Πρόσφατα, στις 16 Νοεμβρίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ανανέωσε την έγκριση άδειας χρήσης της γλυφοσάτης, της πιο διαδεδομένης δραστικής ουσίας στα ζιζανιοκτόνα παγκοσμίως, για 10 επιπλέον χρόνια. Μια απόφαση που ανακούφισε τους αγρότες σε όλη την Ευρώπη, καθώς αν τυχόν τίθονταν περιορισμοί, οι αγρότες θα έχαναν ένα σημαντικό και αποδοτικό εργαλείο για την ολοκληρωμένη διαχείριση των ζιζανίων.
Πολλά κράτη μέλη συμφώνησαν ότι δεν υπάρχει εξίσου αποδοτική εναλλακτική στη γλυφοσάτη, με δεδομένο το προφίλ ασφαλείας της και τα οφέλη που προσφέρει στους παραγωγούς, την αποδοτικότητα της σοδειάς και στο περιβάλλον. Οι παραγωγοί πλέον χρειάζονται μια ευρεία εργαλειοθήκη διαθέσιμων προϊόντων και πρακτικών για την καταπολέμηση της συσσώρευσης της ανθεκτικότητας των ζιζανίων.
Γιατί όμως η γλυφοσάτη είναι τόσο απαραίτητη;
Η γεωργική παραγωγικότητα αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις, όπως την κλιματική αλλαγή, τις υψηλές τιμές των τροφίμων και την επισιτιστική επάρκεια, λαμβάνοντας υπόψη τις εκτιμήσεις ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός αυξάνεται διαρκώς – έως το 2050 υπολογίζεται σε άνω των 9 δισεκατομμυρίων. Καθίσταται δε ακόμα δυσκολότερη λόγω της εξάπλωσης ζιζανίων ανθεκτικών στα ζιζανιοκτόνα. Κάθε χρόνο τα ζιζάνια καταστρέφουν γεωργική παραγωγή που δυνητικά θα παρείχε τρόφιμα για να τραφούν 1 δισ. άνθρωποι. Με την ανθεκτικότητα σε συνεχή άνοδο, η απώλεια τροφής μπορεί να είναι ακόμη μεγαλύτερη στο μέλλον. Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί αυτή η πρόκληση;
Την απάντηση μας δίνει η ολοκληρωμένη διαχείριση ζιζανίων. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα καταπολέμησης ζιζανίων στα συστήματα παραγωγής, που επιτρέπει τον βιώσιμο έλεγχο και διαχείριση αυτών, χρησιμοποιώντας ποικιλομορφία μεθόδων εφαρμογής, σχεδιασμένων να αλληλοσυμπληρώνονται. Η σωστή χρήση και εφαρμογή ζιζανιοκτόνων με απόλυτη συμμόρφωση στις επισημάνσεις της ετικέτας, είναι η πιο συνεπής, αποτελεσματική και οικονομική μέθοδος για τον έλεγχο των ζιζανίων.
Είναι ασφαλής; Η επιστήμη μίλησε
Για την εν λόγω ουσία είχαν κατά καιρούς εκφραστεί ανησυχίες, τόσο για τις επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία όσο και στο περιβάλλον. Την οριστική απάντηση έδωσαν οι αρμόδιες επιστημονικές αρχές, η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) το περασμένο καλοκαίρι καθώς και ένα χρόνο νωρίτερα ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων (ECHA).
Μετά από ολοκληρωμένη επιστημονική ανασκόπηση τριών χρόνων, η EFSA δεν εντόπισε κανέναν κρίσιμο τομέα ανησυχίας στην αξιολόγηση κινδύνου της δραστικής ουσίας glyphosate σε σχέση με την ανθρώπινη υγεία, τα ζώα ή το περιβάλλον. Βάσει αυτού, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η γλυφοσάτη πληροί όλα τα απαιτούμενα κριτήρια έγκρισης σύμφωνα με τον κανονισμό της ΕΕ για την προστασία των φυτών.
Και το 2017, η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η γλυφοσάτη είναι ασφαλής όταν χρησιμοποιείται σύμφωνα με τις οδηγίες της ετικέτας. Επιπλέον, το glyphosate υποστηρίζει τη βιώσιμη γεωργία.
Παράνομη κρίθηκε από Γερμανικό δικαστήριο η σχεδιαζόμενη απαγόρευση της γλυφοσάτης στη Γερμανία
Όπως δημοσιεύτηκε στο Politico, στις 8 Δεκεμβρίου 2023, δικαστήριο στο Aachen έκρινε παράνομη την προγραμματισμένη από τη γερμανική κυβέρνηση απαγόρευση της χρήσης της γλυφοσάτης που θα ετίθετο σε ισχύ από το 2024, κατόπιν έφεσης από ενώσεις αγροτών με το σκεπτικό ότι κάτι τέτοιο θα αντέκειτο στην Ευρωπαϊκή νομοθεσία ενόψει της επανέγκρισης.
Σύμφωνα με στοιχεία του θεματικού κέντρου δεδομένων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με το έδαφος στην Ευρώπη (European Soil Data Centre- ESDAC), η εντατικοποίηση της αγροτικής δραστηριότητας θέτει υπό απειλή την υγεία του εδάφους και ‘εγκυμονεί’ κινδύνους για τη βιοποικιλότητα και την ίδια την ανθρωπότητα, ενώ ‘υψώνει’ τείχη στην ομαλή ροή της αγροτικής παραγωγής και εντείνει τις προκλήσεις για τους αγρότες που βλέπουν τις σοδειές τους να επιβραδύνουν.
Οι αγρότες στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο βασίζονται στη γλυφοσάτη όχι μόνο για τον αποτελεσματικό έλεγχο των ζιζανίων, αλλά και για τον ρόλο της στην ελαχιστοποίηση των γεωργικών πρακτικών όργωσης, που έχει ως αποτέλεσμα σημαντικά λιγότερη διάβρωση και συμπίεση του εδάφους, διατήρηση της υγρασίας στο έδαφος και διατήρηση της υγείας του εδάφους.
Το έδαφος δεν διαταράσσεται από μηχανικές εργασίες, όπως οι εργασίες άροσης, συνεπώς η δομή και η συμπύκνωσή του διατηρούνται σε υψηλά επίπεδα, η οργανική ύλη ή τα κατάλοιπα καλλιέργειας του προηγούμενου έτους παραμένουν στην επιφάνεια του εδάφους και η ποσότητα των θρεπτικών συστατικών στο έδαφος ενισχύεται σημαντικά, προστατεύοντας τη φύση και τη βιοποικιλότητα, η οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την επισιτιστική ασφάλεια και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα του πλανήτη. Επιπλέον, η ικανότητα του εδάφους να απορροφά και να συγκρατεί το νερό βελτιώνεται και οι απαιτήσεις σε νερό μειώνονται κατά 30%-40%, εξοικονομώντας πόρους ζωτικής σημασίας για τον πλανήτη.
Έτσι, για τα επόμενα 10 χρόνια τουλάχιστον οι αγρότες στην Ευρώπη θα συνεχίσουν να έχουν πρόσβαση σε φυτοπροστατευυτικά με βάση τη γλυφοσάτη για την καταπολέμηση των εχθρών στο χωράφι.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
