Στις εκλογές του Ιουνίου θα εφαρμοστεί ο εκλογικός νόμος της ενισχυμένης αναλογικής, που επαναφέρει το μπόνους εδρών προς το πρώτο κόμμα. Η διαφορά του με το μπόνους των εκλογών του 2007 και από το 2012 έως το 2019, είναι ότι δεν είναι σταθερό αλλά κλιμακούμενο, ανάλογα με το ποσοστό του πρώτου κόμματος.

Εάν αυτό λάβει 25% το μπόνους είναι 20 έδρες, ενώ οι υπόλοιπες 280 έδρες κατανέμονται αναλογικά ανάμεσα στα κόμματα που μπήκαν στη Βουλή. Για κάθε επιπλέον 0,5% το μπόνους αυξάνεται κατά μία έδρα (και ανάλογα μειώνονται οι έδρες των άλλων κομμάτων), με ανώτατο όριο τις 30 έδρες. ‘Αρα, το ανώτατο όριο των 50 εδρών μπόνους εξασφαλίζει το πρώτο κόμμα με ποσοστό 40%, όπως έλαβε η ΝΔ στις πρόσφατες εκλογές.

Η αυτοδυναμία δεν εξαρτάται μόνο από το ποσοστό του πρώτου κόμματος αλλά και σε συνδυασμό με το ποσοστό που θα λάβουν αθροιστικά τα κόμματα που δεν θα πιάσουν το όριο του 3%. Όσο πιο υψηλό το ποσοστό των κομμάτων που θα μείνουν εκτός Βουλής τόσο χαμηλώνει ο πήχης της αυτοδυναμίας. Αντίστροφα, όσα περισσότερα κόμματα στο κοινοβούλιο (άρα μικρότερο ποσοστό για τους λοιπούς συνδυασμούς), τόσο θα ανεβαίνει το μίνιμουμ ποσοστό για τον πρώτο. Όπως ανέφεραν ειδικοί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, με πεντακομματική Βουλή η αυτοδυναμία εξασφαλίζεται με ποσοστό περί το 37,5%, με εξακομματική ο πήχης ανεβαίνει γύρω στο 38,4% και με επτακομματική στο 39,3%.

Εκλογές με λίστα

Οι επικείμενες εκλογές διαφέρουν από αυτές της 21ης Μαΐου και στον τρόπο εκλογής των υποψηφίων. Θα πραγματοποιηθούν με δεσμευμένο συνδυασμό (λίστα), καθώς θα επαναπροκηρυχθούν σε διάστημα λιγότερο από 18 μήνες από τις προηγούμενες. Με αυτή τη διαδικασία οι βουλευτές δεν εκλέγονται με σταυρό προτίμησης αλλά κατά σειρά στο ψηφοδέλτιο κάθε εκλογικής περιφέρειας, όπως συμβαίνει με τους βουλευτές Επικρατείας.

Προφανώς, τα κομματικά επιτελεία και οι πολιτικοί αρχηγοί θα καταρτίσουν τις λίστες των ψηφοδελτίων λαμβάνοντας υπόψη τη σειρά κατάταξης των βουλευτών στις πρόσφατες εκλογές, αν και δεν δεσμεύονται για κάτι τέτοιο από την εκλογική νομοθεσία. Έχουν, δηλαδή, το δικαίωμα να συμπεριλάβουν υποψηφίους ακόμα και αν εκείνοι δεν εξελέγησαν στις εκλογές της 21ης Μαΐου και να θέσουν εκτός ψηφοδελτίων ή να κατατάξουν χαμηλότερα στη λίστα υποψηφίους, οι οποίοι εξελέγησαν στην πρόσφατη εκλογική διαδικασία.

Πώς ψηφίζουν ετεροδημότες και κάτοικοι του εξωτερικού

Οι επικείμενες βουλευτικές εκλογές θα διεξαχθούν με βάση τους εκλογικούς καταλόγους που ίσχυσαν και στις τελευταίες εκλογές, όπως αυτοί οριστικοποιήθηκαν μετά την α΄ αναθεώρηση του 2023, και περιλαμβάνουν όλες τις μεταβολές που συντελέστηκαν έως και την 28η Φεβρουαρίου 2023.

