Επίκαιρη ερώτηση του Βουλευτή Σερρών Κωνσταντίνου Μπούμπα σχετικα μς τις καθυστερήσεις στις αγροτικές επιδοτήσεις

Επίκαιρη ερώτηση του Βουλευτή Σερρών της Κ.Ο. «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΥΣΗ» κ. Κωνσταντίνου Μπούμπα προς τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με θέμα: «Καθυστερήσεις στην πληρωμή αγροτικών επιδοτήσεων του Προγράμματος Δάσωσης Γεωργικών Γαιών, του νόμου 1257/99

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΟΥΜΠΑΣ: Κύριε Πρόεδρε, σας ευχαριστώ θερμά.

Κύριε Υπουργέ, είναι ένα μεγάλο ζήτημα. Γνωρίζετε ό,τι αφορά αυτό το πρόγραμμα από το 1999 σχετικά με τη διάσωση γεωργικών γαιών. Επίσης, σύμφωνα και με τον Κανονισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης με το άρθρο 75 προβλέπεται ότι η πληρωμή αυτή πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο με καταληκτική ημερομηνία 30 Ιουνίου. Δηλαδή, για μία ακόμη φορά εκπνέει αυτή η ημερομηνία που σημαίνει ότι μετά αυτές οι επιδοτήσεις θα πρέπει να καλυφθούν από εθνικούς πόρους. Αυτές αφορούν κυρίως ακακίες, λεύκες και όχι μόνο, σε ένα πρόγραμμα διάσωσης γεωργικών γαιών από πλευράς των αγροτών. Καθυστερούν για μία ακόμη φορά από τον ΟΠΕΚΕΠΕ.

Ενθυμούμαι παλαιότερες δηλώσεις σας πριν από μήνες όπου είχατε πει εσείς ο ίδιος από το Υπουργείο ότι οι πληρωμές αυτές θα καταβληθούν μέχρι τα τέλη της προηγούμενης χρονιάς και ότι αυτό οφείλεται στο πληροφοριακό σύστημα το οποίο δεν λειτουργεί από πλευράς της διοίκησης του ΟΠΕΚΕΠΕ. Έρχεται, όμως, τώρα αυτό να επισκιάσει και όλες τις άλλες μη πληρωμές και υπάρχει αυτή η πραγματικά αγχωτική, χρονοβόρα καθυστέρηση πληρωμών των επιδοτήσεων στον αγροτικό κόσμο. Δεν μπορεί ο αγροτικός κόσμος να πληρώνει τα σπασμένα ενός πληροφοριακού συστήματος του ΟΠΕΚΕΠΕ που έχουμε δώσει από το 2003 ουκ ολίγα χρήματα σε ιδιωτικές εταιρείες προκειμένου να ανταπεξέλθουν στα πληροφοριακά συστήματα. Μάλιστα, κάποιες δηλώσεις έγιναν και χειρόγραφα. Τους διαβεβαιώσατε ότι θα πληρωθούν πριν από μήνες. Και δεν αφορά μόνο το 2023. Αφορά και το 2022. Αν δεν καταβληθούν, λοιπόν, μέχρι 30 Ιουνίου αυτά τα χρήματα που δικαιούνται, που ανέρχονται σε άλλες φυτείες από 895 ευρώ το στρέμμα ή 694 ευρώ το στρέμμα και οι αγρότες έχουν βάλει μερικά δέντρα προκειμένου να επιβιώσουν, έρχεται λοιπόν για μία ακόμη φορά αυτή η διοίκηση του ΟΠΕΚΕΠΕ η οποία πραγματικά είναι πίσω από κάθε πληρωμή των αγροτών και δεν καταβάλει τα χρήματα που δικαιούνται.

