«Μπορεί η Τεχνητή Νοημοσύνη να μας δώσει πιο σωστές απαντήσεις για ένα θέμα που μας αφορά από ό,τι ένας γιατρός ή δικηγόρος;»:
Ζωή, μαθήτρια Λυκείου και Γυμνασίου Σκιάθου.
«Πώς μπορούμε να καταλάβουμε αν η πληροφορία που λαμβάνουμε από την Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) είναι αληθινή ή πλαστή; Δεν είναι δύσκολο να μην είμαστε τεχνοφοβικοί;»: Μαθήτρια Λυκείου Αλεξάνδρειας Ημαθίας.
«Πόσο πιθανό είναι η ΤΝ, που εμείς δημιουργούμε σήμερα, να μας κάνει μια μέρα ζώα υπό εξαφάνιση;»: Σοφία, μαθήτρια Γυμνασίου Χορτιάτη Θεσσαλονίκης.
«Πρόσφατα μια φωτογραφία στην οποία χρησιμοποιήθηκε ΤΝ βραβεύτηκε σε σχετικό διαγωνισμό. Μήπως τελικά ακόμα και επαγγέλματα με υψηλή δημιουργικότητα, ένα σημαντικό χαρακτηριστικό της “ανθρωπινότητας” κινδυνεύουν από την ΤΝ»; Μαθήτρια 1ου γενικού λυκείου Μετσόβου.
«Πώς θα επηρεάσει η ΤΝ τη δημοκρατία και την πολιτική»; Μαρία, μαθήτρια Λυκείου και Γυμνασίου Σκιάθου.
«Γιατί δεν δίνουμε στα ρομπότ μόνο όση πληροφορία και δεδομένα χρειάζονται για να πετυχαίνουν τους στόχους που τους θέτουμε και αντί για αυτό θέλουμε να τους δώσουμε πιο ανθρώπινη σκέψη»; Δημήτρης, μαθητής Λυκείου και Γυμνασίου Σκιάθου.
Οι νέοι και οι νέες που σήμερα φοιτούν στο Γυμνάσιο και το Λύκειο, πιθανότατα θα βιώσουν πολύ περισσότερες και πιο επαναστατικές χρήσεις της Τεχνητής Νοημοσύνης στην καθημερινότητά τους και στην αγορά εργασίας. Και προσεγγίζουν τους προηγμένους αλγόριθμους με πολλές απορίες για την επίδραση που θα έχουν στον κόσμο, όταν οι ίδιοι θα είναι, για καιρό πλέον, ενήλικες -πολίτες και εργαζόμενοι. Αυτό έγινε έντονα αισθητό κατά τη σημερινή τηλεδιάλεξη του καθηγητή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), Ιωάννη Πήτα, προέδρου της Διεθνούς Ακαδημίας Διδακτορικών Σπουδών στην ΤΝ (AIDA) και διευθυντή του Εργαστηρίου Τεχνητής Νοημοσύνης και Ανάλυσης Πληροφοριών (AIIA Lab) σε μαθήτριες και μαθητές 11 σχολείων: Λύκειο και Γυμνάσιο Σκιάθου, Λύκειο Αλεξάνδρειας Ημαθίας, Γυμνάσιο Χορτιάτη, 19ο Λύκειο Θεσσαλονίκης, Λύκειο Λαγκαδά, 4ο Γυμνάσιο Συκεών, 2ο Λύκειο Θεσσαλονίκης, 1ο Λύκειο Μετσόβου, Εκκλησιαστικό Λύκειο Νεάπολης Θεσσαλονίκης, 32ο Λύκειο Θεσσαλονίκης και Γυμνάσιο Αξιού.
