Περίεργο Πάσχα το εφετινό. Ίσως και ελαφρώς νερόβραστο χωρίς τις μεγάλες οικογενειακές και φιλικές συναθροίσεις, χωρίς τη σούβλα, το τσίκνισμα, τη λαχταριστή πετσούλα… Κι άχρωμο χωρίς την δια ζώσης ακοή των ύμνων της χριστιανοσύνης και του Χριστός Ανέστη.
Τα σκεφτόμουν αυτά όταν «συνάντησα» σε μια βουτιά μου στην βιβλιοθήκη το «Έαρ μικρό έαρ βαθύ έαρ συντετριμμένο» του Ν. Καρούζου. Το οποίο με οδήγησε στον Σεφέρη και την σκέψη του: «Η υψηλότερη μορφή της άνοιξης που ξέρω: μια ελληνική Μεγάλη Εβδομάδα». Ο Καρούζος λοιπόν με οδήγησε στον Σεφέρη κι εκείνος συνέχισε τη σκυταλοδρομία στέλνοντάς με στον Ελύτη: «Την Άνοιξη δεν την βρήκα τόσο στους αγρούς…»! Ή το άλλο, το θρυλικό: «Θεέ μου Πρωτομάστορα μέσα στις πασχαλιές και Συ, Θεέ μου Πρωτομάστορα μύρισες την Ανάσταση»…
Κι ύστερα πιο πίσω, στον Σολωμό: «Φιληθήτε γλυκά, χείλη με χείλη, πέστε Χριστός ανέστη, εχθροί και φίλοι!»… Κι η ερώτηση του Ρίτσου στην Εαρινή συμφωνία του: «Χριστέ μου τι θα ‘τανε η πορεία σου δίχως τη σμύρνα και το νάρδο στα σκονισμένα πόδια σου;»… Κι η σκωπτική Κική Δημουλά που γράφει: «σταύρωσον σταύρωσον αλαλάζουν τα κρεοπωλεία οι ψησταριές κι οι φούρνοι»…
Πάσχα ελληνικό! Και μοναδικό! Με την ποίηση παρηγορήτρα στη κλεισούρα, να δημιουργεί σκιρτήματα ίδια με της ανθισμένης φύσης και συγκινημένη από την προδοσία και το αγκαθωτό στεφάνι, ν’ απομυθοποιεί τον θάνατο και να υμνεί την ανάσταση και τη ζωή!
Πάσχα ελληνικό! Μοναδικό! Ακόμη κι όταν (σχεδόν πάντα δηλαδή) το ευτελίζουμε φεύγοντας τροχάδην από τις εκκλησίες μη τυχόν παγώσουν τα θαλασσινά μετά τον Επιτάφιο ή η μαγειρίτσα μετά την Ανάσταση …
Πάσχα ελληνικό! Μέσα από το πνεύμα και τα γράμματα. Πόσοι το έχουμε αντιληφθεί; Πόσοι το γνωρίζουμε; Πόσοι γνωρίζουμε τη λυρική έξαρση, την ευλάβεια, την ταπεινότητα κι πολλές φορές και την λυτρωτική προσδοκία που αγκαλιάζουν το Πάσχα οι μεγάλοι μας ποιητές και συγγραφείς; Πόσοι ξέρουν το υπέροχο κείμενο του Καρκαβίτσα που περιγράφει μια Ανάσταση σε πλοίο; Με το χαρμόσυνο χτύπημα της καμπάνας της γέφυρας, τα κόκκινα αβγά, τα λαμπροκούλουρα, το ψάλσιμο του «Χριστός Ανέστη»; Πόσοι γνωρίζουν την απίστευτη απεικόνιση της ελληνικής πασχαλινής ηθογραφίας από το χέρι του Παπαδιαμάντη; Με το βάψιμο των αβγών, το ζύμωμα των κουλούρων, την ανάγνωση των δώδεκα Ευαγγελίων στην εκκλησιά, το προσκύνημα και την περιφορά του Επιταφίου, το Άγιο φως της Αναστάσεως; Μέχρι και το κάψιμο του Ιούδα σκιαγραφεί ο θεοσεβούμενος Σκιαθίτης κοσμοκαλόγερος.
Πάσχα ελληνικό! Μοναδικό! Εφέτος κι αμήχανο. Ίσως και θαμπό! Μα ουδόλως λιγότερο αγαπημένο… Αφού χωρίς γιορτή η ζωή είναι άνευρη και μονότονη…
Α, χρόνια καλά και του χρόνου αγκαλισμένες συντροφιές σε κάμπους βουνά και πέλαγα…
