Συζήτηση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη
με τον Πρόεδρο του Ελληνο-Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου,
Νίκο Μπακατσέλο, στο πλαίσιο του επίσημου δείπνου του
«30ου Greek Economic Summit – Turning the Odds».
Ν. ΜΠΑΚΑΤΣΕΛΟΣ: Κύριε Πρόεδρε, είχαμε πολλά χρόνια να δούμε τέτοια προσέλευση στο καθιερωμένο δείπνο του Πρωθυπουργού. Μας θυμίζει τα χρόνια πριν από την κρίση, μία κρίση η οποία ευχόμαστε ότι έχει περάσει οριστικά. Και θα ξεκινήσω με ερωτήσεις που αφορούν το ταξίδι στην Ουάσιγκτον. Κύριε Πρόεδρε, ποιες οι εντυπώσεις σας από την πρόσφατη συνάντηση με τον Πρόεδρο Τραμπ; Πιστεύετε ότι γίνονται περισσότερο κατανοητές οι θέσεις της χώρας μας και πώς βλέπετε να εξελίσσονται γενικότερα οι διμερείς σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών μετά το ταξίδι σας στις Η.Π.Α.; Πώς σχεδιάζετε να κεφαλαιοποιήσετε το ταχύτερο την επιτυχία του όχι μόνο από άποψη γεωστρατηγικής ασφάλειας και συνεργασίας, αλλά και από πλευράς προσέλκυσης επενδύσεων και αύξησης των διμερών οικονομικών συναλλαγών;
Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Καταρχάς σας ευχαριστώ για την πρόσκληση. Να ευχηθώ με τη σειρά μου να έχουμε μία καλή χρονιά. Επιτρέψτε μου ένα εισαγωγικό σχόλιο σχετικά με την αρχική σας τοποθέτηση ότι η προσέλευση σήμερα εδώ σας θύμισε τα χρόνια πριν από την κρίση. Θα ήθελα πραγματικά η νέα σελίδα, την οποία θα χαράξουμε και θα γράψουμε όλοι μαζί για την Πατρίδα μας, να έχει πλήρως αφομοιώσει τα διδάγματα της κρίσης. Μπορεί μεν η οικονομία να επιστρέψει σε ρυθμούς ανάπτυξης που είχαμε να τους δούμε από την προ κρίσης εποχή, αλλά αυτή η ανάπτυξη πρέπει να έχει τελείως διαφορετικά χαρακτηριστικά και σε καμία περίπτωση να μην επαναλάβουμε τα λάθη τα οποία οδήγησαν τη χώρα σε μία δεκαετή κρίση την οποία μόλις τώρα αφήνουμε πίσω μας.
Έρχομαι τώρα στο ερώτημά σας, κάνοντας μία σύντομη αποτίμηση του τριήμερου ταξιδιού μου στις Η.Π.Α.. Μία μέρα βρέθηκα στη Φλόριντα, επισκεπτόμενος την εκπληκτική ομογένειά μας στο Tarpon Springs και συμμετέχοντας στον εορτασμό των Φώτων, και 48 ώρες στην Ουάσινγκτον όπου είχα την ευκαιρία να συναντήσω τον Πρόεδρο Τραμπ, την ηγεσία του Κογκρέσου, 12 μέλη της Επιτροπής Εξωτερικών, να μιλήσω σε think tanks και να παρευρεθώ και σε μια πολύ όμορφη και ζεστή εκδήλωση η οποία συνδιοργανώθηκε από τον Αντιπρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών και τον Υπουργό Εξωτερικών στο State Department.
Ήταν μια φανταστικά επιτυχημένη επίσκεψη. Δεν το λέω εγώ, το είπε ο Αμερικανός Πρέσβης, για να δανειστώ τα λόγια του σε μια ενημέρωση την οποία έκανε. Αλλά ας μετριάσω λίγο την αρχική μου τοποθέτηση γιατί δεν μου αρέσουν οι υπερβολές και τα μεγάλα λόγια. Ήταν μια επίσκεψη η οποία έλαβε χώρα σε μια δύσκολη, παράξενη χρονική συγκυρία. Αρκεί να σας πω ότι όταν μπήκαμε στον Λευκό Οίκο υπήρχε ήδη η εικόνα, η ενημέρωση, ότι επίκειτο κάποια επίθεση ιρανική ως αντίποινα για τις αμερικάνικες κινήσεις οι οποίες είχαν γίνει στην περιοχή. Παρά ταύτα, πιστεύω ότι συνολικά η επίσκεψη αυτή επανεπιβεβαίωσε το γεγονός ότι για τις Ηνωμένες Πολιτείες η Ελλάδα είναι ένας σταθερός, αξιόπιστος σύμμαχος σε μια εξαιρετικά ταραγμένη περιοχή. Και επειδή άκουσα και ορισμένα επικριτικά σχόλια για τα επίθετα τα οποία χρησιμοποίησα περιγράφοντας τις σχέσεις μας, επειδή μας ασκήθηκε κάποια κριτική ότι η Ελλάδα δεν πρέπει να είναι προβλέψιμη στις επαφές της με τις Ηνωμένες Πολιτείες θα αντιτείνω ότι ακριβώς αυτή είναι η έννοια μιας στρατηγικής συμμαχίας. Να είσαι σταθερός, να είσαι αξιόπιστος και ως προς τις βασικές προβλέψεις μιας στρατηγικής σχέσης, ναι, να είσαι και προβλέψιμος. Κάτι το οποίο προφανώς δεν ισχύει για άλλες χώρες σήμερα στην ανατολική Μεσόγειο.
Ήμασταν απολύτως ξεκάθαροι και ήμουν απολύτως ξεκάθαρος με τον ίδιο τον Πρόεδρο Τραμπ σχετικά με τις « κόκκινες γραμμές» της ελληνικής Κυβέρνησης, που νομίζω ότι απηχούν όλο το πολιτικό σύστημα αλλά και την ελληνική κοινωνία συνολικά. Η χώρα θα υπερασπιστεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα με όποιο τρόπο κρίνει ότι είναι ο πιο πρόσφορος. Ταυτόχρονα, εξηγήσαμε ότι δεν είμαστε εμείς αυτοί οι οποίοι επιδιώκουμε την ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο και θα επιδιώξουμε σε κάθε περίπτωση να επιλύσουμε τις διαφορές μας με την Τουρκία με τρόπο ειρηνικό. Και για αυτό κρατάμε ανοιχτό το κανάλι του διαλόγου με την Τουρκία επιδιώκοντας μέσα από αυτές τις συζητήσεις να μειώσουμε το συνολικό επίπεδο της έντασης. Και χαίρομαι -και ήταν νομίζω πολύ θετικό το γεγονός- ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες τοποθετήθηκαν ξεκάθαρα και δια του Υπουργού Εξωτερικών, λέγοντας ότι στηρίζουν και εγγυώνται και την ασφάλεια και την ευημερία της χώρας και στηρίζουν όλες τις πρωτοβουλίες οι οποίες θα δρομολογήσουν την επίλυση των ζητημάτων στην Ανατολική Μεσόγειο με έναν τρόπο ειρηνικό.
