Ανοίγοντας τη συζήτηση ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκης Επιτροπής, αρμόδιος για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία
(Executive Vice President for the European Green Deal), προχώρησε σε ένα άκρως ενδιαφέρον σχόλιο για τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.
«Moυ είπε κάποιος ότι είστε ο πιο πράσινος πρωθυπουργός που είχε ποτέ η Ελλάδα», ανέφερε η συντονίστρια της συζήτησης Penny Abeywardena για να την διακόψει ο Frans Timmermans και να σημειώσει: «Εγώ το είπα…».
Ακολουθεί αναλυτικά η απομαγνητοφώνηση των παρεμβάσεων του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη συζήτηση:
- Μητσοτάκης: Υποστηρίζουμε το Πράσινο Σύμφωνο. Είμαστε ευτυχείς που είναι τόσο φιλόδοξο. Όπως είπε ο Αντιπρόεδρος είναι ένα σχέδιο που περιλαμβάνει πολλούς τομείς, δεν επικεντρώνεται μόνο σε έναν.
Αυτό που εκτιμώ ιδιαιτέρως είναι ότι ενώνει την Ευρώπη προς έναν κοινό σκοπό. Αν δούμε την ιστορία της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, από τότε που η Ευρώπη έγινε μια ενιαία οντότητα, θα δούμε ότι πάντα θέταμε πολύ φιλόδοξους στόχους τους οποίους προσπαθούσαμε να πετύχουμε. Οι πρόγονοί μας δημιούργησαν την Οικονομική Κοινότητα για να διασφαλίσουν την ευημερία και την ειρήνη για την ήπειρο.
Το ευρώ ήταν ο επόμενος μεγάλος σταθμός που αφορούσε βέβαια την οικονομική ευρωστία. Ποιος λοιπόν είναι ο σκοπός που θα μπορέσει να ενώσει την επόμενη γενιά Ευρωπαίων προκειμένου να εργαστούν από κοινού για αυτόν;
Πρέπει να είναι το κλίμα σε συνδυασμό με την τεχνολογική επανάσταση δεδομένου ότι αυτές είναι οι δύο μεγάλες προκλήσεις που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε.
Το εν λόγω είναι ένα πολύ φιλόδοξο σχέδιο που στηρίξαμε από την πρώτη μέρα. Είναι πολύ σημαντικό για την Ελλάδα δεδομένου ότι όλα τα κλιματικά μοντέλα δείχνουν ότι η ανατολική Μεσόγειος θα είναι ιδιαιτέρως ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή.
Αυτό, βεβαίως, δεν είναι κάτι καινούργιο. Παρακολουθούμε τις τρομακτικές πυρκαγιές στην Αυστραλία. Πυρκαγιές όμως είχαμε και στην Ελλάδα. Η πρώτη μεγάλη πυρκαγιά που θυμάμαι ως πρόεδρος της Περιβαλλοντικής Επιτροπής ήταν το 2007. Τότε δώσαμε εντολή να διεξαχθεί μια μελέτη για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα. Η ουσία είναι ότι χάσαμε μια δεκαετία από τότε και δεν έχουμε την πολυτέλεια να χάσουμε άλλη μία όταν ασχολούμαστε με τέτοια ζητήματα.
Είμαστε μια χώρα με μεγάλη ακτογραμμή. Το 90% των τουριστικών υποδομών είναι σε παράκτιες περιοχές, στα εξόχως ευαίσθητα οικοσυστήματα, όπως τα θαλάσσια.
Συνεπώς, έχουμε έναν επιπλέον λόγο να μας απασχολεί ιδιαιτέρως αυτό το πρόβλημα, το οποίο δεν αφορά το μέλλον. Το πρόβλημα υφίσταται, το βλέπουμε ήδη στην Ελλάδα και γι’ αυτό πρέπει να εργαστούμε για ένα πολύ φιλόδοξο σχέδιο.
