Σε εφαρμογή μπαίνει, με το τέλος του 2025, η δεύτερη φάση εφαρμογής του νόμου που αφορά τη διαγραφή ανενεργών φοιτητών από τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια. Όπως ξεκαθάρισε, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η υπουργός Παιδείας, Σοφία Ζαχαράκη, 35.000 φοιτητές αξιοποίησαν τη «δεύτερη ευκαιρία» που δόθηκε με το θεσμικό πλαίσιο που ψηφίστηκε το περασμένο καλοκαίρι, ενώ περίπου 280.000 ανενεργοί φοιτητές θα διαγραφούν.

«Κατανοώ απόλυτα, ότι κάθε αλλαγή σε ένα τόσο ευαίσθητο ζήτημα γεννά ανησυχίες. Θέλω όμως να είμαι ξεκάθαρη: δεν μιλάμε για τιμωρητικές πολιτικές, ούτε για “εκκαθαρίσεις” φοιτητών, αλλά για ένα σύγχρονο, δίκαιο και λειτουργικό πλαίσιο, που βάζει τάξη χωρίς να στερεί ευκαιρίες», επεσήμανε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Ζαχαράκη.

Η υπουργός εξέφρασε την άποψη ότι το καθεστώς των ανενεργών φοιτητών εδώ και δεκαετίες «αδικούσε τους πάντες: τα Ιδρύματα που δεν μπορούσαν να προγραμματίσουν, τους ενεργούς φοιτητές που κοπίαζαν και κυρίως τους ίδιους τους νέους μας, που έμεναν εγκλωβισμένοι, χωρίς ουσιαστική σύνδεση με τις σπουδές τους».

Η κ. Ζαχαράκη σημείωσε ότι η νομοθετική παρέμβαση που έγινε αποδείχθηκε «αναγκαία», ενώ τόνισε ότι το νέο πλαίσιο «δεν είναι άκαμπτο». «Προβλέπει ρητά εξαιρέσεις και ευελιξία για όσους εργάζονται, για όσους έχουν προβλήματα υγείας ή σοβαρές οικογενειακές και κοινωνικές υποχρεώσεις. Δεν αντιμετωπίζουμε όλους το ίδιο, αλλά τον καθένα δίκαια. Το επόμενο διάστημα θα διαγραφούν περίπου 280.000 ανενεργοί φοιτητές, ενώ για σοβαρούς κοινωνικούς λόγους θα δοθεί η αναγκαία παράταση. Ταυτόχρονα, 35.000 φοιτητές μας αξιοποίησαν τη “δεύτερη ευκαιρία” που θεσπίσαμε, κι αυτό λέει πολλά για το πόσο αναγκαία ήταν αυτή η παρέμβαση», είπε χαρακτηριστικά.

Η κ. Ζαχαράκη επεσήμανε, δε, ότι η φοιτητική ιδιότητα «δεν ισχύει εφ’ όρου ζωής σε κανένα σύγχρονο ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο» και πρόσθεσε ότι στόχος είναι τα πτυχία να έχουν αξία και «να αντανακλούν προσπάθεια, ικανότητες και μεράκι».

«Στόχος μας είναι ένα δημόσιο πανεπιστήμιο σύγχρονο, εξωστρεφές και συμπεριληπτικό. Ένα πανεπιστήμιο που στηρίζει τον φοιτητή, χτίζει το μέλλον του και δεν τον αφήνει επ’ αόριστον στο περιθώριο. Δεν κλείνουμε πόρτες, αλλά ανοίγουμε δρόμους σε σπουδές με προοπτική, αξιοπιστία και θεσμική συνέπεια», κατέληξε η υπουργός.

Το νομοθετικό πλαίσιο και οι αριθμοί

Η 31η Δεκεμβρίου 2025 είναι η ημερομηνία, κατά την οποία αυτόματα θα διαγραφούν όσοι έχουν ξεπεράσει την ανώτατη χρονική διάρκεια φοίτησης, σύμφωνα με το ισχύον πλαίσιο.