Θέλω επίσης να τονίσω, και το αξιολογώ ως ιδιαίτερα σημαντικό, το γεγονός ότι στο Κογκρέσο, στη Βουλή των Αντιπροσώπων και στη Γερουσία, υπάρχει πια μία διακομματική αντίληψη για τον στρατηγικό ρόλο της Ελλάδος. Γνωρίζω την Ουάσιγκτον πολλά χρόνια. Για πρώτη φορά είχα βρεθεί στην Αμερικανική πρωτεύουσα στα 19 μου, όταν εργάστηκα ένα καλοκαίρι, σε κάποιον Γερουσιαστή. Πρέπει να σας πω ότι ουδέποτε θυμάμαι το κλίμα να είναι καλύτερο για την Ελλάδα από αυτό το οποίο συνάντησα κατά τη διάρκεια αυτής μου της επίσκεψης. Και νομίζω ότι αυτό είναι σημαντικό. Είναι κάτι το οποίο πρέπει να το κεφαλαιοποιήσουμε σε όλα τα επίπεδα. Και βέβαια είναι κάτι το οποίο αποτυπώθηκε από πλευράς Ηνωμένων Πολιτειών και στην ψήφιση ενός εμβληματικού νόμου, του EastMed Act, που για πρώτη φορά ορίζει την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου ως περιοχή στρατηγικού ενδιαφέροντος για τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά πηγαίνει και πέρα από αυτό. Νομίζω καθορίζει και με σαφή τρόπο ποιοι είναι οι σταθεροί και αξιόπιστοι σύμμαχοι των Ηνωμένων Πολιτειών και πώς αυτοί πρέπει να υποστηριχθούν σε αυτή την στρατηγικά πολύ σημαντική περιοχή.
Βέβαια, η επίσκεψη δεν περιορίστηκε μόνο στη γεωπολιτική της διάσταση, στη στρατιωτική της διάσταση, στην επαναεπιβεβαίωση του βάθους της στρατιωτικής μας συνεργασίας. Είχαμε εκτενέστατες συζητήσεις για την πορεία της ελληνικής οικονομίας, με πολύ θετικά σχόλια από τον Πρόεδρο Τραμπ, αλλά και από όλους τους Αμερικάνους αξιωματούχους. Είναι μία σφραγίδα, μία ψήφος εμπιστοσύνης στην προσπάθεια την οποία καταβάλλουμε, αλλά ταυτόχρονα και ένα κάλεσμα στις αμερικανικές εταιρείες, στους Αμερικάνους επενδυτές, να δουν με άλλο μάτι τις επενδυτικές ευκαιρίες οι οποίες παρουσιάζονται στην Πατρίδα μας.
Βέβαια συζητήσαμε και άλλα θέματα, συμπεριλαμβανομένης και της πιο στενής συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών στον τομέα της εκπαίδευσης, όπου πιστεύω ότι πολύ σύντομα θα είμαστε σε θέση να κάνουμε συγκεκριμένες εξαγγελίες. Πιστεύω λοιπόν, ότι ήταν μία επίσκεψη επιτυχημένη, η οποία μας επέτρεψε να πούμε αυτά τα οποία έπρεπε να πούμε κατ’ ιδίαν, αλλά και δημόσια να μιλήσουμε, αλλά να εισπράξουμε κιόλας ένα κλίμα πολύ θετικό, το οποίο διαμορφώνεται για την πατρίδα μας στην Ουάσιγκτον σε αυτή τη συγκυρία.
Ν. ΜΠΑΚΑΤΣΕΛΟΣ: Αναφέρατε την επίσκεψη σας στη Φλόριντα. Μας έκανε εντύπωση, κατά την παρουσία μας εκεί, η θέρμη με την οποία σας υποδέχτηκε το ομογενειακό στοιχείο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Διαχρονικά, οι Ελληνικές κυβερνήσεις δεν έχουν αναπτύξει μια στρατηγική που να προωθεί τη συνεργασία των ομογενών, όπου και αν βρίσκονται, με τη μητροπολιτική Ελλάδα και ταυτόχρονα να αξιοποιεί το δυναμισμό τους και τη δεδομένη αγάπη για τη χώρα τους. Πώς σχεδιάζετε εσείς να κινηθείτε πάνω σε αυτό το θέμα;
Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Η αλήθεια είναι ότι δεν είχα τη χαρά να έχω επισκεφτεί στο παρελθόν αυτή τη γωνιά της Φλόριντα. Το Tarpon Springs είναι μία πόλη στην οποία πρωτοπήγαν Καλύμνιοι σφουγγαράδες στις αρχές του 20ου αιώνα και δημιουργήθηκε εκεί μία πολύ δυνατή ελληνική κοινότητα και είναι σημείο αναφοράς για τον εορτασμό των Φώτων, για τις Η.Π.Α.. Είχα την ευκαιρία να βρεθώ μαζί και με το νέο Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Ελπιδοφόρο και να συζητήσουμε τις μεγάλες προοπτικές και τις μεγάλες ευκαιρίες που παρουσιάζονται στο μέτωπο της αξιοποίησης της ελληνικής ομογένειας. Ξέρω πολύ καλά ότι τέτοιες συζητήσεις έχουν γίνει πολλές στο παρελθόν χωρίς να έχουμε, κατ’ ανάγκη, τα επιθυμητά αποτελέσματα. Αυτή τη φορά, όμως, προσερχόμαστε σε αυτό το νέο κάλεσμα προς την ελληνική ομογένεια με ένα σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημα το οποίο δεν είχαμε στο παρελθόν. Και αυτό δεν είναι άλλο από το γεγονός ότι για πρώτη φορά η ελληνική Βουλή -με διευρυμένη πλειοψηφία- ψήφισε ένα νόμο που δίνει τη δυνατότητα σε Έλληνες εγγεγραμμένους στους εκλογικούς καταλόγους να ψηφίζουν από το μόνιμο τόπο διαμονής τους.
