Ίσως τα πιο εμβληματικά σαγόνια του κινηματογράφου είναι εκείνα του καρχαρία στην ομώνυμη ταινία (Jaws) του Στίβεν Σπίλμπεργκ του 1975. Τώρα Κινέζοι παλαιοντολόγοι βρήκαν, σε απολιθώματα ενός μικρού ψαριού που έμοιαζε με καρχαρία, το “πρίκουελ” όλων των σαγονιών στη Γη. Τα απολιθώματα που έχουν ηλικία σχεδόν 439 εκατομμυρίων ετών και ανακαλύφθηκαν στην επαρχία Γκουϊτσού στη νότια Κίνα, διαθέτουν τα αρχαιότερα σαγόνια που έχουν ποτέ βρεθεί στον πλανήτη μας.
Τα απολιθώματα του ψαριού Fanjingshania, μήκους 15 εκατοστών, τα οποία προέρχονται από έναν πανάρχαιο πρόγονο των καρχαριών που ζούσε στην Παλαιοζωική περίοδο, εξέπληξαν τους επιστήμονες λόγω της αρχαιότητας τους. Η ανακάλυψη μεταθέτει στο παρελθόν κατά περίπου 15 εκατομμύρια χρόνια τα ψάρια με τα αρχαιότερα γνωστά σαγόνια. Ο προηγούμενος κάτοχος του ρεκόρ αρχαιότερων σαγονιών ήταν ένα ψάρι ηλικίας 425 εκατομμυρίων ετών.
Οι ερευνητές της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών και του βρετανικού Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “Nature”. “Τα νέα απολιθώματα αλλάζουν τα πάντα. Αυτό είναι το αρχαιότερο ψάρι γνωστής ανατομίας με γνάθο”, δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής, καθηγητής Τσου Μιν του Ινστιτούτου Παλαιοντολογίας Σπονδυλωτών και Παλαιοανθρωπολογίας της Ακαδημίας.
Σήμερα πια οι άνθρωποι και σχεδόν όλα τα σπονδυλωτά ζώα (το 99,8%) διαθέτουν σαγόνια που τους βοηθούν να τρώνε. Τα ψάρια εμφανίστηκαν στη Γη πριν περίπου 520 εκατομμύρια χρόνια και για πολύ καιρό δεν είχαν σαγόνια. Προηγουμένως στις θάλασσες κυριαρχούσαν θαλάσσιοι σκορπιοί μήκους έως 2,5 μέτρων, αλλά η σταδιακή εξέλιξη σαγονιών στα ψάρια και η αύξηση του μεγέθους τους τα μετέτρεψε σε κυρίαρχους των θαλασσών. Τελικά από αυτά τα ψάρια με σαγόνια εξελίχτηκαν τα σπονδυλωτά ζώα της ξηράς.
Τα σαγόνια αποτέλεσαν μια από τις πιο σημαντικές εξελικτικές καινοτομίες. Όπως δήλωσε ο Σουηδός παλαιοντολόγος Περ ‘Αλμπεργκ του Πανεπιστημίου της Ουψάλα, “τα σαγόνια είναι σημαντικά, επειδή επέτρεψαν στα σπονδυλωτά να γίνουν ενεργοί θηρευτές για πρώτη φορά”.
Σχετικό βίντεο υπάρχει στο YouTube:
Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση:
https://www.nature.com/articles/s41586-022-05233-8
ΑΠΕ-ΜΠΕ
