Συνέντευξη Τύπου του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη μετά την ολοκλήρωση των εργασιών της Ειδικής Συνόδου Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου
«Η Ευρωπαϊκή Ένωση έστειλε ένα σαφέστατο μήνυμα ενότητας, αλληλεγγύης αλλά και αποφασιστικότητας και αυτό γιατί ξεκαθάρισε ότι η αποφυγή κάθε μονομερούς ενέργειας αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη βελτίωση των σχέσεων Ευρωπαϊκής Ένωσης και Τουρκίας», κάτι που άλλωστε επιθυμούν όλοι, δήλωσε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μετά την ολοκλήρωση των εργασιών της Ειδικής Συνόδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
«Εφόσον η Τουρκία συνεχίσει μονομερή επιθετική συμπεριφορά θα υπάρχουν συνέπειες. Γίνεται σαφέστατη αναφορά στα άρθρα των συνθηκών, το 29 και το 215. Γνωρίζετε ότι αυτά είναι τα άρθρα τα οποία αφορούν κυρώσεις. Και ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα χρησιμοποιήσει, σε αυτή την περίπτωση, όλα τα εργαλεία τα οποία έχει στη διάθεσή της για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της αλλά και τα συμφέροντα των κρατών μελών», τόνισε ο Πρωθυπουργός.
Αναφερόμενος στις διαπραγματεύσεις που έγιναν κατά τη διάρκεια της Συνόδου ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε: «Πιστεύουμε ότι καταλήξαμε σε ένα πολύ καλό κείμενο, ένα πολύ καλό κείμενο για την Ελλάδα, ένα πολύ καλό κείμενο και για την Κύπρο, ένα πολύ καλό κείμενο για την Ευρώπη. Και τολμώ να πω και ένα καλό κείμενο και για τις σχέσεις Ευρώπης και Τουρκίας διότι είναι ένα κείμενο το οποίο ακριβώς θέτει στον πυρήνα του αυτή την ισορροπία για την οποία έχουμε πολλές φορές μιλήσει. Την δυνατότητα να έχουμε ως Ευρώπη, ως Ελλάδα και ως Κύπρος μία καλύτερη σχέση με την Τουρκία υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι θα σταματήσουν οι μονομερείς προκλητικές ενέργειες και ότι η Τουρκία θα καθίσει, ως προς τις ελληνοτουρκικές διαφορές τουλάχιστον, στο τραπέζι των συζητήσεων».
«Πρέπει να σας πω βέβαια ότι αυτή τη φορά υπήρξαν πολύ πιο σημαντικές αλλαγές απ’ ό,τι συνήθως. Πιστεύω ότι και εμείς αλλά και η Κύπρος καταφέραμε και πείσαμε τους ευρωπαίους εταίρους μας ότι αυτές οι αλλαγές ήταν επιβεβλημένες, ισορροπημένες και ενδεδειγμένες», προσέθεσε ο Πρωθυπουργός.
Αναφορικά με τις συζητήσεις με την Τουρκία, ο Πρωθυπουργός είπε: «Ελπίζουμε να βρούμε λύση στη μία κρίσιμη νομική διαφορά που έχουμε με την Τουρκία, που όπως σας είπα είναι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών».
«Επαναλαμβάνω αυτό το οποίο έχω πει πολλές φορές, το είπα και χθες στο Συμβούλιο, η Ελλάδα είναι διατεθειμένη -εφόσον δεν μπορούμε να καταλήξουμε σε συμφωνία για το ζήτημα αυτό- να παραπέμψει το θέμα στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης και προφανώς να δεχθεί την ετυμηγορία του. Ελπίζω κάποια στιγμή αυτές οι συζητήσεις να μην είναι συζητήσεις απλά διακοσμητικές, οι οποίες γίνονται για να γίνονται, αλλά να καταλήξουν και σε ένα απτό αποτέλεσμα», τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Αναφερόμενος στην εξέλιξη της πανδημίας και στο αν η κυβέρνηση προτίθεται να λάβει επιπλέον μέτρα, ο Πρωθυπουργός τόνισε την ανάγκη αυξημένης ευθύνης, ειδικά απέναντι στους πιο ευάλωτους και τους ηλικιωμένους και πρόσθεσε ότι θα λαμβάνονται μέτρα σε τοπικό επίπεδο, όπου οι συνθήκες το απαιτούν.
