Τα πρώτα σημάδια της επερχόμενης ύφεσης εμφανίστηκαν στους δείκτες της πραγματικής οικονομίας
Τα τελευταία 10 χρόνια το λεξιλόγιο και οι γνώσεις του μέσου Έλληνα πολίτη εμπλουτίστηκαν με πληθώρα οικονομικών εννοιών. Αυτό ήταν αποτέλεσμα της πρωτοφανούς κρίσης που βίωσε η ελληνική οικονομία αλλά και της μείωσης του κόστους πρόσβασης σε πληροφορίες που πρόσφερε το διαδίκτυο. Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ), εξωτερικό ισοζύγιο, αποταμίευση, δημόσιο χρέος, πρωτογενές ισοζύγιο, πιστοληπτική αξιολόγηση, απασχόληση, ανεργία, εργατικό δυναμικό, παραγωγικότητα, δυνητικό προϊόν, αποπληθωρισμός, ύφεση, στασιμότητα, ανάκαμψη κ.α., αποτελούν έννοιες των οποίων η συχνότητα εμφάνισης στον ημερήσιο τύπο ή στις καθημερινές συζητήσεις των πολιτών, ενισχύθηκε την τελευταία δεκαετία.
Λόγω της ραγδαίας υγειονομικής κρίσης που προκάλεσε η πανδημία του κορωνoϊού COVID-19, λέξεις όπως ύφεση και οικονομική κάμψη, επανήλθαν στο προσκήνιο της δημόσιας συζήτησης. Σύμφωνα με τις προβλέψεις διεθνών οργανισμών όπως του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ), η οικονομική δραστηριότητα στην Ελλάδα και στις περισσότερες χώρες της υφηλίου αναμένεται να συρρικνωθεί απότομα το 2020. Για το 2021 εκτιμάται ανάκαμψη, η οποία ωστόσο δεν προβλέπεται να αντισταθμίσει πλήρως τις απώλειες του 2020. Επί παραδείγματι, το πραγματικό ΑΕΠ στην Ελλάδα το 2021 εκτιμάται ότι θα είναι μικρότερο (προβλέψεις ΕΕ, Μάιος 2020) κατά -2,6% σε σύγκριση με το 2019 (-1,9% και -1,8% για την Ευρωζώνη και την ΕΕ-28 αντίστοιχα).
Τι μετράει το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ); Το ΑΕΠ αποτελεί έναν δείκτη της αθροιστικής οικονομικής δραστηριότητας μια χώρας. Μετρά την αξία – το ονομαστικό μέγεθος σε τρέχουσες τιμές και το πραγματικό σε σταθερές – των τελικών αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται εντός μιας οικονομίας σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Η παραγωγή των εν λόγω αγαθών και υπηρεσιών βασίζεται στη χρήση των παραγωγικών συντελεστών – οι οποίοι λαμβάνουν εισόδημα ως ανταμοιβή για τη συμμετοχή τους στην παραγωγική διαδικασία – και στον βαθμό αποτελεσματικότητας της χρήσης τους. Αγοράζονται από τα νοικοκυριά (π.χ. ιδιωτική κατανάλωση πλην τις αντίστοιχες εισαγωγές), τις επιχειρήσεις (π.χ. ιδιωτική επένδυση πλην τις αντίστοιχες εισαγωγές) και την κυβέρνηση (π.χ. δημόσια κατανάλωση ή επένδυση πλην τις αντίστοιχες εισαγωγές). Οι εν λόγω φορείς εκτός από εγχώριοι δύναται να είναι και από την αλλοδαπή (βλέπε εξαγωγές πλην τις αντίστοιχες εισαγωγές). Το σύνολο της δαπάνης τους για το παραγόμενο προϊόν της οικονομίας συνιστά την αθροιστική ζήτηση. Προς τι η αναφορά των παραπάνω εννοιολογικών στοιχείων αναφορικά με το ΑΕΠ; Για να τονίσουμε τον ρόλο της παραγωγής. Αύξηση της παραγωγής ισοδυναμεί με ανάκαμψη, ανάπτυξη και μείωση της παραγωγής με κάμψη, ύφεση.
