Εξαιρετικά σημαντικές διαπιστώσεις προέκυψαν από την τοπική ενημερωτική εκδήλωση στις 22/3, που διοργάνωσε το κόμμα «Πράσινοι Οικολογία» στη Σχολή Επιστημών Υγείας στην Αλεξανδρούπολη, τελευταία ημέρα της επίσκεψής των δυο συμπροέδρων Βασιλικής Γραμματικογιάννη και Ηλία Γιαννίρη στον Έβρο.
Στην εκδήλωση παρουσιάστηκαν από ειδικούς, οι ιστορικοί αγώνες των κινημάτων του Έβρου και σημαντικά κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα.
Οι εισηγητές Θεόδωρος Κωνσταντινίδης, Κοσμήτορας της Σχολής Επιστημών Υγείας του ΔΠΘ, Γιώργος Δεμερίδης, Δασολόγος, Πρόεδρος στην Οικολογική Εταιρεία Έβρου και Θανάσης Μακρής, Οικονομολόγος με ειδίκευση στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση- πρώην Περιφερειακός Σύμβουλος Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, ανέφεραν τους αγώνες της ευρύτερης περιοχής για την καταπολέμηση της ελονοσίας, κατά της εξόρυξης και καύσης των τεναγών Φιλίππων, της εξόρυξης και καύσης των λιγνιτών Δράμας, της εξόρυξης χρυσού στον Έβρο, της καύσης ανθρακούχων βιομάζας, του αγωγού Πετρελαίου Μπουργκάς- Αλεξανδρούπολης, των αγωγών φυσικού αερίου, την αποτροπή μεγάλων αιολικών πάρκων στη Σαμοθράκη. Όλοι αυτοί οι αγώνες τελεσφόρησαν.
Ωστόσο, αναφέρθηκαν και σε νέα μεγάλα ζητήματα που ανοίγουν.
Μετά τις εισηγήσεις ακολούθησε στρογγυλό τραπέζι και διατυπώθηκαν 12 διαπιστώσεις:
- Οι μεγάλες επεμβάσεις και τα μεγάλα έργα έρχονται ως εξαγγελίες και παρέρχονται ή υλοποιούνται. Οι μεγάλες παρεμβάσεις στις ελληνικές συνθήκες αφήνουν σοβαρό αρνητικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Στον σχεδιασμό κυριαρχεί η βραχυχρόνια αποδοτικότητα και το κριτήριο του κέρδους χωρίς να συνυπολογίζεται η μακροχρόνια περιβαλλοντική ζημιά ή παραγωγικές και κοινωνικές απώλειες. Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση ήπιων παρεμβάσεων και συνεργειών μεταξύ δράσεων, σε σύγκριση με το σχεδιασμό μιας παρέμβασης μεγάλης έντασης μπορεί να αφήνει μεγαλύτερα μακροχρόνια οφέλη στην τοπική οικονομία και κοινωνία, περισσότερες θέσεις εργασίας και μεγαλύτερη ευημερία. Παράδειγμα ο μη συνυπολογισμός της μακροχρόνιας απώλειας υδάτων και εδαφών και των εσόδων της αγροτικής παραγωγής δεκαετιών από τα εδάφη που χάνονται, όταν γίνεται π.χ. εξόρυξη λιγνίτη, ή χωροθετήσεις χωρίς σχεδιασμό μεγάλων ανεμογεννητριών για βραχυχρόνια κέρδη χωρίς να συνυπολογίζονται οι μακροχρόνιες διαδικασίες αιώνων στη βιοποικιλότητα και σε άλλους παράγοντες.