«Δεν είμαστε ακόμα πλήρως έτοιμοι να αξιολογήσουμε τα μέτρα τα οποία έχουμε πάρει, γιατί όπως γνωρίζετε όταν παίρνει κανείς ένα πακέτο μέτρων πρέπει να περιμένει τουλάχιστον 15 μέρες για να δει αν τα μέτρα αυτά έχουν αποδώσει. Είναι κάτι το οποίο θα το αξιολογήσουμε την επόμενη εβδομάδα. Επαναλάβαμε, όμως, όλοι ότι βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια πραγματικότητα όπου ο κόσμος είναι κουρασμένος. Όπου από τη μια αναγνωρίζουμε ότι τα απλά πράγματα τα οποία είναι κάνουμε είναι τα μόνα τα οποία μπορούν να μας προστατεύσουν», είπε.
«Από εκεί και πέρα λοιπόν δεν είμαστε έτοιμοι να μιλήσουμε για πρόσθετα μέτρα. Όπου έχουμε τοπικά προβλήματα όπως αυτό το οποίο πληροφορήθηκα σήμερα, μαζικά κρούσματα σε χώρο εργασίας στην Πέλλα, θα λαμβάνονται με μεγάλη ταχύτητα μέτρα», προσέθεσε.
«Εμείς κανονιστικά, προληπτικά και σε επίπεδο ελέγχου θα κάνουμε αυτό το οποίο πρέπει, αλλά κάνω ακόμα μία έκκληση, ειδικά σε συμπολίτες μας επαγγελματίες οι οποίοι έρχονται σε επαφή από τη φύση της δουλειάς τους με ανθρώπους οι οποίοι είναι ευάλωτοι και ηλικιωμένοι: Απαιτείται σε αυτές τις περιπτώσεις ακόμα πιο αυξημένη φροντίδα και προσοχή», τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Ολόκληρη η συνέντευξη Τύπου που έδωσε ο Πρωθυπουργός
Είχαμε ακόμα μια πυκνή, ως προς τη θεματολογία της, Σύνοδο Κορυφής. Η οποία ανάλωσε αρκετές ώρες στα ζητήματα τα οποία αφορούν τις σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία. Είναι το θέμα το οποίο συζητήθηκε πρώτο και στην ουσία μας απασχόλησε όλη τη χθεσινή ημέρα μέχρι περίπου τις 12.30 το βράδυ, οπότε και συμφωνήθηκε το τελικό κείμενο των συμπερασμάτων.
Όπως δήλωσα και προσερχόμενος στη Σύνοδο Κορυφής σήμερα, είμαστε απολύτως ικανοποιημένοι από τα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής, όπως αποτυπώθηκαν στο κείμενο το οποίο έχετε στη διάθεσή σας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έστειλε ένα σαφέστατο μήνυμα ενότητας, αλληλεγγύης αλλά και αποφασιστικότητας και αυτό γιατί ξεκαθάρισε ότι η αποφυγή κάθε μονομερούς ενέργειας αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη βελτίωση των σχέσεων Ευρωπαϊκής Ένωσης και Τουρκίας, κάτι το οποίο, όπως είπα, όλοι μας επιθυμούμε. Αυτό είναι κάτι το οποίο αποσαφηνίζεται με απόλυτη ευκρίνεια στην πρώτη παράγραφο των σχετικών συμπερασμάτων.
