Το περίφημο «Πράσινο ταμείο», αποτελεί συνέχεια του «Ειδικού Ταμείου Εφαρμογής Ρυθμιστικών και Πολεοδομικών Σχεδίων» κι έχει σκοπό την ενίσχυση της Ανάπτυξης, μέσω της προστασίας του περιβάλλοντος. Κι αυτό μέσω της διαχειριστικής, οικονομικής, τεχνικής και χρηματοπιστωτικής υποστήριξης προγραμμάτων, μέτρων, παρεμβάσεων και ενεργειών που αποβλέπουν στην ανάδειξη και αποκατάσταση του περιβάλλοντος,. Επίσης, σκοπός του είναι η στήριξη της περιβαλλοντικής πολιτικής της χώρας και η εξυπηρέτηση του δημόσιου και κοινωνικού συμφέροντος μέσω της διοίκησης, διαχείρισης και αξιοποίησης των πόρων που προβλέπονται από τη νομοθεσία. Μάλιστα, οφείλει μέσω ανταποδοτικών προγραμμάτων, να αποδίδει ετησίως στους δικαιούχους (Δήμοι, Περιφέρειες, Αποκεντρωμένες διοικήσεις, δασικές υπηρεσίες, Υπουργεία και φορείς τους, ΜΚΟ κλπ) το 2,5% των εσόδων ετησίως.
Το «Πράσινο Ταμείο», χρηματοδοτεί προγράμματα που, με γνώμονα την εξυπηρέτηση του δημόσιου και κοινωνικού συμφέροντος, στοχεύουν:
στην προστασία, ανάδειξη και αποκατάσταση του περιβάλλοντος σε συνδυασμό με την ενίσχυση της ανάπτυξης
στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής
στη στήριξη της εθνικής περιβαλλοντικής πολιτικής της Χώρας
Η χρηματοδότηση γίνεται αποκλειστικά μέσω των προγραμμάτων, για τα οποία δημοσιεύεται πρόσκληση υποβολής προτάσεων. Η χρηματοδότηση μιας δράσης από το ΠΤ, μπορεί να συνδυάζεται και με χρηματοδότηση από άλλους δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς .
Πρόεδρος του «Πράσινου Ταμείου», είναι ο Νομικός Στάθης Σταθόπουλος, νέος άνθρωπος αλλά με πολλά «χιλιόμετρα» στην υπόθεση Περιβάλλον, τόσο με τη συνεχή δράση του σε επίπεδο χωροταξίας, περιβάλλοντος, Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, όσο και με την αντίστοιχη από το 2019, στην προεδρία του Ταμείου.
Μας καλωσόρισε στο γραφείο του και συζητήσαμε για τις δραστηριότητες του «Πράσινου Ταμείου», σε μια περίοδο που όλο και περισσότεροι ευαισθητοποιούνται με το περιβάλλον.
Παραλάβατε με το Ταμείο την υπόθεση «Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας» (ΣΒΑΚ), σε κωματώδη κατάσταση. Σήμερα, η κατάσταση είναι τελείως διαφορετική. Κι η «υγεία» του Ταμείου εμφανής…
Ας τα πάρουμε από την αρχή. Το «Πράσινο Ταμείο», αποφάσισε το 2016 να χρηματοδοτήσει 150 Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας σε όλη τη χώρα και τον Μάιο 2017 τα επεξέτεινε σε 162. Θα μπορούσε να υπερηφανεύεται ότι ενσωμάτωνε και θα χρηματοδοτούσε και στην Ελλάδα ένα βιώσιμο σχέδιο διαμόρφωσης της υποδομής και των υπηρεσιών μεταφορών και κινητικότητας στις πόλεις. Με λίγα λόγια να έχει η μισή Ελλάδα «ΣΒΑΚ». Όμως, όπως πολλά πράγματα εκείνης της εποχής, τελμάτωσαν και τα ΣΒΑΚ. 37 μήνες μετά, τον Δεκέμβριο 2019, το πρόγραμμα μάλλον είχε πάει στις ελληνικές καλένδες, αφού 9 εκ. ευρώ παρέμεναν αχρησιμοποίητα στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, μιας και είχαν μετά βίας εξοφληθεί 12 λογαριασμοί 8 μόλις Δήμων. Η απορρόφηση ήταν στο… 2,07% και μόλις 183.000 ευρώ είχαν βρει στόχο. Η ασυνεννοησία μεταξύ των δύο τότε συναρμόδιων υπουργείων, Περιβάλλοντος και Υποδομών ήταν παροιμιώδης, ενώ ήταν εξαιρετικά περιορισμένη, αν όχι κλειστή η αγορά αναδόχων που διεκδίκησαν τα σχετικά έργα στους Δήμους. Ταυτοχρόνως, ήταν εμφανής η απροθυμία της τότε διοίκησης του Ταμείου να βάλει τάξη στην αξιολόγηση των προτάσεων, είχε καθημερινές διενέξεις με τους Δήμους, απουσία κάθε προετοιμασίας τεχνικών προδιαγραφών και προσαρμογής στην ευρωπαϊκή πραγματικότητα. Το αποτέλεσμα ήταν να «λιμνάζουν» 103 περίπου λογαριασμοί στα συρτάρια του Πράσινου Ταμείου και το στοίχημα έμοιαζε χαμένο.
