Γιατί τρώμε μπακαλιάρο την 25η Μαρτίου – Το έθιμο του μπακαλιάρου στην Ελλάδα

Το έθιμο θέλει την 25η Μαρτίου να τρώμε μπακαλιάρο και μάλιστα με σκορδαλιά.

Πέτρος Κεφαλάς 1
Γράφει ο Πέτρος Κεφαλάς

Μέσα στη νηστεία της μεγάλης Σαρακοστής η οποία είναι η παλαιότερη και πιο αυστηρή χρονική περίοδος νηστείας για την ορθόδοξη εκκλησία, η Εκκλησία μας επιτρέπει δύο εξαιρέσεις κατά τις οποίες μπορούμε να φάμε ψάρι. Στις 25 Μαρτίου που γιορτάζουμε τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και την Κυριακή των Βαΐων.  Έτσι  καταλύοντας τη νηστεία της Σαρακοστής, την 25η Μαρτίου επιτρέπεται η κατανάλωση ψαριού, αφού γιορτάζεται ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, ένα χαρμόσυνο γεγονός στη θρησκευτική χριστιανική ιστορία και παράδοση.

Κατάλυση του λαδιού επιτρέπεται και τη Μεγάλη Πέμπτη, εις ανάμνηση της παραδόσεως του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας από τον Ιησού Χριστό. Μάλιστα, τη Μεγάλη Πέμπτη τελείται και η Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου, η οποία τελείται μόνο 10 φορές το χρόνο

Το έθιμο του μπακαλιάρου

Παραδοσιακό έδεσμα της ημέρας του Ευαγγελισμού, η οποία έχει πια διττή σημασία για τον Ελληνισμό, καθώς συμπίπτει από το 1838 με τον εορτασμό της Επανάστασης του 1821, είναι ο μπακαλιάρος και μάλιστα συνοδεία της γνωστής σκορδαλιάς.

παστός μπακαλιάροςΗ επιλογή του παστού μπακαλιάρου έγινε γιατί όσοι ζούσαν κοντά στη θάλασσα είχαν την δυνατότητα  να τρώνε φρέσκα ψάρια, αλλά όσοι ζούσαν μέσα στην ενδοχώρα είχαν πρόβλημα να προμηθευτούν φρέσκο ψάρι και από την άλλη πλευρά δεν υπήρχαν ψυγεία.

Ο μπακαλιάρος λέγεται ότι έφτασε στο ελληνικό τραπέζι κοντά στο τέλος του 15ου αιώνα και πολύ γρήγορα καθιερώθηκε ως το εθνικό φαγητό της 25ης Μαρτίου και αποτέλεσε την εύκολη και φθηνή ταυτόχρονα  λύση, έθιμο που καλά κρατά μέχρι τις μέρες μας. Όποιες και αν ήταν οι καιρικές συνθήκες οι πιστοί ήξεραν ότι θα βρουν παστό μπακαλιάρο ακόμη και στα μικρά μπακάλικα. Έτσι ο βακαλάος (μπακαλιάρος), αυτό το τόσο νόστιμο και θρεπτικό ψάρι μπήκε στο τραπέζι μας  και κατάφερε να διεκδικήσει επιτυχώς μια κορυφαία  θέση στο εθνικό μας εδεσματολόγιο.

Η ακριβής όμως αιτία για την επιλογή μπακαλιάρου κι όχι κάποιου άλλου ψαριού χάνεται στο παρελθόν. Μια άλλη ιστορική εκδοχή αναφέρει  ότι ο παστός μπακαλιάρος κατέκλυσε την αγορά της χώρας μας κάπου στον 17ο με 18ο αιώνα, όταν οι Άγγλοι  τον έφερναν εδώ σε μεγάλες ποσότητες για να πάρουν ως αντάλλαγμα σταφίδες. Το γεγονός ότι ήταν παστός έκανε πιο εύκολη τη συντήρησή του αλλά και την εξάπλωσή του σε όλη τη χώρα.

Στην πατρίδα μας η δημοφιλέστερη συνταγή είναι μπακαλιάρος σκορδαλιά κι αυτό γιατί το σκόρδο είναι ελληνικό και η σκορδαλιά παραδοσιακή. Αλλά για όσους θέλουν να γευτούν κάτι διαφορετικό υπάρχουν πολλοί τρόποι για να μαγειρευτεί ο μπακαλιάρος.

Προηγούμενο άρθροΟ Ευαγγελισμός της Παναγίας Θεοτόκου 25 Μαρτίου – Τι συνέβη και τι γιορτάζουμε
Επόμενο άρθροΥΠΕΞ: Τιμώντας την Επανάσταση του 1821, εμπνεόμαστε από τον αγώνα των προγόνων μας για ελευθερία και ανεξαρτησία και διατηρούμε ζωντανή την εθνική και ιστορική μνήμη μας