Με το κύμα της ακρίβειας να σαρώνει οδηγώντας πολλά νοικοκυριά σε απόγνωση, οι ανακοινώσεις για τις μειώσεις του ΕΝΦΙΑ μπορεί να αποτελούν ένα ευπρόσδεκτο «αντίδωρο», ωστόσο είναι προφανές ότι δεν αρκούν, ειδικά για τα χαμηλότερα εισοδήματα όπου μεγάλες ιδιοκτησίες δεν υπάρχουν αλλά κι όπου ο πληθωρισμός του «καλαθιού» με τα βασικά κι αναγκαία προϊόντα είναι πολλαπλάσιος του επίσημα καταγραφόμενου.
Μειώνει φέτος κατά περίπου 350 εκατομμύρια ευρώ τον ΕΝΦΙΑ η κυβέρνηση και με βάση τις ανακοινώσεις της 8 στους 10 πολίτες, δηλαδή το 80% των φυσικών προσώπων που θα πληρώσουν φόρο ακίνητης περιουσίας το 2022, δηλαδή περίπου 5 εκατ. φορολογούμενοι θα δουν, από εφέτος και μόνιμα, ακόμη μεγαλύτερη μείωση του ΕΝΦΙΑ.
Αύξηση θα σημειωθεί ότι με βάση την κυβέρνηση αυξάνεται ο φόρος μόνο για το 6% των φορολογουμένων, που στη μεγάλη πλειοψηφία τους είναι ιδιοκτήτες ακινήτων είτε σε περιοχές με μεγάλη αύξηση των τιμών ζώνης, είτε σε περιοχές που εντάχθηκαν για πρώτη φορά στο αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού και των οποίων η φορολογία ήταν πολύ χαμηλή έως τώρα. Ακόμα όμως και για το 50% από αυτούς, όπως ανέφερε το οικονομικό επιτελείο, η ετήσια αύξηση δεν υπερβαίνει τα 50 ευρώ.
Επίσης, με βάση όσα ανακοίνωσαν χθες ο Πρωθυπουργός και η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών, δεν θα επιβάλλεται πλέον συμπληρωματικός φόρος, επειδή η συνολική ακίνητη περιουσία κάποιου ξεπερνά τις 250.000 ευρώ. Με το νέο σύστημα, αν δεν έχει κάποιος ακίνητο που να υπερβαίνει τις 400.000 ευρώ, αλλά και συνολικά να διαθέτει περιουσία άνω των 300.000 ευρώ, δεν θα πληρώσει επιπλέον φόρο. Κάτι βέβαια που αφορά κυρίως τα μεγάλα εισοδήματα.
Όπως, δε τονίστηκε, από τα κυβερνητικά χείλη, συνολική ελάφρυνση φτάνει στα 920 εκατ. ευρώ από το 2018 και ο φόρος που θα πληρωθεί το 2022 φτάνει στα 2,23 δισ. ευρώ και είναι μειωμένος κατά 350 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2021.
Όμως η μείωση αυτή στους φόρους δεν είναι η μόνη των τελευταίων χρόνων, Έχουν προηγηθεί μια σειρά από άλλες, που είναι μόνιμες και δε συνδέονται με την πανδημία (φορολογικοί συντελεστές, γονικές παροχές, μερίσματα κτλ). Ωστόσο αφορούν τους άμεσους φόρους (με την εξαίρεση του ΦΠΑ σε περιοχές και κλάδους που λόγω πανδημίας έχουν μειωθεί προσωρινά) και όχι τους άμεσους, που είναι και οι πιο άδικοι καθώς επιβάλλονται οριζόντια. Και βέβαια οι μειώσεις φόρων πάντα ωφελούν τους κατέχοντες ενώ το “πρεκαριάτο” αναμένει τα οφέλη της όποιας ανάπτυξης για να επιβιώσει.
Αξίζει, δε, να σημειωθεί ότι σύμφωνα με μελέτη της Eurobank στο 9μηνο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2021, το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στα €94,9 δισ. σε τρέχουσες τιμές ενισχυμένο κατά €5,2 δισ. ή 5,8% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο το 2020 και κατά €3,5 δισ. ή 3,9% σε σχέση με το αντίστοιχο 9μηνο το 2019.
