Σημαντική αύξηση έχει σημειώσει ο αριθμός του τσακαλιού σε ολόκληρη την Ελλάδα, ενώ ειδικά στην περιοχή της Κερκίνης, το χαρακτηριστικό ουρλιαχτό του ακούγεται ξανά ύστερα από 10 χρόνια! «Παρατηρούμε έκρηξη του πληθυσμού του τσακαλιού, τα τελευταία 15-20 χρόνια, με την κατανομή του να καλύπτει ένα πολύ μεγάλο μέρος της χώρας. Το συναντάμε σε σχεδόν όλους του οικότοπους που υπάρχουν στην Ελλάδα, από το ύψος της θάλασσας μέχρι και τα 1700 μέτρα υψόμετρο. Οι λόγοι αυτής της αύξησης δεν έχουν εξεταστεί επαρκώς και γίνεται προσπάθεια, τα τελευταία χρόνια, να δοθεί μια εξήγηση», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο ζωολόγος – οικολόγος, σύμβουλος Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος και υποψήφιος Διδάκτορας του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης Θεόδωρος Κομηνός.
Στο πλαίσιο της επιστημονικής έρευνας για την εξέταση του φαινομένου, ομάδα ερευνητών από τις ΜΚΟ «ECO Studies» και «RWild IN GR», με συντονιστή τον κ. Κομηνό, σε συνεργασία με τη Μονάδα Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου της λίμνης Κερκίνης και με χρηματοδότηση του ΟΦΥΠΕΚΑ, έχει ξεκινήσει μελέτη για την παρακολούθηση του πληθυσμού τσακαλιού στην Κερκίνη. Ήδη έχουν τοποθετηθεί μέχρι στιγμής 30 αυτόματα καταγραφικά (κάμερες) από τα συνολικά 60 που θα χρησιμοποιηθούν και τα οποία, σε τακτά χρονικά διαστήματα, θα τοποθετούνται σε διαφορετικά σημεία, για να υπάρξει πιο ολοκληρωμένη εικόνα της παρουσίας των διαφόρων ειδών εντός του πάρκου. Σε λίγες μέρες θα ξεκινήσει έρευνα και με τη Μιλού, το σκυλί ανίχνευσης για εύρεση περιττωμάτων τσακαλιού και λύκου για τροφικές και γενετικές αναλύσεις και από τα μέσα της άλλης εβδομάδας, θα γίνουν συνεντεύξεις με κτηνοτρόφους. Στις μεθοδολογίες για τη μελέτη περιλαμβάνονται επίσης η χρήση drone για εναέρια καταγραφή των οικοτόπων, αλλά και για την καταγραφή της παρουσίας των διαφόρων ειδών σε περιοχές με δυσκολία πρόσβασης και η καταγραφή των σκυλιών, δεσποζόμενων και αδέσποτων, σε όλο το εύρος του Εθνικού Πάρκου.
Το «χρυσό τσακάλι»
Η μελέτη αφορά την παρακολούθηση και καταγραφή παρουσίας, μεγέθους και κατανομής πληθυσμού και περιοχών ημερησίων καταφυγίων – φωλεοποίησης του χρυσού τσακαλιού (Canis aureus), καταγραφή απειλών και διαχειριστικών αναγκών για το είδος και προτάσεων διαχειριστικών δράσεων στην περιοχή, με σκοπό την αποτροπή ζημιών από άλλα σαρκοφάγα ή τυχόν τσακάλια σε αιγοπρόβατα και άλλα οικόσιτα ζώα.
«Πρόκειται για είδος που είναι ευκαιριακός θηρευτής, με πολύ υψηλή προσαρμοστικότητα σε ανθρωπογενή περιβάλλοντα, που τρέφεται με τα πάντα», λέει ο κ. Κομηνός. Σύμφωνα με τον ίδιο, η αύξηση του πληθυσμού του και η ευρεία εξάπλωσή του οφείλεται κυρίως στην ανεξέλεγκτη απόρριψη στην ύπαιθρο και γύρω από οικισμούς και κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις οργανικών απορριμμάτων, υπολειμμάτων σφαγίων από τις κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις και νεκρών κτηνοτροφικών ζώων, που παρέχουν στο τσακάλι, ως καταναλωτής νεκρών ζώων και εν γένει οργανικών απορριμμάτων αλλά και στα αδέσποτα σκυλιά και στα αγριογούρουνα, τεράστιες ποσότητες «εύκολης» τροφής.
