Άνοιξαν τους κουμπαράδες της μνήμης και ξετρύπωσαν από το εσωτερικό τους μνήμες για ανθρώπους. που για τον έναν ή τον άλλον λόγο άφησαν το προσωπικό τους αποτύπωμα στην πόλη, όπου γεννήθηκαν, γαλουχήθηκαν ή ανέπτυξαν δράση, την αγαπημένη τους Βέροια.
Μνήμες από τον κοινωνικό ιστό μιας πόλης, η οποία κέρδισε επάξια τον χαρακτηρισμό πολυπολιτισμική από τον πολύχρωμο καμβά των ανθρώπων που στον ρου της Ιστορίας φιλοξένησε στα σπλάχνα της.
Σαράντα Βεροιείς, με προτροπή και παραίνεση του εικαστικού Γιάννη Ναζλίδη, του ανθρώπου που μετέτρεψε το «εκκοκκιστήριο βάμβακος» του πατέρα του σε «Εκκοκκιστήριο Ιδεών» στην πρωτεύουσα της Ημαθίας, ανακάλεσαν στη μνήμη τους ανθρώπους και βιώματα από τη ζωή τους στην πόλη όπου είδαν το πρώτο φως της ζωής, καταθέτοντας τις μαρτυρίες τους σε μια έκδοση, με τίτλο: «Βέροια: Απομνημονεύματα της μνήμης». Μια έκδοση που διατρέχει πολλές δεκαετίες ζωής της πόλης και φέρνει στο προσκήνιο 300 πρόσωπα της πόλης, τους αφανείς ενίοτε «πρωταγωνιστές» της.
«Είπαμε οι φίλοι να ανοίξουμε τους κουμπαράδες της μνήμης και να δώσουμε μαρτυρία των γεγονότων που μας μεγάλωσαν, να γράψουμε για τους ανθρώπους που χωρίς να κατέχουν θέσεις εξουσίας άφησαν το στίγμα τους στην πόλη μας. Να παρουσιάσουμε και να εκδώσουμε την αφανή, αποσιωπημένη ιστορία της πόλης, όλα εκείνα που απέφυγαν την παρέλαση των επισήμων στιγμών της», γράφει ο εμπνευστής της ιδέας Γιάννης Ναζλίδης, ο οποίος δεν μπόρεσε να κρύψει τη συγκίνησή του, χθες το μεσημέρι, κατά την παρουσίαση του βιβλίου στον τόπο όπου «γεννήθηκε», τη Βέροια. «Το βιβλίο είναι μια προσευχή της πόλης, μια βαθιά εσωτερική της δύναμη να μιλήσει στον χρόνο, να μιλήσει στις καρδιές των ανθρώπων και να παρακαλέσει να σκεπάσει με καλοσύνη την πόλη», έλεγε, απευθυνόμενος στο πολυπληθές κοινό της εκδήλωσης.
Στο εντυπωσιακά γεμάτο από κόσμο «Εκκοκκιστήριο Ιδεών», ο δημοσιογράφος Χρήστος Μπλατσιώτης, ένας από τους 40 που συνέβαλαν με τα κείμενά τους στη «γέννηση» αυτού του ξεχωριστού βιβλίου, καλωσόρισε -με τον ρόλο του συντονιστή της εκδήλωσης- όλους όσοι αψήφησαν το τσουχτερό κρύο και προσήλθαν για ν’ ακούσουν «για κάποιους ανθρώπους της πόλης μας, που δεν είναι οι επιφανείς, δεν είναι οι τιτλούχοι, που δεν τους γράφει η επίσημη ιστορία της Βέροιας», τους πρωταγωνιστές δηλαδή αυτής της έκδοσης, που «είναι μια απόπειρα αποτύπωσης ενός τμήματος της ιστορίας της πόλης μας γραμμένη από κάτω προς τα πάνω». Η ιστορία που αφηγείται το βιβλίο είναι, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο Χρ. Μπλατσιώτης, «γραμμένη από απλούς ανθρώπους, καθημερινούς της Βέροιας, είναι γραμμένη από τα προσωπικά βιώματα που έχουμε-και ο καθένας τη δίνει (την ιστορία) με τον δικό του τρόπο…».
Παίρνοντας τον λόγο, η ιστορικός, καθηγήτρια του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Μαρία Ευθυμίου, αφού αναφέρθηκε στον σπαραγμό των εμφυλίων και το στίγμα που άφησε στον κορμό της ελληνικής κοινωνίας, κατέδειξε το πόσο διαφοροποιείται αυτό το βιβλίο αυτή η «αγαπητική κίνηση 40 Βεροιωτών που γράφουν για τους συμπολίτες τους», μια «κίνηση ανατροπής», όπως τη χαρακτήρισε. «Δεν είναι εξιδανικευμένα αυτά που παρουσιάζονται, είναι αυθόρμητα. Αυτό το βιβλίο δημιούργησε μια ρωγμή, πήρε ένα τσεκούρι και έσπασε αυτή την επιφάνεια της τοξικότητας, με την οποία έχουμε στήσει την κοινωνία και μέσα στην οποία ζούμε και είπε: “βγάλε την ομορφιά που είναι από κάτω, μόνο να κερδίσεις έχεις απ’ αυτή την ιστορία”», ανέφερε χαρακτηριστικά η ιστορικός.
«Όλες οι διαδρομές των ανθρώπων που έγραψαν είναι καθαρές, είναι έντιμες και χαίρονται αυτό που γράφουν και χαίρονται γιατί ίσως ανακαλύπτουν ξανά ότι είναι Βεροιώτες, ότι ανήκουν σε έναν χώρο που έχει τη δική του ιστορία», σημείωσε η κ. Ευθυμίου, υπογραμμίζοντας πως «η ιδέα να αναδειχθεί το άρωμα μιας πόλης μέσα από τις μνήμες έχει μια βαθιά επαναστατικότητα» και «για μια κοινωνία σαν την ελληνική, αυτό είναι μια πραγματική επανάσταση».