Στο τεύχος 332 (15/5/2020) του δελτίου 7 ημέρες οικονομία αναφέραμε ότι υπάρχουν θετικά και αρνητικά μηνύματα από δείκτες υψηλής συχνότητας για την πορεία της οικονομίας το 1ο τρίμηνο 2020.[1] Στα τελευταία προστέθηκαν, 1ον η ελαφρά πτώση του δείκτη όγκου λιανικού εμπορίου κατά -0,4% QoQ / 1,9% YoY από -0,2% QoQ / 3,0% YoY το προηγούμενο τρίμηνο, 2ον η μείωση του δείκτη κύκλου εργασιών στο χονδρεμπόριο κατά -3,0% QoQ / -3,7% YoY από -1,2% QoQ / -1,8% YoY το 4ο τρίμηνο 2019 και 3ον η πτώση του δείκτη κύκλου εργασιών στον τομέα των αυτοκινήτων κατά -15,4% QoQ / -7,0% YoY από αύξηση 2,4% QoQ / 11,5% YoY το προηγούμενο τρίμηνο. Είναι πολύ πιθανόν, η μείωση του τζίρου στον προαναφερθέντα κλάδο της οικονομίας να προέρχεται εκτός των ιδιωτών και από εταιρείες ενοικίασης αυτοκινήτων. Η σχέση ανάμεσα στις μισθώσεις αυτοκινήτων και στις υπηρεσίες τουρισμού είναι συμπληρωματική (complementary services), με αποτέλεσμα η αναμενόμενη συρρίκνωση των ταξιδιωτικών αφίξεων να πυροδοτεί πτώση των αγορών αυτοκινήτων.
Οι εθνικοί λογαριασμοί για το 1ο τρίμηνο 2020 είναι προγραμματισμένο να δημοσιευτούν στις 4/6/2020 (πηγή: ΕΛΣΤΑΤ). Όποια και να είναι τα αποτελέσματα, η προβλεπόμενη απότομη συρρίκνωση της εγχωρίας οικονομικής δραστηριότητας για το σύνολο του έτους 2020 θα προέρχεται κυρίως από το 2ο και το 3ο τρίμηνο. Πέραν των πρόδρομων δεικτών οικονομικού κλίματος και PMI μεταποίησης που κατέγραψαν σημαντική πτώση, τα πρώτα σημάδια της επερχόμενης ύφεσης εμφανίστηκαν και στους δείκτες της πραγματικής οικονομίας. Συγκεκριμένα, ο βαθμός χρησιμοποίησης εργοστασιακού δυναμικού στη βιομηχανία (capacity utilization rate in industry, πηγή: ΤτΕ και ΙΟΒΕ) διαμορφώθηκε στο 67,1% τον Απρίλιο 2020 – η χαμηλότερη τιμή των τελευταίων 3,6 ετών – από 71,2% τον Μάρτιο 2020. Η εν λόγω μεταβολή ισοδυναμεί με μηνιαία πτώση -5,8% MoM ή -6,2% σε σύγκριση με τον μέσο όρο 12 μηνών. Ο αντίστοιχος δείκτης για την κατηγορία των ενδιάμεσων αγαθών, δηλαδή των προϊόντων που χρησιμοποιούνται ως εισροές στην παραγωγική διαδικασία, κινήθηκε ακόμα χαμηλότερα στο 60,9% από 68,3% τον Μάρτιο 2020 (-10,8% MoM). Το τελευταίο στοιχείο αποτελεί προάγγελο για περαιτέρω μείωση της παραγωγής στο μέλλον.
Όπως παρουσιάζεται στο Σχήμα 1, παρόμοιες απότομες μειώσεις του βαθμού χρησιμοποίησης εργοστασιακού δυναμικού στη βιομηχανία καταγράφηκαν το 1ο τρίμηνο 2009, το 1ο τρίμηνο 2012 και το 3ο τρίμηνο 2015. Αξίζει να σημειώσουμε ότι το 1ο τρίμηνο 2009 η ύφεση επιταχύνθηκε στο -4,7% QoQ από -1,4% QoQ το 4ο τρίμηνο 2018 και το 3ο τρίμηνο 2015 διαμορφώθηκε στο -2,0% QoQ από οριακή αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 0,1% QoQ% το προηγούμενο τρίμηνο.
Διαβάστε όλα Τα πρώτα σημάδια της επερχόμενης ύφεσης εμφανίστηκαν στους δείκτες της πραγματικής οικονομίας