- Είναι κρίσιµη η σύνδεση και η λειτουργία του σιδηροδρόµου µε τα λιµάνια της Θεσσαλονίκης, της Αλεξανδρούπολης, της Καβάλας ώστε η μεταφορά επιβατών και εμπορευμάτων στην Ανατολική Μακεδονία- Θράκη να μειώσει την εκπομπή CO2 στο 23% και 17% αντίστοιχα σε επιβατοχιλιόμετρα και σε τοννοχιλιόμετρα σε σύγκριση με το 100% τις οδικές μεταφορές. Η σύνδεση με τον σιδηροδρομικό άξονα Αλεξανδρούπολης – Ορμενίου και την Κωνσταντινούπολη θα δράσει πολλαπλασιαστικά στην ενίσχυση του σιδηρόδρομου στη Θράκη στον αγώνα για βιώσιμες μεταφορές.
- Η ρύπανση από τις πυρκαγιές του Έβρου στα νερά θα πρέπει να διερευνηθεί καθώς οι πιθανές διοξίνες από την καύση πλαστικών στην τεράστια έκταση των περίπου 1.000.000 στρεμμάτων μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τη δημόσια υγεία και την ποιότητα των παραγομένων γεωργικών προϊόντων.
- Στο μέλλον μπορεί να βρεθούμε προ εκπλήξεων από τις μεγάλες επιπτώσεις που μπορεί να έχουν νέες γεωπολιτικές ενεργειακές και εξορυκτικές επεμβάσεις, όπως το LNG, οι πολλαπλασιαζόμενοι αγωγοί, οι εξορύξεις χρυσού στη Βουλγαρία, το νέο σχεδιαζόμενο πυρηνικό εργοστάσιο στην τουρκική Θράκη, η μη ρυθμισμένη διακρατική διαχείριση του ποταμού Έβρου.
- Η απουσία οριζόντιας συνεργασίας μεταξύ υπηρεσιών σε όλα τα επίπεδα, συνέπεια του συγκεντρωτικού κράτους, αποδυναμώνει πολλές τοπικές δυνατότητες, την πολλαπλασιαστική θετική συνέπεια των συνεργειών και την τοπική ενεργοποίηση και συμμετοχή σε περιπτώσεις κινδύνου ή καταστροφών.
- Η επιστημονική γνώση είναι απαραίτητη και πρέπει να αξιοποιείται από τις μελέτες με ολοκληρωμένο τρόπο. Παράλληλα, η πρόληψη κοστίζει πολύ λιγότερο από την εκ των υστέρων αντιμετώπιση μιας καταστροφής και η εξοικονόμηση πόρων από την πρόληψη θα πρέπει να αποδίδεται στην αύξηση της ανθεκτικότητας της κοινωνίας.
- Η απαιτούμενη συνεχής επιτήρηση της ορθής λειτουργίας ενός μεγάλου έργου και η συνεχής και ολοκληρωμένη έρευνα των επιπτώσεων μιας καταστροφής δεν διασφαλίζονται με επάρκεια, όπως λειτουργούν σήμερα οι υπηρεσίες και οι μηχανισμοί ελέγχου. (Παράδειγμα το τρένο και το έγκλημα στα Τέμπη, η παρακολούθηση των επιπτώσεων των μεγάλων πυρκαγιών του Έβρου).
- Η ανυπαρξία διαχειριστικών μελετών και φορέων διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών που υπάρχει σήμερα, μπορεί να προκαλεί αβεβαιότητα και ασφυξία στην τοπική οικονομία και παράλληλα να εκβιάζει την άκριτη επιβολή καταστροφικών μεγάλων επεμβάσεων.
- Σήμερα εγκαθίστανται μεγάλες επενδύσεις με σκοπό το κέρδος, οι οποίες πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα σε πολλά μέρη, χωρίς να επιβάλλεται φρένο όταν ξεπερνιούνται τα όρια που έχουν τεθεί (Παράδειγμα η συνεχής επέκταση μονάδων και δικτύων διανομής φυσικού αερίου, η συνεχής εγκατάσταση μεγάλων ανεμογεννητριών ενώ ο στόχος του 2030 έχει ήδη καλυφθεί από το 2020).