Το νέο θεσμικό πλαίσιο για την ανώτατη διάρκεια φοίτησης και τις δυνατότητες ολοκλήρωσης σπουδών στα ΑΕΙ, όπως ψηφίστηκε το περασμένο καλοκαίρι, προβλέπει ότι όσοι φοιτητές έχουν ολοκληρώσει το 70% των μαθημάτων ή πιστωτικών μονάδων και έχουν συμμετάσχει σε εξετάσεις τουλάχιστον δύο φορές τα τελευταία δύο χρόνια, είχαν δικαίωμα ολοκλήρωσης σπουδών εντός δύο επιπλέον εξαμήνων, κατόπιν υποβολής αίτησης, εντός 30 ημερών από την έκδοση των βαθμολογίων της εξεταστικής περιόδου του Σεπτεμβρίου κατά την οποία συμπληρώνεται η ανώτατη χρονική διάρκεια φοίτησης.

Όσοι δεν εκκίνησαν τη διαδικασία παράτασης σπουδών, θα διαγραφούν αυτόματα στο τέλος του ημερολογιακού έτους.

Από τη διαγραφή εξαιρούνται τα άτομα με αναπηρία άνω του 50%, ενώ προβλέπεται κατ’ εξαίρεση υπέρβαση της ανώτατης διάρκειας φοίτησης για σοβαρούς λόγους υγείας.

Σημειώνεται ότι η ρύθμιση δεν επηρεάζει ενεργούς φοιτητές, ούτε όσους βρίσκονται εντός του νόμιμου χρονικού πλαισίου σπουδών (4+2 ή 5+3 έτη).

Επιπρόσθετα, η πρόβλεψη για μερική φοίτηση αφορά σε γονείς παιδιών έως 8 ετών, εργαζόμενους (άνω των 20 ωρών εργασίας την εβδομάδα αποδεδειγμένα) και πρωταθλητές και αθλητές με εντατικό πρόγραμμα.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Ιούνιο, το σύνολο των ενεργών φοιτητών των ΑΕΙ κατά την ακαδημαϊκή χρονιά 2023-24 ήταν 352.099. Παράλληλα, οι εγγεγραμμένοι φοιτητές ήταν συνολικά 703.857, κάτι που συνεπάγεται ότι οι μη ενεργοί φοιτητές, κατά την ίδια περίοδο, ανήλθαν στους 351.758.

ΑΠΕ-ΜΠΕ

Στο μπλόκο των αγροτών και κτηνοτρόφων στα Μάλγαρα παραμένει κλειστό το ρεύμα προς Αθήνα και οι οδηγοί χρησιμοποιούν παρακαμπτήριους δρόμους. Στο τελωνείο Ευζώνων θα προχωρήσουν σήμερα, Κυριακή, σε δύο τετράωρους αποκλεισμούς και των δύο ρευμάτων, από τις 12.00 μέχρι τις 16.00 και από τις 18.00 μέχρι τις 22.00.

Στα τελωνεία Προμαχώνα και Εξοχής ο αποκλεισμός ισχύει μόνο για τα φορτηγά, ενώ τα επιβατικά οχήματα διέρχονται κανονικά και στα δύο ρεύματα.

Στο Δερβένι, στην Εγνατία οδό, είναι προγραμματισμένο να κλείσουν και τα δύο ρεύματα κυκλοφορίας το μεσημέρι (13.00-14.00).

Τρίκαλα: Παραμένουν στα μπλόκα οι αγρότες της δυτικής Θεσσαλίας

 Στα μπλόκα παραμένουν ανυποχώρητοι οι αγρότες της δυτικής Θεσσαλίας, οι οποίοι τονίζουν πως θα κλιμακώσουν τις κινητοποιήσεις τους το επόμενο χρονικό διάστημα. Με τις καθημερινές συνελεύσεις που πραγματοποιούνται στους χώρους των μπλόκων ενημερώνονται για την πορεία των κινητοποιήσεων, τονίζοντας πως θα συνεχίζουν τον αγώνα τους που αποτελεί γι’ αυτούς θέμα επιβίωσης. «Εμείς θα φύγουμε τελευταίοι», τονίζουν οι αγρότες από το μπλόκο στα διόδια του Ε65 και επισημαίνουν πως «δεν θα μετακινηθούμε, αν δεν δοθούν λύσεις στα προβλήματά μας». Σημειώνεται πως οι αγρότες της Καρδίτσας θα σηκώσουν σήμερα τις μπάρες στα διόδια του Ε65 στους Σοφάδες.

ΑΠΕ-ΜΠΕ

Ανοικτά παραμένουν σήμερα, τελευταία Κυριακή του χρόνου, τα εμπορικά καταστήματα σε όλη τη χώρα, δίνοντας στους καταναλωτές μία ακόμη ευκαιρία για αγορές πριν την εκπνοή του 2025.