Ναι, ο νόμος έχει ορισμένους περιορισμούς που αφορούν αρκετούς συμπολίτες μας οι οποίοι κατοικούν στην Αμερική. Δεν ήταν αυτή η επιθυμία μου, το είχα ξεκαθαρίσει από την πρώτη στιγμή. Είχα εξηγήσει ότι ή θα κάνουμε κάποιες υποχωρήσεις σε σχέση με την αρχική μας θέση ή δεν θα είχαμε κανένα νομικό πλαίσιο για να μπορούν να ψηφίζουν οι Έλληνες του εξωτερικού από το μόνιμο τόπο διαμονής τους. Θεωρώ, λοιπόν, ότι αυτό είναι μία πολύ σημαντική κατάκτηση. Είναι ένα πολύ σημαντικό πρώτο βήμα για να έρθει πιο κοντά η ομογένεια στα τεκταινόμενα της Ελλάδος, να συμμετέχει πιο ενεργά στις πολιτικές διαδικασίες και να συνδεθούν ακόμα περισσότερο οι δεσμοί αυτοί οι οποίοι παρά την πάροδο του χρόνου, παρά τη δυσκολία η οποία υπάρχει στην εκμάθηση της γλώσσας, σας διαβεβαιώνω ότι παραμένουν άρρηκτοι. Σε μια κοινωνία όπως η αμερικάνικη, που είναι ένα μεγάλο χωνευτήρι, οι πολίτες αναζητούν αυτή την έννοια της ταυτότητας, της ρίζας, της επαφής με κάτι το οποίο τους ενώνει πέρα από την εθνική ταυτότητα των Η.Π.Α.. Αυτό το χαρακτηριστικό στοιχείο της ομογένειας είναι πολύ ισχυρό και πρέπει προφανώς να ενισχυθεί έτι περαιτέρω.
Πολύ σημαντικός είναι ο ρόλος της Εκκλησίας. Άκουσα κάποιες κριτικές γιατί στηρίζουμε τη Θεολογική Σχολή στη Βοστώνη. Χρέος μας είναι να στηρίξουμε την Εκκλησία, την Αρχιεπισκοπή της Αμερικής διότι το έργο το οποίο επιτελεί η Εκκλησία να κρατάει τους δεσμούς της ομογένειας ζωντανούς με τη μητέρα Πατρίδα είναι απολύτως καθοριστικό. Όπως καθοριστική, βέβαια, είναι και η εκμάθηση της γλώσσας μέσα από μια νέα πολιτική με την οποία θέλουμε να κάνουμε. Να υποστηρίξουμε ομογενειακά σχολεία, δίγλωσσα σχολεία, τα οποία υπάρχουν σε πολλές περιοχές όπου έχουμε ισχυρή ελληνική κοινότητα. Σχολεία απογευματινά, σχολεία του Σαββατοκύριακου, τα οποία τα οργανώνει η Εκκλησία. Αλλά και να αξιοποιήσουμε -και επιμένω πάρα πολύ σε αυτό- και την τεχνολογία, η οποία μας δίνει τη δυνατότητα σύγχρονης εκμάθησης και επαφής με την ελληνική γλώσσα με τρόπο πιο εύπεπτο, πιο σύγχρονο, πιο αποτελεσματικό, ώστε τα νέα παιδιά δεύτερης, τρίτης, τέταρτης γενιάς με ελληνικές ρίζες να μπορούν να κρατούν ζωντανή αυτή την επαφή τους με την Πατρίδα.
Και βέβαια επιμένω πάρα πολύ και στα ζητήματα της εκπαιδευτικής συνεργασίας. Μια από τις μεγάλες πρωτοβουλίες τις οποίες θα ανακοινώσουμε είναι ένα πολύ διευρυμένο πρόγραμμα συνεργασίας με αμερικάνικα πανεπιστήμια. Καταρχάς για να δημιουργήσουμε μια σειρά από θερινά προγράμματα ώστε να μπορούν Αμερικάνοι, αλλά και Ελληνοαμερικάνοι φοιτητές να έρχονται να σπουδάζουν στην Ελλάδα. Να παίρνουν credits για τα αμερικάνικα πανεπιστήμια. Όλα αυτά μου φαίνονταν πάντα αυτονόητα και δεν είχαν γίνει. Ήρθε η ώρα να τα κάνουμε πράξη.
Ν. ΜΠΑΚΑΤΣΕΛΟΣ: Το δεύτερο μέρος των ερωτήσεων αφορά στις επενδύσεις. Βλέπω και τον κ. Πατέλη εδώ μπροστά μας. Έχετε πολλές φορές αναφερθεί στην ανάγκη η χώρα να προσελκύσει σημαντικές επενδύσεις που θα δημιουργήσουν πολλές και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας και φυσικά βλέπουμε ότι η Κυβέρνησή σας προσπαθεί από τις πρώτες μέρες σε αυτό τον τομέα. Αν ήμουν τώρα ένας ξένος επενδυτής που ενδιαφέρεται να κάνει μια σημαντική επένδυση στην Ελλάδα τι θα μου λέγατε για να με πείσετε ότι πραγματικά η χώρα μας είναι σήμερα ένας ανταγωνιστικός επενδυτικός προορισμός; Ποιες είναι, πέραν του Ελληνικού, άλλες εμβληματικές επενδύσεις που θα δώσουν μια πραγματική ώθηση στην Ελλάδα και θα στείλουν ένα ηχηρό μήνυμα προς τους διεθνείς επενδυτές; Σε ποιους τομείς θα δώσετε ως Κυβέρνηση έμφαση για επενδύσεις και ανάπτυξη και γιατί;
Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Καταρχάς όπως είπα και λέω πάντα σε ξένους επενδυτές, μην αργήσετε. Διότι όσο περνάει ο χρόνος θα προστρέχουν άλλοι. Και βέβαια οι μεγάλες ευκαιρίες παρουσιάζονται στην αρχή ενός μεγάλου κύκλου ανάπτυξης. Αυτοί οι οποίοι είχαν το θάρρος να επενδύσουν στο ελληνικό Χρηματιστήριο το περασμένο έτος ή σε ελληνικά ομόλογα σίγουρα δεν ζημιώθηκαν. Είναι πολύ κερδισμένοι και νομίζω ότι βλέπουν με πολύ ενδιαφέρον τις προοπτικές της οικονομίας από εδώ και στο εξής.
Η Ελλάδα είναι σήμερα μια χώρα η οποία έχει μια σειρά από μοναδικά συγκριτικά πλεονεκτήματα. Πρώτον, έχει πολιτική σταθερότητα και προβλέψιμο πολιτικό χρόνο για τα επόμενα 3,5 χρόνια. Εκλογές θα γίνουν το ’23, το επαναλαμβάνω για ακόμα μία φορά. Η Κυβέρνηση θα αξιοποιήσει κάθε μέρα, από τώρα μέχρι τη λήξη της θητείας της, προκειμένου να παράγει ουσιαστικό και μετρήσιμο έργο. Έχουμε αυτοδύναμη Κυβέρνηση με ισχυρή εντολή η οποία μπορεί -πιστεύω όπως έχει ήδη αποδείξει- με αποτελεσματικότητα να κάνει αλλαγές, οι οποίες να είναι προς όφελος της πραγματικής οικονομίας και όλων των Ελλήνων πολιτών.
