Ποια είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ειδών νοημοσύνης κατά τον Gardner (β’μέρος)

Πριν λίγες μέρες παρουσίασα επιγραμματικά τους τύπους νοημοσύνης του Gardner. Σήμερα θα δούμε ποια είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε τύπου και έτσι θα ναι πιο εύκολο να ξεχωρίσουμε ποιος τύπος νοημοσύνης είναι κυρίαρχος σε κάθε άτομο .

Διαβάστε το πρώτο μέρος >>>>εδώ

 Λεκτική/ γλωσσική νοημοσύνη

Η γλωσσική νοημοσύνη εμπεριέχει τρόπους παραγωγής της γλώσσας, κανόνες και ρυθμούς της γλώσσας . Όσοι έχουν λεκτική/γλωσσική νοημοσύνη κατανοούν εύκολα οδηγίες, σημασία λέξεων, μπορούν να εξηγούν  και να διδάσκουν τους άλλους, έχουν ευχέρεια λόγου  και πείθουν τους άλλους για δράση, διαθέτουν χιούμορ και μπορούν εύκολα να κρατούν στη μνήμη τους εικόνες που επέρχονται μετέπειτα ως ισχυρές αναμνήσεις.

 Οι ποιητές έχουν αναπτυγμένη αυτή τη νοημοσύνη. Επίσης  μαθητές οι οποίοι παίζουν ρυθμικά, κάνουν λογοπαίγνια, πάντα έχουν μια αστεία ιστορία να πουν, που κατακτούν γρήγορα μια άλλη γλώσσα (και τη μουσική γλώσσα), που γράφουν πλήρεις σημειώσεις στους φίλους τους στην τάξη κ.τ.λ., εμφανίζουν εντονότερα τη γλωσσική νοημοσύνη.

Οι μαθητές με λεκτική νοημοσύνη κάνουν πολλές ερωτήσεις, ευχαριστιούνται να μιλούν, έχουν ένα πολύ καλό λεξιλόγιο το οποίο το αναπτύσσουν εύκολα επίσης, τους αρέσει το διάβασμα (ό,τι πέφτει στο χέρι τους το διαβάζουν) τους αρέσει να γράφουν. Θυμούνται ονόματα τοποθεσίες και λεπτομέρειες εύκολα, οι καλύτερες εργασίες τους είναι αφηγήσεις και ιστορίες μυθοπλασίας, αφηγούνται καλύτερα τα πραγματικά γεγονότα. Τους αρέσει η επιχειρηματολογία, να λύνουν σταυρόλεξα, ενώ κεντρίζουν το ενδιαφέρον τους γλωσσικά παιχνίδια και διαγωνισμοί.

Μαθαίνουν καλύτερα λέγοντας, ακούγοντας και βλέποντας τις λέξεις, μιλώντας  και γράφοντας ό,τι θέλουν να μάθουν. Άνθρωποι που ανήκουν σε αυτό τον τύπο συνήθως γίνονται: μυθιστοριογράφοι, ποιητές, δικηγόροι, πολιτικοί  ηθοποιοί, δημοσιογράφοι.