Είμαι πολύ ευτυχής που η Επιτροπή το έχει προβάλλει σε τέτοιο βαθμό. Έχει τύχει πολύ καλής υποδοχής από όλες τις πολιτικές παρατάξεις στην Ευρώπη.
Βέβαια, οι πραγματικές δυσκολίες θα εμφανιστούν όταν αρχίσουμε να δεσμεύουμε πραγματικό χρήμα σε αυτό το πρόβλημα, δεδομένου ότι αυτό είναι θέμα προϋπολογισμού. Μπορούμε να συνεχίσουμε να υλοποιούμε τις ίδιες επιτυχημένες πολιτικές της Ευρώπης όπως η πολιτική Συνοχής και η Κοινή Αγροτική Πολιτική και ταυτόχρονα να έχουμε επιπλέον κονδύλια για το κλίμα και την τεχνολογία.
Υπάρχει, βεβαίως, και το ζήτημα της αναστάτωσης που αναμένεται να προκληθεί από ορισμένες δύσκολες αποφάσεις στις τοπικές κοινότητες.
Αυτό θα το συζητήσουμε και στη συνέχεια. Γενικώς είναι θετικό να βλέπεις νέους ανθρώπους να ασχολούνται με αυτό το θέμα αλλά από την άλλη θα πρέπει να αναφερθούμε και στους ανθρώπους που θα χάσουν τη δουλειά τους ως αποτέλεσμα της ταχείας μετάβασής μας από το παραγωγικό μοντέλο που βασίζεται στην εντατική εκμετάλλευση ορυκτών καυσίμων.
Κ. Μητσοτάκης: Όσοι δεν γνωρίζετε, ο λιγνίτης, γνωστός και ως καφέ άνθρακας, είναι η πιο βρώμικη μορφή άνθρακα. Για 70 χρόνια η ανάπτυξη και η φθηνή ηλεκτρική ενέργεια στην Ελλάδα βασιζόταν σε μία μόνο περιοχή της Βόρειας Ελλάδας, η οποία μας παρείχε τον λιγνίτη που χρειαζόμασταν.
Πλέον, έχουμε φτάσει σε ένα σημείο που πρέπει να πάρουμε σημαντικές και δραστικές αποφάσεις. Αυτό θα το κάνουμε όχι μόνο για να συμμορφωθούμε με τους στόχους που έχουν τεθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και γιατί η καύση καφέ άνθρακα σε ανεπαρκή εργοστάσια δεν έχει κανένα οικονομικό νόημα πια.
Γι’ αυτόν τον λόγο πήραμε την απόφαση να κλείσουμε όλα τα εργοστάσια λιγνίτη ως το 2028. Θα τα κλείσουμε όλα πλην ενός που είναι καινούργιο και αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το 2023 και βεβαίως κινούμαστε ταχύτατα προς το φυσικό αέριο και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Το φυσικό αέριο είναι το προφανές καύσιμο για τη μετάβαση αλλά θα δώσουμε και μεγάλη ώθηση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για να εξισορροπήσουμε το ενεργειακό μείγμα.
Από πολιτικής άποψης, ήταν μια απόφαση η οποία, για να είμαι ειλικρινής, ελήφθη και ανακοινώθηκε χωρίς να έχει προηγηθεί έντονη διαβούλευση διότι αισθάνθηκα ότι ως νέος πρωθυπουργός έπρεπε να βάλω τον πήχη πολύ ψηλά.
Αυτό που έκανε εντύπωση είναι ότι ακόμα και σε περιοχές που επηρεάζονται άμεσα από αυτή την απόφαση η αντίδραση δεν ήταν κατάφωρα αρνητική. Οι άνθρωποι ανησυχούν αλλά καταλαβαίνουν ότι και αυτοί πρέπει να αλλάξουν. Συζητούσαμε με τον Φρανς Τίμερμανς νωρίτερα και αναρωτιόμασταν «Θα ήθελαν τα παιδιά σου να εργάζονται σε ανθρακωρυχείο;», μάλλον όχι αν είχαν μια καλύτερη επιλογή. Αν μπορούσαμε να τους προσφέρουμε μια καλύτερη δουλειά θα την προτιμούσαν.