Πώς το αλλάξατε αυτό;
Δουλέψαμε και δουλεύουμε. Μπήκαμε μέσα στα ζητήματα, τα κατανοήσαμε, αξιοποιήσαμε τα «εργαλεία» που είχαμε στη διάθεσή μας και δώσαμε λύσεις. Ταυτοχρόνως, η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη έφερε ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο, ευέλικτο και ταχύτερο, ενώ εσωτερικά στο Ταμείο αξιοποιήσαμε στο έπακρο το ικανότατο ανθρώπινο δυναμικό του, χωρίς να προχωρήσουμε σε προσλήψεις. Ξέρετε κάτι; Είμαστε περήφανοι που τα τελευταία σχεδόν τέσσερα χρόνια, καταστήσαμε το «Πράσινο Ταμείο» κορυφαίο φορέα άσκησης περιβαλλοντικής πολιτικής. Σήμερα 160 από τους 162 δήμους στη χώρα, έχουν εκπονήσει ή ξεκινήσει το ΣΒΑΚ και το χαμένο στοίχημα που παραλάβαμε το 2019, έχει ήδη κερδηθεί.
Να περάσουμε και στα Σχέδια Φόρτισης Ηλεκτρικών Οχημάτων (ΣΦΗΟ), που είχε τη σφραγίδα του υπουργού Περιβάλλοντος, τότε, Κωστή Χατζηδάκη;
Θυμάμαι, ήταν Μάιος του 2020, όταν ο υπουργός μας κάλεσε και μας παρέδωσε φακέλους με την εντολή να ξεκινήσουμε αμέσως ένα πρόγραμμα για την χρηματοδότηση όλων των Δήμων της χώρας, ώστε να αποκτήσουν Σχέδια Φόρτισης Ηλεκτρικών Οχημάτων (ΣΦΗΟ). Επειδή η πολιτική είναι πρωτίστως συναίσθημα κι ευθύνη, μας διαπέρασαν ανάμεικτα συναισθήματα. Αφενός δίψας να ανταποκριθούμε σε μια ανάγκη της εποχής, αφετέρου αγωνίας, αν με δεδομένο το προηγούμενο των ΣΒΑΚ, θα μπορούσε το «Πράσινο Ταμείο» να σηκώσει ένα τόσο φιλόδοξο πρόγραμμα για την Ηλεκτροκίνηση για πρώτη φορά στην ιστορία του. Τον Οκτώβριο ήμασταν σε όλα έτοιμοι- θεσμικό πλαίσιο, ομάδα υποστήριξης, διαβούλευση- και με δύο αλλεπάλληλες προσκλήσεις ως το καλοκαίρι του 2021, οι 329 από τους 332 Δήμους είχαν ενταχθεί στο σχετικό χρηματοδοτικό μας πρόγραμμα. Τον Οκτώβριο 2021 προχωρήσαμε στην πρώτη εξόφληση, στο Δήμο Θεσσαλονίκης.
Σήμερα τι γίνεται μ’ αυτό το πρόγραμμα;
Μόλις 1,5 χρόνο μετά έχει εξοφληθεί ολοσχερώς το 95% των Δήμων, η χώρα διαθέτει σε ψηφιακό σύστημα καταγεγραμμένα πάνω από 9 χιλιάδες σημεία φόρτισης-περίπου 1 ανά 1000 κατοίκους, κανείς Δήμος, είτε μεγάλος αστικός, είτε μικρός ορεινός, είτε νησιωτικό, έχει μείνει έξω με βάση μίζερες σκοπιμότητες ή μεροληψίες του παρελθόντος. Με άριστη συνεργασία με τις Γ.Γ. Ενέργειας και Χωρικού Σχεδιασμού, με το Τμήμα Ηλεκτροκίνησης που ίδρυσε το ΥΠΕΝ και με όλους τους Δήμους, μια από τις πιο γρήγορες προσκλήσεις του ελληνικού Δημοσίου ολοκληρώθηκε σε χρόνο ρεκόρ. Τα προσεχή 5-10 χρόνια η Ηλεκτροκίνηση θα είναι μια βιώσιμη πραγματικότητα σε όλη τη χώρα.
