Μ-Λ ΚΚΕ: Επιχειρείται ο μετασχηματισμός της ταυτότητας των εκπαιδευτικών
Το πρόσφατο μήνυμα της επιλογής διευθυντών σχολικών μονάδων ήταν σαφές: Βασικό κριτήριο στην επιλογή στελεχών εκπαίδευσης είναι η υποταγή στους κυβερνητικούς σχεδιασμούς σε μια περίοδο που το σύνολο των εκπαιδευτικών βιώνει τις πρωτοφανείς σε βαθμό αντιδραστικότητας αλλαγές στην εκπαίδευση που προωθεί η κυβέρνηση της ΝΔ.
Ο στόχος της υπουργού Παιδείας στο πλαίσιο του διοικητικού μηχανισμού της εκπαίδευσης είναι η τοποθέτηση οικονομικού διευθυντή-μάνατζερ που θα πριμοδοτήσει το άνοιγμα του σχολείου σε επιχειρηματικές δραστηριότητες και τη διαπλοκή του με την «ελεύθερη» αγορά. Στα πλαίσιο μιας ψευδώνυμης αποκέντρωσης οι νέοι διευθυντές επωμίζονται τον νέο ρόλο των Διευθυντών manager στο «νέο»-φτωχό «δημόσιο» σχολείο των ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων ενώ παράλληλα ωθούνται να μετατραπούν σε μάνατζερ – διαχειριστές που θα είναι υποχρεωμένοι ν΄ αναζητούν πηγές χρηματοδότησης για τη λειτουργία του σχολείου.
Μια τέτοια λειτουργία του διευθυντή θα εναρμονίζεται με τη νέα μορφή «αυτοαξιολόγησης σχολικών μονάδων» που έχει θεσμοθετήσει το υπουργείο, αφού, μέσα από τη διαδικασία αξιολόγησης που προβλέπεται, τα σχολεία θα λειτουργούν ως «αυτονομημένες μονάδες», οι οποίες θ ʼ ανταγωνίζονται η μία την άλλη στην επίδειξη καλών σχολικών αποτελεσμάτων, καινοτομικών δράσεων και πρακτικών, ανεύρεσης πόρων και, τέλος, προσέλκυσης πελατών (μαθητών).
Μιλάμε για την «κατασκευή» ενός αυταρχικού και ιεραρχικού διοικητικού μηχανισμού της εκπαίδευσης πλήρως ελεγχόμενου που δεν υλοποιεί απλά και μόνο την κυβερνητική πολιτική, αλλά λειτουργεί ως μηχανισμός επιτήρησης, αυταρχικού ελέγχου και χειραγώγησης των εκπαιδευτικών στη βάση των πελατειακών σχέσεων και του ρουσφετιού.
Από τον εκπαιδευτικό στον τεχνικό
Το νέο δημόσιο μάνατζμεντ και οι πρακτικές οι οποίες το συγκροτούν, προκαλούν αύξηση της παραγωγής διοικητικών εγγράφων και εκθέσεων, καθώς και της χρήσης των συγκεκριμένων εργαλείων για τη δημιουργία αποδοτικών και συγκρίσιμων συστημάτων πληροφόρησης. Αυτό έχει ως συνέπεια τόσο την αύξηση της επιτήρησης του έργου και των αποτελεσμάτων των εκπαιδευτικών όσο και ένα διευρυνόμενο χάσμα που αφορά τις αξίες, τους σκοπούς και τις οπτικές μεταξύ του διευθυντικού προσωπικού, από τη μια πλευρά, το οποίο ενδιαφέρεται πρωταρχικά για την διαχείριση των εντυπώσεων και, από την άλλη πλευρά, του διδακτικού προσωπικού, που ενδιαφέρεται πρωταρχικά για την υλοποίηση του αναλυτικού προγράμματος, τον έλεγχο της σχολικής τάξης, τις ανάγκες των μαθητών και την τήρηση αρχείων.
Οι πιέσεις του ανταγωνισμού μπορούν, επίσης, να επηρεάσουν τις μορφές της παιδαγωγικής οι οποίες χρησιμοποιούνται στην τάξη, δίνοντας όλο και μεγαλύτερη έμφαση στη «διδασκαλία για τις εξετάσεις» μέσω της μηχανικής απομνημόνευσης και της επανάληψης. Τα σχολεία ωθούνται να εισαγάγουν την προπαρασκευή των μαθητών σε δεξιότητες γραπτών διαγωνισμάτων και εξετάσεων, καθώς και μαθήματα εξάσκησης σε εξετάσεις.
Η εξαγωγή συμπερασμάτων από στοιχεία ερευνών σχετικά με την ικανοποίηση και το ηθικό των εκπαιδευτικών, θα έδειχνε ότι οι επιπτώσεις και οι αλλαγές οι οποίες περιγράφονται εδώ πρόκειται να έχουν αρνητικές συνέπειες. Μια πτώση στα επίπεδα ικανοποίησης και ηθικού των εκπαιδευτικών έχει, με τη σειρά της, συνέπειες για την πρόσληψη και τη συγκράτησή τους στο σχολείο. Έρευνες πάνω στην ικανοποίηση των εκπαιδευτικών έχουν επανειλημμένα βρει ότι ενώ ο μισθός δεν είναι μεγάλης σημασίας παράγοντας για την παραγωγή υψηλών επιπέδων ικανοποίησης, οι συνθήκες εργασίας, η εμπλοκή στη λήψη αποφάσεων και οι καλές σχέσεις με τη «διοίκηση» είναι. Όλοι αυτοί οι παράγοντες απειλούνται ή μειώνεται η σημασία τους από τα αποτελέσματα του συνδυασμού του ανταγωνισμού, του νέου διοικητισμού και της λογοδοσίας σε κρίσιμα ζητήματα.
Αθέατη επιχείρηση μετασχηματισμού των εργασιακών σχέσεων και του έργου των εκπαιδευτικών
Οι μορφές ιδιωτικοποίησης στην εκπαίδευση έχουν προκαλέσει τον επαναπροσδιορισμό των εργασιακών σχέσεων και των συνθηκών απασχόλησης. Αυτό συνοδεύεται από συναφείς περιορισμούς του ρόλου των εκπαιδευτικών σωματείων και υποβαθμίζει τις συλλογικές διαπραγματεύσεις και τις συμφωνίες απασχόλησης. Συγκεκριμένα, το νέο μάνατζμεντ εισάγει και παρακολουθεί την επιτυχία στόχων απόδοσης, ενώ η εργασία των εκπαιδευτικών εξατομικεύεται και, συγχρόνως, υπόκειται σε μορφές μέτρησης αποτελεσμάτων. Τα μέτρα αποτίμησης της απόδοσης με βάση τα αποτελέσματα, δημιουργούν τις συνθήκες για την εισαγωγή συμβάσεων απασχόλησης και αμοιβής συνδεδεμένων με την απόδοση.