Άρα, εδώ για μία ακόμη φορά η διοίκηση του ΟΠΕΚΕΠΕ, που εσείς την να αλλάξετε πριν από ένα σύντομο χρονικό διάστημα, που Υπουργός ο κ. Αυγενάκης μέσα σε ένα χρόνο έρχεται να αντικατασταθεί από τον κ. Τσιάρα και αυτό είναι θέμα της Κυβέρνησής σας, όχι απλά δυσλειτουργεί, λειτουργεί όχι με χρονική καθυστέρηση αλλά είναι σισύφειος η προσπάθεια. Το πρόβλημα ανακυκλώνεται.

Θέλω να μου πείτε το χρονοδιάγραμμα διότι εκπνέει η ημερομηνία και γνωρίζετε στο Υπουργείο ότι οι αγρότες πρέπει να πάρουν τα χρήματα του 2023 και του 2022 από αυτό το περιβόητο πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπου σύμφωνα με το άρθρο 75 πρέπει να καταβληθούν από το Ταμείο Γεωργικής Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και θα πρέπει μετά, αν δεν προλάβετε αυτή την ημερομηνία -και δεν ξέρω τι γίνεται και για την προηγούμενη χρονιά που δεν καταβλήθηκαν- πρέπει να τα καταβάλλουμε εμείς από δικούς μας εθνικούς πόρους. Ποιο είναι, κύριε Υπουργέ, το μέλημά σας και το χρονοδιάγραμμα σας που ακούν αυτή τη στιγμή οι αγρότες από αυτό το περιβόητο Πρόγραμμα Δάσωσης Γεωργικών Γαιών για να ξέρουν πραγματικά αν θα πληρωθούν οσονούπω μέσα στις επόμενες ημέρες. Γιατί έχουμε καταληκτική ημερομηνία, επαναλαμβάνω για μία ακόμη φορά, τις 30 Ιουνίου.

Σας ευχαριστώ.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος): Ελάτε, κύριε Υφυπουργέ, έχετε τον λόγο.

ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΤΑΜΕΝΙΤΗΣ (Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων): Ευχαριστώ πολύ, κύριε Πρόεδρε.

 Αγαπητοί συνάδελφοι, οι Έλληνες παραγωγοί είδαν τις πληρωμές της Μεγάλης Εβδομάδος, Μεγάλη Δευτέρα και Μεγάλη Τρίτη, οι οποίες ήταν εξαιρετικές και πραγματικά ανακουφίστηκαν, πάνω από 780 εκατομμύρια μπήκαν στους λογαριασμούς των αγροτών, που απέδειξε ότι οι παρεμβάσεις που γίνανε στο πληροφοριακό σύστημα, αλλά και στη διοίκηση του ΟΠΕΚΕΠΕ είχαν ένα εξαιρετικό αποτέλεσμα.

Ξεκινώντας θα ήθελα να πω δυο λόγια για τη μεγάλη σημασία του Προγράμματος Δάσωσης Γεωργικών Γαιών, καθώς πρόκειται για μια καθαρή προσπάθεια αντιμετώπισης των συνεπειών της μεγάλης απειλής που λέγεται κλιματική κρίση, μια απειλή όχι μόνο για τις καλλιέργειες, αλλά και για την ίδια την ύπαρξή μας και τον τρόπο που θα συνεχίσουμε να ζούμε σε αυτόν τον πλανήτη. Δεδομένου του θετικού αντίκτυπου της δάσωσης και σε συνδυασμό με την κεντρική μας στόχευση που δεν είναι άλλη ο αγροτικός τομέας να συνεισφέρει στο μέγιστο των δυνατοτήτων του στην τεράστια προσπάθεια που γίνεται για να αντιμετωπίσουμε τα κλιματικά φαινόμενα, η εφαρμογή του προγράμματος για εμάς έχει ιδιαίτερη σημασία.