Αυτές είναι οι πραγματικές προκλήσεις. Πώς, δηλαδή, θα πάρουμε μια περιοχή που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την παραγωγή ενέργειας, υπό την έννοια των θέσεων εργασίας, και θα προσφέρουμε καλύτερες εναλλακτικές.
Σε αυτό το σημείο ξεκινά ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης, το οποίο στοχεύει να κινητοποιήσει σημαντικά κεφάλαια για αυτή τη μετάβαση.
Ουσιαστικά αυτό που είπα στους συναδέλφους μου ήταν το εξής: υπάρχουν 30 περιοχές στην Ευρώπη που βασίζονται στον άνθρακα. Όσες πετύχουν τη μετάβαση πιο γρήγορα θα πρέπει να ανταμειφθούν. Πρόθεσή μου είναι να είμαστε από τις πρώτες που θα το κάνουν αυτό και όχι από τις τελευταίες δεδομένου ότι και τα ευρωπαϊκά κεφάλαια είναι περιορισμένα.
Στέλνουμε λοιπόν ένα ξεκάθαρο μήνυμα σε αυτό το μέτωπο. Βεβαίως η στρατηγική μας για την μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα δεν περιορίζεται μόνο σε αυτή την κίνηση. Έχουμε ένα πολύ φιλόδοξο πρόγραμμα αναβάθμισης δημόσιων κτιρίων αλλά και κατοικιών. Τα σπίτια μας είναι σχετικά παλιά και υπάρχουν μεγάλα περιθώρια ενεργειακής βελτίωσης αυτών διασφαλίζοντας καλύτερη μόνωση, καλύτερη θέρμανση αλλά και ψύξη.
Προσφέρουμε πολύ καλά οικονομικά κίνητρα και υπάρχουν και πολύ καλά ευρωπαϊκά προγράμματα που τα έχουν πάει πολύ καλά στην Ελλάδα και έχουν προσελκύσει έντονο ενδιαφέρον δεδομένου ότι πολλοί αναβαθμίζουν τα σπίτια τους. Η αγορά ακινήτων, επίσης, ανακάμπτει και υπάρχει πραγματικό ενδιαφέρον για επενδύσεις στις κατοικίες.
Απευθυνθήκαμε στους ξενοδόχους και τους είπαμε κάτι πολύ απλό. Θα έχετε το δικαίωμα επιπλέον τετραγωνικών μέτρων κοινόχρηστων χώρων αν αναβαθμίσετε τις υποδομές σας ώστε να είναι πιο αποδοτικές ενεργειακά. Ουσιαστικά χρηματοδοτούμε την ενεργειακή μετάβαση χωρίς να δαπανούμε πραγματικό χρήμα.
Έχουμε ένα ευρύ πρόγραμμα για να μειώσουμε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και η παραγωγή ενέργειας θα είναι πολύ σημαντικό θέμα και καθώς το Πράσινο Σύμφωνο χαράσσει το δρόμο για την απεξάρτηση από τον άνθρακα, όλοι γνωρίζουμε ποιες πηγές ενέργειας θα είναι σημαντικές. Μεσοπρόθεσμα το φυσικό αέριο και οι ΑΠΕ από την πρώτη κιόλας μέρα.
Το μεγάλο ερωτηματικό είναι τι θα κάνουμε με πιο καινοτόμες τεχνολογίες όπως το υδρογόνο. Έχουμε στρατηγική για το υδρογόνο ως Ευρωπαϊκή Ένωση, αυτό είναι ένα άλλο θέμα. Θεωρώ όμως, ότι κάποιες φορές πρέπει να βάζεις ψηλά τον πήχη και μετά να εμπλέκεις τους ανθρώπους αντί να περιμένεις τα πάντα να προκύψουν από τη δημόσια διαβούλευση.