   Απομένουν πλέον λίγες μόνο ημέρες ώστε να επιβεβαιωθούν ή να αναθεωρηθούν οι προβλέψεις για την εφετινή εορταστική αγορά.

   Ο πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς (ΕΒΕΠ), Βασίλης Κορκίδης σε δήλωσή του στο ΑΠΕ- ΜΠΕ, κάνοντας μία εκτίμηση για τον «χριστουγεννιάτικο τζίρο» του 2025 ανά κλάδο στην Ελλάδα, αναλυτικά, σημείωσε τα εξής:

   Ο όρος «χριστουγεννιάτικη αγορά» μπορεί να σημαίνει, είτε το σύνολο των πωλήσεων στη λιανική κατά την εορταστική περίοδο, είτε ειδικά έσοδα από παραδοσιακές χριστουγεννιάτικες αγορές και τις τουριστικές ροές. Τα διαθέσιμα στοιχεία των πωλήσεων στις γιορτές είναι εκτιμήσεις και συνήθως αφορούν στα στατιστικά στοιχεία όλου του μήνα για τον Δεκέμβριο. Οι προβλέψεις για το 2025 δείχνουν μια σταθεροποίηση της καταναλωτικής δαπάνης με μια αναμενόμενη αύξηση από 2,5-5% που βασίζεται κυρίως στις πληθωριστικές πιέσεις της χρονιάς.

   Ο Δεκέμβριος αντιστοιχεί σε περίπου 6% του ετήσιου τζίρου του λιανικού εμπορίου. Ο «μέσος» μήνας είναι 8,3% (1/12), άρα ο Δεκέμβριος δεν είναι ο μεγαλύτερος μήνας σε απόλυτο ποσοστό, αλλά είναι ο ισχυρότερος μήνας σε κατηγορίες όπως, τρόφιμα, δώρα, ένδυση, παιχνίδια και ηλεκτρονικά. Στα καύσιμα, η κατανάλωση κατανέμεται πιο ομοιόμορφα μέσα στο έτος. Επίσης ο Δεκέμβριος παρουσιάζει υψηλή ένταση συναλλαγών και ρευστότητας, αλλά όχι απαραίτητα τη μέγιστη μηνιαία αξία του έτους, που κατέχουν οι τρεις καλοκαιρινοί μήνες με ποσοστό άνω του 9% και περίπου 6,5 δις ευρώ έκαστος.

   Συγκεκριμένα ο τζίρος στο λιανικό εμπόριο τον Δεκέμβριο του 2024 κυμάνθηκε στα 4,3 δισ. ευρώ και όπως πάντα αφορά στην εγχώρια κατανάλωση στα τρόφιμα, καύσιμα, αυτοκίνητα, ένδυση, ηλεκτρικά κ.λπ. Το χονδρικό εμπόριο κυμάνθηκε τον Δεκέμβριο του 2024 στα 13 δις ευρώ και εκτός από τη διανομή των προϊόντων, βιομηχανικών αγαθών και πρώτων υλών συμπεριλαμβάνει και τις εξαγωγές αξίας 4,1 δις ευρώ. Τα τρόφιμα και ποτά  απορροφούν πάνω από 1/3 της εορταστικής δαπάνης για τραπέζια και δώρα. Τα δώρα υψηλής αξίας όπως τα κοσμήματα ενισχύουν τον μέσο όρο των αγορών, ενώ ένδυση και υπόδηση παραμένουν βασική προτίμηση με πιο στοχευμένες αγορές.

   Οι ΜμΕ συγκεντρώνουν μεγάλο μέρος του τζίρου στους κλάδους δώρου, καλλυντικών και βιβλίου. Οι 6 στους 10 των Ελλήνων καταναλωτών σκοπεύουν και φέτος να ξοδέψουν περίπου τα ίδια με πέρυσι, ενώ 13% σκοπεύουν να ξοδέψουν περισσότερο στην εορταστική περίοδο του 2025. Η ακρίβεια και οι υψηλές τιμές στα τρόφιμα σίγουρα επηρεάζουν σχεδόν το σύνολο των αγορών ενόψει Χριστουγέννων. Οι προβλέψεις διεθνώς δείχνουν μέτρια αύξηση εορταστικών πωλήσεων 3,7%-4,2% για την περίοδο Δεκεμβρίου 2025.

   Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ ο κύκλος εργασιών για τις επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου τον περυσινό Δεκέμβριο ήταν 4,3 δισ. ευρώ για επιχειρήσεις με υποχρέωση τήρησης διπλογραφικών βιβλίων σημειώνοντας αύξηση 5,5-5,8% σε σχέση με τον Δεκέμβριο 2023. Για τις επιχειρήσεις χωρίς τους κλάδους οχημάτων, τροφίμων και καυσίμων, ο τζίρος τον Δεκέμβριο 2024 ήταν περίπου 1,39 δις ευρώ. Ο τζίρος για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις του λιανικού εμπορίου τον Δεκέμβριο 2024 ανερχόταν σε περίπου 1,42 δις ευρώ, ενώ χωρίς οχήματα-τρόφιμα-καύσιμα, ήταν περίπου 0,65 δις ευρώ.

   Μια εκτίμηση του «χριστουγεννιάτικου τζίρου» για το 2025 ανά κλάδο στην Ελλάδα δείχνει πως θα κυμανθεί κοντά στα 4,5 δις ευρώ. Μια «προσεγγιστική» ανάλυση σε 10 κλάδους δείχνει πως και φέτος με μερίδιο 34% στα τρόφιμα και ποτά θα δαπανηθούν τα περισσοτέρα με περίπου 1,53 δις ευρώ. Στην ένδυση με μερίδιο 14% περίπου 620 εκατ. ευρώ και στην υπόδηση με 7% περίπου 310 εκατ. ευρώ Στα ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά είδη με μερίδιο 15% περίπου 670 εκατ. ευρώ. Στα παιχνίδια με μερίδιο 6% περίπου 270 εκατ. ευρώ. Στα καλλυντικά με μερίδιο 5% περίπου 230 εκατ. ευρώ. Στον οικιακό εξοπλισμό με μερίδιο 6% περίπου 270 εκατ. ευρώ. Στα βιβλία και πολιτιστικά είδη με μερίδιο 3% περίπου 140 εκατ. ευρώ. Σε κοσμήματα και ρολόγια με μερίδιο 4% περίπου 180 εκατ. ευρώ. Τέλος για τα υπόλοιπα, εποχικά δώρα και είδη διακόσμησης με μερίδιο 6% περίπου 260 εκατ. ευρώ.

   Από την πλευρά του μιλώντας με δημοσιογράφους ο αντιπρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών Νίκος Κογιουμτσής  περιέγραψε μια, σχετικά, υποτονική εικόνα της αγοράς κατά την εορταστική περίοδο, αποδίδοντάς τη κυρίως στη μειωμένη αγοραστική δύναμη των καταναλωτών.

   Όπως εξήγησε, αν και το δώρο Χριστουγέννων στους ιδιωτικούς υπαλλήλους έδωσε μια μικρή ώθηση, τα φετινά δώρα είναι χαμηλότερης αξίας, με μεγαλύτρες προσδοκίες για την εβδομάδα μεταξύ Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς.

   Τόνισε ότι το μεγαλύτερο μέρος των εισοδημάτων κατευθύνεται σε πάγιες υποχρεώσεις και όχι στην κατανάλωση, ενώ προέτρεψε σε στήριξη των συνοικιακών καταστημάτων, τα οποία χαρακτήρισε «ραχοκοκαλιά» της οικονομίας και της απασχόλησης.

   Έρχονται οι εκπτώσεις

   Καθώς οι γιορτές ολοκληρώνονται, ήδη, το ενδιαφέρον της αγοράς μετατοπίζεται στην επόμενη ευκαιρία για αυξημένες πωλήσεις.

   Οι χειμερινές εκπτώσεις του 2026 αναμένεται να ξεκινήσουν τη Δευτέρα 12 Ιανουαρίου και να διαρκέσουν έως το τέλος Φεβρουαρίου, προσφέροντας ευκαιρίες για αγορές σε ένδυση, υπόδηση, ηλεκτρονικά και άλλα είδη.

   Όπως σημειώνεται από τους εμπορικούς συλλόγους, η συμμετοχή των επιχειρήσεων είναι προαιρετική, ωστόσο όσοι λάβουν μέρος οφείλουν να τηρούν αυστηρά τους κανόνες διαφάνειας, με σαφή αναγραφή της αρχικής και της μειωμένης τιμής, ώστε οι καταναλωτές να μπορούν να αξιολογούν το πραγματικό όφελος.