Είναι, επίσης, εξίσου σαφές όπως αποτυπώνεται στην παράγραφο 20 των συμπερασμάτων, ότι εφόσον η Τουρκία συνεχίσει μονομερή επιθετική συμπεριφορά θα υπάρχουν συνέπειες. Γίνεται σαφέστατη αναφορά στα άρθρα των συνθηκών, το 29 και το 215. Γνωρίζετε ότι αυτά είναι τα άρθρα τα οποία αφορούν κυρώσεις. Και ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα χρησιμοποιήσει, σε αυτή την περίπτωση, όλα τα εργαλεία τα οποία έχει στη διάθεσή της για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της αλλά και τα συμφέροντα των κρατών μελών. Εκεί υπάρχει επίσης μία αναφορά ότι οι εξελίξεις θα παρακολουθούνται και οι όποιες αποφάσεις εφόσον χρειαστεί αυτές να παρθούν, το απευχόμαστε, θέλω να το ξαναπώ, θα παρθούν μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου.
Υπάρχει επίσης μία σαφέστατη αναφορά -και θέλω να το αποσαφηνίσω αυτό- θετική αναφορά στην επανέναρξη των διερευνητικών επαφών η οποία έχει συμφωνηθεί από την Ελλάδα και από την Τουρκία και αποτυπώνεται επίσης στο κείμενο των συμπερασμάτων, στην παράγραφο 16, αυτό το οποίο έχουμε πει πολλές φορές, ότι οι διερευνητικές επαφές αφορούν ένα ζήτημα και αυτό αφορά την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Είναι κάτι το οποίο αποτυπώνεται και στα σχετικά συμπεράσματα.
Υπάρχει επίσης και η θετική ατζέντα. Αυτό το οποίο έχουμε πει πολλές φορές, ότι εμείς προσδοκούμε σε μία γόνιμη και θετική σχέση με την Τουρκία, ως Ελλάδα αλλά και ως Ευρωπαϊκή Ένωση, υπό την προϋπόθεση προφανώς ότι πληρούνται οι όροι οι οποίοι έχουν τεθεί. Υπάρχει η διάθεση για μία επανεξέταση σημαντικών πτυχών των ευρωτουρκικών σχέσεων, όπως αποτυπώνονται και αναφέρονται στην Κοινή Δήλωση του 2016.
Αναφέρομαι σε κρίσιμα ζητήματα, όπως η Τελωνειακή Ένωση αλλά και η διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, ένα ζήτημα καίριας σημασίας για την Ευρώπη αλλά και για την Ελλάδα. Θέλω να υπενθυμίσω ότι και λόγω της έντασης που υπήρχε τελευταία στις σχέσεις μας, ουσιαστικά δεν γίνονται επιστροφές στην Τουρκία, όχι με δική μας υπαιτιότητα, και ότι και η Ελλάδα θα ήταν σίγουρα ωφελημένη από την επαναλειτουργία, την επαναδραστηριοποίηση αυτού του σκέλους της Κοινής Δήλωσης όσον αφορά στις μεταναστευτικές ροές.
Θέλω επίσης να σταθώ στο γεγονός ότι υπάρχουν σαφέστατες αναφορές σε ζητήματα τα οποία αφορούν στην Κύπρο. Μία ξεκάθαρη καταδίκη της τουρκικής επιθετικότητας, την οποία και το Συμβούλιο καλεί να σταματήσει αμέσως. Και μία πολύ σημαντική αναφορά και ως προς την Κύπρο, ότι ο τρόπος που μπορεί η Κύπρος να λύσει τις διαφορές της σχετικά με την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών είναι μέσα από διαπραγματεύσεις, πάντα με σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο.
Υπάρχουν επίσης αναφορές ως προς την ανάγκη να επανεκκινήσουν οι διαπραγματεύσεις για την επίλυση του Κυπριακού ζητήματος. Και πιστεύω μία πολύ σημαντική αναφορά, ειδικά σε αυτή τη συγκυρία, στο ψήφισμα 550 του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, το οποίο αναφέρεται με σαφήνεια στα ζητήματα τα οποία αφορούν την Αμμόχωστο.
Θέλω να σας πω ότι ήταν μία δύσκολη διαπραγμάτευση αυτή. Έγινε πολύ εντατική δουλειά και από εμάς, από την ελληνική πλευρά, και από την κυπριακή πλευρά. Το τελικό κείμενο το οποίο βλέπετε είναι αρκετά διαφορετικό από το πρώτο κείμενο το οποίο προτάθηκε από την Προεδρία και το οποίο είχαμε απορρίψει επί της αρχής, καθώς δεν κάλυπτε ούτε τις ελληνικές ούτε τις κυπριακές θέσεις.
