Τα ενενήντα οκτώ δασικά συμπλέγματα της Ελλάδας, οργανωμένα με βάση κοινούς γεωγραφικούς όρους σε ισάριθμες περιοχές της χώρας, συμπεριλαμβανομένων και των νησιών, παρουσιάζονται με μια τουριστική ματιά, μέσα από εφαρμογή για κινητά τηλέφωνα ή tablet που ανέπτυξε το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων – Υγροτόπων του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου LIFE, ForestLife.
Πληκτρολογώντας τον ιστότοπο greekforests.gr ο καθένας μπορεί να κατεβάσει την εφαρμογή και μέσω αυτής να εντοπίσει, με τη βοήθεια των χαρτών, κάθε δάσος σε κάθε τόπο. Εκεί βρίσκονται δασικοί σχηματισμοί όπως το φοινικόδασος στο Βάι της Κρήτης και τα δάση της Ροδόπης, όπου στην Ελατιά και το Φρακτό υπάρχουν είδη που συναντώνται κυρίως στη Φινλανδία και τη βόρεια Ευρώπη. Ενδιαφέροντα δάση βρίσκονται ακόμη στη Σύμη, παρότι δεν είναι καθόλου ορατά όταν ο επισκέπτης προσεγγίζει το νησί με το καράβι αλλά και στη Στροφυλιά στην Πελοπόννησο, όπου το φυσικό δάσος από κουκουναριές εντυπωσιάζει τον ταξιδιώτη.
«Αν θέλει κάποιος να κάνει μια ημερήσια εκδρομή σε ένα δάσος και βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη, μπορεί να αναζητήσει τα δάση της ευρύτερης περιοχής. Έτσι θα διαπιστώσει ότι εκτός από το Σέιχ Σου και τον Χορτιάτη, μπορεί να επισκεφθεί τα Κερδύλλια ή το Πάικο ή το παραποτάμιο δάσος του Αξιού, που πολλοί δεν γνωρίζουν» ανέφερε ο Πέτρος Κακούρος δασολόγος, επιστημονικός υπεύθυνος του έργου Life, ForestLife, «οικοδόμηση συνεργασιών, ανάπτυξη δεξιοτήτων και ανταλλαγή γνώσεων για τα δάση του δικτύου Natura 2000 στην Ελλάδα». Σημείωσε, ακόμη, ότι η εφαρμογή παρέχει πληροφορίες για την ακριβή θέση κάθε δάσους, την περιγραφή του, τα χαρακτηριστικά φυτά και ζώα που «φιλοξενεί», τα πολιτιστικά στοιχεία και αξιοθέατα που βρίσκονται κοντά του.
Όλη η πληροφορία για τα δάση στη διαδικτυακή πύλη forests-ypen.gr
Στο πλαίσιο του ίδιου προγράμματος, αναπτύχθηκε, άλλωστε, η διαδικτυακή πύλη forests-ypen.gr, ένα πολύτιμο εργαλείο για φορείς του δημόσιου αλλά και του ιδιωτικού τομέα που σχετίζονται με τα δάση. Μέσω αυτής μπορούν να αναζητήσουν στην ηλεκτρονική βιβλιοθήκη πολιτικές, νομοθεσίες, εγκυκλίους, αποφάσεις, αρχειακό υλικό, επιστημονικές μελέτες αλλά και στοιχεία για τις χρηματοδοτήσεις που παρέχονται, γεωχωρικά δεδομένα και χάρτες. Η υπεύθυνη του Τομέα Ενημέρωσης, Εκπαίδευσης και Ερμηνείας Περιβάλλοντος, Μαρία Κατσακιώρη κατά τη διάρκεια ενημέρωσης των δημοσιογράφων, επισήμανε ακόμη ότι μέσω της πλατφόρμας αυτής δίνεται η δυνατότητα επικοινωνίας μεταξύ υπηρεσιακών παραγόντων για εξειδικευμένα θέματα ενώ υπάρχει και πλούσιο φωτογραφικό υλικό.
Παράλληλα, μέσω του έργου ForestLife έχουν πραγματοποιηθεί σεμινάρια κατάρτισης με αντικείμενο τις χρηματοδοτήσεις, θέματα βιοποικιλότητας, ζητήματα κλιματικής αλλαγής και διαχείρισης επισκεπτών κ.α.