Χρειαζόμαστε επιστήμονες με κριτική σκέψη, πολίτες με μόρφωση και φιλόλογους που ξέρουν μαθηματικά
Για περίπου μιάμιση ώρα, τα παιδιά άκουσαν πώς τα μαθηματικά του γυμνασίου και του λυκείου, όπως τα διανύσματα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην ΤΝ και ποιες χρήσεις μπορεί να έχει αυτή σε έναν κόσμο ολοένα πιο πολύπλοκο: «Η πολυπλοκότητα της ζωντανής ύλης αυξάνεται διαρκώς και προσωπικά πιστεύω ότι η ΤΝ είναι η απάντηση της ανθρωπότητας σε αυτή την αυξημένη πολυπλοκότητα της ζωής και του περιβάλλοντος» υπογράμμισε κατά την τηλεδιάλεξη ο κ.Πήτας και πρόσθεσε ότι, ακριβώς λόγω αυτής της πολυπλοκότητας, χρειαζόμαστε επιστήμονες με αφαιρετική και κριτική σκέψη και πολίτες μορφωμένους: «χρησιμοποιώ σκοπίμως τη λέξη “μόρφωση” και όχι τη λέξη “εκπαίδευση”. Κι αυτό γιατί δεν χρειαζόμαστε απλά και μόνο μια μέση και πανεπιστημιακή εκπαίδευση, που θα παράγει τεχνίτες και επιστήμονες, αλλά μόρφωση, η οποία θα επιτρέπει σε όλους τους πολίτες να αντιλαμβάνονται βασικές έννοιες και να διακρίνουν το πραγματικό από το ψευδές, το παραπλανητικό, το πλαστό και το αναληθές. Πολλές φορές, ούτε οι άνθρωποι ούτε οι μηχανές μπορούν να διακρίνουν το πλαστό κι αυτό είναι ένα τεράστιο πρόβλημα για τη Δημοκρατία. Χρειάζεται να μπορούμε να προστρέχουμε σε τρόπους διασταύρωσης, όπως το από πού προέρχεται μια είδηση ή μια φωτογραφία και ποια κανάλια και μοντέλα χρησιμοποιήθηκαν για τη διάχυσή της. Αν μείνουμε απλά και μόνο στο συναίσθημα του φόβου για όσα φέρνει η τεχνολογία και η ΤΝ και δεν φροντίσουμε να μορφωθούμε, αυτό θα δημιουργήσει φοβικές και αυτοκαταστροφικές κοινωνίες».
Επιπλέον, πρόσθεσε, αν οι κλασικές επιστήμες θέλουν να επιβιώσουν, χρειάζεται να μετακινηθούν προς τα μαθηματικά. «Είτε οι φιλόλογοι θα μάθουν μαθηματικά, έστω σε επίπεδο γυμνασίου και λυκείου, είτε επιστήμες όπως η φιλολογία και η γλωσσολογία θα μεταφερθούν στο Πολυτεχνείο και θα έχουμε π.χ., φιλολογική μηχανική» πρόσθεσε ο καθηγητής, ο οποίος συμπλήρωσε -απαντώντας σε ερωτήματα των παιδιών- ότι επαγγέλματα ρουτίνας ή διεκπεραιωτικές εργασίες, όπως η σύνταξη δικόγραφων ή λογιστικών εγγράφων, κινδυνεύουν περισσότερο να αντικατασταθούν από την ΤΝ. Το ίδιο και εργασίες όπως η συγγραφή ρομαντικών μυθιστορημάτων της σειράς. «Ήδη, το γλωσσικό μοντέλο ChatGPT επιδεικνύει αξιοθαύμαστη ικανότητα να συντάσσει τέτοια ρομαντικά κείμενα, που δεν απαιτούν ιδιαίτερη γνώση και κριτική θεώρηση» σημείωσε ο καθηγητής. Δυστυχώς, οι ειδικοί δεν μπορούν να κατανοήσουν ακόμα πως τέτοιες γλωσσικές μηχανές μπορούν να παράγουν με αξιοθαύμαστο τρόπο αρκετά ενδιαφέροντα και άρτια κείμενα.
Συμπλήρωσε πως σε συγκεκριμένα θέματα, όπως για παράδειγμα η αναγνώριση και ταξινόμηση προσώπων, η ΤΝ είναι πολύ καλύτερη από τον άνθρωπο. Ωστόσο, στο μέλλον το πιθανότερο είναι ότι θα δημιουργηθούν περισσότερες θέσεις εργασίας από αυτές που θα χαθούν. «Πριν 40-50 χρόνια οι άνθρωποι φοβούνταν ότι τα βιομηχανικά ρομπότ θα αφήσουν χιλιάδες εργάτες εργοστασίων χωρίς δουλειά. Πράγματι χάθηκαν κάποιες θέσεις εργασίας, αλλά κερδήθηκαν άλλες, για ανθρώπους πιο εξειδικευμένους, που σχεδιάζουν και κατασκευάζουν ρομπότ. Τώρα ο φόβος αφορά τη διανοητική εργασία, αλλά πιστεύω ότι με την ΤΝ θα έχουμε μελλοντικά αύξηση και της απασχόλησης και του παγκόσμιου ΑΕΠ» εκτίμησε.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη θα ανοίξει τον δρόμο για νέες μορφές τέχνης
Απαντώντας στο ερώτημα για το πώς θα επιδράσει η ΤΝ στα δημιουργικά επαγγέλματα, όπως για παράδειγμα αυτά των τεχνών, ο πρόεδρος της AIDA επισήμανε ότι θεωρεί περισσότερο πρόκληση παρά κίνδυνο το γεγονός ότι η ΤΝ μπορεί πλέον να παράξει περιεχόμενο που ήταν ανήκουστο μόλις δύο-τρία χρόνια πριν. Ανέκαθεν, πρόσθεσε, οι καλλιτέχνες χρησιμοποιούσαν εργαλεία για τη δουλειά τους, είτε αυτά ήταν πινέλα καλής ποιότητας είτε χρώματα νέας γενιάς είτε σχεδιαστικά προγράμματα υπολογιστών. Πλέον τίθεται στη διάθεσή τους μια «δημιουργική νευρωνική γραφίδα ή πινέλο» και καλλιτέχνες όπως οι ζωγράφοι χρειάζεται να το αντιληφθούν και να μάθουν περισσότερα για τη νέα τεχνολογία, να εκπαιδευτούν πάνω στις δυνατότητές τους. «Νομίζω πως αν αυτό γίνει, θα έχουμε μια νέα μορφή τέχνης, διαφορετική και ίσως καλύτερη από τη σημερινή. Η ΤΝ μπορεί να είναι σύμμαχος της ανθρωπότητας, όχι αναγκαστικά αντίπαλος. Ακόμα και στο θέμα των ψευδών ειδήσεων, αυτοί που χρησιμοποιούν την τεχνολογία για να τις παράγουν είναι οι άνθρωποι, όχι η τεχνολογία από μόνη της» τόνισε.