   Έτσι, με τα καταστήματα ανοικτά την τελευταία Κυριακή του χρόνου, την αγορά να αποτιμά τον εορταστικό της απολογισμό και τις εκπτώσεις προ των πυλών, το εμπόριο περνά από τη γιορτινή κορύφωση στη χειμερινή «μάχη» των τιμών, ελπίζοντας σε νέα τόνωση της κατανάλωσης το πρώτο δίμηνο του νέου έτους.

ΠΙΝΑΚΑΣ

ΑΠΕ-ΜΠΕ

Ο Πάρης Γούναρης είναι από γενιά ζαχαροπλαστών. Στα 18 του χρόνια επέλεξε να σπουδάσει στο λεγόμενο Οικονομικό της Νομικής Σχολής Αθηνών από το οποίο αποφοίτησε μεν, αλλά έγινε… ζαχαροπλάστης.

«Η ζαχαροπλαστική είναι τρόπος σκέψης και τρόπος ζωής» μας λέει στο εργαστήριο του στην Κουλμπάρα του ιστορικού κέντρου της Μυτιλήνης. Έχοντας ανακαινίσει εκ βάθρων και μετατρέψει σε εργαστήριο και πωλητήριο ένα μαγαζί στη γωνία Μητροπόλεως και Βερναρδάκη όπου στις αρχές του 20ου αιώνα στεγαζόταν το εργαστήριο φωτογραφίας του Σίμου Χουτζαίου, ο κ. Γούναρης δε θα μπορούσε παρά να παράγει γλυκά… «έργα τέχνης».

«Και τούτες τις μέρες, λέει στο ΑΠΕ ΜΠΕ ο κ. Γούναρης, το γλυκό έργο τέχνης πραγματικά μέσα στην απλότητα του, η μυτιληνιά βασίλισσα των γιορτών είναι η πλατσέντα».

Πρόκειται για μια εκδοχή πίτας η πλατσέντα. Ζυμάρι σε λωρίδες που «σουρώνει» περιέχοντας καρύδι και μυρωδικά κανέλα και γαρύφαλλα και ψήνεται.

Η μια εκδοχή του γίνεται με ελαιόλαδο, πετιμέζι από σύκα, ούζο μυτιληνιό και ντόπια καρύδια. Η άλλη του εκδοχή η πιο «βαρειά», κρατάει τα καρύδια και τα μυρωδικά αλλά και το ούζο και περιέχει βούτυρο αντί για ελαιόλαδο και μέλι αντί για πετιμέζι.

Και το μυστικό της επιτυχίας του ποιο είναι; «Τα καλά ντόπια υλικά» λέει ο κ. Γούναρης. «Η Λέσβος παράγει απίστευτης ποιότητας γεωργικά προϊόντα και παράγωγα τους. Η κουζίνα της και άρα και η ζαχαροπλαστική του νησιού έχουν να κάνουν με τα προϊόντα αυτής της γης. Χωρίς αυτά όσο ταλέντο και αν διαθέτουμε καμία πλατσέντα, κανένα άλλο ντόπιο γλυκό δεν θα είναι ίδιο» καταλήγει.

Προέλευση φωτογραφίας Πάρης Γούναρης
ΑΠΕ-ΜΠΕ

Με οδηγό τα μοντέλα της Ισπανίας, της Ιταλίας και των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, η Ελλάδα θα προχωρήσει στη θεσμοθέτηση της προδιαγεγραμμένης καύσης μέσω του νέου νομοσχεδίου του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας με τίτλο ”Ενεργή Μάχη”. Η χώρα θα ορίσει νομικά για πρώτη φορά την «προγραμματισμένη και ελεγχόμενη χρήση φωτιάς» υπό συγκεκριμένες και αυστηρές προϋποθέσεις, αναγνωρίζοντάς την επίσημα ως μέσο πρόληψης πυρκαγιών και διαχείρισης της καύσιμης ύλης. Δασική Υπηρεσία και Πυροσβεστική θα αναλάβουν τον σχεδιασμό των καύσεων και την υλοποίησή τους ενώ ανοίγει ο δρόμος για συνεργασία και συμμετοχή της επιστημονικής κοινότητας, των ΜΚΟ και ιδιωτών.