Ειδική αναφορά στις απειλές που δέχονται τα δασικά συμπλέγματα
Ειδική αναφορά, γίνεται, εξάλλου, μέσω του ιστότοπου greekforests.gr στις απειλές που δέχονται τα δασικά συμπλέγματα. Αυτές, εκτός από την φωτιά, περιλαμβάνουν την απώλεια δασών για άλλες χρήσεις γης (αστικές ή βιομηχανικές), τον κατακερματισμό τους από διάφορα δίκτυα (οδικά, μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας κ.α.), την εγκατάλειψη από τον άνθρωπο που οφείλει να τα προστατεύει, την υπερβόσκηση, τον τουρισμό και την αναψυχή.
«Η μεσογειακή δασοπονία είναι η δασοπονία που τον άνθρωπο τον θέλει μέσα στο δάσος. Τον θέλει ως δασοπόνο, δηλαδή να υλοτομεί, με μέτρο, ως μελισσοκόμο, ως ρετσινά, ως κτηνοτρόφο ακόμη, ως επισκέπτη, ως τουρίστα, αλλά με μέτρο» υπογράμμισε ο κ. Κακούρος.
Από την πλευρά της, η κ. Κατσακιώρη επικαλέστηκε τη φράση του εκλιπόντα καθηγητή δασολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Σπύρου Ντάφη, ο οποίος ήταν πρόεδρος της επιστημονικής επιτροπής του εκτελεστικού συμβουλίου του Ελληνικού Κέντρου Βιοτόπων – Υγροτόπων του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας. Εκείνος και συνήθιζε να λέει: «αν δεν υπήρχε το δάσος, είναι τόσο σημαντικά τα οφέλη του που θα έπρεπε να το εφεύρουμε…». Το τελευταίο του βιβλίο, «τα δάση της Ελλάδας» βρίσκεται σε ηλεκτρονική μορφή μέσα στην εφαρμογή greekforests.gr.
LIFE ForestLife: Από ένα συλλογικό αίτημα σε μια δημιουργική ιδέα
Σημειώνεται ότι το έργο LIFE ForestLife αποτέλεσε μια κοινή προσπάθεια της Γενικής Διεύθυνσης Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (Υ.Π.ΕΝ.) και του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας / Ελληνικού Κέντρου Βιοτόπων-Υγροτόπων (ΜΓΦΙ-ΕΚΒΥ) για τη διάχυσης γνώσης, πληροφοριών και καλών πρακτικών και τη βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ όλων όσων ασχολούνται με τη διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων στις περιοχές του Δικτύου Natura 2000. Αφορμή για το έργο ήταν τα συμπεράσματα του Βιογεωγραφικού Σεμιναρίου για τη διαχείριση των δασών στις περιοχές του Δικτύου Natura 2000 στη Μεσόγειο, που πραγματοποιήθηκε τον Μάιο του 2014 στη Θεσσαλονίκη.
Σύμφωνα με αυτά, υπήρχε υστέρηση στη διάδοση, αξιολόγηση και υιοθέτηση νέας γνώσης και εμπειρίας σε θέματα δασικής διαχείρισης σε περιοχές του Δικτύου Natura 2000. Επιπλέον, παρουσιάζονταν αδυναμίες στην αντιμετώπιση των πιέσεων και των απειλών σε σημαντικούς δασικούς τύπους οικοτόπων, ιδίως σε αυτές που σχετίζονται με τις χρήσεις της αναψυχής και του τουρισμού. Τέλος παρατηρούνταν δυσχέρειες στην κατάρτιση του προσωπικού που ασχολούνταν με τα δάση και έλλειψη ενημέρωσης σχετικά με τις δυνατότητες και τις διαδικασίες χρηματοδότησης πέραν των κρατικών χρηματοδοτήσεων.
Τα αποτελέσματα του έργου έχουν ήδη ενδυναμώσει το προσωπικό της Δασικής Υπηρεσίας και άλλων οργανισμών, μέσω δράσεων κατάρτισης και πληροφόρησης, ενώ αναμένεται να συμβάλλει στη διαμόρφωση μιας κοινωνικής συμμαχίας όλων όσων εργάζονται για τη διατήρηση και την αειφορική διαχείριση των δασών στις περιοχές του Δικτύου Natura 2000. Στοχεύει επίσης στην αύξηση της υποστήριξης από μέρους του κοινού και των ενδιαφερόμενων μερών για την υιοθέτηση νοοτροπιών και συμπεριφορών φιλικών προς το περιβάλλον.
*Επισυνάπτονται φωτογραφίες που έδωσε στη δημοσιότητα το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων- Υγροτόπων του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας.
ΑΠΕ-ΜΠΕ / Π.Γιούλτση
