Σε τρία κέντρα φιλοξενίας, στο Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης, τον Χέρσο Κιλκίς και τα Δολιανά Ιωαννίνων, ξεκινάει άμεσα η σίτιση προσφύγων μέσα από τις κοινοτικές κουζίνες, που θα αντικαταστήσουν τη διανομή φαγητού από τις εταιρείες κέτερινγκ.
Ήδη, στα τρία κέντρα έχει ξεκινήσει η τοποθέτηση των ηλεκτρικών συσκευών και του οικιακού εξοπλισμού των κοινοτικών κουζινών. Θα ακολουθήσει η εκπαίδευση των προσφύγων για τη χρήση τους και στη συνέχεια η λειτουργία τους.
Η λειτουργία της κοινοτικής κουζίνας στα τρία κέντρα θα είναι πιλοτική προκειμένου να εξαχθούν συμπεράσματα, χρήσιμα για την καθολική εφαρμογή του μέτρου σταδιακά και μέχρι το φθινόπωρο σε όλα τα υπόλοιπα κέντρα φιλοξενίας.
Στα Δολιανά, τη δημιουργία της κοινοτικής κουζίνας έχει αναλάβει η οργάνωση Oxfam και στα δύο κέντρα της Βόρειας Ελλάδας η NRC (Νορβηγικό Συμβούλιο Προσφύγων).
«Μέχρι τώρα ο τρόπος σίτισης των προσφύγων γινόταν με τη διαδικασία του κέτερινγκ. Αυτό ήταν επιβεβλημένο λόγω της επείγουσας κατάστασης που δημιουργήθηκε από το κλείσιμο των συνόρων. Προφανώς όμως αυτό είναι μια μεταβατική φάση, διότι δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τις επιθυμίες των προσφύγων. Κάναμε μια αξιολόγηση της κατάστασης και καταλήξαμε ότι ενδεδειγμένη λύση είναι να δημιουργηθούν στις δομές, κοινοτικές κουζίνες» εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο γενικός γραμματέας Υποδοχής, Οδυσσέας Βουδούρης.
Ωστόσο, παραμένει ακόμα υπό διερεύνηση ο τρόπος λειτουργίας των κοινοτικών κουζινών, εάν δηλαδή θα δίνονται οι εγκαταστάσεις στις οικογένειες για να μαγειρεύουν μεμονωμένα ή αν θα αναλάβουν να μαγειρεύουν για όλη τη δομή οι πρόσφυγες, σε συνεργασία με Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις.
Ο γενικός γραμματέας Υποδοχής τονίζει ότι η μορφή και η λειτουργία των κοινοτικών κουζινών «θα πρέπει να καθοριστούν σε μεγάλο βαθμό από τους ίδιους τους πρόσφυγες σε κάθε δομή». Όπως προσθέτει, «θα πρέπει να υπάρχει μια αυτοοργάνωση των προσφύγων με τη βοήθεια, τη στήριξη και την εποπτεία των δομών, για να γίνονται οι παραγγελιές και να κανονίζονται όλα τα θέματα ασφαλείας».
Η λειτουργία των κοινοτικών κουζινών θα συνδυαστεί με τη διανομή vouchers στους πρόσφυγες, προκειμένου να προμηθεύονται τρόφιμα και άλλα απαραίτητα για την καθημερινή τους διαβίωση είδη, από τα καταστήματα της περιοχής τους. «Αυτό έχει το διπλό πλεονέκτημα ότι αφενός εξυπηρετεί καλύτερα τους πρόσφυγες και αφετέρου αποτελεί και τόνωση της τοπικής αγοράς. Οι αγορές θα γίνονται στα τοπικά καταστήματα, οπότε θα ενισχύεται και το τοπικό εμπόριο» επισημαίνει ο κ. Βουδούρης.
Εξάλλου, η Γενική Γραμματεία Υποδοχής προχώρησε σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, σε μελέτη για τη διερεύνηση της ποιότητας και της ποσότητας των τροφίμων που διανέμονται και της αποδοχής αυτών από τους πρόσφυγες.
Διανεμήθηκαν ερωτηματολόγια σε περίπου 23.000 πρόσφυγες σε 14 κέντρα φιλοξενίας στην ηπειρωτική Ελλάδα. Από την έρευνα διαπιστώθηκε ότι οι πρόσφυγες πετούν σήμερα περίπου το 30% του φαγητού που παραλαμβάνουν, καθώς δεν έχουν ληφθεί υπόψη οι διατροφικές τους συνήθειες.
Εντοπίστηκαν σοβαρά προβλήματα στη διατροφή των βρεφών και των παιδιών μέχρι πέντε ετών, ενώ αναφέρθηκε και η απουσία ειδικών χώρων για τις γυναίκες που θηλάζουν. Επίσης, παρατηρήθηκε ότι διανέμονται ανεπαρκείς ποσότητες εμφιαλωμένου νερού στους πρόσφυγες.
Με βάση τις παρατηρήσεις των προσφύγων, η ομάδα εργασίας έφτιαξε ένα προτεινόμενο εβδομαδιαίο μενού, προσθέτοντας φαγητά κοντά στις διατροφικές συνήθειες των προσφύγων, όπως χούμους και αραβικές πίτες.
Η Γενική Γραμματεία Υποδοχής θα αποστείλει το προτεινόμενο μενού στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας προτείνοντας αυτό να υλοποιηθεί από τις εταιρείες κέτερινγκ, μέχρι να αρχίσει η λειτουργία των κοινοτικών κουζινών.
Σημειώνεται ότι η λειτουργία των κοινοτικών κουζινών σε όλες τις δομές φιλοξενίας θα γίνει το φθινόπωρο, ταυτόχρονα και με τη δεύτερη φάση λειτουργίας των δομών, οπότε, έπειτα από αξιολόγηση, θα οριστικοποιηθούν οι δομές που θα συνεχίσουν να λειτουργούν και εκείνες που θα κλείσουν και θα αντικατασταθούν από άλλες.
