Η κλιματική αλλαγή είναι αναμφισβήτητα η μεγαλύτερη παγκόσμια απειλή του 21ου αιώνα για την υγεία, την κοινωνική συνοχή, καθώς και την οικονομία του πλανήτη. Το φαινόμενο αυτό αποτελεί μια ιδιαίτερη πρόκληση για την Ευρώπη, όπου οι κλιματικές αλλαγές φαίνεται να είναι πολύ πιο έντονες από ό,τι σε άλλες περιοχές της Γης. Ως εκ τούτου, οι χώροι εργασίας θα γίνουν πιο θερμοί, προκαλώντας προβλήματα στην υγεία των εργαζομένων καθώς και στην οικονομία.
Η υπερβολική ζέστη υπονομεύει την ικανότητα των ανθρώπων να εργαστούν, με αποτέλεσμα τον κίνδυνο για την υγεία τους αλλά και τη χαμηλότερη παραγωγικότητα, και συνεπώς την οικονομική παραγωγή, όπως αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας δρ Ανδρέας Φλουρής. Μελέτες της ερευνητικής ομάδας του δρ Φλουρή έχουν δείξει ότι πλέον η Ελλάδα χάνει κάθε χρόνο 1% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της (ΑΕΠ) εξαιτίας της απώλειας παραγωγής κατά τη διάρκεια των καυσώνων.
Οι μελλοντικές προβλέψεις δείχνουν ότι, έως το 2060 οι επιπτώσεις ενδέχεται να αυξηθούν σε όλη την Ευρώπη, ενώ στην Ελλάδα αναμένονται ετήσιες ζημιές στο ΑΕΠ της τάξεως των 2%. Αν εκτός από τις ημέρες του καύσωνα συμπεριληφθεί και η καθημερινή αύξηση της ζέστης, οι ζημιές στην οικονομία και τη δημόσια υγεία είναι πολλαπλάσιες.
«Η θερμική καταπόνηση των εργαζομένων αποτελεί ιδιαίτερα σημαντικό ζήτημα για τις ελληνικές συνθήκες εργασίας, καθώς τους θερμούς μήνες του έτους αφορά μεγάλο αριθμό εργαζομένων σε υπαίθριες εργασίες (π.χ. οικοδομικές εργασίες, τεχνικά έργα, αγροτικές εργασίες), σε χώρους εργασίας με εγγενή θερμική επιβάρυνση (π.χ. μεταλλουργίες, ναυπηγεία, χημικές βιομηχανίες) και σε χειρωνακτικές εργασίες (π.χ. μεταφορές)» εξηγεί ο δρ Κωνσταντίνος Αγραπιδάς, γενικός διευθυντής Εργασιακών, Υγείας, Ασφάλειας, και Ένταξης στην Εργασία του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.
Ο ίδιος αναφέρει ότι «για την προάσπιση της υγείας και της παραγωγικότητας των εργαζομένων έχει συσταθεί σχετική Τεχνική Ομάδα Εργασίας στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων. Ο στόχος της ομάδας αυτής είναι να διαμορφώσει μια συνεκτική, ολοκληρωμένη και θεσμικά ενιαία δέσμη μέτρων πρόληψης της θερμικής καταπόνησης.
Ο δρ Γεώργιος Γουρζουλίδης, ο οποίος είναι ο συντονιστής της παραπάνω ομάδας του υπουργείου, αναφέρει ότι «στην Τεχνική Ομάδα Εργασίας συμμετέχουν υπηρεσιακοί εκπρόσωποι, εκπρόσωποι των εργαζομένων (ΓΣΕΕ) και των εργοδοτών (ΣΕΒ), η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία, καθώς και αναγνωρισμένοι εμπειρογνώμονες». Όπως αναφέρει ο ίδιος, «η Τεχνική Ομάδα Εργασίας ολοκλήρωσε την πρώτη φάση του έργου της και τον Απρίλιο του 2021 κατέθεσε στον υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων την έκθεσή της, όπου περιλαμβάνονται συγκεκριμένες οδηγίες και μέτρα για την προάσπιση της υγείας των εργαζομένων από τη θερμική καταπόνηση».
«Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, η Διεύθυνση Υγείας και Ασφάλειας του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων εκπόνησε πιλοτική φάση εφαρμογής της δέσμης μέτρων, σε συνεργασία με την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, αλλά και τα μέλη της Τεχνικής Ομάδας Εργασίας», αναφέρει ο δρ Αγραπιδάς. Όπως τονίζει ο ίδιος, «σκοπός ήταν να καθοριστούν όλες οι λεπτομέρειες εφαρμογής των μέτρων πρόληψης, πχ πρόγνωση, μετρήσεις, καταγραφή, τεχνικά και οργανωτικά μέτρα, καθώς και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια».
Όπως αναφέρει ο δρ Φλουρής, «εξετάσαμε επίσης την πρακτικότητα και την αποτελεσματικότητα μιας σειράς από εργαλεία ανοικτής πρόσβασης που έχει δημιουργήσει η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία και η ερευνητική μου ομάδα. Σκοπός αυτών των εργαλείων είναι να πληροφορούν εργοδότες, εργαζόμενους, και ειδικούς υγείας και ασφάλειας για την ύπαρξη υψηλής θερμικής καταπόνησης σε εργασιακούς χώρους και να ενημερώνουν για αναμενόμενες απειλές που αφορούν την υγεία και την παραγωγικότητα των εργαζομένων».
Ο δρ Αγραπιδάς αναφέρει ότι «την Πέμπτη 11 Νοεμβρίου διοργανώθηκε στην Αθήνα ημερίδα προκειμένου να παρουσιαστούν και να συζητηθούν τα αποτελέσματα της πιλοτικής φάσης. Την ημερίδα διοργάνωσε το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και το Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Φυσιολογίας FAMELab του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας». Όπως αναφέρει ο δρ Γουρζουλίδης, η ημερίδα είχε τίτλο «Κλιματική Αλλαγή και Θερμική Καταπόνηση Εργαζομένων» και προβλήθηκε ζωντανά στο διαδίκτυο. Εκτός από το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, συμμετείχαν η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία, το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας, η ΓΣΕΕ, η Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών, το υπουργείο Εργασίας του Κατάρ, καθώς και ο Διεθνής Οργανισμός για την Εργασία.
«Γνωρίζουμε ότι ένας στους τρεις ανθρώπους που εργάζονται συχνά σε θερμό περιβάλλον βιώνουν συμπτώματα όπως υπερθερμία, συγκοπή, μειωμένη νεφρική λειτουργία, αφυδάτωση και νευρολογική δυσλειτουργία» τονίζει ο δρ Φλουρής. Όπως εξηγεί «οι διαταραχές της υγείας που σχετίζονται με την εργασία σε θερμό περιβάλλον κυμαίνονται από ήπιες έως σοβαρές. Οι ήπιες διαταραχές δεν έχουν χρόνιες επιδράσεις και ο εργαζόμενος μπορεί να επιστρέψει στην εργασία την επόμενη ημέρα, αφού αποκατασταθεί η φυσιολογική θερμοκρασία σώματος και η ισορροπία υγρών.
Οι σοβαρές διαταραχές της υγείας απαιτούν άμεση προσοχή και νοσηλεία, καθώς μπορούν να προκαλέσουν έντονη δυσλειτουργία σε ιστούς και όργανα για αρκετές εβδομάδες, μήνες ή περισσότερο, ή να μην επιλυθούν ποτέ. Όμως, εκτός από τις επιπτώσεις στην υγεία των εργαζομένων, η εργασία σε θερμό περιβάλλον επηρεάζει αρνητικά την παραγωγικότητά τους και αυτό οδηγεί σε σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία και τη δημόσια υγεία. Οι επιπτώσεις είναι εντονότερες σε χώρες, βιομηχανίες και εργαζόμενους που βασίζονται στη χειρωνακτική εργασία, αλλά οι επιπτώσεις εξαπλώνονται σε όλους τομείς της οικονομίας καθώς επηρεάζουν την παραγωγικότητα του πρωτογενούς τομέα».
Όπως εξηγεί ο δρ Αγραπιδάς, «οι προβλέψεις δείχνουν ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα εργάζονται σε θερμό περιβάλλον τα επόμενα χρόνια. Επομένως, οι συναφείς δυσμενείς συνέπειες στη δημόσια υγεία και την παραγωγικότητα θα αυξηθούν κατά τη διάρκεια του 21ου αιώνα, επηρεάζοντας όλο και περισσότερους ανθρώπους».
ΑΠΕ-ΜΠΕ