Σύμφωνα με πηγές της Πολιτικής Προστασίας, η προγραμματισμένη και ελεγχόμενη χρήση φωτιάς θα γίνεται υπό καθορισμένες συνθήκες και προδιαγραφές και για σκοπούς όπως η διαχείριση της δασικής βλάστησης και πρόληψη πυρκαγιών, η βελτίωση των οικοτόπων και βοσκοτόπων, η προστασία της βιοποικιλότητας, ο έλεγχος ασθενειών/εντόμων, η αντιμετώπιση ανεπιθύμητων εισβλητικών φυτών, η επιχειρησιακή εκπαίδευση του πυροσβεστικού προσωπικού.

Πώς θα γίνεται η προδιαγεγραμμένη καύση

Ο σχεδιασμός θα γίνεται από κοινού από κάθε τοπική δασική υπηρεσία μαζί με την αρμόδια Περιφερειακή Πυροσβεστική Διοίκηση και θα βασίζεται σε ειδικές μελέτες που θα έχουν συνταχθεί από τη δασική υπηρεσία και θα έχουν εγκριθεί από την Πυροσβεστική. Παράλληλα, σύμφωνα με το πλαίσιο που προωθείται, το Πυροσβεστικό Σώμα θα έχει τη δυνατότητα να προτείνει περιοχές και σημεία υψηλού κινδύνου για την ενσωμάτωσή τους στις μελέτες ενώ οι δύο φορείς θα μπορούν να συνεργάζονται με επιστημονικά και ερευνητικά ιδρύματα. Ειδικότερα, προβλέπεται, η δασική υπηρεσία να μπορεί να συνάπτει μνημόνια συνεργασίας με ακαδημαϊκούς και ερευνητικούς φορείς, τεχνολογικούς φορείς, ΜΚΟ με σχετικό αντικείμενο, καθώς και με μη κερδοσκοπικούς φορείς ή ιδιώτες με αντίστοιχη τεχνογνωσία για επιστημονικές έρευνες. Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, με τον τρόπο αυτό ουσιαστικά ανοίγεται ο δρόμος για συμμετοχή της επιστημονικής κοινότητας και εξειδικευμένων οργανώσεων στον σχεδιασμό των καύσεων.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι κάθε εγκεκριμένη μελέτη καύσης θα ενεργοποιείται έπειτα από αίτημα που θα έχει υποβληθεί είτε από τον διοικητή της τοπικής Πυροσβεστικής προς τον τοπικό δασάρχη/διευθυντή Δασών είτε αντίστροφα. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει αντίρρηση μέσα σε ένα καθορισμένο χρονικό πλαίσιο (εντός 5 εργάσιμων ημερών) το σχέδιο θα μπορεί να τεθεί σε εφαρμογή.

Όσον αφορά την υλοποίηση, θα προχωρούν σε αυτές μικτά κλιμάκια, αποτελούμενα από στελέχη της δασικής υπηρεσίας και του Πυροσβεστικού Σώματος έπειτα από κοινή απόφαση του γενικού γραμματέα Δασών και του γενικού γραμματέα Πολιτικής Προστασίας. Όπως επισημαίνουν πηγές της Πολιτικής Προστασίας, η συγκρότηση των συνεργείων και από τους δύο φορείς είναι ιδιαιτέρως σημαντική καθώς η εμπλοκή του Πυροσβεστικού Σώματος θα διασφαλίζει ενιαία διοίκηση και επιχειρησιακή ευθύνη πυρασφάλειας. Στις ομάδες που θα προχωρούν στις καύσεις θα μετέχει εξειδικευμένο προσωπικό του Πυροσβεστικού Σώματος (όπως στελέχη που έχουν καταρτιστεί στο αντιπύρ και μέλη της ΕΜΟΔΕ) μαζί με δασολόγους του ΠΣ και της τοπικής δασικής υπηρεσίας. Επιπλέον προβλέπεται ότι στα συνεργεία θα δίνεται η δυνατότητα συμμετοχής, αποκλειστικά για ερευνητικούς σκοπούς, ως παρατηρητές ή τεχνικοί σύμβουλοι, πανεπιστημιακά ιδρύματα, ερευνητικοί φορείς και ΜΚΟ σχετικοί με τη δασοπροστασία.