Είμαστε μία χώρα η οποία βγαίνει από μία δεκαετή κρίση, με πολλούς τομείς στους οποίους έχουμε φυσικά συγκριτικά πλεονεκτήματα. Δεν έχουμε το χρόνο τώρα να τους αναλύσουμε όλους, είναι πολλοί αυτοί όμως, και πολλοί δεν είναι κατ’ ανάγκη τόσο προφανείς. Αναφερόμαστε συνέχεια σε τομείς όπως ο τουρισμός ή ο αγροδιατροφικός τομέας. Παρουσιάζονται τεράστιες ευκαιρίες στα logistics, στην ενέργεια, στον τομέα των υπηρεσιών, στον τομέα της υψηλής τεχνολογίας. Βλέπω σημαντικότατες προοπτικές για επενδύσεις στην Ελλάδα.
Όλα αυτά σε συνδυασμό με ένα πλαίσιο το οποίο μειώνει ήδη τη φορολογία στις επιχειρήσεις. Ψηφισμένες μειώσεις φόρων για το 2020 ύψους 1,2 δισεκατομμυρίων. Και με μία δέσμευση πολύ σημαντική για εμένα, ότι ο πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος ο οποίος θα δημιουργηθεί εντός του ’20 -και δεν έχω καμία αμφιβολία ότι θα δημιουργήσουμε αυτό τον πρόσθετο χώρο, όπως τον δημιουργήσαμε και το δεύτερο εξάμηνο του ’19- να κατευθυνθεί κατά προτεραιότητα στη μείωση της φορολόγησης της εργασίας, ξεκινώντας από την εισφορά αλληλεγγύης. Είναι μία πολύ συγκεκριμένη δική μου δέσμευση, γιατί πρέπει να κάνουμε και τη μισθωτή εργασία πιο ανταγωνιστική. Πρέπει να ελαφρύνουμε την επιβάρυνση στα μεσαία και στα υψηλά εισοδήματα, διότι αν δεν το κάνουμε αυτό θα υπονομεύουμε την ίδια την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας.
Ένας λόγος για τον οποίο φεύγουν αρκετά νέα παιδιά στο εξωτερικό -υψηλόμισθα παιδιά τα οποία έχουν δουλειά στην Ελλάδα και εγκαταλείπουν τις δουλειές τους για να πάνε στο εξωτερικό- είναι επειδή η φορολόγηση της μισθωτής εργασίας σε αυτά τα εισοδήματα, σε συνδυασμό με τις ασφαλιστικές εισφορές, είναι απλά εξοντωτική. Αυτό δεν μπορούμε να το ανεχτούμε άλλο. Γι’ αυτό και κατά προτεραιότητα θέτουμε τη μείωση της φορολόγησης στη μισθωτή εργασία ως πρώτη πολιτική προτεραιότητα για τις συμπληρωματικές μειώσεις φόρων τις οποίες θα κάνουμε εντός του 2020. Σε συνδυασμό βέβαια και με το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο, το οποίο θα διορθώσει πολλές από τις στρεβλώσεις, τις ακραίες στρεβλώσεις του Νόμου Κατρούγκαλου.
Το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο, η πρώτη φάση του, που αφορά βασικά την κύρια ασφάλιση, θα κατατεθεί στο ελληνικό Κοινοβούλιο τον επόμενο μήνα, αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Έχω εδώ κάποια στοιχεία τα οποία είναι ενδεικτικά της δουλειάς η οποία γίνεται στον τομέα των επενδύσεων και των συμπράξεων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Εννιά στρατηγικές επενδύσεις έχουν εγκριθεί ύψους 2 δισεκατομμυρίων ευρώ. Το λέω αυτό διότι δεν είναι μόνο το Ελληνικό. Όσο σημαντικό και αν είναι. Το Ελληνικό τρέχει. Έχουμε τηρήσει τα χρονοδιαγράμματά μας. Ολοκληρώνεται ο διαγωνισμός και θα τηρήσουμε το χρονοδιάγραμμά μας για την έναρξη εργασιών εντός του α’ τριμήνου του 2020. Προσθέτω σε αυτό λοιπόν εννιά στρατηγικές επενδύσεις ύψους 2 δισεκατομμυρίων ευρώ, οκτώ μεγάλα έργα ΣΔΙΤ ύψους 1,4 δισεκατομμυρίων ευρώ. 180 επιχειρήσεις ένταξης στον νέο αναπτυξιακό, ύψους 1,2 δισεκατομμυρίων και ήδη εγκρίσεις πληρωμών 145 έργων του αναπτυξιακού νόμου το β’ εξάμηνο, ύψους 150 εκατομμυρίων ευρώ. Αυτά είναι ζεστό χρήμα, όταν το αντίστοιχο ποσό το α’ εξάμηνο ήταν κάτω από 50 εκατομμύρια. Και βέβαια κάτι πολύ σημαντικό. Ήδη για τις εγκρίσεις, για την πιστοποίηση της προόδου των επενδύσεων στον αναπτυξιακό δεν γίνονται πια μόνο από κρατικούς φορείς, γίνεται και από ιδιωτικούς πιστοποιημένους ελεγκτικούς ανεξάρτητους μηχανισμούς. Ήδη τα πρώτα οκτώ έργα πιστοποιήθηκαν. Μιλάμε για μία υπόθεση η οποία παίρνει πια εβδομάδες, εκεί που παλιά, -όπως πολλοί από εσάς έχετε την εμπειρία- χρειαζόμασταν χρόνια. Γιατί το λέω αυτό; Διότι οι νόμοι που ψηφίστηκαν στο β’ εξάμηνο του 2019, αρχίζουν καθώς έχουν υπογραφεί και οι σχετικές πια υπουργικές αποφάσεις, ουσιαστικά να αποδίδουν καρπούς. Για αυτό και εκτιμώ ότι το 2020 θα είναι μια χρονιά που θα κάνουμε το μεγάλο επενδυτικό άλμα ως χώρα. Ένα επενδυτικό άλμα το οποίο δεν θα είναι απλά η έκφραση ενός γενικού ενδιαφέροντος για την ελληνική οικονομία. Θα μιλάμε για ζεστό χρήμα το οποίο μπαίνει στην ελληνική οικονομία και για θέσεις εργασίας οι οποίες θα αρχίσουν να δημιουργούνται με μεγάλη ταχύτητα.
