Στο ταξίδι του με το τρένο από την Κωνσταντινούπολη στον τόπο της εξορίας του στη Θεσσαλονίκη, ο έκπτωτος σουλτάνος Αμπντούλ Χαμίτ Β’ επισκεπτόταν συχνά το τελευταίο βαγόνι του συρμού για να καπνίσει. Ήταν το τελευταίο βαγόνι, που σήμερα είναι γνωστό ως καπνιστήριο. Σύμφωνα με τον δημοτικό σύμβουλο από την παράταξη «Ομάδα για τη Θεσσαλονίκη» του δημάρχου Στέλιου Αγγελούδη, Βασίλη Διαμαντάκη, το βαγόνι είχε γίνει δώρο από μια βασίλισσα της Γαλλίας και σήμερα έχει τεράστια ιστορική αξία. Η φήμη του ήρθε και πάλι στην επικαιρότητα με αφορμή την επιστολή που έστειλε την περασμένη Δευτέρα ο κ. Αγγελούδης στη ΓΑΙΑΟΣΕ και στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, ζητώντας να επιστρέψει στη Θεσσαλονίκη από την Αθήνα όπου βρίσκεται.
Ο ίδιος αναφέρθηκε στο θέμα κατά τη διάρκεια της ειδικής συνεδρίασης λογοδοσίας της δημοτικής αρχής και της συζήτησης που έγινε μετά από ερώτημα του επικεφαλής της παράταξης «Θεσσαλονίκη για όλους» Σπύρου Πέγκα, σχετικά με το κτιριακό συγκρότημα και το οικόπεδο του πρώην βιομηχανικού συγκροτήματος Ντεπώ και την αποκατάσταση βαγονιών τραμ.
Ο κ. Διαμαντάκης επισήμανε ότι το βαγόνι μεταφέρθηκε κάποια στιγμή στην Αθήνα για να εκτεθεί και έμεινε στο αμαξοστάσιο του Ρέντη και πρόσθεσε ότι υπάρχει ένα καθολικό αίτημα από το χώρο τον σιδηροδρομικό, εδώ και χρόνια, να επιστρέψει. «Είχε γίνει επιστολή και επί δημαρχίας Μπουτάρη αλλά η Αθήνα κωφεύει. Ελπίζω τώρα ότι ο δήμαρχος Αγγελούδης με την επιμονή του θα καταφέρει να το φέρει πίσω», τόνισε.
Το ερώτημα του κ. Πέγκα προς τη δημοτική αρχή παρουσίασε στη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου ο Δημοτικός Σύμβουλος της παράταξης «Θεσσαλονίκη για όλους», Μιχάλης Τρεμόπουλος, ο οποίος πρότεινε να γίνει Μουσείο Αστικών Μεταφορών στο αμαξοστάσιο του τραμ στο Ντεπώ και ζήτησε να ενημερωθεί για τους σχεδιασμούς της διοίκησης του Δήμου Θεσσαλονίκης σχετικά με το ιστορικό συγκρότημα και την αποκατάσταση-επανακατασκευή των δύο ιστορικών οχημάτων τραμ, που έχουν πλέον απαξιωθεί.
Η ιστορία της Θεσσαλονίκης δεμένη με την ιστορία του τραμ
Όπως επισήμανε ο κ. Τρεμόπουλος «η ιστορία της Θεσσαλονίκης είναι δεμένη με την ιστορία του τραμ. Η πόλη συνδέθηκε. Ήταν σε μια εποχή αναγέννησης, ανάπτυξης, εκσυγχρονισμού της πόλης, στο τέλος του 19ου αιώνα. Το τραμ άρχισε να κατασκευάζεται το 1892 και μέσα σε ένα χρόνο είχαν κατασκευαστεί τα δέκα χιλιόμετρα. Το τραμ συνδέθηκε με μια χαρισματική προσωπικότητα της πόλης τον Χαμντί Μπέη».
Σύμφωνα με τον ίδιο, το αμαξοστάσιο άρχισε να γίνεται παράλληλα, το 1893 όταν κατασκευάστηκε από τον σπουδαίο αρχιτέκτονα Πιέρρο Αρριγκόνι που έχει συνδέσει το όνομά του με μια σειρά από σημαντικά κτίρια της πόλης. Το 1908 τα τραμ ήταν ηλεκτροκίνητα. Στο Ντεπώ, δηλαδή στην αποθήκη των τραμ, κάτω από τη δίρριχτη μεταλλική σκεπή (σχέδιο του Αριγκόνι) στάθμευαν τα τραμ και διανυκτέρευαν. Αργότερα, κατασκευάστηκε ένα σχολείο στο μέρος του παλιού οικοπέδου της εταιρείας τροχιοδρόμων και ηλεκτροφωτισμού.