Λογική / μαθηματική νοημοσύνη

Λογική / μαθηματική νοημοσύνη είναι η ικανότητα να ερευνάς και να πειραματίζεσαι με έναν ελεγχόμενο και πειθαρχημένο τρόπο και να λύνεις μεθοδικά τα προβλήματα που παρουσιάζονται. Επίσης, να αναγνωρίζεις  και να χειρίζεσαι περιληπτικά σχέδια και σχέσεις. Εκείνο που ίσως θα κάνει σε πολλούς εντύπωση είναι πως δεν είναι μόνο οι επιστήμονες που ασχολούνται με τις θετικές επιστήμες (μαθηματικοί, φυσικοί, ιατροί, κλπ) που διαθέτουν λογική μαθηματική νοημοσύνη, αλλά και  οι φιλόσοφοι που προσπαθούν να επιλύσουν βασικά ζητήματα ακολουθώντας μια συγκεκριμένη διαδικασία καταλήγοντας σε συμπεράσματα. .Στη λογική μαθηματική νοημοσύνη θα βρούμε μαθητές που αναλύουν με προσοχή τα συστατικά προσωπικών ή σχολικών προβλημάτων προτού δοκιμάσουν λύσεις. Οι άνθρωποι με αυτή τη νοημοσύνη να υπερισχύει, μπορούν να αναγνωρίζουν αμέσως περιληπτικά σχέδια, καταλαβαίνουν και καταστρώνουν εύκολα σχέδια ενώ μπορούν εύκολα να βρουν συνδέσεις ανάμεσα σε πράγματα και σε οποιαδήποτε σχέση τους παρουσιάζεται μελετώντας τα. Μπορούν και κάνουν σύνθετους υπολογισμούς ενώ αναλύουν πολλές πλευρές των πραγμάτων που τους παρουσιάζονται και ακολουθούν την επιστημονική λογική (θέτουν ερωτήματα, πειραματίζονται, καταλήγουν σε συμπέρασμα). Τους ανθρώπους με λογική/μαθηματική νοημοσύνη θα τους γνωρίσετε από την ικανότητά τους να προσπαθούν να λύσουν  προβλήματα με τη χρήση συσχετισμών και θέτοντας ερωτήματα που απαιτούν λογική λύση, έχουν την ικανότητα να κατανοούν πιο εύκολα αριθμητικές σχέσεις, να συγκρατούν στη μνήμη τους όχι αποσπασμένες μόνο αναμνήσεις αλλά σειρές από  λεπτομέρειες οι οποίες τους διευκολύνουν να λύνουν ακόμα και δύσκολα προβλήματα. Θα τους βρείτε να λύνουν σαν παιδιά παζλ, να τους αρέσει να συλλέγουν και να ταξινομούν αντικείμενα, να είναι αναλυτικοί κατά την προσέγγιση λύσης ενός προβλήματος, να παρατηρούν και να μαθαίνουν εύκολα πώς λειτουργεί κάτι. Είναι καλοί στα μαθηματικά και στη λογική και οι καλύτερες εργασίες για αυτούς είναι ό,τι έχει σχέση με μαθηματικό έλεγχο, σχέδια, υποθέσεις, εφευρετικές εργασίες.

Μαθαίνει  καλύτερα: κατηγοριοποιώντας και  ταξινομώντας εργαζόμενος πάνω σε περιεκτικά σχέδια και σχέσεις.

Άνθρωποι με αυτό τον τύπο νοημοσύνης να κυριαρχεί τους βρίσκουμε ως μαθηματικούς, προγραμματιστές, λογιστές, αστρονόμους, δικηγόρους, ακόμα και ως ντετέκτιβ και εγκληματολόγους.

Μουσική / ρυθμική νοημοσύνη

Μουσική νοημοσύνη είναι η ικανότητα να απολαμβάνεις, να εκτελείς και να συνθέτεις μουσικά κομμάτια. Εμπεριέχει ευαισθησία  στην κίνηση, ρυθμό και χροιά του ήχου, καθώς και  ανταπόκριση στις συναισθηματικές εφαρμογές σ’ αυτά. Οι συνθέτες και οργανοπαίχτες παρουσιάζουν αυτήν τη νοημοσύνη, καθώς και οι μαθητές που συναρπάζονται από το τραγούδι των πουλιών έξω από το παράθυρο, και οι οποίοι χτυπούν σύνθετους ή απλούς ρυθμούς πάνω στα θρανία με τα μολύβια τους.. Ως άτομα θα τους συναντήσετε να σφυρίζουν τόνους ακόμα και στη βόλτα τους, να κινούνται ρυθμικά, να τραγουδούν μοτίβα που πολλές φορές τα δημιουργούν οι ίδιοι, να παρασύρονται ακόμα και από το τραγούδι των πουλιών ,να θυμούνται εύκολα τόνους και ηχητικά μοτίβα. Στα άτομα αυτά ανήκουν αυτοί που για να διαβάσουν χρειάζονται μουσική, ή μετατρέπουν το μάθημα σε επαναλαμβανόμενα μοτίβα τα οποία απομνημονεύουν πιο εύκολα.

Οι άνθρωποι με αυτό τον τύπο μπορούν να γίνουν  συνθέτες, μέλη ορχήστρας, μουσικοί, μαέστροι, κατασκευαστές μουσικών οργάνων, τραγουδιστές.