Θέλω εδώ να βάλω ένα αστερίσκο, τον οποίο αξιολογώ ως ιδιαίτερα σημαντικό. Η ανεργία μας πέφτει και πέφτει γρήγορα. Θα βρεθούμε σύντομα αντιμέτωποι, αν δεν το αντιμετωπίζουμε ήδη -και ξέρω ότι πολλοί από εσάς το αντιμετωπίζετε ήδη- με ένα μεγάλο πρόβλημα. Υπάρχει μια τεράστια ασυμμετρία μεταξύ της ζήτησης της αγοράς εργασίας ως προς τις δεξιότητες που αναζητά και της προσφοράς της αγοράς εργασίας ως προς τη δυνατότητα του εργατικού δυναμικού να προσαρμοστεί σε αυτό το οποίο ζητά η επιχειρηματική κοινότητα. Αποτελεί κεντρική πρόκληση αυτής της Κυβέρνησης αυτό το χάσμα να το γεφυρώσουμε το συντομότερο δυνατόν. Δεν είναι μόνο ελληνική πρόκληση. Θέλω να το τονίσω. Είναι μία πρόκληση που αντιμετωπίζουν πολλές χώρες. Παντού άμα πάτε, μέχρι και σε χώρες πολύ προηγμένες θα σας πουν ότι έχουμε χάσμα ψηφιακών δεξιοτήτων. Δεν είναι μόνο στην Ελλάδα το πρόβλημα. Εδώ όμως είναι ένα πρόβλημα ιδιαίτερα οξυμένο.
Εκεί είναι που αποκτούν τόσο μεγάλη σημασία οι παρεμβάσεις που κάνουμε στην Παιδεία. Υπάρχει νομοσχέδιο -το οποίο έχει ήδη κατατεθεί στο Εθνικό Κοινοβούλιο, θα γίνει νόμος του κράτους την επόμενη εβδομάδα- που ενισχύει ουσιαστικά την εποπτεία και την ανεξαρτησία των πανεπιστημίων με μια ισχυρή Ανεξάρτητη Αρχή. Αποδεσμεύει -όσοι από εσάς είστε πανεπιστημιακοί, το γνωρίζετε αυτό- τους ΕΛΚΕ, τους ειδικούς λογαριασμούς από μια αφόρητη γραφειοκρατία, ώστε να μπορούμε τα χρήματα τα οποία φέρνουμε από το εξωτερικό να τα αξιοποιούμε γρήγορα. Και αποκτούν με αυτό τον τρόπο τα ίδια τα πανεπιστήμια μεγαλύτερη ευελιξία σε προπτυχιακό αλλά κυρίως σε μεταπτυχιακό επίπεδο για να μπορούν να σχεδιάζουν προγράμματα τα οποία να ταιριάζουν στις ανάγκες της αγοράς. Θα ενθαρρύνω και εδώ, από το Επιμελητήριο, τις μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις να πάνε οι ίδιες στα μεγάλα δημόσια πανεπιστήμιά μας και να έχουν μια ανοιχτή συζήτηση με την ακαδημαϊκή κοινότητα για το ποιες είναι οι ανάγκες τους. Και είμαι σίγουρος ότι τα δημόσια πανεπιστήμια, ειδικά σε επίπεδο μεταπτυχιακών, θα ανταποκριθούν. Όπου έχει γίνει αυτή η όσμωση βλέπουμε καλά σχεδιασμένα προγράμματα. Οι απόφοιτοί τους απορροφώνται γρήγορα από την αγορά εργασίας. Δεν πρέπει να είναι έκπληξη, διότι έχουν σχεδιαστεί σε συνδυασμό με την επιχειρηματική κοινότητα.
Όλα αυτά, λοιπόν, για εμάς είναι μια μεγάλη προτεραιότητα. Δεν θέλουμε να μιλάμε μόνο για την έννοια του κεφαλαίου με οικονομικούς όρους. Δεν είναι μόνο τα χρήματα τα οποία χρειάζεται η χώρα, είναι και το ανθρώπινο κεφάλαιο. Και εκεί μέσα βέβαια μπαίνει και το μεγάλο κεφάλαιο του brain drain και του πώς η Ελλάδα μπορεί να αξιοποιήσει το εξαιρετικά πλούσιο ανθρώπινο δυναμικό των νέων παιδιών που έφυγαν από την Ελλάδα για να τους πείσει ότι αξίζει τον κόπο εφόσον το επιθυμούν να γυρίσουν και να ξανακάνουν τη ζωή τους εδώ.
Ν. ΜΠΑΚΑΤΣΕΛΟΣ: Θα συνεχίσω στο κομμάτι των επενδύσεων, αλλά από μια άλλη οπτική γωνία. Οι επενδυτές σήμερα και ειδικά οι Αμερικανοί πέρα από τους αριθμούς και όλα τα οικονομικά δεδομένα λαμβάνουν σημαντικά υπόψη και το θέμα της ασφάλειας. Εννοώ την ασφάλεια των στελεχών τους, των εγκαταστάσεών τους και φυσικά της ίδιας τους της επένδυσης. Θέλουν να γνωρίζουν ότι επενδύουν σε μια χώρα όπου υπάρχει έννομη τάξη και λειτουργεί αποτελεσματικά το κράτος δικαίου. Ποια είναι η θέση σας πάνω σε αυτό το θέμα;
Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Κοιτάξτε, είναι δύο ξεχωριστά ζητήματα. Το ένα αφορά το κράτος δικαίου και την επενδυτική ασφάλεια που το νομοθετικό πλαίσιο μας παρέχει. Εκεί έχουμε ακόμα δυνατότητα να κάνουμε βήματα προόδου. Βέβαια πρέπει να πω ότι και οι αποφάσεις οι οποίες τελικά καταλήγουν να εμπίπτουν σε δικαστικό έλεγχο, και αυτές οι οποίες φτάνουν στο Ανώτατο Δικαστήριο μας, εκδικάζονται σχετικά σύντομα με αποφάσεις που πιστεύω ότι, κατά κανόνα, είναι αποφάσεις ισορροπημένες. Θέτουν νομίζω ένα σωστό πλαίσιο μεταξύ της ανάπτυξης και της ανάγκης να προστατευθούν άλλα αγαθά, όπως παραδείγματος χάριν, η προστασία του περιβάλλοντος, και βέβαια και εμείς γνωρίζουμε και θέλουμε ένα μήνυμα, ότι όποτε νομοθετούμε, θέλουμε το νομοθετικό πλαίσιο να είναι σταθερό, να μην υπόκειται σε συχνές αλλαγές, αλλά αυτό είναι κάτι για το οποίο πρέπει να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη των επενδυτών, για να μπορέσουμε να το εξασφαλίσουμε.