Κ. Μητσοτάκης: Πιστεύω ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα σε τοπικό επίπεδο. Είναι σαφές ότι χρειάζεται περισσότερος δημόσιος διάλογος σχετικά με την σπουδαιότητα των πολιτικών που προτείνουμε. Αυτό που είναι ενδιαφέρον στην περίπτωση της Ελλάδας είναι ότι δεν έχουμε Κόμμα Πρασίνων. Ακόμα και αν υπάρχει είναι πολιτικά ασήμαντο. Γι’ αυτό θεωρώ ότι είναι ευκαιρία για το κόμμα που εκπροσωπώ, που είναι ένα φιλελεύθερο κεντροδεξιό κόμμα, να εξηγήσει πώς μπορεί να αναπτυχθεί μια φιλόδοξη κλιματική πολιτική με έναν λογικό τρόπο που θα αποφεύγει τις υπερβολές.
Συνεπώς, ως προς τους στόχους που θέσαμε, χρειαζόμαστε συγκεκριμένα ορόσημα διαφορετικά δεν πρόκειται να τους πετύχουμε. Γι’ αυτό και αναπτύξαμε μια εθνική στρατηγική για την Ενέργεια και το Κλίμα που έχει πολύ συγκεκριμένους στόχους που ελπίζουμε να πετύχουμε και αυτή ακριβώς θα υποβάλλουμε στη Ευρωπαϊκή Ένωση.
Πιστεύω, επίσης, ότι αυτή είναι μια πολύ καλή ευκαιρία να ακούσουμε και άλλους πρωτοπόρους και ηγέτες σκέψης. Είναι μεγάλο προνόμιο και τιμή να βλέπω στο ακροατήριο τον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, ο οποίος υπήρξε πρωτοπόρος στην σκέψη για θέματα που αφορούν το περιβάλλον πολύ πριν αυτά τύχουν ευρείας αναγνώρισης και πιστεύω ότι το να προσδώσουμε πνευματική διάσταση σε αυτή τη συζήτηση αντί να περιοριζόμαστε σε μια προσέγγιση βάσει κόστους οφέλους, αντιλαμβανόμενοι το θέμα είτε ως ασφάλεια απέναντι σε ένα φρικτό μέλλον είτς ως μια ευκαιρία αλλά βάζοντας μια ηθική διάσταση μόνο καλό θα κάνουμε.
Οπότε, ας εντάξουμε στη συζήτηση τους ανθρώπους που δεν ανήκουν απαραιτήτως στο κλαμπ του Νταβός και δεν αναφέρομαι μόνο σε εσάς τους ακτιβιστές για το κλίμα που πολλές φορές βάζετε τον πήχη τόσο ψηλά που είναι αδύνατο να τον φτάσει κανείς.
Κ. Μητσοτάκης: Θα έχουμε αυτή τη συζήτηση πολύ σύντομα σε Ευρωπαϊκό επίπεδο δεδομένου ότι συζητάμε το επόμενο πολυετές οικονομικό πλαίσιο και τότε θα πρέπει να αποφασίσουμε αν θα έχουμε πολιτική για την αγροτική συνοχή και για το κλίμα ταυτόχρονα.
Η γεωργία και οι αγρότες είναι σημαντικοί, διότι αυτοί είναι οι άνθρωποι που θα μείνουν πίσω και αν δεν τους στηρίξουμε θα τους χάσουμε.
Την ίδια στιγμή, είναι σαφές ότι χρειάζονται περισσότερα χρήματα προκειμένου να υλοποιήσουμε τις πιο φιλόδοξες κλιματικές πολιτικές σε αυτό το μέτωπο. Οπότε, αγαπημένε φίλε Μαρκ, αυτή θα είναι μια πραγματικά ενδιαφέρουσα συζήτηση στο Συμβούλιο.
Mark Rutte: Σίγουρα θα αποτελέσει ένα μικρό τμήμα αυτής.
Κ. Μητσοτάκης: Είναι μια ένδειξη της δέσμευσής μας προς τον ιδιωτικό τομέα.