Και πιστεύουμε ότι καταλήξαμε σε ένα πολύ καλό κείμενο, ένα πολύ καλό κείμενο για την Ελλάδα, ένα πολύ καλό κείμενο και για την Κύπρο, ένα πολύ καλό κείμενο για την Ευρώπη. Και τολμώ να πω και ένα καλό κείμενο και για τις σχέσεις Ευρώπης και Τουρκίας διότι είναι ένα κείμενο το οποίο ακριβώς θέτει στον πυρήνα του αυτή την ισορροπία για την οποία έχουμε πολλές φορές μιλήσει.
Την δυνατότητα να έχουμε ως Ευρώπη, ως Ελλάδα και ως Κύπρος μία καλύτερη σχέση με την Τουρκία υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι θα σταματήσουν οι μονομερείς προκλητικές ενέργειες και ότι η Τουρκία θα καθίσει, ως προς τις ελληνοτουρκικές διαφορές τουλάχιστον, στο τραπέζι των συζητήσεων. Και μέσω των διερευνητικών επαφών ελπίζουμε να βρούμε λύση στη μία κρίσιμη νομική διαφορά που έχουμε με την Τουρκία, που όπως σας είπα είναι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών.
Επαναλαμβάνω αυτό το οποίο έχω πει πολλές φορές, το είπα και χθες στο Συμβούλιο, η Ελλάδα είναι διατεθειμένη -εφόσον δεν μπορούμε να καταλήξουμε σε συμφωνία για το ζήτημα αυτό- να παραπέμψει το θέμα στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης και προφανώς να δεχθεί την ετυμηγορία του. Ελπίζω κάποια στιγμή αυτές οι συζητήσεις να μην είναι συζητήσεις απλά διακοσμητικές, οι οποίες γίνονται για να γίνονται, αλλά να καταλήξουν και σε ένα απτό αποτέλεσμα.
Κλείνοντας θέλω να σας πω ότι σήμερα το πρωί, παρότι το ζήτημα δεν ήταν επίσημα στην ημερήσια διάταξη, αφιερώσαμε τουλάχιστον τρεις ώρες συζητώντας για το ζήτημα του Covid. Και νομίζω ότι υπάρχει μια κοινή ανησυχία όλων των ευρωπαϊκών χωρών για το δεύτερο κύμα, το οποίο ήδη αποτυπώνεται στους αριθμούς όλων των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Ελλάδα εξακολουθεί να τα πηγαίνει πολύ καλύτερα από πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Παρά ταύτα υπάρχει μια εντονότατη ανησυχία από όλους. Μια ανησυχία για τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να κρατήσουμε ανοιχτές τις οικονομίες μας περιορίζοντας ταυτόχρονα την εξάπλωση του ιού και μια ανάγκη να μπορέσουμε να έχουμε μία καλύτερη και πιο αποτελεσματική συνεργασία, με καθοδηγητή την Ευρωπαϊκή Ένωση, για κρίσιμα ζητήματα όπου είναι καλό να έχουμε ευρωπαϊκές και όχι εθνικές πολιτικές.
Ένα ζήτημα είναι, παραδείγματος χάρη, τα εμβόλια όπου η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει κάνει μια πολύ σημαντική πρόοδο. Γνωρίζετε εξάλλου τις λεπτομέρειες, τις συμφωνίες της προαγοράς στις οποίες ήδη έχει προχωρήσει, τις κατανομές στα κράτη μέλη με βάση τον πληθυσμό τους.
Αλλά υπάρχουν και άλλοι τομείς στους οποίους μπορούμε να πετύχουμε ένα καλύτερο πλαίσιο συνεργασίας. Ένας από αυτούς αφορά και το πλαίσιο το οποίο θα διέπει τα ταξίδια εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης, κάτι το οποίο προφανώς ενδιαφέρει ιδιαίτερα την Ελλάδα ενόψει και της επόμενης χρονιάς, της τουριστικής χρονιάς του 2021.