Δεν αρκούν
Ωστόσο τα όσα περιεγράφηκαν μέχρι τώρα είναι η μια όψη του νομίσματος που βέβαια κύρια αφορά τα πιο εύπορα στρώματα. Και βέβαια η πτωτική κίνηση αυτή των φόρων και η αντίστροφη των εισοδημάτων δεν αρκεί για να ισοσταθμίσει την εκτίναξη του κόστους ζωής και του πληθωρισμού. Ειδικά για τους πιο αδύναμους το όφελος είναι πενιχρό. Άλλωστε μπορεί το εισόδημα να ανέβηκε κατά 5,2% ωστόσο με βάση την Ευρωπαϊκή Στατιστική Αρχή στην Ελλάδα ο εναρμονισμένος πληθωρισμός αναμένεται να διαμορφωθεί τον Ιανουάριο στο 5,5% από 4,4% το Δεκέμβριο του 2021. Ουσιαστικά η όποια αύξηση του εισοδήματος εξανεμίζεται.
Ακόμη και το υπουργείο Οικονομικών έχει προχωρήσει, μάλιστα, σε αλλαγή πρόβλεψης για την πορεία του πληθωρισμού φέτος. Όπως έχει αναφέρει ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας ο πληθωρισμός τους επόμενους μήνες θα κινηθεί στα ίδια επίπεδα και πως θα διαμορφωθεί στο 1,5%-2% στο σύνολο του έτους. Και τούτο έναντι πρόβλεψης για περί 1% στον προϋπολογισμό που ψηφίσθηκε τον Δεκέμβριο.
Μέσα στο πρώτο 3μηνο η άνοδος του δείκτη υπολογίζεται από τον ΥΠΟΙΚ περί το 5%, ενώ όπως πρόσθεσε μετά θα υπάρχει αποκλιμάκωση, εκτός, εάν όπως είπε υπάρξουν απευκταίες εντάσεις στο γεωπολιτικό πεδίο στο μέτωπο Ρωσίας – Ουκρανίας που να επιτείνουν το πρόβλημα.
Τιμές «φωτιά»
Την ίδια ώρα στο μέτωπο των επιβαρύνσεων στα νοικοκυριά από την ενέργεια τα «μαντάτα» είναι δυσοίωνα και ούτε το «ψαλίδι» 13% στον ΕΝΦΙΑ αναστρέφει την εικόνα, καθώς μετά τον τριπλασιασμό των τιμών στο φυσικό αέριο, το πετρέλαιο και εν γένει τα υγρά καύσιμα, παίρνουν τη ¨σκυτάλη” κι εκτινάσσονται με τις τιμές της βενζίνης να φλερτάρουν με τα 2 ευρώ το λίτρο.
Επίσης «φωτιά» έχει πάρει και το κόστος θέρμανσης, καθώς η μέση τιμή του πετρελαίου θέρμανσης έχει πάει στα 1,228 ευρώ, όταν πέρσι δεν ξεπερνούσε τα 0,90 ευρώ. Και βέβαια με βάση την ΕΛΣΤΑΤ για το Δεκέμβριο σε 12μηνη βάση, η αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου είναι στο 134,5%, του ηλεκτρικού ρεύματος στο 45% και του πετρελαίου στο 34,1%.
Τα μικρά εισοδήματα
Ουσιαστικά ο πληθωρισμός «κουρεύει» το διαθέσιμο εισόδημα και «ροκανίζει» τις όποιες αυξήσεις. Ειδικά για τα μικρά εισοδήματα η ζημία που προκαλείται από την αύξηση του κόστους του φυσικού αερίου, της ηλεκτρικής ενέργειας, των καυσίμων κίνησης και φυσικά των ειδών διατροφής είναι μεγάλη καθώς αναλογικά αυτές οι δαπάνες καταλαμβάνουν πολύ μεγάλο μέρος του μηνιαίου εισοδήματος σε σχέση με πλουσιότερα τμήματα της κοινωνίας.
Είναι ενδεικτικό, ότι με βάση τις τρέχουσες τιμές κατά προσέγγιση, για ένα νοικοκυριό που κάθε μήνα καταναλώνει 100 λίτρα πετρελαίου, 400 κιλοβατώρες ηλεκτρικού ρεύματος, 100 λίτρα βενζίνης, αλλά και 600 ευρώ τον μήνα σε είδη διατροφής η πρόσθετη επιβάρυνση σε πάντα μηνιαία βάση είναι άνω των 100 ευρώ σε σχέση με πέρυσι. Αν δε το νοικοκυριό έχει φυσικό αέριο η επιβάρυνση είναι έτι μεγαλύτερη. Είναι προφανές, λοιπόν, ότι μια μείωση του ΕΝΦΙΑ για μια μικρή περιουσία που ξεπερνά σε ετήσια βάση ακόμη και τα 150 ευρώ αρκεί μόνο για να «εξουδετερώσει» μόλις για ένα μήνα την εκτίναξη της καθημερινού κόστους. Με βάση δε την πρόσφατη μελέτη του Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ που υπολογίζει σε πάνω από 10% την απώλεια εισοδήματος για όσους αμείβονται με τον κατώτατο μισθό, οι όποιες μειώσεις στον φόρο ακινήτων είναι πενιχρές. Άρα οι χαμηλόμισθοι θα πρέπει να περιμένουν τον Απρίλη και τις αυξήσεις στον κατώτατο μισθό.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σε μια άλλη χώρα του Ευρωπαϊκού Νότου, την Ισπανία, με άλλα βέβαια δεδομένα στην οικονομία, αλλά κι εκεί με ζητήματα ανεργία κτλ, η κυβέρνηση Σάντσεθ- Ποντέμος αύξησε τον κατώτατο μισθό κατά 31% ενώ για την καταπολέμηση της ακρίβειας εισήγαγε το κατώτατο εισόδημα για τις φτωχές οικογένειες βάζοντας παράλληλα πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου αλλά και επιφέροντας μείωση τον ειδικό φόρο κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος.