Χωρική νοημοσύνη

Νοημοσύνη χώρου είναι η ικανότητα να παρατηρείς και να χειρίζεσαι νοερά με επιδεξιότητα μια μορφή ή αντικείμενο, να παρατηρείς και να δημιουργείς τάσεις, ισορροπίες και συνθέσεις Είναι η ικανότητα να σχηματίζεις αναπαραστάσεις του κόσμου και να τις μεταφέρεις νοερά ή αισθητά. Τέτοιου τύπου νοημοσύνη απαιτείται από τους αρχιτέκτονες, γλύπτες, και μηχανικούς. Διακρίνει επίσης  μαθητές που ενδιαφέρονται για γραφήματα, χάρτες και εικόνες, συγκροτούν τις ιδέες τους πριν να τις γράψουν, μουντζουρώνουν τις σημειώσεις τους με πολύπλοκα μοτίβα. Οι μαθητές αλλά και οι ενήλικες που διαθέτουν αυτή τη νοημοσύνη, βλέπουν τα πράγματα από διαφορετική οπτική πλευρά.

Είναι ανάμεσα στους φίλους σας και είναι άνθρωποι που αναζητούν την αρμονία και την ισορροπία, που τους αρέσουν τα παιχνίδια χώρου( σκάκι, βόλεϊ, κλπ )που μελετούν το χώρο στον οποίο μπαίνουν και έλκονται από τη μορφή, το χρώμα, τη δομή, το σχέδιο ενός αντικειμένου ενώ τους αρέσει να «αγγίζουν» ένα φυσικό αντικείμενο. Είναι τα παιδιά που όταν πάμε σε ένα μουσείο θέλουν να αγγίξουν ένα έκθεμα, να δουν από τί είναι φτιαγμένο, την υφή του, το βάρος του. Δεν είναι περιέργεια για αυτά τα παιδιά. Είναι αυτό που εκφράζει ο δικός τους τύπος νοημοσύνης. Συνήθως αυτά τα παιδιά μπορούν να σου περιγράψουν έναν φανταστικό χώρο που δημιουργούν στο μυαλό τους με τέτοια λεπτομέρεια, κάνοντας χρήση δομικών στοιχείων που φαντάζουν αταίριαστα. Αυτοί οι μαθητές τραβούν γραμμές, τους αρέσει να ξεχωρίζουν πράγματα και να δημιουργούν με τη χρήση υλικών( πχ κύβους, PLAY DO), «μουτζουρώνουν» και γράφουν ..άσκοπα, διακρίνουν λεπτομέρειες εύκολα, μπορούν εύκολα να δημιουργήσουν ένα χάρτη και από το τίποτα να φτιάξουν κάτι μοναδικό.

Οι καλύτερες εργασίες τους είναι  ζωγραφιές,  σχέδια, μοντέλα, γραφήματα, φωτογραφίες, χάρτες, κινούμενα σχέδια, φίλμ.

Μαθαίνουν  καλύτερα παρατηρώντας, ονειροπολώντας με το μάτι του μυαλού, δουλεύοντας με χρώματα και εικόνες και  θα μπορούσαν να γίνουν: καλλιτέχνες, αρχιτέκτονες, εξερευνητές, τοπογράφοι, ναυπηγοί , μηχανικοί, διευθυντές μουσείου ή ζωολογικού κήπου, σχεδιαστές, σκακιστές, φωτογράφοι, σκηνοθέτες, κλπ.

Σωματική / ψυχοκινητική νοημοσύνη

Σωματική νοημοσύνη είναι η ικανότητα να χρησιμοποιείς εξαίρετα τις κινητικές δεξιότητες στα αθλήματα. Αθλητές,  χορευτές, χορογράφοι, γραφίστες,  χρησιμοποιούν τη σωματική νοημοσύνη αλλά και χειρουργοί, όσο και αν αυτό φαίνεται περίεργο.. Το περιεχόμενό της είναι επίσης ορατό σε παιδιά που απολαμβάνουν τα παιγνίδια στην τάξη και τους σχολικούς χορούς, που προτιμούν να παρουσιάζουν τις εργασίες τους με μοντέλα παρά με κείμενο, και που ρίχνουν με επιτυχία το τσαλακωμένο τους χαρτί μέσα στο καλάθι των αχρήστων πετώντας το πάνω από τα κεφάλια των συμμαθητών τους.. Αυτοί οι μαθητές έχουν καλή αίσθηση του ρυθμού, κινούνται με χάρη, έχουν καλό συνδυασμό χεριού και ματιού, μπορούν να επικοινωνούν με χειρονομίες. Μπορείς να αναγνωρίσεις εύκολα την σωματική νοημοσύνη σε μικρά παιδιά που ακόμα δεν πάνε καν νηπιαγωγείο, αλλά χειρίζονται με ευκολία μία μπάλα ή κάνουν χωρίς φόβο ασκήσεις στο έδαφος που ως γονείς μας τρομάζουν ενώ θα τα βρεις να …σκαρφαλώνουν με ευκολία σε κάθε έπιπλο.