Ως προς το αν η ΤΝ θα μπορούσε μελλοντικά να παράγει βιολογικούς οργανισμούς όπως ο άνθρωπος, με αποτέλεσμα η ανθρωπότητα όπως τη γνωρίζουμε να τεθεί υπό τον κίνδυνο εξαφάνισης, ο καθηγητής είπε ότι η απάντηση στο ερώτημα αυτό σχετίζεται με θεμελιώδεις φιλοσοφικές και θρησκευτικές έννοιες: «Αν κάποιος είναι θρήσκος, με βάση τη θρησκεία, ιδίως τον Χριστιανισμό, θεωρεί ότι ο άνθρωπος είναι ένα μοναδικό ον, δημιούργημα του Θεού, που τίποτα δεν μπορεί να του μοιάσει. Αν είναι θρήσκος σε κάποια άλλη θρησκεία, μπορεί να πει ότι όπως ο Θεός ή οι θεοί έφτιαξαν τον άνθρωπο, έτσι μπορούν να δημιουργήσουν και άλλα νοήμονα πλάσματα. Αν κάποιος είναι υλιστής, το θέμα είναι απλό: αρχικά ήταν η ανόργανη ύλη, μετά μεταμορφώθηκε σε μικρόβια, μετά εξελίχθηκαν οι πολυκύτταροι οργανισμοί, τα ζώα και ο άνθρωπος. Στην κοσμοθεωρία αυτή, τίποτε δεν εμποδίζει αργότερα να αναπτυχθούν άλλοι τύποι ζωής, που -υποθετικά μιλώντας- δεν στηρίζονται στο νερό και την οργανική χημεία, αλλά πχ, στο πυρίτιο. Ηδη η ζωή εξελίσσεται σε αρκετά σημαντικό βαθμό μέσω (κυρίως ανθρώπινης) σχεδίασης, π.χ. μέσω της γενετικής ή χωρίς αυτή, μόνο με τεχνολογία. Είναι πολύ σημαντικό η/ο καθεμία/καθένας μας να μελετήσει, να σκεφθεί και να αποφασίσει από μόνη/μόνος της/του τι κοσμοθεωρία του ταιριάζει». Επίσης πρόσθεσε ότι ρομπότ με ΤΝ -π.χ., ρομποτικές ηλεκτρικές σκούπες- δεν έχουν προς το παρόν υιοθετηθεί από τα νοικοκυριά στον βαθμό που αρχικά αναμενόταν, αν και υπάρχει πίεση ως προς αυτό, καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός γερνάει και οι νεότερες γενιές δεν είναι πάντα πρόθυμες να φροντίσουν τις προηγούμενες. Στο μέλλον θα παρατηρήσουμε πολύ πιό έντονη συμβίωση ανθρώπων και μηχανών ή/και αρμονική συνεργασία βιολογικών οργάνων και μηχανικών μερών.
Κατέληξε λέγοντας ότι παρότι η ΤΝ χρησιμοποιείται ήδη από πολιτικούς, δεν είναι πιθανό να τη δούμε σύντομα σε μια κυβέρνηση, ενώ ως προς το ερώτημα του Δημήτρη, που αναφέρθηκε εισαγωγικά, απάντησε: «Άλλο πράγμα η φυσική ανθρώπινη νοημοσύνη και άλλο η μηχανική. Δεν υποκαθίσταται η ανθρωπότητα, απέχουμε πολύ από το να αποκτήσουμε αυτό που λέμε Γενική Τεχνητή Νοημοσύνη, τουλάχιστον στο προβλεπτό μέλλον, εκτιμώ πως αυτή δεν θα είναι εφικτή»._
Αλεξάνδρα Γούτα / ΑΠΕ-ΜΠΕ