«Επιπλέον κλεπτοπαρασιτεί την τροφή του λύκου που τα τελευταία χρόνια βρίσκει άπλετη τροφή θηρεύοντας τεράστιους αριθμούς αγριογούρουνων σε όλο το μήκος και πλάτος της Ελλάδας. Η τεράστια αύξηση του αγριογούρουνου, κυρίως των ημίαιμων, αποτελεί για τον λύκο και το τσακάλι πολύ σημαντική τροφή καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Τα ημίαιαμα αγριογούρουνα αναπαράγονται τρεις και τέσσερις φορές τον χρόνο, με κάθε γέννα να ξεπερνά 10-15 νεογέννητα από κάθε θηλυκό άτομο. Όσο επεκτεινόταν το αγριογούρουνο, ανάλογα επεκτεινόταν και ο λύκος και μαζί ακολουθούσε και το τσακάλι, κάτι που ίσως να αποτελεί και έναν από τους βασικούς λόγους αύξησης του πληθυσμού του τσακαλιού και της πολύ μεγάλης κατανομής του», τονίζει ο κ. Κομηνός, προσθέτοντας ως παράγοντα υπό διερεύνηση για την αύξηση του τσακαλιού, την αύξηση και του μυοκάστορα στους ελληνικούς υγρότοπους, που αποτελεί βασική τροφή για το τσακάλι αλλά και για άλλα σαρκοφάγα, ενώ τον θηρεύουν σε μεγάλο βαθμό και τα σκυλιά.
Αδέσποτοι σκύλοι ανταγωνίζονται τα τσακάλια
Σύμφωνα με τον ζωολόγο-οικολόγο, η παρουσία του λύκου, των αγριογούρουνων καθώς και των αγελών αδέσποτων σκύλων ανταγωνίζονται τα τσακάλια και επιδρούν άλλοτε αρνητικά και άλλοτε θετικά στους πληθυσμούς του. «Επομένως», αναφέρει, «η καταγραφή της παρουσίας του είδους και των πληθυσμιακών του δεδομένων, η συνύπαρξη και ο ανταγωνισμός του με τα άλλα κυνοειδή και με την παρουσία του αγριογούρουνου και τέλος ο καθορισμός διαχειριστικών μέτρων εντός της περιοχής υπό μελέτη, κρίνεται απαραίτητος».
Στόχος της μελέτης είναι η καταγραφή της παρουσίας, της κατανομής και του μεγέθους του πληθυσμού, του τσακαλιού (Canis aureus) στη περιοχή της Κερκίνης. Ακόμη, θα γίνει αξιολόγηση των πιέσεων που δέχεται το είδος από την παρουσία των αδέσποτων και οικόσιτων σκύλων και θα εξεταστεί η αλληλεπίδραση/συνύπαρξη (interaction/coexistence), με τον λύκο. Στο πλαίσιο της μελέτης θα γίνει καταγραφή των ανθρώπινων δραστηριοτήτων που μπορεί να επιδρούν θετικά ή αρνητικά στην παρουσία του τσακαλιού καθώς και καταγραφή και αξιολόγηση των πιέσεων που μπορεί να ασκεί το τσακάλι στους πληθυσμούς των αναπαραγόμενων πουλιών του Εθνικού Πάρκου Κερκίνης.
«Με τα δεδομένα αυτά θα είναι δυνατή η αξιολόγηση των διαχειριστικών αναγκών και η διατύπωση συγκεκριμένων προτάσεων διαχειριστικών μέτρων που θα οδηγήσουν στην προστασία και διαχείριση των πληθυσμών του τσακαλιού και την αποφυγή τυχόν συγκρούσεων με την κτηνοτροφία τόσο για τα τσακάλια όσο και άλλων σαρκοφάγων ειδών», καταλήγει ο κ. Κομηνός.
ΑΠΕ - ΜΠΕ / Νατάσα Καραθάνου