Σε ό,τι αφορά στους ετεροδημότες, αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούν να ψηφίσουν στον τόπο διαμονής τους στις προσεχείς εκλογές, όσοι είχαν υποβάλει ετεροχρονισμένα τη σχετική αίτηση.

Οι Έλληνες του εξωτερικού μπορούν να ψηφίσουν στον τόπο διαμονής τους εφόσον η αίτηση για εγγραφή στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους έχει υποβληθεί 12 ημέρες πριν από την προκήρυξη των εκλογών. Εάν οι νέες εκλογές προκηρυχθούν τη Δευτέρα 29 Μαΐου, τότε αυτή τη δυνατότητα θα έχουν όποιων η αίτηση έχει υποβληθεί έως τις 17 Μαΐου.

Τα βήματα προς τις νέες εκλογές

Κατά τα λοιπά, το ΑΠΕ-ΜΠΕ παρουσιάζει τις προπαρασκευαστικές ενέργειες ενόψει των εκλογών που θα πρέπει να ακολουθηθούν από την αρχή. Δύο ημέρες μετά την έναρξη της προεκλογικής περιόδου λήγει η προθεσμία για την υποβολή δηλώσεων από τους ένστολους στους προϊσταμένους και διοικητές τους σχετικά με την πρόθεσή τους να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα στον δήμο, στους εκλογικούς καταλόγους του οποίου είναι γραμμένοι.

Τα κόμματα εντός τριών ημερών από την έναρξη της προεκλογικής περιόδου θα πρέπει να δηλώσουν το όνομα και το έμβλημά τους στον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου και εντός επτά ημερών να καταρτίσουν και να υποβάλλουν τους συνδυασμούς τους στην ηλεκτρονική πύλη καταχώρησης υποψηφίων. Τρεις ημέρες μετά τη λήξη προθεσμίας υποβολής υποψηφιοτήτων, ο ‘Αρειος Πάγος ανακηρύσσει σε δημόσια συνεδρίαση τους εκλογικούς συνδυασμούς.

Εντός 10 ημερών από την έναρξη της προεκλογικής περιόδου οι αντιπεριφερειάρχες καθορίζουν τα εκλογικά τμήματα που θα συσταθούν και ακολούθως, το υπουργείο Εσωτερικών αποστέλλει τους σχετικούς πίνακες όλης της επικράτειας στην εισαγγελία του Αρείου Πάγου. Η τελευταία λαμβάνει, παράλληλα, τις ονομαστικές καταστάσεις των δικαστικών λειτουργών, δικηγόρων, ασκούμενων δικηγόρων κ.λπ. για τον διορισμό τους με κλήρωση ως εποπτών και δικαστικών αντιπροσώπων. Στα πρωτοδικεία κληρώνονται τα μέλη των εφορευτικών επιτροπών του κάθε εκλογικού τμήματος και οι αναπληρωτές τους. Στην κλήρωση περιλαμβάνονται οι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους του οικείου εκλογικού διαμερίσματος που φέρονται στους καταλόγους αυτούς ως κάτοικοι της περιοχής, έχουν τουλάχιστον απολυτήριο δημοτικού και είναι κάτω των 65 ετών.

ΑΠΕ-ΜΠΕ

Δεύτερη στον κόσμο – μετά την Ισπανία- ως προς το δυναμικό παραγωγής ρεύματος από φωτοβολταϊκά κατατάσσεται η Ελλάδα σύμφωνα με έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας.

Οι επενδύσεις σε μονάδες παραγωγής αλλά και στα δίκτυα μεταφοράς και διανομής οδηγούν σε αυξανόμενη διείσδυση της πράσινης ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα της χώρας – ενδεικτικά το 2022 ο ΔΕΔΔΗΕ τετραπλασίασε την ισχύ των ΑΠΕ που ενεργοποιήθηκαν στο δίκτυο διανομής, σε σχέση με το 2019.