Αναφορικά με τα ιδιωτικά δάση ή ιδιωτικές εκτάσεις θα απαιτείται έγγραφη συναίνεση του ιδιοκτήτη. Ωστόσο καθίσταται σαφές ότι σε περίπτωση που δεν συμβεί αυτό θα υπάρχει η δυνατότητα επέμβασης χωρίς συναίνεση, με κοινή απόφαση του προϊσταμένου της Διεύθυνσης Δασών και του διοικητή της Περιφερειακής Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, εφόσον τεκμηριώνεται με σαφή και ρητό τρόπο ότι η καύση είναι αναγκαία για την προστασία του οικοσυστήματος.

Απαραίτητη προϋπόθεση για τη συμμετοχή στην προδιαγεγραμμένη καύση θα είναι η παρακολούθηση εκπαιδευτικού προγράμματος, που θα έχει σχεδιαστεί και υλοποιηθεί από κοινού από τη Γενική Διεύθυνση Δασών και το Αρχηγείο του Πυροσβεστικού Σώματος για το προσωπικό των Δασικών Υπηρεσιών αλλά και για άλλους φορείς. Σκοπός του προγράμματος, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, θα είναι πρωτίστως να εξασφαλιστεί ότι όλοι οι συμμετέχοντες θα έχουν ειδική εκπαίδευση για τις καύσεις καθώς επίσης και η ανάπτυξη και διαμόρφωση κοινής επιχειρησιακής κουλτούρας μεταξύ δασικών και πυροσβεστικών στελεχών ως προς τις τεχνικές τής προδιαγεγραμμένης καύσης.

Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στις συνθήκες υπό τις οποίες θα υλοποιείται η προδιαγεγραμμένη καύση. Όπως επισημαίνεται από πηγές της Πολιτικής Προστασίας, οι καύσεις προβλέπεται να γίνονται εκτός της αντιπυρικής περιόδου και μόνο ημέρα (από ανατολή έως δύο ώρες πριν τη δύση). Ωστόσο, θα υπάρξουν κάποιες εξαιρέσεις μέσα στην αντιπυρική περίοδο, οι οποίες θα καθοριστούν το επόμενο διάστημα μέσω σχετικής απόφασης. Παράλληλα τα κλιματολογικά και μετεωρολογικά δεδομένα θα περιλαμβάνονται στα κριτήρια ασφαλείας για την υλοποίηση της προδιαγεγραμμένης καύσης καθώς σε ημέρες με δείκτη κινδύνου εκδήλωσης πυρκαγιάς 4 ή 5 θα απαγορεύεται η καύση. Κατά τις ίδιες πηγές, ακόμα και κοντά στην έναρξη της αντιπυρικής περιόδου, π.χ. τον Απρίλιο, θα μπορούν να επιτραπούν καύσεις εφόσον πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Βασικός άξονας γύρω από τη συγκεκριμένη ρύθμιση, είναι η φωτιά να χρησιμοποιείται μόνο όταν και όπου είναι ασφαλές, χωρίς δηλαδή να διακυβευτεί η ασφάλεια ούτε του προσωπικού, ούτε των πολιτών, ούτε και του φυσικού περιβάλλοντος.

Πότε αναμένεται να εφαρμοστεί

Σύμφωνα με πηγές της Πολιτικής Προστασίας η πλήρης ανάπτυξη του μέτρου αναμένεται ουσιαστικά μετά το τέλος του 2027. Πιο συγκεκριμένα, η μεταβατική περίοδος θα είναι έως τις 30.11.2027. Κατά το διάστημα αυτό θα πρέπει να έχουν καταρτιστεί οι πρώτες κανονικές μελέτες καύσης. Έως τότε κατά το 2026, προβλέπεται η πιλοτική εφαρμογή του μέτρου μέσω σχεδιασμού από τη Γενική Διεύθυνση Δασών και το Αρχηγείο Π.Σ., σε συνεργασία με εξειδικευμένους επιστημονικούς φορείς. Οι καύσεις αυτές θα υλοποιούνται μεμονωμένα σε περιοχές προτεραιότητας, βάσει τεκμηριωμένου αιτήματος και έκδοσης άδειας από την οικεία Πυροσβεστική Διοίκηση (και θα διενεργείται από εξειδικευμένο προσωπικό, όπως τις μονάδες των “δασοκομάντος”), μετά από εξέταση στοιχείων όπως τοποθεσία, σκοπός, καιρικές συνθήκες, μέτρα ασφαλείας και τεχνική ετοιμότητα. Η πιλοτική φάση, όπως επισημαίνουν οι ίδιες πηγές, λειτουργεί ως εργαλείο «μάθησης μέσω εφαρμογής» και είναι καθοριστική για την απόκτηση πρακτικής εμπειρίας, τη δοκιμή των διαδικασιών και την αποτύπωση των αναγκαίων βελτιώσεων πριν τη γενικευμένη εφαρμογή του θεσμού από το 2027 και μετά. Παράλληλα, κατά τις ίδιες πηγές το πιλοτικό πρόγραμμα στη Χίο το 2022-2023 (WWF Ελλάς – Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων του ΕΛΓΟ «ΔΗΜΗΤΡΑ») αν και είχε θετικά αποτελέσματα ανέδειξε την ανάγκη ύπαρξης σαφούς θεσμικού πλαισίου, ρόλων και ευθυνών. Για τον λόγο αυτό, όπως επισημαίνουν οι αρμόδιες πηγές, η νέα ρύθμιση έρχεται ακριβώς να θεραπεύσει αυτό το κενό, μετατρέποντας την ελεγχόμενη φωτιά από απαγορευμένη πρακτική σε εργαλείο σύγχρονης δασοπροστασίας, με ασφάλεια, τεκμηρίωση και διυπηρεσιακό συντονισμό.