Είναι και τα ΣΑΠ, αχ αυτά τα αρτικόλεξα στον δημόσιο χώρο…. Τι είναι αυτά; Και τι σημαίνει το σύνθημά σας… «κανένας έξω από τη βιώσιμη ανάπτυξη με τα ΣΑΠ;».
Τα ΣΑΠ είναι το τρίτο μας βήμα, μετά από όσα συζητήσαμε. 263 Δήμοι της χώρας χρηματοδοτούνται από τον φορέα μας, μέσα στο 2023 και έως το 2024 για να έχουν Σχέδιο Αστικής Προσβασιμότητας (ΣΑΠ). Να μπορεί, πρακτικά, κάθε ανάπηρος ή προσωρινά η πιο μόνιμα εμποδιζόμενος κινητικά ή οπτικά συνάνθρωπός μας να έχει ισότιμη πρόσβαση σε όλες τις δημόσιες δομές. Να μπορεί ανεμπόδιστα να προσεγγίζει το Δημαρχείο ή το ΚΑΠΗ, να μπορεί να μπαίνει στο σχολείο ή το Πανεπιστήμιο όπου φοιτά ή να μην γίνει άθελά του «πρωταγωνιστής» σε ένα από αυτά το συχνά ρεπορτάζ τηλεοπτικών σταθμών, που παρουσιάζουν τέτοιες, διάχυτες δυστυχώς γύρω μας, εικόνες αδυναμίας ίσης πρόσβασης για την ευαίσθητη ομάδα των ΑΜΕΑ. Χρηματοδοτούμε ένα πρόγραμμα, λοιπόν, σε μεγάλο μέρος της χώρας, ώστε οι Δήμοι να προσαρμόσουν τα κτίριά τους έτσι, ώστε να μπορούν να τα χρησιμοποιούν ανεξαιρέτως όλοι.
Οι λαϊκές ρήσεις μα και άσματα, λένε ότι η ζωή μας κύκλους κάνει, άρα όλα όσα περιλαμβάνονται σ’ αυτή…
Εννοείται κάτι για την λεγόμενη Κυκλική Οικονομία…
Κυρίως για τη λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής…
Μεγάλο κεφάλαιο αυτό. Εφαρμόσαμε τέσσερα προγράμματά μας για τον βιώσιμο μετασχηματισμό των κοινωνιών που επηρεάστηκαν τις προηγούμενες δεκαετίες ή συνεχίζουν να επηρεάζονται από τη λειτουργία μεγάλων λιγνιτικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής. Όλοι οι λιγνιτικοί Δήμοι στη Δυτική Μακεδονία και την Αρκαδία διαθέτουν πλέον πλήρως και θετικά αξιολογημένα Σχέδια Δράσης για την Κυκλική Οικονομία, τα λεγόμενα ΣΔΚΟ.
Ποιες πόλεις;
Κοζάνη, Φλώρινα, Εορδαία, Αμύνταιο, Πρέσπες, Βόιο, Βελβεντό, Σέρβια, αλλά και η Μεγαλόπολη διαθέτουν για πρώτη φορά τέτοια Σχέδια, ένα τοπικό χάρτη, δηλαδή, από τους πρώτους σε όλη την Ευρώπη, για το πώς θα κάνουν ρεαλιστική πραγματικότητα την Κυκλική Οικονομία στα χρόνια που έρχονται. Δημιουργούνται έτσι αλυσίδες αξίας, γεγονός που δίνει τη δυνατότητα στην κυκλική οικονομία να στηρίξει νέες θέσεις εργασίας, οι οποίες μπορούν να είναι έμμεσα ή άμεσα κυκλικές. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις πρόσφατης μελέτης , η εφαρμογή των αρχών της κυκλικής οικονομίας στην οικονομία της ΕΕ παρέχει τη δυνατότητα αύξησης του ΑΕΠ της ΕΕ κατά επιπλέον 0,5 % έως το 2030, με τη δημιουργία περίπου 700.000 νέων θέσεων εργασίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Φιλοδοξούμε να συμβάλλουμε χρηματοδοτικά, ώστε η χώρα μας να μπει στη χορεία των πρωταγωνιστών μιας τέτοιας πορείας και να κατοχυρώσει καλύτερες και περισσότερες θέσεις εργασίας σε ένα περισσότερο βιώσιμο και αειφόρο περιβάλλον.
Να τα λέμε πιο συχνά…
Εμείς εδώ είμαστε, να δουλεύουμε, να έχουμε αποτελέσματα, να ενημερώνουμε και να ακούμε τους πάντες…
