Τον κίνδυνο διασποράς του SARS-CoV-2 σε παραθεριστικούς προορισμούς κοντά στη Θεσσαλονίκη, από φορείς του ιού που τα σαββατοκύριακα κινούνται εκτός πόλης, επισημαίνει η Ομάδα Επιδημιολογίας Λυμάτων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου (ΑΠΘ).
Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από τη μελέτη των δεδομένων των τελευταίων εβδομάδων και ιδιαίτερα τις διακυμάνσεις, οι οποίες παρατηρούνται μεταξύ των καθημερινών μετρήσεων, για την έρευνα που διεξάγει το ΑΠΘ με την Εταιρεία Ύδρευσης και Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης (ΕΥΑΘ), σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και στο πλαίσιο του Εθνικού Δικτύου του ΕΟΔΥ.
Όπως φαίνεται στα διαγράμματα που παρουσιάζει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, για δεύτερη συνεχή εβδομάδα, μετά από την υποχώρηση του ιικού φορτίου, που παρατηρείται την ημέρα Κυριακή (στις 18 Ιουλίου και 25 Ιουλίου αντίστοιχα), οι μετρήσεις την ημέρα της Τρίτης (20 Ιουλίου και 27 Ιουλίου αντίστοιχα) αποτυπώνουν σημαντικά υψηλότερη συγκέντρωση του ιικού φορτίου στα λύματα.
Συγκριτικά, στα δείγματα που λαμβάνονται καθημερινά στην είσοδο της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων Θεσσαλονίκης, αναφορικά με τις εξορθολογισμένες τιμές σχετικής έκκρισης ιικού φορτίου, η μέση τιμή των δύο πιο πρόσφατων μετρήσεων, δηλαδή της Δευτέρας 26/07 και της Τρίτης 27/07 είναι:
-Σταθερή (+8,4%) σε σχέση με τη μέση τιμή των δύο αμέσως προηγούμενων μετρήσεων του Σαββάτου 24/07 και της Κυριακής 25/07
-Σταθερή (-1,5%) σε σχέση με τη μέση τιμή της προηγούμενης Δευτέρας 19/07 και Τρίτης 20/07
«Αν και την τελευταία εβδομάδα μακροσκοπικά εμφανίζεται μια σταθερότητα στις τιμές του σχετικού ιικού φορτίου στα λύματα, παρατηρείται μια ενδιαφέρουσα συμπεριφορά, αναφορικά με τη δυναμική της διασποράς του σχετικού ιικού φορτίου στις διαφορετικές ημέρες της εβδομάδας. Πιο συγκεκριμένα, μετά την προσωρινή μείωση της Κυριακής και Δευτέρας το φορτίο άρχισε πάλι να αυξάνεται. Το ίδιο ακριβώς είχαμε παρατηρήσει και μια εβδομάδα νωρίτερα και αποδόθηκε στην κινητικότητα των πολιτών και επισκεπτών της πόλης το σαββατοκύριακο, λόγω καλοκαιρινών δραστηριοτήτων» δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρύτανης του ΑΠΘ και επιστημονικά υπεύθυνος του ερευνητικού έργου, καθηγητής Νίκος Παπαϊωάννου.
Ερωτηθείς αν μπορεί η εικόνα αυτή να είναι συγκρίσιμη με την κλινική εικόνα, όπως προκύπτει από τα κρούσματα που ανακοινώνονται από τον ΕΟΔΥ τα Σαββατοκύριακα, ο πρύτανης του ΑΠΘ εξήγησε ότι «κλινικά δεν μπορεί να αποτυπωθεί αξιόπιστα η τάση που παρατηρούμε εμείς, γιατί τα σαββατοκύριακα κατά τεκμήριο διεξάγονται πολύ λιγότεροι διαγνωστικοί έλεγχοι και κατ’ επέκταση ανακοινώνονται λιγότερα επιβεβαιωμένα κρούσματα».
«Ο κίνδυνος διασποράς εκτός πόλης»
Σχετικά με την ερμηνεία των δεδομένων από τις μετρήσεις στα λύματα και τα στοιχεία που προβληματίζουν την Ομάδα Επιδημιολογίας Λυμάτων του ΑΠΘ, ο κ. Παπαϊωάννου τόνισε: «Η προσωρινή ύφεση που παρατηρούμε στα λύματα τις Κυριακές και Δευτέρες υποδηλώνει ότι άνθρωποι που έχουν μολυνθεί κινούνται εκτός πόλης, σε παραλίες και χώρους αναψυχής, χωρίς να γνωρίζουν ότι μπορούν να διασπείρουν τον ιό.
Αυτό ακριβώς μας ανησυχεί, ότι ο εφησυχασμός ανθρώπων που είναι φορείς του ιού και δεν το γνωρίζουν -άρα κινούνται ανέμελοι και σε επιδημιολογικά μη επιβαρυμένες περιοχές- μπορεί να οδηγήσει σύντομα σε μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων, κυρίως μεταξύ των ανεμβολίαστων συμπολιτών μας, αλλά και στη διασπορά του ιού σε πολλές περιοχές της χώρας. Η συνέχιση των εμβολιασμών παραμένει η μόνη ασφαλής οδός για να προφυλάξουμε τον εαυτό μας και τους γύρω μας».
Σχετικά με την ακρίβεια των συμπερασμάτων που εξάγονται από την έρευνα ο καθηγητής Χημείας του ΑΠΘ, Θοδωρής Καραπάντσιος, επισήμανε: «Οι έντονες διακυμάνσεις του σχετικού ιικού φορτίου στα λύματα της Θεσσαλονίκης τις τελευταίες ημέρες δεν συνδέονται με παροδικές μεταβολές των ποιοτικών χαρακτηριστικών των λυμάτων, αλλά με διακυμάνσεις στην ίδια την έκκριση ιικού φορτίου στο δίκτυο αποχέτευσης της πόλης. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται και σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις και αποδίδεται στις μαζικές μετακινήσεις πληθυσμού λόγω καλοκαιρινών διακοπών.
Δυστυχώς δεν έχουμε καταφέρει ακόμη να παίρνουμε εντοπισμένα δείγματα από διαφορετικές περιοχές της πόλης, ώστε να παρακολουθούμε τη χωρική διασπορά του ιού στη πόλη. Όταν αυτό γίνει, θα μπορούμε να ξέρουμε αν είναι οι αναχωρήσεις ή οι αφίξεις στην πόλη που επιβαρύνουν περισσότερο, αφού οι επισκέπτες κινούνται κυρίως στο κεντρικό τμήμα της πόλης, ενώ οι αναχωρήσεις γίνονται από όλο το πολεοδομικό συγκρότημα».
Η μεθοδολογία αποτίμησης του κορονοϊού στα αστικά απόβλητα, που ανέπτυξε η ομάδα του ΑΠΘ, εξορθολογίζει τις μετρήσεις συγκέντρωσης του γονιδιώματος του ιού με βάση 24 περιβαλλοντικούς παράγοντες, που δύνανται να αλλοιώσουν τα αποτελέσματα των μετρήσεων.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
