Μετά από μια πολύμηνη εκστρατεία αποκλεισμού του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, αψηφώντας τις εντολές του Διεθνούς Δικαστηρίου και σπρώχνοντας την περιοχή σε ανθρωπιστική κρίση, το Αζερμπαϊτζάν εξαπέλυσε μια βίαιη στρατιωτική επίθεση μεγάλης κλίμακας εναντίον του αρμενικού πληθυσμού του Ναγκόρνο-Καραμπά στις 19 Σεπτεμβρίου 2023.
Στη δίνη των γεγονότων που ακολούθησαν, οι περισσότεροι από τους ντόπιους εθνικής καταγωγής Αρμένιους, πάνω από 100.000, εγκατέλειψαν το Ναγκόρνο-Καραμπάχ φοβούμενοι για τη ζωή τους, κυνηγημένοι από μια μακρά και πικρή ιστορία διακρίσεων και βίας εναντίον τους και από την ανεύθυνη γενοκτονική ρητορική των Αζέρων πολιτικών.
Η κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν όχι μόνο απέτυχε να διασφαλίσει τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα των Αρμένιων στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ αλλά τον τελευταίο χρόνο με τον πιο καταφανή τρόπο, ακολουθεί ενεργά μια στρατηγική βαρβαρότητας, εκτοπισμού και καταστροφής που οδηγεί σε μαζικό ανθρώπινο πόνο παραβιάζοντας το διεθνές δίκαιο. Καλούμε την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), να αναγνωρίσει τις ανθρώπινες τραγωδίες που εκτυλίσσονται και την πολιτική και στρατιωτική ευθύνη της Αζερικής κυβέρνησης και να ασκήσει τη μέγιστη δυνατή πολιτική πίεση στην Αζερική κυβέρνηση για να αλλάξει πορεία, συμπεριλαμβανομένων πιθανών οικονομικών και πολιτικών κυρώσεων. Υποστηρίζουμε το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που εγκρίθηκε στις 5 Οκτωβρίου, με το οποίο ζητείται η επιβολή στοχευμένων κυρώσεων κατά των ατόμων της κυβέρνησης του Αζερμπαϊτζάν που ευθύνονται για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Η Ε.Ε. δεν μπορεί να μείνει σιωπηλή σε αυτή την κρίση. Χαιρετίζουμε την ανακοίνωση της για άμεση ανθρωπιστική και οικονομική βοήθεια προς τον βίαια εκτοπισμένο πληθυσμό του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Η Ε.Ε. πρέπει να κάνει ό,τι μπορεί για να στηρίξει την Αρμενία ώστε να φιλοξενήσει τον εκτοπισμένο πληθυσμό των Αρμενίων που εγκαταλείπει το Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Πιστεύουμε όμως ότι η Ε.Ε. πρέπει να προχωρήσει πέρα από αυτή την αναγκαία βοήθεια. Πιστεύουμε ότι έχει την ευθύνη, ηθικά και ως διεθνής ηγέτης, να τραβήξει το πολιτικό και οικονομικό βάρος και να συμβάλει σε ένα μακροπρόθεσμο όραμα για μια περιοχή, όπου η αποδυναμωμένη στρατιωτική και πολιτική ισχύς της Ρωσίας έχει αφήσει κενό αλλά και τη δυνατότητα για αλλαγή. Η Ε.Ε. πρέπει να σταματήσει να χρηματοδοτεί απολυταρχικά καθεστώτα όπως η κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν, αγοράζοντας ορυκτές μορφές ενέργειας και ως εκ τούτου να αναστείλει το ισχύον Μνημόνιο Συνεργασίας Στρατηγικής Εταιρικής Σχέσης στον τομέα της ενέργειας μεταξύ της και του Αζερμπαϊτζάν. Αντ’ αυτού, οφείλει να ενισχύσει την πολιτική και οικονομική στήριξη των δημοκρατικών δυνάμεων στον Καύκασο. Καλούμε συνεπώς την Ε.Ε. να κάνει συγκεκριμένα βήματα προς την ευρωπαϊκή ενσωμάτωση τςη δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνηση της Αρμενίας, η οποία παρέχει τα μέσα για τη σταθεροποίηση της δημοκρατίας στην Αρμενία και βοηθά την οικονομική ανάπτυξη. Είναι καιρός για την Ε.Ε. να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για την αναβάθμιση της τρέχουσας Συμφωνίας Συνολικής και Ενισχυμένης Εταιρικής Σχέσης (CEPA) Αρμενίας-Ε.Ε., προς μια πλήρη συμφωνία σύνδεσης που θα περιλαμβάνει, εκτός από μια βαθιά και ολοκληρωμένη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου και μια προοπτική υποψηφιότητας στην Ε.Ε. μακροπρόθεσμα. Χαιρετίζουμε την απόφαση του Αρμενικού Κοινοβουλίου να επικυρώσει το ιδρυτικό καταστατικό του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, ως ένα σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Αντίστοιχα, υποστηρίζουμε τη δέσμευση της Επιτροπής της Ε.Ε. για σημαντικές επενδύσεις σε υποδομές στην Αρμενία ύψους έως 2,6 δισ. ευρώ μέσω του Οικονομικού και Επενδυτικού Σχεδίου.
Ένα πράγμα είναι σαφές. Η στρατιωτική επιθετικότητα και οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν πρέπει να εξομαλυνθούν ως μέσο επίλυσης εδαφικών διαφορών και πολιτικών συγκρούσεων. Η Ε.Ε. έχει τα μέσα να παράσχει ισχυρή και ουσιαστική στήριξη και, ως εκ τούτου, την ευθύνη να δράσει. Η παράλειψη αυτή δεν θα ήταν μόνο αδικαιολόγητη από ανθρωπιστικής άποψης, αλλά και πολιτικά ανεύθυνη και θα συνέβαλε σε περαιτέρω παγκόσμια αστάθεια και κλιμάκωση.
