Μία από τις πλέον επιφανείς προσωπικότητες της Ελληνοαμερικανικής Κοινότητας κι από τους πλουσιότερους ανθρώπους στις ΗΠΑ, ο Άλεξ Σπανός, απεβίωσε το πρωί της Τρίτης 9 Οκτωβρίου σε ηλικία 95 ετών.
Ήταν ιδιοκτήτης της μεγάλης κατασκευαστικής εταιρείας A. G. Spanos και της ομάδας του αμερικανικού φούτμπολ San Diego Chargers. Διακρίθηκε για τις πολλές του φιλανθρωπικές δραστηριότητες στις ΗΠΑ, την Ελλάδα, την Εκκλησία της Αμερικής και το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Όπως αναφέρει ανακοίνωση της οικογένειας του εκλιπόντος, «ο Άλεξ Σπανός πέθανε ήρεμα περιβαλλόμενος από τα αγαπημένα του πρόσωπα».
Τα τελευταία χρόνια ήταν ασθενής και απέφευγε τις δημόσιες εμφανίσεις, ενώ το Αύγουστο έχασε τη σύζυγό του Φαίη (Παπαφακλή), με την οποία ήταν νυμφευμένος από τις 22 Αυγούστου 1948. Γνωρίστηκαν τον ίδιο χρόνο, ενόσω ο ‘Αλεξ υπηρετούσε στην Αεροπορία, στην Τάμπα της Φλόριδας, παντρεύτηκαν στο ελληνικό χωριό των σφουγγαράδων Τάρπον Σπρινγκς και απέκτησαν 4 παιδιά και 15 εγγόνια.
Γόνος Ελλήνων μεταναστών (ο πατέρας του κατάγονταν από το χωριό Εύα της Μεσσηνίας), ο Άλεξ Σπανός ήταν η επιτομή του αμερικανικού ονείρου.
Το 1951 πήρε το ρίσκο και άφησε το αρτοποιείο του πατέρα του και με δάνειο 800 δολαρίων αγόρασε φορτηγό-καντίνα πουλώντας σάντουιτς σε μετανάστες αγρότες στην κοιλάδα San Quaquin. Με τη βοήθεια της συζύγου του δημιούργησαν μια εξαιρετικά επιτυχημένη επιχείρηση τροφοδοσίας, που το 1956 άρχισε να επενδύει σε ακίνητα. Το 1960, δημιούργησε την κατασκευαστική εταιρεία A.G.Spanos, η οποία έγινε μία από τις μεγαλύτερες στην κατασκευή κατοικιών στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μέχρι πριν αποσυρθεί από την ενεργό δράση, ήταν ο ιδιοκτήτης 8 εταιρειών του ομίλου A.G. Spanos, μεταξύ αυτών και η ομάδα San Diego Chargers, την οποία αγόρασε το 1984.
Ο κατάλογος των 400 πλουσιότερων Αμερικανών του περιοδικού Forbes, που δόθηκε πρόσφατα στη δημοσιότητα, κατατάσσει τον ‘Αλεξ Σπανό στην 344η θέση, με περιουσία 2,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Ο ‘Αλεξ Σπανός ήταν ένας από τους μεγάλους χρηματοδότες του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος και καθώς γνωριζόταν με τον Ρόναλντ Ρίγκαν από την περίοδο που ο τελευταίος ήταν κυβερνήτης της Καλιφόρνιας, μόλις έγινε πρόεδρος των ΗΠΑ, ξεκίνησε μια ισχυρή φιλία μαζί του, που συνεχίστηκε και με τον πατέρα και υιό Τζορτζ Μπους.
Στην Ελλάδα έγινε γνωστός με τους καταστροφικούς σεισμούς της Καλαμάτας το 1986. Ήλθε στην πατρίδα των γονιών του και προσέφερε σημαντικά ποσά για την ανακούφιση των πληγέντων. Η θερμή υποδοχή που του επιφύλαξε ο τότε πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου, δημιούργησε μια σταθερή φιλία που κράτησε πολλά χρόνια. Όπως αποκαλύπτει στο βιβλίο που εξέδωσε το 2002 (με τίτλο «Alex Spanos, Sharing the Wealth: My Story»), προσπάθησε τότε να πείσει τον πρόεδρο Ρόναλντ Ρίγκαν να ακυρώσει την ταξιδιωτική οδηγία που είχε εκδώσει σε βάρος της Ελλάδας και να βελτιώσει τις σχέσεις με την ελληνική κυβέρνηση, όμως ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν αμετάπειστος.
Είχε μεγάλη εμπλοκή στην Ελληνορθόδοξη Αρχιεπισκοπή Αμερικής και στους οργανισμούς της. Υπηρέτησε πρόεδρος του Αρχιεπισκοπικού Συμβουλίου (1997-1998), ήταν ιδρυτικό μέλος της «Ηγεσίας των100» και του Κληροδοτήματος «Πίστη» (στο οποίο πρόσφερε 10 εκατομμύρια). Μεγάλες ήταν οι προσφορές του στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, τη Θεολογική Σχολή στη Βοστώνη (που τίμησε τον ίδιο και τη σύζυγό του με επίτιμα διδακτορικά), ενώ πρόσφερε το ποσό του ενός εκατομμυρίου δολαρίων για τους πυρόπληκτους της Ηλείας, το 2007.
Για τις προσφορές του τιμήθηκε με το Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια, ενώ οι Άρχοντες του Οικουμενικού Πατριαρχείου τον τίμησαν με το «Αθηναγόρειο Βραβείο».