Το Πρόγραμμα Δάσωσης Γεωργικών Γαιών ανειλημμένες υποχρεώσεις του Μέτρου 221 Πρώτη Δάσωση Γεωργικών Γαιών του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2007-2013 έχει μεταφερθεί στο Υπομέτρο 8.1 του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020. Το παραπάνω πρόγραμμα έχει μέγιστη διάρκεια είκοσι έτη και οι δικαιούχοι είχαν ενταχθεί από το 1995 και έπειτα σε εφαρμογή δύο παλαιότερων κανονισμών, του 2880 του 1992 και 1257 του 1999. Από το 2020 και έπειτα συνεχίζονται οι δεσμεύσεις αποκλειστικά των δικαιούχων που είχαν ενταχθεί με τον Κανονισμό 1257 του 1999 για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Προσανατολισμού και Εγγυήσεων για την τροποποίηση και κατάργηση ορισμένων κανονισμών. Το μέτρο αφορά σε όλη την ελληνική επικράτεια και με ιδιαίτερη στόχευση σε ορεινές και ημιορεινές περιοχές της χώρας και έχει ιδιαίτερη σημασία γι’ αυτά που φιλοδοξεί να πετύχει σε συνάρτηση με τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.

Να πούμε ότι βασικοί του στόχοι του προγράμματος είναι πρώτον η στήριξη των δασικών όρων και η αειφόρος διαχείριση των δασών, δεύτερον η προστασία του δασικού περιβάλλοντος και τρίτον η παροχή οικονομικών κινήτρων στους κατόχους γεωργικών εκμεταλλεύσεων ώστε να συμβάλλουν και αυτοί στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.

Το μέτρο αποσκοπεί στην επέκταση και βελτίωση των δασικών πόρων μέσω της στήριξης πρώτης δάσωσης γεωργικών γαιών και έχει στο επίκεντρο την προστασία και τη βελτίωση του περιβάλλοντος με έμφαση στην ενίσχυση της αντιδιαβρωτικής προστασίας, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και την άμβλυνση των κλιματικών μεταβολών.

Στη δευτερολογία μου θα σας αναφέρω ακριβώς το χρονοδιάγραμμα και για ποιον ακριβώς λόγο θα γίνουν οι συγκεκριμένες πληρωμές τις συγκεκριμένες ημερομηνίες.

Σας ευχαριστώ πολύ.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος): Κύριε Μπούμπα, έχετε τον λόγο.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΟΥΜΠΑΣ: Κύριε Υπουργέ, εσείς το είχατε πει, το επαναλαμβάνω, ότι οι άνθρωποι αυτοί θα έπρεπε να έχουν πληρωθεί μέχρι τα τέλη του 2023. Έχουμε καθυστερήσει πάνω από μισό χρόνο. Εγώ δεν αντιλέγω ότι αυτό το πρόγραμμα σε ό,τι αφορά τα δέντρα τα οποία έχουν φυτέψει οι αγρότες, είτε ακακίες είτε λεύκες, σε ένα πρόγραμμα δάσωσης απέναντι σε μία κλιματική κρίση όπως εσείς πριν από λίγο είπατε, είναι πάρα πολύ σημαντικό μέτρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης το οποίο άρδην θα αλλάξει και το τοπίο στη χώρα, αντί να γεμίζουμε φωτοβολταϊκά και ανεμογεννήτριες να δούμε το θέμα αναδάσωσης πραγματικά πολλών περιοχών που θα μπορούσαν και να αλλάξουν το φυσικό τοπίο, να δημιουργήσουν ένα καλό μικροκλίμα στην περιοχή, αλλά και παράλληλα να πάρουν χρήματα οι αγρότες οι οποίοι μπήκαν σε αυτό το πρόγραμμα.

Εδώ, όμως, ελλοχεύει ο κίνδυνος και θέλω να μου πείτε πρώτον γι’ αυτό το χρονοδιάγραμμα που είπατε, κύριε Υπουργέ, στη δευτερολογία σας. Σας ακούω με προσοχή γιατί επαναλαμβάνω σε λίγες μέρες η ημερομηνία εκπνέει. Εκείνο, επίσης, που μας προβληματίζει είναι το εξής. Για πέρυσι που δεν έχουν πληρωθεί οι αγρότες με την ίδια ημερομηνία, βάσει του άρθρου 75, από το Ταμείο Γεωργικής Εκμετάλλευσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα το πληρώσουμε από εθνικούς πόρους; Δηλαδή, θα το πληρώσουν οι πολίτες από τη φορολογία τους και τα χρήματα που έχετε εσείς στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης διότι εμείς καθυστερήσαμε να προλάβουμε την καταληκτική ημερομηνία που ήταν 30 Ιουνίου και πέρυσι;

