Πρόκειται για βιβλίο 382 σελίδων που περιλαμβάνει τα κεφάλαια:
Πολιτικοστρατιωτικά γεγονότα
[Ο θετικός ρόλος του Ελληνικού Προξενείου Θεσσαλονίκης, Τανζιμάτ (πολιτική μεταρρύθμιση στο Οθωμανικό κράτος), η δράση ληστών, τα επαναστατικά κινήματα λόγω της Κριμαϊκής κρίσης, η απαρχή της επιθετικότητας των Βουλγάρων για την Μακεδονία, οι καταστροφές οικισμών από πλημμύρες και οι μετοικήσεις κατοίκων, οι επιδρομές Αλβανών, η Επανάσταση των Μελικοχωρίων και του Κολινδρού, η απαγωγή του Βρετανού γαιοκτήμονα της Τριχοβίστας (Καμποχωρίου), η απαγωγή του τσιφλικούχου πασά του Γιδά].
Οικονομία – φορολογία
[Η ακμή των Ελλήνων κεφαλαιούχων και οι αγορές οθωμανικών τσιφλικιών, η διέλευση της σιδηροδρομικής γραμμής Θεσσαλονίκης-Σκύδρας-Μοναστηρίου, η κατασκευή νέων δρόμων Θεσσαλονίκης-Βέροιας και Γιδά-Αικατερίνης].
Εκκλησιαστική-Εκπαιδευτική- Κοινοτική Ιστορία & Οργάνωση
[Η οργάνωση των κοινοτήτων, οι ανοικοδομήσεις ναών και οι ανασυγκροτήσεις μοναστηριών, οι κατάλογοι χωριών Επισκοπής Καμπανίας, η συντεχνία Κουλακιωτών αγιογράφων, η αλληλογραφία της μονής Νησίου με την μητρόπολη Θεσσαλονίκης, η ανάπτυξη των σχολείων των χωριών και η οικονομική τους ενίσχυση, η ανάληψη της τέλεσης του δρώμενου «Ρογκάτσια» από την εκκλησία].
Περιηγητές – Επισκέπτες – Γεωγράφοι
[Περιγραφές της περιοχής από αυτόπτες επισκέπτες της, η ανακάλυψη των αρχαιοτήτων Νησίου, Κορυφής και Κλειδίου από τον Ντελακουλόνς και η πρώτη αρχαιολογική ανασκαφή στα Παλατίτσια από τον Εζέ].
Οικιστικό και Τοπογραφικό περίγραμμα
[Λεπτομερής αποτύπωση των χωριών, των δρόμων και των γεωγραφικών δεδομένων της περιοχής, οι πρώτοι χάρτες, κατάλογος 81 χωριών με εκτενέστερες αναφορές για τον οικισμό του Γιδά στη νέα του θέση, το κτηματολόγιό του και τον πρώτο κατάλογο των αρρένων κατοίκων του, για την Καψόχωρα, για το Κλειδί, για τη Μελίκη, κ.ά., περιγραφές κονακιών και πυργόσπιτων, οι πρώτες φωτογραφίες από το τσιφλίκι των Παλατιτσίων].
ΓΙΑΝΝΗΣ Δ. ΜΟΣΧΟΠΟΥΛΟΣ
mosio@otenet.gr / 6977336818
