Η Καππαδοκία ήταν τόπος συμβολισμών…τόπος ιδιαίτερος. Δανείζομαι τον γραπτό λόγο του αγαπημένου μου ποιητή Γιώργου Σεφέρη, γιατί αποδίδει όσο κανείς το άρωμα, την ιστορία, τους Καππαδόκες …
«Οι άνθρωποι ζούσαν σε αναρίθμητες λαξεμένες σπηλιές σαν αετοφωλιές… Την τρωγλοδυσία την επέβαλαν οι συνθήκες του παράξενου τούτου τόπου, που ήταν σταυροδρόμι κάθε επιδρομής, κάθε αρπαγής, κάθε επίδρασης…» Χάρη στο δυσπρόσιτο του εδάφους της διασώθηκε η ελληνική γλώσσα, τα έθιμα, οι παραδόσεις, οι γεύσεις. Απομονωμένος τόπος ανάμεσα σε στέπες, άγρια βουνά και έρημο. Οι εκκλησιές κτισμένες μέσα σε ηφαιστειογενείς βράχους. Οι άνθρωποι χαρισματικοί, επίμονοι, υπομονετικοί δεν σταμάτησαν να «παλεύουν» με τα στοιχειά ποτέ….γητευτές των τόπων που η μοίρα έταξε να ζουν…Η Καππαδοκία είναι η χώρα δαμάσκηνου, του βερίκοκου, του βύσσινου αλλά και του οίνου. Με τους καρπούς αυτούς εμπλουτίζουν τα γιορτινά τους πιάτα και τους αποξηραίνουν για να τους «χαίρονται» ολοχρονίς.
Ο κάθε καππαδόκης «ποιεί» τον δικό του οίνο και τσίπουρο που διανθίζει τις γιορτινές οικογενειακές συνάξεις…
Η κουζίνα που ευλαβικά οι Καππαδοκες διατηρούν μέχρι σήμερα «παίζει» ανάμεσα στα παράγωγα ου σίτου, του γάλακτος, των φρούτων, των ξηρών καρπών και των γλυκών. Η φιλοσοφία των γιορτινών πιάτων έχει γεύση φρέσκη γλυκιά φρουτένια με άρωμα μπαχαρικών. Το πλιγούρι, ο τραχανάς, το ρύζι, τα αβγά και το ρόδι κυριαρχούν, αφού συμβολίζουν την προσδοκία για αφθονία, «μπερκέτι» στην ντοπιολαλιά, για γονιμότητα και χαρά. Οι ξηροί καρποί, «τσερέζια» στην ντοπιολαλιά, και το κοβέμ, η άκοπη σαλάτα φρέσκων λαχανικών στέκουν επάξια δίπλα στο κυδωνάτο και τις γλυκές γεύσεις του Αί Βασίλη…. Που απολαμβάνουμε δίπλα στην δύναμη της φωτιάς, του τζακιού και έξω χιόνι και ξαστεριά…ώρες ονείρου!
ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΘΕΟΦΑΝΙΩΝ ΤΑ «ΣΑΓΙΑ»
Τα παιδιά στις 5 Ιανουαρίου «μεταμορφώνονταν» σε «σάγια». Φορούσαν κουκούλα με κέρατα, χάντρες και κουδουνάκια. Πήγαιναν στα σπίτια φωνάζοντας «ήρθε η σάγια, την άκουσες…». Μάλλον επρόκειτο για παραφθορά του «εις τα ΄Αγια…» . Οι χριστινοί για να σωπάσουν τους έδιναν ευχές, φοινίκια και ζαχαροτηγανίτες. ΄Ηταν μια σύνθετη τελετουργική πράξη με λατρευτική διάσταση και κυριο σκοπο την ευημερία «ξορκίζοντας» το κακό αππο την γη με φωτιές, χορούς και τραγούδια.
Αναπαράσταση του εθίμου γίνεται κάθε χρόνο στην πλατεία της Ν.Καρβάλης.
ΣΥΝΤΑΓΗ ΓΙΑ ΧΟΣΑΦ
Εθιμική γευστική δημιουργία με πρωταγωνιστικό ρόλο στο τραπέζι της παραμονής των Θεοφανίων. Η αρωματική και συνάμα γλυκιά γεύση ξυπνά θύμησες νοσταλγικές για την δοξασία των Καλικάντζαρων και τη συμβολή των παιδιών στην «αποπομπή» τους από τη γη.
Η ΣΥΝΤΑΓΗ
ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΖΟΠΟΓΛΟΥ
ΥΛΙΚΑ
2 λίτρα νερό
200 γρ. από κάθε είδος αποξηραμένα δαμάσκηνα χωρίς κουκούτσι, βερίκοκκα , λευκά σύκα, ξανθές και μαύρες σταφίδες
2 ξυλάκια κανέλας
10 καρφάκια γαρύφαλου
1 φλ. τσαγιού κρυσταλλική ή καστανή ζάχαρη
ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ
Κόβουμε όλους τους αποξηραμένους καρπούς εκτός από τις σταφίδες σε κυβάκια.
Σε μια κατσαρόλα ρίχνουμε το νερό και μόλις βράσει προσθετουμε τους καρπούς και τα μπαχαρικά.
Αφήνουμε να βράσει για 15 λεπτά.
Προσθέτουμε την ζάχαρη και συνεχίζουμε το βράσιμο για 5 λεπτά ακόμα.