Και το δεύτερο είναι αυτό που είπατε για τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Εκκρεμούν και άλλες πληρωμές στους αγρότες, αλλά μιλάμε για πληροφοριακά συστήματα του ΟΠΕΚΕΠΕ. Πρώτον, δεν υπάρχει προσωπικό. Υπάρχει έλλειψη εξειδικευμένου τεχνοκρατικής φύσεως προσωπικού στον ΟΠΕΚΕΠΕ. Συνάμα ο ΟΠΕΚΕΠΕ, να θυμίσω κάτι που κι εμείς κι εγώ προσωπικά ως Βουλευτής, αλλά και η Ελληνική Λύση το έχουμε αναφέρει, ότι έχουμε πληρώσει 19,5 εκατομμύρια ευρώ περίπου από το 2003 στον ΟΠΕΚΕΠΕ σε ιδιωτικές εταιρείες -δηλαδή στην ουσία είναι μία, δύο σε μία που λέμε- για τα πληροφοριακά συστήματα και την έλλειψη τεχνικής υποδομής από πλευράς του ΟΠΕΚΕΠΕ.

Άρα, λοιπόν, η πανάκεια στον ΟΠΕΚΕΠΕ δεν έχει έρθει. Δεν έρθει, δηλαδή, μια λύση για να έχουμε γρήγορες πληρωμές, ένα αυτοματοποιημένο σύστημα. Ακόμη και το πρόγραμμα για τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική, να σας θυμίσω, πριν από λίγους μήνες η πρόταση που καταθέσαμε στη νέα ΚΑΠ το έκανε ιδιωτική εταιρεία η οποία πήρε 800.000 ευρώ για να μας πει για τη νέα ΚΑΠ η οποία μόνο προς όφελος των Ελλήνων δεν είναι. Δεν ξέρω δηλαδή κι αυτοί οι επαΐοντες η ιδιωτική εταιρεία τι έβγαλε.

Έρχεται, όμως, το ζητούμενο. Να μου δώσετε ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα -όχι σε εμένα, στον αγροτικό πληθυσμό της χώρας ανά την επικράτεια- αν πρώτον θα πληρωθούν μέχρι 30 Ιουνίου για να τους καθησυχάσουμε, χρήματα που κι εσείς ο ίδιος είπατε ότι θα έχουν πληρωθεί από τέλη του προηγούμενου έτους.

Και το δεύτερο είναι πέρυσι τι έγινε. Γεννάται το ερώτημα. Πέρσι που εκκρεμεί η χρονιά του 2022 για το ίδιο Πρόγραμμα Δάσωσης Γεωργικών Γαιών θα τα πληρώσουμε από την τσέπη μας, από εθνικούς πόρους και ό,τι αυτό συνεπάγεται γιατί καθυστέρησε ο ΟΠΕΚΕΠΕ λόγω έλλειψης τεχνοκρατικής θα λέγαμε υποδομής και πληροφοριακών συστημάτων, παρ’ όλα τα λεφτά που έχουμε δώσει εδώ και πάρα πολλά χρόνια, γιατί μέχρι και χειρόγραφα υποβλήθηκαν δηλώσεις και δεν γινόταν εποπτικός έλεγχος από διασταυρούμενα στοιχεία; Γεννάται το ερώτημα.