Ο ΕΝΦΙΑ
Εν αναμονή πάντως, της οριστικοποίησης της νέας δομής του ΕΝΦΙΑ με βάση το οικονομικό επιτελείο περιουσίες ως 100.000 ευρώ έχουν μείωση του φόρου κατά 30%, με άμεσα ωφελημένους πάνω από 730.000 φορολογούμενους. Στους μεγάλους κερδισμένους είναι και όσοι είχαν αν πληρώσουν Συμπληρωματικό Φόρο, δηλαδή με περιουσία άνω των 250.000 σε αντικειμενική αξία, ενώ περίπου 185.000 φορολογούμενοι θα πληρώσουν περισσότερα ενώ
Παραδείγματα του νέου ΕΝΦΙΑ
Διαμέρισμα στη Νέα Σμύρνη, 1ου ορόφου, 100 τ.μ., εικοσαετίας, με τιμή ζώνης, 1.200 ευρώ, πλήρωσε το 2021 φόρο 310,80 ευρώ. Το 2022 η τιμή ζώνης αυξήθηκε σε 1.500 ευρώ και ο φόρος που αναλογεί είναι 235,20 ευρώ, μειωμένος κατά 24,32%.
Διαμέρισμα στην Πετρούπολη, 1ου ορόφου, 220 τ.μ., εικοσαετίας, με τιμή ζώνης 1.150 ευρώ, πλήρωσε το 2021 φόρο 279,92 ευρώ. Το 2022 η τιμή ζώνης αυξήθηκε σε 1.500 ευρώ και ο φόρος που αναλογεί είναι 198,45 ευρώ, μειωμένος κατά 29,05%.
Διαμέρισμα στο Λαύριο, 1ου ορόφου, 110 τ.μ., εικοσαετίας, με τιμή ζώνης 1.100 ευρώ, πλήρωσε το 2021 φόρο 341,88 ευρώ. Το 2022 η τιμή ζώνης ανέρχεται στα 1.300 ευρώ και ο φόρος που αναλογεί είναι 258,72 ευρώ, μειωμένος κατά 24,32%.
Διαμέρισμα στον Πλατύ Γιαλό της Μυκόνου, 1ου ορόφου, 200 τ.μ., εικοσαετίας, με τιμή ζώνης 2.500 ευρώ, πλήρωσε το 2021 φόρο 1.828 ευρώ. Το 2022, με την τιμή ζώνης να διαμορφώνεται στα 3.250 ευρώ, ο φόρος που αναλογεί είναι 2.424 ευρώ, αυξημένος κατά 32,60%.
Διαμέρισμα στην Αγία Παρασκευή, 1ου ορόφου, 300 τ.μ., εικοσαετίας, με τιμή ζώνης, 1.250 ευρώ, πλήρωσε το 2021 φόρο 1.217,40 ευρώ. Το 2022 η τιμή ζώνης αυξήθηκε σε 1.500 ευρώ και ο φόρος που αναλογεί είναι 1.027 ευρώ, μειωμένος κατά 15,64%.
Διαμέρισμα στη Σαντορίνη, 1ου ορόφου, 100 τ.μ., εικοσαετίας, με τιμή ζώνης 4.950 ευρώ, πλήρωσε το 2021 φόρο 1.744 ευρώ. Το 2022 η τιμή ζώνης ανέρχεται στα 5.050 ευρώ και ο φόρος που αναλογεί είναι 1.991,75 ευρώ, αυξημένος κατά 14,21%.
Διαμέρισμα στη Μύκονο, 1ου ορόφου, 250 τ.μ., εικοσαετίας, με τιμή ζώνης 4.900 ευρώ, πλήρωσε το 2021 φόρο 10.206 ευρώ. Το 2022, με την τιμή ζώνης να διαμορφώνεται στα 5.900 ευρώ, θα πληρώσει φόρο 11.891,24 ευρώ, αυξημένος κατά 16,51%.
