«Άγνωστη λέξη» φαίνεται πως είναι η πρόληψη στην Κεντρική Μακεδονία, καθώς σύμφωνα με στοιχεία έρευνας κοινής γνώμης το 51% των ερωτηθέντων κατοίκων της περιοχής δεν κάνει συστηματικά προληπτικές εξετάσεις.
Το ποσοστό είναι μεγαλύτερο μεταξύ των ανδρών καθώς ανέρχεται σε 63% ενώ υποχωρεί στην περίπτωση των γυναικών στο 41%. Η αδιαφορία προς την πρόληψη φαίνεται να εστιάζεται στις ηλικίες μεταξύ 35-44 ετών (66%). Ποσοστό 59% όσων δεν έχουν κάποιο χρόνιο νόσημα ή αναπηρία δεν κάνουν προληπτικές εξετάσεις , ενώ το 38% όσων έχουν κάποια αναπηρία καθώς και το 36% όσων έχουν κάποιο χρόνιο νόσημα δεν κάνουν συστηματικά προληπτικές εξετάσεις.
H έρευνα διενεργήθηκε από τη Health Marketing και το περιοδικό Health More σε συνεργασία με την Palmos Analysis στο πλαίσιο του προγράμματος «2023 ΕΤΟΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ, ΠΡΟΛΑΒΕ & ΚΕΡΔΙΣΕ ΖΩΗ» κατά την περίοδο 1 έως 9 Φεβρουαρίου σε δείγμα 1.005 ατόμων στην Κεντρική Μακεδονία και τα αποτελέσματά της παρουσιάστηκαν στη διάρκεια συνέντευξης τύπου.
Στο πλαίσιο της συνέντευξης τύπου επισημάνθηκε ότι η Ελλάδα είναι μεταξύ των ουραγών στο θέμα της πρόληψης καθώς μόλις 17 ευρώ αναλογούν σε κάθε Έλληνα για δαπάνες προληπτικής φροντίδας υγείας ετησίως, όταν στην Ευρωπαϊκή Ένωση ο μέσος όρος είναι 82 ευρώ και σε κάποιες χώρες ξεπερνά τα 150 ευρώ.
Οι ειδικές προληπτικές εξετάσεις
Από την έρευνα προέκυψε ότι μόλις 14% των ερωτηθέντων ανδρών έκαναν τεστ PSA το 2022, με το μεγαλύτερο ποσοστό (47%) να εντοπίζεται στις ηλικίες 65-75 ετών. Επίσης το 52% των γυναικών που συμμετείχαν στην έρευνα έκαναν τεστ ΠΑΠ το 2022, με το υψηλότερο ποσοστό (65%) να εντοπίζεται στις ηλικίες μεταξύ 25 και 54.
Μόλις 34% των ερωτηθέντων ανδρών έκαναν καρδιογράφημα το 2022 και το 51% εξ αυτών ανήκει στην ηλικιακή ομάδα των 65-75 ετών, ενώ στις γυναίκες το ποσοστό αυτό ανεβαίνει στο 36%, με πιο ευαισθητοποιημένες τις ηλικίες μεταξύ 65-75 ετών (48%).
Επίσης μόλις το 14% των ανδρών έκανε τεστ κοπώσεων το 2022, ενώ πιο ευαισθητοποιημένοι φαίνονται οι άντρες της ηλικιακής ομάδα 55-75 ετών όπου το ποσοστό ανέρχεται στο 31%. Εξάλλου το 43% των γυναικών που συμμετείχαν στην έρευνα έκαναν μαστογραφία το 2022, με το υψηλότερο ποσοστό (63%) να απαντάται στις ηλικίες 45-54.
Τα κίνητρα για τις προληπτικές εξετάσεις
Από όσους ερωτηθέντες έκαναν προληπτικές εξετάσεις ποσοστό 57% δήλωσε ότι τις έκανε με προσωπική πρωτοβουλία ενώ το 40% κατόπιν οδηγίας ιατρού ή φαρμακοποιού και 3% μετά από συμβουλή ενός φίλου ή συγγενή. Στις ηλικίες 17-54 ετών η προσωπική πρωτοβουλία έχει σημαντικό προβάδισμα (63%), ενώ στις ηλικίες 55-75 ετών η οδηγία του γιατρού ή του φαρμακοποιού είναι αυτή που μετρά περισσότερο (53%). Το 70% των ερωτηθέντων του δείγματος δήλωσε ότι καλύπτει το κόστος των προληπτικών εξετάσεων μέσω του ασφαλιστικού του ταμείου, το 19% με ιδιωτική δαπάνη και στο 7% από ιδιωτική ασφάλεια.
Γιατί δεν κάνουν προληπτικές εξετάσεις
Οι βασικοί λόγοι για τους οποίους οι ερωτηθέντες αμελούν να κάνουν προληπτικές εξετάσεις είναι: η έλλειψη χρόνου εξαιτίας εργασιακών και οικογενειακών υποχρεώσεων (32%) , η έλλειψη ασφάλισης /οικονομική δυσχέρεια (29%) και η έλλειψη ενημέρωσης σχετικά με την αναγκαιότητα των προληπτικών εξετάσεων (16%). Η βασικότερη πηγή ενημέρωσης για θέματα υγείας/πρόληψης είναι οι επαγγελματίες υγείας (65%), με το διαδίκτυο να βρίσκεται επίσης ψηλά στο 42% (ενημερωτικές ιστοσελίδες 21%, ιστοσελίδες υγείας 15%, social media 15%). Στο 24% βρίσκονται τα μέσα ενημέρωσης (τηλεόραση 19%, εφημερίδες-περιοδικά 3%, ραδιόφωνο 29%), ενώ στο 16% οι φίλοι και συγγενείς.