Λιμνάζει το πρόβλημα του ΟΠΕΚΕΠΕ. Δεν βλέπουμε κάποια λύση. Και μόνο που φτάσαμε λίγο πριν από τις 30 Ιουνίου σημαίνει ότι η νέα διοίκηση του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν έχει ευοδώσει σε απτά αποτελέσματα, αλλά ούτε και ο προκάτοχός σας ο κ. Αυγενάκης ένα χρόνο περίπου κατάφερε να κάνει κάτι το οποίο λιμνάζει ως πρόβλημα. Διότι ο ίδιος ο προκάτοχός σας και ομοϊδεάτης σας, ο κ. Αυγενάκης, κατηγορούσε την προηγούμενη διοίκηση του ΟΠΕΚΕΠΕ. Άρα, λοιπόν, εδώ δεν βλέπουμε κάποια βελτίωση. Τώρα θα μου πείτε είναι σύντομο το χρονικό διάστημα. Ναι, αλλά πληρώνουν το μάρμαρο οι αγρότες, οι κτηνοτρόφοι και οι αλιείς και στην προκειμένη περίπτωση οι αγρότες από αυτό το περιβόητο Πρόγραμμα Δάσωσης Γεωργικών Γαιών.

Δώστε επιτέλους ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για να ξέρουν πότε θα πάρουν αυτά τα χρήματα τα οποία το δικαιούνται, τα δύο χρόνια 2023 και 2022.

Σας ευχαριστώ, κύριε Υπουργέ.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος): Κύριε Υφυπουργέ, έχετε τον λόγο.

ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΤΑΜΕΝΙΤΗΣ (Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων): Ευχαριστώ πολύ, κύριε Πρόεδρε.

Αγαπητέ συνάδελφε, θα επαναλάβω ότι οι πληρωμές που γίνανε τη μεγάλη εβδομάδα ήταν εξαιρετικές και σε πολύ μεγάλο ποσό. Οι παραγωγοί σε όλη την Ελλάδα μείνανε ευχαριστημένοι και αυτό είναι μια συγκεκριμένη απόδειξη ότι τα πράγματα στον ΟΠΕΚΕΠΕ βελτιώνονται και πηγαίνουν καλύτερα. Άρα, λοιπόν, οι επιλογές της συγκεκριμένης πολιτικής ηγεσίας ήταν σωστές.

Πάμε για το εγκεκριμένο. Κάθε χρόνο, προκειμένου να καταβληθούν οι ενισχύσεις στους δικαιούχους, οι τελευταίοι οφείλουν να υποβάλουν αιτήσεις πληρωμής μέσω της υποβολής αίτησης ενιαίας ενίσχυσης και δηλώσεις εφαρμογής εντός συγκεκριμένης προθεσμίας είτε εγγράφως στα αρμόδια δασαρχεία ή διευθύνσεις δασών είτε ηλεκτρονικά μέσω του πληροφοριακού συστήματος. Κατόπιν σχετικής τροποποίησης της εγκυκλίου του ΟΠΕΚΕΠΕ το διάστημα υποβολής των δηλώσεων εφαρμογής για το έτος εφαρμογής 2022 αυτή η ημερομηνία παρατάθηκε μέχρι 15-5-23. Οι δηλώσεις υποβλήθηκαν -οι δηλώσεις εφαρμογής εννοώ- αποκλειστικά χειρόγραφα λόγω τεχνικών δυσλειτουργιών στο πληροφοριακό σύστημα, ενώ για το έτος εφαρμογής 2023 ως καταληκτική ημερομηνία υποβολής των δηλώσεων καθορίστηκε η 24η Ιουνίου του 2024.  Διαπιστώνεται, λοιπόν, ότι υπήρξαν καθυστερήσεις οι οποίες οφείλονται σε ζητήματα μηχανογραφικής υποστήριξης και επικοινωνίας των πληροφοριακών συστημάτων. Ειδικότερα, υπήρχε ένα διάστημα κενό με τη μηχανογραφική υποστήριξη να επανέρχεται εκ νέου τον Νοέμβριο του 2023.