Τώρα στον τομέα της ασφάλειας αυτής καθαυτής. Πιστεύω ότι έχουν γίνει σημαντικά βήματα, και η ασφάλεια προφανώς αφορά όλους τους Έλληνες, θα έλεγα ότι αφορά λιγότερο τα στελέχη των επιχειρήσεων και πολύ περισσότερο τους Έλληνες συμπολίτες μας οι οποίοι κατοικούν στις πιο υποβαθμισμένες, στις πιο δύσκολες συνοικίες των μεγάλων πόλεων, και οι οποίοι απαιτούν από το κράτος ως αντίτιμο για τους φόρους τους οποίους πληρώνουν, να αισθάνονται ασφαλείς οι ίδιοι, η οικογένειά τους και η περιουσία τους. Και σε αυτό δεν είμαι διατεθειμένος να κάνω καμία υποχώρηση ή να κάνω καμία έκπτωση. Ο νόμος θα εφαρμόζεται στην Ελλάδα παντού και για όλους. Και η δουλειά της Αστυνομίας είναι να εφαρμόζει το νόμο και έχουμε λύσει τα χέρια στην Αστυνομία για να μπορεί να το κάνει. Και όποιες αντιδράσεις και αν υπάρχουν θα ξεπεραστούν και θα ξεπεραστούν διότι αυτό είναι το σωστό, αλλά θα ξεπεραστούν και διότι η ελληνική κοινωνία έχει δεχθεί πια ότι αυτή είναι μία αρχή η οποία δεν έχει ιδεολογικό χρώμα, είναι μία αυτονόητη αρχή, ένα αξίωμα θα έλεγα, αυταπόδεικτο, το οποίο διέπει ως κεντρικός αρμός οποιοδήποτε σοβαρό κράτος δικαίου.
Θέλω όμως επίσης να πω ότι η εφαρμογή του νόμου δεν άπτεται μόνο της ανάγκης να επιβάλλεται ο νόμος διά της Αστυνομίας ή διά των ελεγκτικών μηχανισμών που μπορεί να διαθέτει το κράτος. Θεωρώ μεγάλη επιτυχία, όχι δική μου, αλλά της ελληνικής κοινωνίας, ότι μπορέσαμε να εφαρμόσουμε τον αντικαπνιστικό νόμο. Πολλοί αμφισβητούσαν τη δυνατότητα, όχι τη δική μας, αλλά της χώρας να το κάνει. Αποδειχθήκαμε πολύ πιο ώριμοι, από κάποιους οι οποίοι πίστευαν ότι μονίμως πρέπει να είμαστε εγκλωβισμένοι σε μία λογική βαλκανικής ιδιαιτερότητας, και ότι εδώ πέρα θα γίνονται κάπως διαφορετικά. Βεβαίως και γίνονται έλεγχοι στον αντικαπνιστικό, και μπορώ να σας πω ότι εφαρμόζεται με πολύ υψηλά ποσοστά, δεν είναι ο έλεγχος που θα κάνει τη διαφορά. Είναι ο ίδιος ο ευαισθητοποιημένος πολίτης, ο οποίος θα υποδείξει σε κάποιον ο οποίος θα πάει να καπνίσει σε ένα κατάστημα, ότι αυτή η συμπεριφορά δεν είναι πια αποδεκτή. Αυτό είναι μεγάλο κέρδος για την ελληνική κοινωνία, διότι οι νόμοι είναι τυπικά αλλά και άγραφα συμβόλαια τα οποία υπογράφουμε όλοι μεταξύ μας και διέπουν τελικά τις σχέσεις μας. Άρα θα μπορούμε ενδεχομένως σε πολλά άλλα επίπεδα να κάνουμε τέτοια αυτονόητα βήματα.
Να δώσω ένα άλλο παράδειγμα, το οποίο ξέρω ότι ενδιαφέρει πολύ την επιχειρηματική κοινότητα: Πορείες και διαδηλώσεις στο κέντρο της Αθήνας. Συζητάμε ένα νομικό πλαίσιο για να μπει κάποια τάξη σε αυτό το πρόβλημα. Ποιο είναι το πρόβλημα; Το πρόβλημα δεν είναι το δικαίωμα στην διαδήλωση. Είναι συνταγματικά κατοχυρωμένο, αναμφισβήτητο και θα προστατευτεί από αυτή την Κυβέρνηση. Είναι η διατάραξη της ζωής της πόλης από ένα σχετικά μικρό αριθμό, δυσανάλογα μεγάλη διατάραξη σε σχέση με το μέγεθος της πορείας. Μακάρι να μπορούσαμε να φτάσουμε σε ένα σημείο όπου σε μία λογική συνεννόησης θα μπορούσαν να αντιλαμβάνονται όλοι ότι όταν είναι μία μικρή πορεία αυτή θα πρέπει να γίνεται στο πεζοδρόμιο ή σε μία λωρίδα. Κατάκτηση θα είναι αυτό αν μπορούμε να το πετύχουμε και να μην χρειαζόμαστε νόμους για να μπορούμε να αναγκαζόμαστε μία τέτοια πολιτική να την επιβάλουμε. Το λέω αυτό διότι βλέπω πολλά δείγματα ωριμότητας στην ελληνική κοινωνία, τα οποία με κάνουν να πιστεύω ότι βγαίνουμε από την κρίση πιο ισχυροί, πιο ευαισθητοποιημένοι, πιο ώριμοι με μεγαλύτερους βαθμούς αυτογνωσίας από αυτό το οποίο κάποιοι ίσως περίμεναν. Αυτό είναι πολύ θετικό, είναι μία θετική παρακαταθήκη για όλες τις μεγάλες αλλαγές τις οποίες θέλουμε να κάνουμε.
Ν. ΜΠΑΚΑΤΣΕΛΟΣ: Μακάρι να γίνει. Συζητήσαμε, μάλλον αναφερθήκατε σε πολλές από τις απαντήσεις σας στο θέμα της φορολογίας. Θα σας κάνω μία συγκεκριμένη ερώτηση, όμως, σχετικά με τη φορολογία. Η πρόσφατη φορολογική νομοθεσία έχει ανοίξει ένα παράθυρο αισιοδοξίας όσον αφορά μία πραγματική φορολογική μεταρρύθμιση που χρειάζεται και γρήγορα η χώρα μας. Όμως, η μεσαία τάξη για μία ακόμη φορά φαίνεται να είναι ο μεγάλος χαμένος της υπόθεσης. Ειδικά οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι παραμένουν η μεγαλύτερη, δυσανάλογα μεγάλη πηγή φορολογικών εσόδων και ασφαλιστικών εισφορών. Αν είχατε μπροστά σας ένα μισθωτό ή συνταξιούχο, και ειδικά της μεσαίας τάξης, τι θα του λέγατε;
Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Θα του έλεγα ότι πράγματι στην αλληλουχία των μειώσεων των φόρων ένα κομμάτι της μεσαίας τάξης, γιατί εδώ μπαίνουμε σε ζητήματα ορισμών και αυτό νομίζω ότι είναι ίσως αδόκιμο, δεν έχει δει ακόμα τα οφέλη στα οποία ενδεχομένως να προσέβλεπε. Όμως, όταν μειώσαμε τον ΕΝΦΙΑ τον μειώσαμε για όλους και για τα χαμηλά εισοδήματα και για τη μεσαία τάξη και για τα υψηλά εισοδήματα. Τον μειώσαμε με μία λογική μεγαλύτερης μείωσης στα χαμηλά εισοδήματα. Και αυτό δημιουργεί συνολικά περισσότερο διαθέσιμο εισόδημα.