Η στάση απέναντι στον εμβολιασμό
Πιο ενθαρρυντικά είναι τα στοιχεία όσον αφορά τον εμβολιασμό. Το 86% των ερωτηθέντων της έρευνας έχει κάνει έστω κι ένα εμβόλιο από αυτά για Covid-19, γρίπη, λοιμώδη νοσήματα και HPV (78% Covid-19, 42% γρίπη, 23% λοιμώδη νοσήματα, 9% HPV). Το 12% όμως δεν έχει κάνει κανένα από αυτά.
Από τα επιμέρους στοιχεία προκύπτει ότι:
• 20% στις ηλικίες 35-44 δεν έχουν κάνει κανένα από αυτά τα εμβόλια.
• Στις ηλικίες 35-44 εμφανίζονται τα χαμηλότερα ποσοστά εμβολιασμού για Covid-19 (67%), γρίπη (29%) και λοιμώδη νοσήματα (1296).
• Το 21% στις αγροτικές περιοχές (έως 2.000 κατοίκους) δεν έχει κάνει κανένα από αυτά τα εμβόλια.
• Στις ηλικίες άνω των 65 ετών τα ποσοστά εμβολιασμού είναι για την Covid-19 90%, για τη γρίπη 75% και για λοιμώδη νοσήματα 31%.
Το ποσοστό εμβολιασμού για Covid-19 είναι 82% στην Περιφερειακή Ενότητα Θεσσαλονίκης και 73% στην υπόλοιπη Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Όσο για τον εμβολιασμό των παιδιών με βασικά εμβόλια, 95% όσων έχουν παιδιά είναι συνεπείς με τον εμβολιασμό τους.
Οι συνήθειες υγείας: Κάπνισμα, άθληση, διατροφή
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, ποσοστό 45% δεν κάπνιζε ποτέ συστηματικά, ενώ το 32% καπνίζει συστηματικά. Ένα 18% κάπνιζε συστηματικά στο παρελθόν, αλλά το έκοψε για λόγους πρόληψης και μόλις το 4% κάπνιζε συστηματικά στο παρελθόν, αλλά το έκοψε λόγω προβλημάτων υγείας. Το 36% των συμμετεχόντων στην έρευνα δεν αθλείται σχεδόν καθόλου. Μεταξύ αυτών που δεν αθλούνται το μεγαλύτερο ποσοστό (48%) εντοπίζεται στης ηλικίες 65-75 ετών. Την ίδια στιγμή ένα 36% αθλείται περιστασιακά κάποιες φορές, ενώ ένα 28% αθλείται συστηματικά σε σταθερή βάση.
Το 66% των ερωτηθέντων προσέχει τη διατροφή του σε μέτριο βαθμό όχι αυστηρά, ένα 18% σε μεγάλο βαθμό αυστηρά και ένα 16% καθόλου. Στις ηλικίες των 35-44 ετών το ποσοστό όσων δεν προσέχουν τη διατροφή τους φτάνει στο 21%, ενώ στις ηλικίες των 65-75 ετών το ποσοστό όσων προσέχουν σε μεγάλο βαθμό αυστηρά ανέρχεται στο 27%.
Όσον αφορά στις διατροφικές συνήθειες το 65% καταναλώνει συστηματικά φρούτα και λαχανικά, το 47% αγοράζει τρόφιμα με χαμηλά λιπαρά, το 20% αγοράζει βιολογικά προϊόντα, το 15% καταναλώνει συχνά (πάνω από μία φορά την εβδομάδα) έτοιμο φαγητό, το 14% αγοράζει τρόφιμα με αντικαρκινικές ιδιότητες, το 12% αγοράζει τρόφιμα χωρίς γλουτένη ή τρόφιμα για διαβητικούς και 12% τίποτα από τα παραπάνω. Το 48% του δείγματος χαρακτηρίζει κανονικό το σωματικό του βάρος, ένα 44% μεγαλύτερο έως πολύ μεγαλύτερο από το κανονικό και το 8% μικρότερο έως πολύ μικρότερο από το κανονικό.
Το πρόγραμμα
Το πρόγραμμα «2023 ΕΤΟΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΠΡΟΛΑΒΕ & ΚΕΡΔΙΣΕ ΖΩΗ »αποβλέπει στην ευαισθητοποίηση και την κινητοποίηση του κοινού σε θέματα πρόληψης της υγείας και συγκεκριμένα έχει ως στόχους την αλλαγή των συνηθειών του κοινού σε σχέση με την πρόληψη, την έγκυρη ενημέρωση και την ενεργοποίησή του. Φορείς υλοποίησης του προγράμματος είναι η εταιρεία Health Marketing και το περιοδικό Health More, μέλη του Innovation G Marketing & Communication Group AE. Το πρόγραμμα υλοποιείται υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και του Δήμου Θεσσαλονίκης, με τη συνεργασία του Δικτύου Κοινωνικής Αλληλεγγύης & Αρωγής, την επιστημονική συνεργασία του Εργαστηρίου Υγιεινής Κοινωνικής Προληπτικής Ιατρικής και Ιατρικής Στατιστικής της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ, της Β’ Καρδιολογικής Κλινικής ΑΠΘ-ΓΝΘ Ιπποκρατείου και του Αιματολογικού Τμήματος του Γ.Ν.Θ. Γ. Παπανικολάου.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