Το συγκρότημα του αμαξοστασίου των τραμ έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το υπουργείο Πολιτισμού. Σήμερα σώζονται κάποια μηχανουργεία ενώ κάποια άλλα έχουν καταστραφεί. Στο Ντεπώ υπάρχει ένα υπόλειμμα ενός τραμ κάτω από τη μεταλλική σκεπή ενώ ο δήμος χρησιμοποιεί την έκταση για να συγκεντρώνει εκεί μεγάλους όγκους αλατιού αποχιονισμού. Η υπόλοιπη έκταση καταστρέφεται από διάφορους.
Για τα δύο βαγόνια που πρότεινε να αποκατασταθούν, ανέφερε ότι το πρώτο βρισκόταν το 1999 στο Ρετζίκι όπου χρησιμοποιούταν ως εξοχική κατοικία. Στη συνέχεια διασώθηκε και μεταφέρθηκε στο σιδηροδρομικό μουσείο, στον παλαιό σταθμό και αργότερα στο αμαξοστάσιο του Ντεπώ, όπου καταστρέφεται από τον καιρό και από διάφορους ασυνείδητους. Το δεύτερο βαγόνι είχε διασωθεί χάρη στην ευαισθησία του τότε διευθυντή του Αρχιτεκτονικού στο Δήμο Θεσσαλονίκης Απόστολου Παπαγιαννόπουλου, ενώ χρησιμοποιήθηκε για τις ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου και του Τάσου Ψαρρά. Πλέον, βρίσκεται στα χέρια του δήμου και σύμφωνα με τον κ. Τρεμόπουλο απαξιώνεται συνεχώς εκτεθειμένο στην καταστροφή.
Ο δημοτικός σύμβουλος τόνισε ότι υπάρχει ένα θετικό κλίμα για την αποκατάσταση των βαγονιών ενώ επισήμανε, μεταξύ άλλων, ότι σε κοινωνική διαβούλευση που διοργάνωσε η «Μαμαγαία» σε συνεργασία με τον Δήμο Θεσσαλονίκης οι κάτοικοι του Ε’ διαμερίσματος εξέφρασαν τη διάθεσή τους να αξιοποιηθεί ο χώρος και να συνδεθεί με την ιστορία της πόλης και για χώρο πολιτισμού και για άλλες δραστηριότητες. Ομάδες φοιτητών έχουν κάνει εργασίες για την αποκατάσταση των σχεδίων, ενώ έχουν γίνει προεργασίες και για την αποκατάσταση των δύο βαγονιών.
Η λεηλασία έχει προχωρήσει πολύ
Για την κατάσταση που επικρατεί πλέον ο κ. Διαμαντάκης ανέφερε ότι «η λεηλασία έχει προχωρήσει πολύ». Εξέφρασε φόβους ότι η αποκατάσταση μπορεί πλέον να μην είναι εφικτή, ωστόσο τάχθηκε σθεναρά υπέρ της καθώς. όπως είπε, πρόκειται για δύο σημαντικά κειμήλια για την πόλη που πρέπει να περισωθούν. Από την πλευρά του ο Σωκράτης Δημητριάδης, δημοτικός σύμβουλος της παράταξης «Ναι στη Θεσσαλονίκη» του πρώην δημάρχου Κωνσταντίνου Ζέρβα σχολίασε ότι «επί σειρά χρόνων έγινε προσπάθεια αναζήτησης κονδυλίων για την ανακατασκευή των βαγονιών», εκτίμησε ότι «είναι κάτι που λόγω οικονομικής κρίσης δεν μπορούσε να γίνει» και δήλωσε ότι «τώρα σιγά σιγά μπορεί να αρχίσει να υλοποιείται».
Προς το παρόν, ο αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Κινητικότητας , Πρόδρομος Νικηφορίδης, γνωστοποίησε ότι στο χώρο του πρώην αμαξοστασίου του Ντεπώ θα φιλοξενηθεί τον ερχόμενο Σεπτέμβριο θεατρικό έργο του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος.
*Τη φωτογραφία έδωσε στη δημοσιότητα ο Μ. Τρεμόπουλος ΑΠΕ-ΜΠΕ