Η θεματική αξιολόγηση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ έδειξε τον δρόμο για τη ρύθμιση

Η θεματική αξιολόγηση (Peer Review) του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της Ε.Ε. για τη διαχείριση του κινδύνου των δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα (2023-2024) επισήμανε μεταξύ άλλων ότι η χώρα έχει εισέλθει σε νέο «πυροκλιματικό καθεστώς», καθιστώντας την ενίσχυση της πρόληψης επιτακτική ανάγκη. Για τον λόγο αυτό, όπως είχε τονιστεί, η μετάβαση αυτή προϋποθέτει ριζική αναδιάρθρωση των πολιτικών διαχείρισης της καύσιμης ύλης, αλλά και ανασχεδιασμό επιχειρησιακών διαδικασιών και συστημάτων λήψης αποφάσεων, ώστε ο επιχειρησιακός μηχανισμός να λειτουργεί με δεδομένα υψηλής ανάλυσης, επιστημονικές προβλέψεις και σύγχρονους δείκτες κινδύνου.  Ιδίως ως προς την προδιαγεγραμμένη καύση σημειώνεται ότι η θεσμοθέτηση του μέτρου στην Ελλάδα δεν αποτελεί μόνο μεταρρύθμιση εθνικής σημασίας, αλλά και εργαλείο που ενισχύει τη δυνατότητα άντλησης ευρωπαϊκών πόρων, δεδομένης της ολοκλήρωσης των προγραμμάτων «Antinero». Λαμβάνοντας υπόψη αυτές τις κατευθύνσεις, επιχειρείται η ευθυγράμμιση με αυτές τις συστάσεις αφού όπως υπογραμμίζουν πηγές της Πολιτικής Προστασίας, η προωθούμενη νομοθετική πρωτοβουλία τις ενσωματώνει καθώς:

– θεσμοθετεί κοινές διαδικασίες σχεδιασμού και εφαρμογής της προδιαγεγραμμένης καύσης.

– αναβαθμίζει τα Περιφερειακά και Τοπικά Σχέδια.

– εισάγει κοινά όργανα σχεδιασμού και λήψης αποφάσεων.

– ενισχύει τις δομές επιστημονικής υποστήριξης που απαιτούν κοινή συμμετοχή των δύο φορέων.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι αν και η προδιαγεγραμμένη καύση αναγνωρίζεται διεθνώς, -για παράδειγμα στο ιταλικό μοντέλο (fuoco prescritto) και στα προγράμματα της Γαλικίας στην Ισπανία- ως βασικό εργαλείο ολοκληρωμένης διαχείρισης δασικών πυρκαγιών και μείωσης της καύσιμης ύλης, στην Ελλάδα, όπως υπογραμμίζεται από πηγές της Πολιτικής Προστασίας, παρέμεινε επί δεκαετίες ουσιαστικά απαγορευμένη ή θεσμικά «αόρατη», ενώ μέχρι πρόσφατα εφαρμόστηκε μόνο αποσπασματικά, σε μικρής κλίμακας πιλοτικά εγχειρήματα, όπως αυτό της Χίου.

ΑΠΕ-ΜΠΕ