνικό πρόβλημα ή να επηρεάσουν ακόμα και το αποτέλεσμα μιας εκλογικής διαδικασίας, ο Υφυπουργός επεσήμανε πως τέτοια περιστατικά έχουν συμβεί στη χώρα μας «όχι σε αυτή την ένταση και την επικινδυνότητα, αλλά έχει συμβεί στη χώρα μας δηλαδή, fake news ακριβώς τα οποία δημιούργησαν πρόβλημα στη χώρα. Και θυμίζω τη δήθεν “νεκρή Μαρία” στον Έβρο, ένα κοριτσάκι το οποίο υποτίθεται πως είχε χάσει τη ζωή του στον Έβρο. Μια πληροφορία, η οποία όμως είχε κυριαρχήσει στα social media της χώρας και είχε δημιουργήσει μια σόσιαλ μιντιακή επανάσταση με ευθύνες βαρύτατες εναντίον της Κυβέρνησης και μια μίνι κρίση που είχε δημιουργηθεί.

Να θυμηθούμε πόσες φορές fake news έχουν φτάσει στο σημείο να επιχειρούν να αποσταθεροποιήσουν πλήρως τη χώρα, με χαρακτηριστική την περίοδο της επετείου των Τεμπών πάνω σε πολύ τραγικό δυστύχημα, σε μια τραγική ιστορία που προφανώς πρέπει κάθε ένοχος να πληρώσει, δημιουργήθηκε ένα αφήγημα το οποίο υιοθέτησε το σύνολο της αντιπολίτευσης της χώρας και το μεγαλύτερο μέρος των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Να πούμε, για να μην επιτιθέμεθα στην τεχνολογία το 2025, ότι αυτή τη στιγμή η τεχνολογία μας έχει φέρει σε ένα σημείο να έχουμε μια από τις πιο καλές διαδικασίες και έναν από τους καλύτερους μηχανισμούς πολιτικής προστασίας. Πώς πάνε στα 3 και 4 και 5 λεπτά τα drones όταν ξεκινάει μια πυρκαγιά; Η τεχνολογία είναι το 112, που άργησε πάρα πολλά χρόνια και κόστισε δεκάδες ζωές και σε κάποιους μήνες το είχαμε. Το πρόβλημα δεν είναι η τεχνολογία. Το πρόβλημα είναι η χρήση της τεχνολογίας από κάποιους ανθρώπους που βρίσκουν μια ακόμα μεγαλύτερη ευκαιρία να αποσταθεροποιήσουν μια συζήτηση ή ακόμα και μια χώρα.

Εγώ θεωρώ -και μάλιστα για αυτό το λόγο έχω στόχο να πάρω περισσότερες πρωτοβουλίες υπό την καθοδήγηση του Πρωθυπουργού, γιατί το 2026 είναι η τελευταία πλήρης χρόνια, πριν την εκλογική χρονιά του 2027, αλλά να κάνουμε κάτι το οποίο θα έρθει για να μείνει, έχουμε δεν έχουμε εκλογές- ότι η παραπληροφόρηση και οι προεκτάσεις της είναι μία από τις μεγαλύτερες κρίσεις της εποχής μας. Δεν πάω να την συγκρίνω με επισιτιστικές κρίσεις, πολύ μεγάλα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, για να μην παρεξηγηθώ, όμως και αυτό αν το σκεφτεί κανείς, έχει παρακλάδια παντού. Δηλαδή σε ζητήματα εθνικής σημασίας, σε ζητήματα οικονομίας, που μπορούν όμως να αποσταθεροποιήσουν κι αυτά τη χώρα.

Σκεφτείτε ότι το 2025 συζητάμε σε επίπεδο κομμάτων σε κορυφαίο επίπεδο, αν είναι καλό να αυξάνονται τα φορολογικά έσοδα μίας χώρας, ενώ μειώνονται οι φόροι και κάνουν πολιτική τα περισσότερα κόμματα, κατηγορώντας την κυβέρνηση γιατί αυξάνει τα έσοδα της, όχι τους φορολογικούς συντελεστές. Η παραπληροφόρηση επηρεάζει τα παιδιά, μπορεί να μπαίνει στα σπίτια στα σχολεία, γι’ αυτό και η πολιτική αυτή δεν είναι μία πολιτική που αφορά μόνο τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ή τον πολιτικό διάλογο.

Είναι μία πολιτική που αγγίζει τα σχολεία. Έχουμε ξεκινήσει με το υπουργείο Παιδείας και τη Σοφία Ζαχαράκη ένα “σαφάρι” ενημέρωσης στα σχολεία, στους καθηγητές, στους μαθητές. Είναι ένα πιλοτικό πρόγραμμα το οποίο σκοπεύουμε να επεκταθεί σε όλη τη χώρα. Όλο αυτό έρχεται για μένα με μια ταχύτητα την οποία πρέπει να προλάβουμε. Πρέπει να τρέξουμε πολύ πιο γρήγορα από τη φθορά που προκαλεί. Γιατί στο τέλος της ημέρας οι πληγές μένουν. Μπορεί η αλήθεια να αναδύεται, αλλά οι πληγές μένουν».

Για το πως μπορούν όλες αυτές οι εξελίξεις να επηρεάσουν την αλήθεια: «Η αλήθεια είναι καταδικασμένη να κερδίζει, γιατί στο τέλος της ημέρας βγαίνει στην επιφάνεια. Το ερώτημα είναι πόσο γρήγορα κερδίζει και ποιες είναι οι επιπτώσεις κατά τη διάρκεια της προσωρινής επικράτησης του ψέματος ή της μισής αλήθειας. Γιατί θεωρώ ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος που διατρέχουμε είναι να υιοθετήσουμε μισές αλήθειες που μας “σερβίρονται”. Για μένα, αυτό λοιπόν είναι το κρίσιμο. Η ταχύτητα. Έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία τι κάνουμε όλοι εμείς με τη στάση μας, με το ύφος μας. Γιατί πρώτον πρέπει να είμαστε γρήγοροι, όχι βιαστικοί. Το δεύτερο είναι το ύφος μας.

Πολλές φορές ανατροφοδοτούμε τους λαϊκιστές με το να “τσιμπάμε” και να πέφτουμε στην παγίδα τους και να οργιζόμαστε και να τους δίνουμε το δικαίωμα να δημιουργήσουν αυτά τα fake news, και έτσι να στρέφουν ένα μέρος της κοινωνίας εναντίον μας. Και το τρίτο είναι η αποτελεσματικότητα, το παράδειγμα, η αξιοπιστία. Δηλαδή μπορεί κάποιος στην αρχή να πείσει επειδή πράγματι ένα ψέμα, μία άποψη πολύ “εντυπωσιακή” να “πιάνει” στην αρχή, να είναι αποδοτική, αλλά αν έχεις επιχειρήματα και υπομονή και βγεις μπροστά και ειδικά στα δύσκολα, θεωρώ ότι στο τέλος της ημέρας θα τα καταφέρεις».