«Μέσα από τη μνήμη 40 γηγενών δημιουργείται αυτό το πολύ όμορφο βιβλίο, το οποίο εμπεριέχει κείμενα με ποιητική διάθεση, στα όρια της λογοτεχνικότητας. Ορισμένα δε είναι σχεδόν ακραιφνώς λογοτεχνικά», επισήμανε, από την πλευρά του, ο πεζογράφος και δημοσιογράφος Γιώργος Σκαμπαρδώνης. «Αυτό που νιώθει κανείς, διαβάζοντας αυτό το βιβλίο είναι πως μέσα απ’ αυτή την αποσπασματικότητα, μέσα απ’ αυτά τα κομμάτια συνδυαζόμενα, δημιουργείται ένα αίσθημα της πόλης σε μια χρονική περίοδο που είναι το μεταίχμιο του 20ου προς τον 21ο αιώνα […] Κι αυτό όλο είναι μια κιβωτός, μια λάρνακα, μια παρακαταθήκη, μια προσκομιδή στα πόδια της Βέροιας, στην οποία θα προστρέχουν οι άνθρωποι του μέλλοντος για να διαβάζουν πώς ζούσαν οι άνθρωποι σε αυτή την πόλη», σημείωσε -μεταξύ άλλων- ο Θεσσαλονικιός δημοσιογράφος και πεζογράφος.
Αναφερόμενος δε, στον Γιάννη Ναζλίδη, τον κατέταξε σε εκείνους τους «τρελούς» που είναι πάντα απαραίτητο να υπάρχουν σε μια πόλη και να τη σώζουν, και απέδωσε τον επιθετικό χαρακτηρισμό «ιερή» στην «τρέλα» του δημιουργού του «Εκκοκκιστηρίου Ιδεών» και εμπνευστή της ιδέας γι’ αυτό το βιβλίο. Ένας προσδιορισμός που ήρθε να συμπληρωθεί με το «δημιουργική» (τρέλα), από τον πρώην δήμαρχο Θεσσαλονίκης κι έναν από τους σημαντικότερους οινοποιούς της Ελλάδας Γιάννη Μπουτάρη, ο οποίος, μέσα από τις σελίδες του βιβλίου διαπίστωσε μια αγάπη των ανθρώπων που γράφουν για την ίδια την πόλη και τους ανθρώπους της.
«Είναι μια περιγραφή της καθημερινότητας της πόλης έτσι όπως την ονειρεύεται ένας δήμαρχος», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Μπουτάρης και πρόσθεσε: «Τη Βέροια φαίνεται ότι την αγαπάτε από αυτό το βιβλίο. Να κρατήσετε αυτό το ανθρώπινο μέγεθος κι αυτή την ανθρώπινη συμπεριφορά που έχει. Αυτό μόνο εσείς μπορείτε να το καταφέρετε, ούτε οι δήμαρχοι ούτε κανείς. Ο,τι κι αν κάνει ο δήμαρχος, αν δεν πάει μαζί κι ο κόσμος δεν βγαίνει».
Ο κ. Μπουτάρης αναφέρθηκε επίσης στην πολυπολιτισμικότητα της Βέροιας και τη συνύπαρξη πολιτισμών ανά τους αιώνες, γεγονός που, όπως είπε, αποτυπώνεται στο βιβλίο. «Η Βέροια με την πολύ μεγάλη ιστορία της, αυτό που αποτυπώνεται ξεκάθαρα σε αυτό το βιβλίο είναι μια πόρτα για να αγαπήσουν οι κάτοικοί της πιο πολύ την πόλη».
«Το βιβλίο αυτό διδάσκει την αξία του τοπικού και αναδεικνύει τελικά τις δικές μας δυνατότητες», παρατήρησε, μιλώντας στην εκδήλωση, ο δημοσιογράφος Σταύρος Θεοδωράκης, επισημαίνοντας πως «η παγκοσμιοποίηση μας έχει απομακρύνει από τους τοπικούς ήρωες, καθώς όλοι αναζητούμε τους παγκόσμιους ήρωες», ενώ το βιβλίο αυτό τους ξαναφέρνει στο προσκήνιο. Το βιβλίο μας επιτρέπει «να ξανακούσουμε τους ήχους της γειτονιάς» και αναδεικνύει «τις ωραίες, χρήσιμες, παιδεμένες φωνές της Βέροιας», σημείωσε, χαρακτηρίζοντας αναγκαία αυτή την επιστροφή στο τοπικό, καθώς μας δημιουργεί αυτοπεποίθηση γι’ αυτό που είμαστε κι αυτό που ζούμε.
Κατέληξε δε, πως για τον ίδιο «η μεγάλη σημασία δεν έγκειται στο να το διαβάσουν οι κάτοικοι της Βέροιας, αλλά των γειτονικών πόλεων, ώστε να “ζηλέψουν” και να καταγράψουν κι αυτοί τις δικές τους ιστορίες».
Η εκδήλωση έκλεισε με συζητήσεις στα πηγαδάκια που σχηματίστηκαν μετά την παρουσίαση, όπου κυριαρχούσαν οι αναφορές στο παρελθόν και τους ανθρώπους της πόλης, αλλά και με γεύσεις συνυφασμένες με τον γαστρονομικό χάρτη της πόλης.
Σοφία Παπαδοπούλου / ΑΠΕ-ΜΠΕ