Αυτά τα άτομα  μαθαίνουν με το άγγιγμα, με κίνηση, με αλληλεπίδραση στο χώρο, με τη σωματική αίσθηση. Συνήθως θα συναντήσετε τον τύπο αυτό σε έναν  επαγγελματία αθλητή, ακροβάτη, κοσμηματοποιό, χορευτή, γυμναστή, χορογράφο, χειρουργό, τορναδόρο, γλύπτη, γραφίστα, ξυλουργό.

Φυσιογνωστική νοημοσύνη

 Η φυσιογνωστική νοημοσύνη σχετίζεται με τη φύση και τη σύνδεση της πληροφορίας με το φυσικό περίγυρο. Είναι η νεότερη νοημοσύνη(προστέθηκε στη θεωρία το 1996). Τα άτομα με φυσιοκρατική νοημοσύνη είναι ευαίσθητα ως προς τη φύση και τη θέση τους μέσα σε αυτήν και διαθέτουν μεγαλύτερη ευκολία στη φροντίδα και την αλληλεπίδραση με τα ζώα.  Οι «Φυσιοκράτες» μαθαίνουν καλύτερα όταν το αντικείμενο μάθησης περιλαμβάνει συλλογή ή ανάλυση ή είναι στενά συνδεδεμένο με τη φύση. Τους αρέσει να παρατηρούν τη φύση, να ξεχωρίζουν τα είδη, να ασχολούνται με προβλήματα που μπορεί να αλλοιώσουν το περιβάλλον.

Ως μαθητές χρειάζεται  να μαθαίνουν είτε έξω στη φύση(θα τους δείτε ακόμα και στο μπαλκόνι να διαβάζουν ή να πηγαίνουν πικ νικ και να έχουν μαζί τους ένα βιβλίο)και δεν τους αρέσουν εύκολα τα μαθήματα που δεν έχουν σχέση με τη φύση.. Οι  μαθητές στους οποίους η φυσιογνωστική νοημοσύνη υπερτερεί, καλό είναι να μαθαίνουν μέσω  ενός κιναισθητικού τρόπου πχ να σχεδιάζεται το μάθημα και να παρουσιάζεται ως προς τα κύρια σημεία του, να γίνονται  πειράματα  αλλά και όπου μπορεί ο μαθητής να καλείται να παρουσιάσει  τη νέα γνώση εικαστικά.

Τα επαγγέλματα που ταιριάζουν σε αυτά τα άτομα είναι του επιστήμονα, του οικολόγου, του κηπουρού, του βοτανικού, του κυνηγού και του αγρότη, του ωκεανολόγου, κλπ

Ενδοπροσωπική νοημοσύνη (Intrapersonal)

Είναι η ικανότητα για κατανόηση των βαθύτερων αισθημάτων, επιθυμιών και ιδεών.  Όσοι έχουν αναπτυγμένο αυτόν τον τύπο νοημοσύνης γνωρίζουν τις αδυναμίες τους και είναι προσεχτικοί στις αποφάσεις και στις επιλογές τους. Είναι άνθρωποι με μεγάλη αυτοσυγκέντρωση. Τους διακρίνει η επιμέλεια και η προσοχή, ενώ βάσει των συναισθημάτων τους υιοθετούν και αντίστοιχη συμπεριφορά. Κατανοούν τον εαυτό τους  ως μέρος μιας ευρύτερης πραγματικότητας.. Η ενδοπροσωπική νοημοσύνη έχει σχέση με το «Εγώ». Ένας άνθρωπος με αναπτυγμένη την ενδοπροσωπική νοημοσύνη μπορεί να εκφράσει ισχυρές επιθυμίες ή να απορρίψει κάτι δια παντός,  μπορεί να επικοινωνεί με τα αισθήματά του και κατανοεί τις δυνάμεις και τις αδυναμίες του. Φαίνονται πολλές φορές ως «ιδιόρρυθμοι τύποι», αυτοί  στους οποίους η ενδοπροσωπική νοημοσύνη είναι  κυρίαρχη.

Μαθαίνει καλύτερα  εργαζόμενος μόνος, με ατομική μελέτη, με το δικό του ρυθμό.