Έχοντας, λοιπόν, ξεπεράσει πια αυτά τα ζητήματα, προχωρήσαμε στις απαιτούμενες ενέργειες με στόχο την πληρωμή των δικαιούχων του προγράμματος. Συγκεκριμένα, σε ό,τι αφορά το έτος 2023 μέχρι σήμερα έχει ολοκληρωθεί η ενημέρωση των δεδομένων του σχετικού πληροφοριακού συστήματος με στοιχεία της δήλωσης του 2023, ενώ έχουν ξεκινήσει οι καταχωρίσεις των αιτημάτων εφαρμογής του μέτρου στο συγκεκριμένο πληροφοριακό σύστημα. Δεδομένων αυτών είμαστε σε θέση να ανακοινώσουμε ότι οι πληρωμές αυτές για το έτος προγραμματίζονται να αναπληρωθούν 30 Ιουνίου του 2024, πάντοτε βέβαια με την προϋπόθεση της ομαλής ροής των φακέλων πληρωμής από τις συναρμόδιες δασικές υπηρεσίες.

Πάμε τώρα για τις εκκρεμότητες του έτους 2022. Να σας πω ότι έχουν ολοκληρωθεί οι καταχωρήσεις των επιτόπιων ελέγχων από τις αρμόδιες περιφερειακές διευθύνσεις του οργανισμού υπό την εποπτεία της διεύθυνσης τεχνικών ελέγχων του οργανισμού. Επίσης, ολοκληρώθηκαν οι εργασίες ενσωμάτωσης στο πληροφοριακό σύστημα που υποστηρίζει το «Μέτρο 8.1» των δεδομένων αιτήσεων του ελέγχου του έτους 2022 από την πλατφόρμα του «gov.gr» και τέλος εκκίνησε η διαδικασία πληρωμής από τα συγκεκριμένα δασαρχεία. Και αυτές οι πληρωμές θα ολοκληρωθούν ως τις 30 Ιουνίου του 2024, πάντοτε όμως σε κάθε περίπτωση υπό την προϋπόθεση της ομαλής ροής των φακέλων πληρωμής από τις αρμόδιες δασικές υπηρεσίες. Άρα, λοιπόν, σας απάντησα για το συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα.

Κύριε συνάδελφε, για τα προγράμματα -όπως το «Μέτρο 8.1» πιστεύω ότι οι κουβέντες μας πρέπει να εμβαθύνουν. Σαφώς σε πρώτο πλάνο είναι η εκπλήρωση των υποχρεώσεων που έχουμε απέναντι στους παραγωγούς μας. Όμως, με την ευκαιρία της ερώτησής σας να πω ότι είναι πολύ σημαντικό και εργαζόμαστε πάνω σε ερωτήματα, όπως: «Έχουμε ικανοποιητική συμμετοχή»; «Έχουμε συμμετοχή στις περιοχές εκείνες της χώρας όπου υπάρχουν χαμηλά ποσοστά δασοκάλυψης»; «Εφαρμόζεται το πρόγραμμα με τέτοιο τρόπο που να καλύπτει τις πραγματικές ανάγκες, λαμβάνοντας υπόψη ενδεχομένως διαφοροποιήσεις από περιοχή σε περιοχή»;

Είναι μια συζήτηση που εμείς στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης τροφίμων την κάνουμε και την κάνουμε και για μια σειρά ζητημάτων. Γι’ αυτό πιστεύουμε ότι με τον τρόπο αυτόν αξιολογούμε τις πολιτικές που εφαρμόζουμε, δεύτερον λαμβάνουμε υπόψη τα δεδομένα και διαρκώς ανανεώνονται και τρίτον κάνουμε το καλύτερο δυνατό για τους παραγωγούς μας.

Σας ευχαριστώ πολύ.

Προηγούμενο άρθροΣύλλογος γονέων και κηδεμόνων 4ου Δημοτικού σχολείου Αλεξάνδρειας – Λαχειοφόρος αγορά
Επόμενο άρθροΚ. Ταγγίρης του ΟΑΣΘ: Σε εξέλιξη ηλεκτρονική απάτη-Επιτήδειοι μοιράζουν δωρεάν κάρτες διαδρομών