Μεσαία τάξη είναι και ο μικρομεσαίος επιχειρηματίας ο οποίος θα ωφεληθεί από τη μείωση της φορολογίας εισοδήματος ή από τη μείωση του φόρου στα μερίσματα για τις δικές του αμοιβές. Όμως θα επαναλάβω αυτό το οποίο σας είπα πριν. Οι επόμενες μειώσεις φόρων θα αφορούν την εισφορά αλληλεγγύης και παρεμβάσεις οι οποίες θα γίνουν στο ασφαλιστικό σύστημα ώστε σταδιακά και λελογισμένα και χωρίς να θέτουμε σε κίνδυνο τη δημοσιονομική σταθερότητα να μπορούμε να κάνουμε παρεμβάσεις και σε αυτό το επίπεδο οι οποίες θα γίνουν άμεσα αισθητές από (αυτό το οποίο αποκαλούμε συνολικά) τη μεσαία τάξη. Αλλά νομίζω ότι είναι άδικο να βλέπουμε μόνο ένα φόρο, το φόρο εισοδήματος. Να μην βλέπουμε συνολικά το διαθέσιμο εισόδημα για να βλέπουμε συνολικά και την εικόνα η οποία διαμορφώνεται στην αγορά εργασίας διότι καθώς μειώνεται η ανεργία, καθώς προσθέτουμε θέσεις εργασίας, κάθε θέση εργασίας για κάποιον ο οποίος ήταν άνεργος είναι μια τεράστια διαφορά σε σχέση με την κατάσταση στην οποία βρισκόταν. Οπότε κρατήστε ότι για το 2020, μετά τις ήδη ψηφισμένες φορολογικές μειώσεις που είναι αποτυπωμένες στον προϋπολογισμό θα έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε παρεμβάσεις και στο επίπεδο της εισφοράς αλληλεγγύης.
Ν. ΜΠΑΚΑΤΣΕΛΟΣ: Θέλω να σας κάνω μια ερώτηση σε ένα θέμα που νομίζω ότι σας αρέσει. Η Κυβέρνηση έχει θέσει ένα μεγάλο και για πολλούς πολύ δύσκολο στόχο. Αυτό της αναμόρφωσης του δημόσιου τομέα. Πώς οραματίζεστε το ελληνικό δημόσιο στο άμεσο μέλλον, τον Έλληνα δημόσιο υπάλληλο του αύριο; Ποια η στρατηγική σας πρώτα για να του επικοινωνήσετε το όραμά σας και να τον πείσετε και μετά για να το υλοποιήσετε;
Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Έχοντας την εμπειρία να έχω διατελέσει Υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης για σχεδόν δυο χρόνια και έχοντας εφαρμόσει μια σειρά από πολιτικές, κάποιες ορθές κάποιες λιγότερο ορθές και έχοντας πρώτης τάξης εμπειρία από το τι σημαίνει διαχείριση του ευρύτερου δημοσίου τομέα, μπορώ να σας πω ότι το πρόβλημα πρέπει να το χωρίσουμε ουσιαστικά στα δύο.
Το ένα αφορά την τεχνολογία και τις διαδικασίες. Πώς θα κάνουμε το Κράτος ψηφιακό. Γιατί αναφέρομαι και στις διαδικασίες; Διότι η τεχνολογία είναι ένα εργαλείο για να απλοποιήσουμε διαδικασίες και η απλοποίηση των διαδικασιών πρέπει να συνοδεύεται από τεχνολογική αναβάθμιση. Αλλιώς κάνουμε μια τρύπα στο νερό. Για αυτό εξάλλου και δημιούργησα ένα ισχυρό Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής στο οποίο ενσωμάτωσα και το κομμάτι εκείνο το οποίο αφορά τις διαδικασίες του δημοσίου. Και νομίζω ότι ήδη βλέπουμε απτά δείγματα γραφής για το πώς οι βάσεις δεδομένων μας μπορούν να μιλάνε καλύτερα, για το πώς μπορεί η επαφή του πολίτη με το Κράτος να γίνει πιο απλή, πιο ουσιαστική, λιγότερο χρονοβόρα. Άρα, ο ψηφιακός μετασχηματισμός του Κράτους είναι εθνική προτεραιότητα, αλλά δεν είναι ένας ψηφιακός μετασχηματισμός ο οποίος μπορεί να γίνει ερήμην του τρόπου με τον οποίον το ίδιο το Κράτος είναι οργανωμένο ως προς αυτά τα οποία ζητάει από τους πολίτες και το πώς επικοινωνεί μεταξύ τους.
Το δεύτερο κομμάτι αφορά το ανθρώπινο δυναμικό. Το οποίο είναι και, μερικές φορές, το πιο δύσκολο αλλά και το πιο ενδιαφέρον κομμάτι του πώς οι δημόσιοι λειτουργοί, θα αισθάνονται υπερήφανοι για τη δουλειά τους, θα έχουν μία ξεκάθαρη προοπτική καριέρας μπροστά τους, θα αξιολογούνται, αντικειμενικά και αξιοκρατικά, και αυτοί οι οποίοι θα είναι εξαιρετικοί, θα μπορούν να έχουν τη δυνατότητα να προοδεύουν πιο γρήγορα και να βλέπουν καλύτερα αποτελέσματα ως προς και τις οικονομικές τους απολαβές. Στα χρόνια της κρίσης, συμπιέσαμε πάρα πολύ τις ψαλίδες των μισθών, και ήταν ίσως μία αναγκαία παρέμβαση αυτή η οποία έπρεπε να γίνει εκείνη την εποχή, όμως δεν ξέρω πολλές επιχειρήσεις ιδιωτικές όπου ο λόγος μεταξύ του εισαγωγικού και του καταληκτικού μισθού μετά από 35 ή 40 χρόνια εργασίας να είναι 1 / 2,5, άντε 1 / 3, είναι πολύ χαμηλός αυτός ο λόγος σε σχέση με το τι συμβαίνει στην ιδιωτική αγορά. Αυτό σημαίνει ότι δεν δίνουμε στους άξιους δημοσίους υπαλλήλους κατ’ ανάγκη την προοπτική και τη δυνατότητα να χτίσουν μία καριέρα μέσα στο Δημόσιο, η οποία να είναι και οικονομικά συμφέρουσα, αλλά και να συνοδεύεται και από ουσιαστικές αρμοδιότητες, ώστε να μπορέσουν οι δημόσιοι λειτουργοί να αισθάνονται πραγματικά χρήσιμοι για τον εαυτό τους και για την κοινωνία.