Σύμφωνα με την έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού, που εξετάζει το δυναμικό παραγωγής των υφιστάμενων φωτοβολταϊκών μονάδων ως προς τη συνολική ζήτηση (όχι την πραγματική παραγωγή), η διείσδυση των φωτοβολταϊκών στο τέλος του 2022 ήταν 17.5 % στην Ελλάδα και 19,1 % στην Ισπανία. Συγκριτικά ο μέσος όρος της ΕΕ ήταν 8,7 % και ο διεθνής μέσος όρος 6,2 %,

“Εννέα χώρες έχουν σήμερα ποσοστά διείσδυσης άνω του 10%, με την Ισπανία, την Ελλάδα και τη Χιλή να ξεπερνούν το 17%, και ενώ η συμφόρηση του δικτύου έχει καταστεί ζήτημα, τα μέτρα πολιτικής, οι τεχνικές λύσεις και η αποθήκευση παρέχουν ήδη εφαρμόσιμες λύσεις για την ενίσχυση της διείσδυσης των φωτοβολταϊκών”, αναφέρεται στην έκθεση.

Η αυξημένη συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα, ιδίως σε περιόδους χαμηλής ζήτησης (π.χ. Σαββατοκύριακα και αργίες με ευνοϊκές καιρικές συνθήκες) οδηγεί και στη χώρα μας σε περικοπή της παραγωγής “πράσινης” ενέργειας για λόγους ευστάθειας του συστήματος. Παράλληλα κατά τις περιόδους αυτές διαμορφώνονται οι χαμηλότερες – έως και μηδενικές – τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας στο Χρηματιστήριο.

Ως προς τα δίκτυα, αρμόδιες πηγές του ΔΕΔΔΗΕ ανέφεραν προς το ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι το 2022 ενεργοποιήθηκαν στο δίκτυο διανομής 4.800 μονάδες ΑΠΕ ισχύος 1080 μεγαβάτ, έναντι 688 μονάδων ισχύος 242 μεγαβάτ το 2019 (αύξηση 597 % στο πλήθος και 346 % στην ισχύ). Αθροιστικά οι μονάδες ΑΠΕ (κυρίως φωτοβολταϊκά) στο δίκτυο διανομής έφθασαν πέρυσι στα 6,5 γιγαβάτ από 4 γιγαβάτ το 2019 ενώ με βάση τα προγραμματισμένα έργα για το 2023, η ισχύς θα υπερβεί τα 8.7 γιγαβάτ.

Αντίστοιχα από τον ΑΔΜΗΕ (σύμφωνα με το δεκαετές πρόγραμμα ανάπτυξης 2024-2033), επισημαίνεται ότι έως το Δεκέμβριο του 2022, στο διασυνδεδεμένο σύστημα λειτουργούσαν Σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και Συμπαραγωγής συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 10256 MW, (4516 MW αιολικά και 5150 MW φωτοβολταϊκά) ενώ από τους δύο Διαχειριστές (ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ) έχουν χορηγηθεί Οριστικές Προσφορές Σύνδεσης σε Σταθμούς ΑΠΕ συνολικής ισχύος άνω των 11,5 GW.

“Αν λογιστούν σωρευτικά οι υφιστάμενες εγκαταστάσεις ΑΠΕ μαζί με όσα έργα έχουν κατοχυρώσει το δικαίωμα να συνδεθούν στο Δίκτυο και στο Σύστημα μέσω Όριστικών Προσφορών Σύνδεσης με το ΔΕΔΔΗΕ και τον ΑΔΜΗΕ αντίστοιχα, και το δυναμικό ΑΠΕ που προκύπτει ως δυνατότητα στα νησιά που διασυνδέονται (Κυκλάδες, Κρήτη, Δωδεκάνησα, Β. Αιγαίο) το αποτέλεσμα περί τα 24 GW ισχύος υπερβαίνει ήδη το καταγεγραμμένο στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα στόχο για το 2030 (15,1 GW) και επιτυγχάνει τον στόχο για ΑΠΕ ισχύος 22-24 GW στην ηλεκτροπαραγωγή όπως αναμένεται να αποτυπωθεί στην επικείμενη αναθεώρηση του ΕΣΕΚ”, αναφέρει ο ΑΔΜΗΕ.

ΑΠΕ-ΜΠΕ