Ποιητές, συγγραφείς, καλλιτέχνες, σύμβουλοι, ψυχολόγοι, πνευματιστές, φιλόσοφοι,  ανήκουν σε αυτό τον τύπο νοημοσύνης.

Διαπροσωπική νοημοσύνη

Διαπροσωπική νοημοσύνη είναι η ικανότητα να καταλαβαίνεις τους άλλους ανθρώπους, να επισημαίνεις τους σκοπούς, τα κίνητρα και τα ενδιαφέροντά τους και να δουλεύεις μαζί τους αποτελεσματικά. Όταν κυριαρχεί αυτός ο τύπος νοημοσύνης, το άτομο είναι πολύ ευαίσθητο στις διαθέσεις, στα κίνητρα και στα συναισθήματα των άλλων. Είναι οι άνθρωποι που μπορούν με μια ματιά να καταλάβουν αν ο άλλος είναι καλά ή όχι και να συνδέσουν τις πληροφορίες με τέτοιο τρόπο ώστε να προσαρμόζουν και τις δικές τους αντιδράσεις διατηρώντας έτσι πιο ήρεμες τις σχέσεις τους. Τα άτομα αυτά μπορούν να επικοινωνούν αποτελεσματικά με τους άλλους είτε προφορικά είτε γραπτά και να μεταδίδουν τις γνώσεις και τις ιδέες και μπορούν να βρίσκουν τρόπους να δώσουν τη γνώση κάνοντας χρήση πολλών μέσων. Θα τους αναγνωρίσετε από τον τρόπο που επιδεικνύουν συμπάθεια για τους ανθρώπους, από το ότι μπορούν να αναπτύσσουν σχέσεις με συνομήλικους αλλά και μεγαλύτερους σε ηλικία, να έχουν ηγετικές ικανότητες, να εργάζονται αποτελεσματικά με άλλους καθώς καταλαβαίνουν τα συναισθήματα των άλλων. Είναι οι άνθρωποι που είναι ενεργά μέλη συλλόγων, που τους αρέσει ο διάλογος, που μισούν τις φωνές και την προσπάθεια επιβολής χωρίς επιχειρήματα, που αντιδρούν σε κάθε μορφή βίας και που ο λόγος τους είναι τόσο δομημένος που μπορούν εύκολα να γίνουν κατανοητοί ακόμα και αν μιλούν σε ένα μικρό παιδί. Μπορούν να είναι οργανωτικοί και επικοινωνιακοί χωρίς να είναι φορτικοί.

Δάσκαλοι, γονείς, πολιτικοί, ψυχολόγοι και πωλητές, βασίζονται στη διαπροσωπική νοημοσύνη για να ολοκληρώσουν το έργο τους. Οι μαθητές αναπτύσσουν σταδιακά τη διαπροσωπική νοημοσύνη όταν προοδεύουν σε μικρές ομάδες εργασίας, όταν επισημαίνουν και αντιδρούν στις διαθέσεις των φίλων τους και συμμαθητών τους, και όταν πείθουν διακριτικά το δάσκαλό τους για παράταση χρόνου ώστε να τελειώσουν την κατ’ οίκον εργασία.

 Ως παιδιά θα δείτε πως μπορούν να μάθουν  καλύτερα και πιο εύκολα : με ομαδικές εργασίες και συνήθως θα δείτε πως είναι  δάσκαλοι, κοινωνιολόγοι, εργαζόμενοι σε τμήματα υποδοχής, ξεναγοί, πωλητές, επιχειρηματίες, πολιτικοί, νοσοκόμοι , σύμβουλοι, στελέχη επιχειρήσεων, διευθυντές, ιερείς, ανθρωπολόγοι, κλπ.

Υπάρχει άλλος ένας τύπος νοημοσύνης που βρίσκεται  σε άρρηκτη συνάφεια με την διαπροσωπική νοημοσύνη. Δεν μπορεί να υπάρξει η διαπροσωπική αν δεν έχει αναπτυχθεί ταυτόχρονα και η συναισθηματική. Είναι τόσο λεπτή η σχέση μεταξύ τους, που πολλοί θεωρούν την διαπροσωπική νοημοσύνη ταυτόσημη με την συναισθηματική. Για αυτόν τον τύπο νοημοσύνης  έχω αναφερθεί σε προηγούμενη ανάρτηση και μπορείτε να  δείτε εδώ:

Συναισθηματική νοημοσύνη

(http://stashpaideias.blogspot.gr/2016/02/blog-post_22.html)