Ένα μεγάλο κεφάλαιο το οποίο ακόμα δεν το έχουμε ακουμπήσει, δεν έχουμε προφτάσει να το ακουμπήσουμε στο βαθμό που θα θέλαμε, αφορά τη συνολική μας πολιτική σχετικά με το ανθρώπινο δυναμικό. Και βέβαια, εκεί στο ανθρώπινο δυναμικό οι συμβολισμοί ξεκινάνε από την κορυφή. Οι επιλογές κρίσιμων θέσεων, όπως οι θέσεις των Γενικών Γραμματέων, των Διοικητών μεγάλων οργανισμών, γίνονται με αξιοκρατικά κριτήρια, και όπου έχουν γίνει αστοχίες, είχαμε το θάρρος να πούμε ξεκάθαρα ότι τις διορθώνουμε. Ουδείς αναμάρτητος και ουδείς αλάθητος. Αλλά το φίλτρο, το βασικό φίλτρο της αξιοκρατίας και της σωστής, όσο το δυνατόν πιο σωστής αξιολόγησης του προσωπικού, για μένα είναι κανόνας απαράβατος και αδιαπραγμάτευτος.
Ν. ΜΠΑΚΑΤΣΕΛΟΣ: Σας ευχαριστώ πολύ, κύριε Πρόεδρε. Θα ήθελα να κλείσουμε το διάλογο μας με κάτι το οποίο θα μας εμπνεύσει και θα μας παροτρύνει. Το φετινό επετειακό 30ο Greek Economic Summit είχε το γενικό τίτλο «Turning the Odds». Πιστεύετε ως Έλληνας Πρωθυπουργός ότι είμαστε σε θέση να ανατρέψουμε τα προγνωστικά και να θέσουμε τις βάσεις για μια νέα πετυχημένη σελίδα στην πορεία της χώρας μας; Ποιο είναι το όραμά σας για την Ελλάδα του αύριο; Και αν σας ζητούσα ένα τρίπτυχο μότο για την Ελλάδα που αλλάζει ποιο θα ήταν το καταλληλότερο;
Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Τώρα μου βάλατε δύσκολα. Καταρχάς αυτή η λογική ότι έχουμε τις πιθανότητες απέναντί μας, πηγαίνουμε κόντρα στο ρεύμα, δεν νομίζω ότι πηγαίνουμε πια κόντρα στο ρεύμα. Θα επαναλάβω αυτό το οποίο είπα στην αρχή της συζήτησης. Η χώρα βγαίνει από μια δεκαετή κρίση, βγαίνει όρθια, βγαίνει με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Βγαίνει έχοντας μάθει από τα λάθη μας, βγαίνει έχοντας στην ουσία τις προοπτικές να πάμε πολύ καλύτερα μπροστά μας. Και αυτό φαίνεται να πιστεύουν και οι αγορές εξάλλου. Όταν οι αγορές έρχονται σε μια χώρα η οποία έχει ένα μεγάλο δημόσιο χρέος με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, αποκλιμακώνουν τόσο γρήγορα το κόστος δανεισμού σημαίνει ότι αντιλαμβάνονται ότι η Ελλάδα δεν είναι πια μια χώρα ιδιαίτερα υψηλού ρίσκου, μια ειδική περίπτωση, μια αναδυόμενη οικονομία εντός της ευρωζώνης με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Είναι μια κανονική ευρωπαϊκή χώρα που αφήνει την κρίση πίσω της και προσφέρει ταυτόχρονα πολλές ευκαιρίες. Από εκεί και πέρα έχει ενδιαφέρον αυτό το οποίο λέτε, και θα μπορούσα να μιλάω ώρες και δεν θέλω να σας στερήσω το πολύ, είμαι σίγουρος, νόστιμο δείπνο το οποίο ακολουθεί. Θα πω μόνο ότι ο καθένας έχει το δικό του ξεχωριστό όραμα. Αλλά το δικό μου όραμα για τη χώρα είναι σίγουρα ένα όραμα συμμετοχικό.
Ένα όραμα μιας επανάστασης η οποία δεν γίνεται μόνο από πάνω προς τα κάτω αλλά σίγουρα γίνεται από κάτω προς τα πάνω σε μια μεγάλη εσωτερική προσπάθεια ο καθένας να γίνει λίγο καλύτερος σε αυτό το οποίο ο ίδιος κάνει και η χώρα να ξαναβρεί τη θέση της παίρνοντας έμπνευση από το παρελθόν της, τα 200 χρόνια τα οποία θα γιορτάσουμε αλλά και το απώτατο παρελθόν της για να δούμε ποια είναι η θέση αυτής της Ελλάδος σε αυτό τον κόσμο ο οποίος αλλάζει με τόσο γρήγορους ρυθμούς. Και πιστεύω ότι όλα αυτά θα αποτυπωθούν πολύ σύντομα σε μια μεγάλη προσπάθεια την οποία κάνουμε με μια ειδική ομάδα την οποία έχουμε δημιουργήσει για να χτίσουμε την καινούργια εικόνα. Αυτό το οποίο κάποιοι λένε αλλά το αδικούν νομίζω, κάπου είναι λίγο στενή η έκφραση, branding της χώρας.
Ποια είναι η Ελλάδα σήμερα, τι θέλει να συμβολίσει, που θέλει να πάει και ποια είναι η εικόνα της χώρας προς το εξωτερικό αλλά και προς το εσωτερικό. Τώρα τρίπτυχο, το πρώτο πράγμα το οποίο μου ήρθε στο μυαλό μιας και είμαστε και σε ολυμπιακή χρονιά είναι πιο γρήγορα, πιο ψηλά, πιο δυνατά. Νομίζω ότι το μότο των ολυμπιακών αγώνων ταιριάζει στην υπέρβαση τη μεγάλη την οποία καλούμαστε να κάνουμε και είμαι σίγουρος ότι θα τα καταφέρουμε.
Ν. ΜΠΑΚΑΤΣΕΛΟΣ: Σας ευχαριστώ πάρα πολύ. Σας ευχαριστώ που ήσασταν σήμερα κοντά μας, σας ευχαριστώ για τις απαντήσεις σας. Σας εύχομαι καλή επιτυχία και να σας συγχαρώ ακόμη μια φορά για την επίσκεψη στις Ηνωμένες Πολιτείες στην οποία είμαστε παρόντες άρα μπορούμε να κρίνουμε το κατά πόσο ήταν επιτυχημένη.
Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Εγώ σας ευχαριστώ και εύχομαι καλή χρονιά σε όλες και σε όλους.
