Η συχνή χρήση μιας κατηγορίας κοινών φαρμάκων, των αντιχολινεργικών, τα οποία χρησιμοποιούνται για διάφορες παθήσεις (υπέρταση, κατάθλιψη, αλλεργίες, κρυολογήματα κ.α.), συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο ήπιας γνωστικής εξασθένησης ή διαταραχής, μιας κατάστασης που, μεταξύ άλλων, χαρακτηρίζεται από προβλήματα μνήμης και θεωρείται συχνά πρόδρομος της κανονικής άνοιας.
Αυτό είναι το ανησυχητικό συμπέρασμα μιας νέας αμερικανικής επιστημονικής έρευνας, σύμφωνα με την οποία όσοι άνθρωποι παίρνουν συχνά τουλάχιστον ένα τέτοιο φάρμακο (συνήθως παίρνουν περισσότερα ταυτόχρονα), έχουν κατά μέσο όρο 47% μεγαλύτερο κίνδυνο για ήπια γνωστική διαταραχή μέσα στην επόμενη δεκαετία, σε σχέση με όσους δεν παίρνουν καθόλου τέτοιους είδους φάρμακα. Ο κίνδυνος φαίνεται ακόμη μεγαλύτερος (υπερδιπλάσιος) για όσους έχουν γενετική προδιάθεση για νόσο Αλτσχάιμερ, ενώ αυξάνεται περαιτέρω (τετραπλάσιος), αν στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό ενός ανθρώπου έχουν ήδη βρεθεί βιοδείκτες Αλτσχάιμερ.
Τα αντιχολινεργικά φάρμακα χρησιμοποιούνται κατά της ναυτίας, της ακράτειας ούρων, της υπερδραστήριας ουροδόχου κύστης, της νόσου Πάρκινσον, της υπέρτασης κ.α. Υπάρχουν περίπου 100 τέτοια εμπορικά φάρμακα σε ευρεία χρήση, μερικά από τα οποία χορηγούνται μετά από συνταγογράφηση γιατρού, ενώ άλλα όχι.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τη δρα Λάιζα Ντελάνο-Γουντ του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια-Σαν Ντιέγκο, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “Neurology” της Αμερικανικής Ακαδημίας Νευρολογίας, μελέτησαν σε βάθος δεκαετίας 688 ανθρώπους με μέση ηλικία 74 ετών, χωρίς γνωστικά προβλήματα στην αρχή της έρευνας. Οι συμμετέχοντες υποβάλλονταν σε ετήσιο έλεγχο της γνωστικής λειτουργίας τους και το ένα τρίτο από αυτούς έπαιρναν αντιχολινεργικά φάρμακα (κατά μέσο όρο πέντε ο καθένας).
Από όσους έπαιρναν αυτά τα φάρμακα, οι μισοί (51%) διαγνώστηκαν αργότερα με ήπια γνωστική διαταραχή/εξασθένηση, έναντι ποσοστού 42% μεταξύ όσων δεν έπαιρναν αντιχολινεργικά. Μετά από κατάλληλη προσαρμογή, όπου λήφθηκαν υπόψη διάφοροι παράγοντες (κατάθλιψη, αριθμός φαρμάκων, καρδιολογικό ιστορικό κ.α.), οι επιστήμονες συμπέραναν ότι όποιος άνθρωπος έπαιρνε έστω ένα αντιχολινεργικό φάρμακο για περισσότερους από έξι μήνες, είχε 47% μεγαλύτερο κίνδυνο ήπιων γνωστικών προβλημάτων. Επιπλέον, όσα περισσότερα φάρμακα έπαιρνε κανείς και για όσο μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, τόσο αύξανε ο κίνδυνος για τον εγκέφαλο του.
«Τα ευρήματα μας δείχνουν ότι η μείωση της χρήσης των αντιχολινεργικών φαρμάκων, προτού οι άνθρωποι εμφανίσουν οποιαδήποτε γνωστικά προβλήματα, μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό τρόπο για να προληφθούν οι αρνητικές επιπτώσεις αυτών των φαρμάκων στις νοητικές ικανότητες, ιδίως για τους ανθρώπους που έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου Αλτσχάιμερ. Μελλοντικές μελέτες χρειάζονται πάντως για να διαπιστωθεί, εάν όντως η διακοπή της χρήσης αυτών των φαρμάκων μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της ήπιας γνωστικής διαταραχής και, σε επόμενο στάδιο, του Αλτσχάιμερ», ανέφερε η Ντελάνο-Γουντ.
Τόνισε όμως ότι οι ασθενείς δεν πρέπει να αλλάξουν μόνοι τους τα φάρμακα τους ή ακόμη περισσότερο να τα σταματήσουν απότομα, αν προηγουμένως δεν συζητήσουν το θέμα με κάποιο γιατρό.
Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση:
https://n.neurology.org/content/early/2020/09/02/WNL.0000000000010643
ΑΠΕ-ΜΠΕ