Ο εκλιπών δήλωνε πάντοτε υπερήφανος για την ελληνική του καταγωγή. Παραλαμβάνοντας το «Αθηναγόρειο Βραβείο», τον Οκτώβριο του 2004, είχε πει στην ομιλία του:
«Δεν μπορώ να σας πω πόσο υπερήφανος είμαι ως Ελληνοαμερικανός και να κάνω να μάθει ο κόσμος γι’ αυτό. Δεν υπάρχουν τόσοι πολλοί σαν κι εμάς, αλλά όταν υπάρχουν αρκετοί από εμάς μπορούμε να τους κάνουμε να γνωρίζουν ποιοι είμαστε».
Υπερήφανος για τις αρχές και τις αξίες που του μετέδωσε η οικογένειά του και κυρίως η μητέρα του, είχε πει εκείνη τη βραδιά:
«Η μητέρα μου έλεγε πάντα, κάνε καλό για να δεις καλό. Κι αυτό είναι που πάντοτε προσπαθώ να κάνω».
Ήταν για πολλές δεκαετίες μέλος της μεγάλης ελληνοαμερικανικής οργάνωσης ΑHEPA, η οποία τον τίμησε το 1997 με το «Βραβείο Σωκράτη», την ύψιστη διάκριση που απονέμει.
Το 2004 ήταν η χρονιά της μεγάλης εμπλοκής του ‘Αλεξ Σπανού στην υπόθεση της Κύπρου. Όντας συμπρόεδρος της Επιτροπής Ελληνοαμερικανών για την επανεκλογή του Τζορτζ Μπους, ήταν ο άνθρωπος που ανέλαβε να μεταφέρει τα μηνύματα στον Αμερικανό πρόεδρο, τις παραμονές του δημοψηφίσματος για το σχέδιο Ανάν. Αν και ο Τζορτζ Μπους τον αποκαλούσε «φίλο του και άτομο που κάνει τον κόσμο ένα καλύτερο μέρος», δεν εισάκουσε την προτροπή του Ελληνοαμερικανού μεγιστάνα – σε εκδήλωση για την προεκλογική εκστρατεία Μπους που συγκέντρωσε 1,5 εκατομμύρια – να μην επιμείνει με το σχέδιο Ανάν. Είχαν επίσης συναντηθεί την 1η Απριλίου, στην εκδήλωση του Λευκού Οίκου για την Ημέρα της Ελληνικής Ανεξαρτησίας, Αργότερα, ο Αλεξ Σπανός του συγκέντρωσε ακόμη 2,2 εκατομμύρια για την εκστρατεία. Πάντως, ο πρόεδρος Μπους τον τίμησε συμπεριλαμβάνοντάς τον στην επίσημη αμερικανική αντιπροσωπεία στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 στην Αθήνα, της επικεφαλής ήταν ο πρώην πρόεδρος Τζορτζ Μπους ο πρεσβύτερος.
Η κυπριακή κυβέρνηση τίμησε τον Αλεξ Σπανό για τις υπηρεσίες του προς την Κύπρο. Στην τελετή που έλαβε χώρα στη Νέα Υόρκη, τον Ιούνιο του 2004, ο αείμνηστος πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Τάσσος Παπαδόπουλος, είχε δηλώσει για τον ‘Αλεξ Σπανό πως ήταν αποφασιστικός στο να διαφωτίζει εναντίον της αδικίας που επιχειρήθηκε στην Κύπρο και στην κατεύθυνση των προσπαθειών για το γκρέμισμα του αναχρονιστικού τείχους της διαίρεσης που χωρίζει την Κύπρο στα δύο.
«Ο λαός και η κυβέρνηση της Κύπρου εκτιμούν το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του στην Κύπρο και την σιωπηρή αλλά προσηλωμένη συνεισφορά του στην κοινή μας αναζήτηση μιας λειτουργικής, βιώσιμης και διαρκής λύσης του κυπριακού προβλήματος και θα επανενώσει πραγματικά την πατρίδα μας, θα ξαναενώσει το λαό της και θα ωφελήσει τις σχέσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της Κύπρου».
Μιλώντας στην εκδήλωση, ο Αλεξ Σπανός είπε πως κανείς αγώνας που είναι δίκαιος όπως ο δικός μας, δεν μπορεί να συνεχίζεται χωρίς λύση. Ομως η λύση πρέπει να είναι βιώσιμη, διαρκής, ακριβοδίκαιη και που να διασφαλίζει τα συμφέροντα όλων των ενδιαφερομένων.
«Σε οποιοδήποτε σχέδιο επανένωσης θα υπάρχει πάντοτε κόστος κι ελπίζω να είναι κόστος που θα μπορούμε να αντέχουμε. Ποτέ όμως δεν μπορεί να είναι κόστος που καταπατά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Οταν σκέφτομαι την Κύπρο, βλέπω αυτό το όμορφο και μεγαλειώδες νησί επανενωμένο κάτω από μία σημαία, μία κυβέρνηση κι έναν όρκο πίστης».
Απευθυνόμενος στον πρόεδρο Παπαδόπουλο, είπε ότι επέδειξε τεράστιο κουράγιο και ηγετικές ικανότητες σε «καταστάσεις που προξενούσαν φόβο. Κι εμπνεύσατε το λαό σας να ελπίζει για περισσότερα».
Καταλήγοντας υποσχέθηκε στον κυπριακό λαό να είναι στο πλευρό του και να κάνει ότι μπορεί για να συμβούν καλύτερα πράγματα στην Κύπρο.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