- Οι αρχές πρέπει να διασφαλίζουν ότι η ακτοπλοΐα πρέπει να παρέχει βεβαιότητα στη συγκοινωνιακή σύνδεση. Η ανυπαρξία ακτοπλοϊκής σύνδεσης της Σαμοθράκης για μεγάλο διάστημα στο παρελθόν επέφερε μεγάλες τοπικές επιπτώσεις και ανασφάλεια.
- Κοινωνικές αντιδράσεις και κινητοποιήσεις που είναι μαζικές και ομόθυμες, έχουν ακυρώσει μεγάλα έργα στο παρελθόν, όπως η εξόρυξη και εκμετάλλευση χρυσού στον Έβρο, η εξόρυξη του λιγνίτη στη Δράμα, οι μεγάλες ανεμογεννήτριες στη Σαμοθράκη. Αν δεν είχαν ακυρωθεί τέτοια έργα οι επιπτώσεις σήμερα θα ήταν μεγάλες.
- Αν πριν από μια εικοσαετία είχαν υιοθετηθεί οικολογικές προτάσεις, μπορεί να είχε αποφευχθεί ή μετριαστεί η κατάσταση της πολλαπλής κρίσης που αντιμετωπίζουμε σήμερα με κορυφαία την επιδεινούμενη κλιματική κρίση.
Μετά το πέρας της τετραήμερης επίσκεψης στο νομό Έβρου, οι δυο συμπρόεδροι Βασιλική Γραμματικογιάννη και Ηλίας Γιαννίρης έκαναν την ακόλουθη κοινή δήλωση:
«Φεύγουμε εντυπωσιασμένοι από τις πολλές τοπικές πρωτοβουλίες που συναντήσαμε στον ακριτικό Έβρο, σε όλα τα επίπεδα, οικονομικό, περιβαλλοντικό, εθνολογικό, κοινωνικό, πολιτισμικό, και τις γόνιμες ιδέες και προτάσεις που έχει η τοπική κοινωνία, προτάσεις που δυστυχώς δύσκολα ακούγονται στα πολυδαίδαλα κανάλια του συγκεντρωτικού κράτους, με αποτέλεσμα να έχει οδηγηθεί ο Έβρος, πέραν των άλλων κρίσεων, και σε μια δημογραφική κρίση. Στις σημερινές συνθήκες μεγάλων γεωπολιτικών ανακατατάξεων που επιβάλλουν στην τοπική κοινωνία ξενόφερτες επιλογές άγνωστων επιπτώσεων, εμείς θα είμαστε στο πλευρό της. Η πολιτική οικολογία έχει προτάσεις για ένα άλλο μοντέλο που απαιτείται, ένα μοντέλο που μπορεί να οδηγήσει σε μια βιώσιμη ευημερία».
Η τετραήμερη γόνιμη επίσκεψη των δυο συμπροέδρων του κόμματος «Πράσινοι Οικολογία» στον Έβρο, είχε περί τις 14 συναντήσεις (με υπηρεσίες Δημάρχους, φορείς και ΜΜΕ). Κάλυψε διαδρομές μέσα στον Έβρο αλλά και μέχρι την Αδριανούπολη και την Κομοτηνή, μήκους περίπου 750 χλμ, (Αθήνα-Αλεξανδρούπολη 800 κλμ).
Συνέβαλαν ο Θανάσης Μακρής, πρώην Περιφερειακός Σύμβουλος, που ήρθε από Θεσσαλονίκη και ο Πρόεδρος της Οικολογικής Εταιρείας Έβρου Γιώργος Δεμερίδης. Η επίσκεψη αυτή δεν θα είχε υλοποιηθεί αν δεν είχε την υποστήριξη, την καθοδήγηση, τη φιλοξενία και την προσφορά μετακινήσεων από πολλά μέλη και φίλους, τους οποίους οι δυο συμπρόεδροι ευχαριστούν θερμά.