Και βέβαια έχουμε -όπως είχα την ευκαιρία να πω και στο Συμβούλιο- στη διάθεσή μας ένα καινούργιο εργαλείο, και αυτό δεν είναι άλλο από τα αξιόπιστα rapid test αντιγόνου, τα οποία ήδη χρησιμοποιούμε στην Ελλάδα με πολύ υψηλό βαθμό αξιοπιστίας και τα οποία μας επιτρέπουν να έχουμε αποτελέσματα πολύ πιο γρήγορα από τα κλασικά τεστ μοριακού ελέγχου -τα PCR- τα οποία πολλές φορές χρειάζονται μια και δυο μέρες για να δώσουν αποτελέσματα. Και αυτό είναι ένα πρόσθετο όπλο το οποίο έχουμε στη φαρέτρα μας και το οποίο θα πρέπει να το αξιοποιήσουμε για να διευκολύνουμε τα ταξίδια, ειδικά τα αεροπορικά ταξίδια. Αυτό είναι κάτι το οποίο προφανώς ενδιαφέρει ιδιαίτερα την Ελλάδα. Στέκομαι σε αυτές τις δύο θεματικές, γιατί αυτές μας απασχόλησαν περισσότερο.
Συζητήσαμε στο τέλος λίγο και το ζήτημα του Brexit και των επιπλοκών που έχουν προκύψει μετά από τις νομοθετικές πρωτοβουλίες της βρετανικής κυβέρνησης, αλλά το ζήτημα αυτό είναι στην ημερήσια διάταξη του επόμενου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που θα λάβει χώρα σε τρεις εβδομάδες από σήμερα.
Σταματώ εδώ για να απαντήσω στις ερωτήσεις σας.
Στεφανία Μουρελάτου (ΑΝΤ1): Κύριε Πρόεδρε, δώσατε χθες μία σημαντική μάχη. Καταφέρατε να μπει μετά από τρεις version στο κείμενο, αρκετές από τις θέσεις τις οποίες είχε η Ελλάδα.
Θα ήθελα να σας ρωτήσω αν σας ενόχλησε το γεγονός ότι στο αρχικό κείμενο δεν υπήρχαν αυτές οι πρόνοιες τις οποίες πολύ ξεκάθαρα έχετε θέσει σε όλους τους συνομιλητές σας. Και αν κατόπιν της Συνόδου Κορυφής έχουμε κάτι νεότερο στο πεδίο των διερευνητικών επαφών με την Τουρκία, αν δηλαδή είμαστε σε θέση να ανακοινώσουμε την ημερομηνία έναρξής τους.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Έχετε εμπειρία στο να καλύπτετε Ευρωπαϊκά Συμβούλια και γνωρίζετε ότι είναι πάντα μια δυναμική διαδικασία επεξεργασίας κειμένων. Σπάνια τα τελικά σχέδια είναι αυτά τα οποία κατατίθενται στην αρχή.
Πρέπει να σας πω βέβαια ότι αυτή τη φορά υπήρξαν πολύ πιο σημαντικές αλλαγές απ’ ό,τι συνήθως. Πιστεύω ότι και εμείς αλλά και η Κύπρος καταφέραμε και πείσαμε τους ευρωπαίους εταίρους μας ότι αυτές οι αλλαγές ήταν επιβεβλημένες, ισορροπημένες και ενδεδειγμένες.
Και πρέπει να σας πω ότι και σε αντίθεση με το παρελθόν, όπου τα ζητήματα της Τουρκίας συζητούνταν συνήθως στο τέλος Συμβουλίων, τα οποία είχαν κατά κανόνα άλλη ατζέντα, το γεγονός ότι αφιερώσαμε παραπάνω από το μισό το χρόνου μας ενημερώνοντας τους εταίρους μας για το τι ακριβώς συμβαίνει στην Ανατολική Μεσόγειο, πιστεύω ότι είναι μία παρακαταθήκη γνώσης για το τι μπορεί να συμβεί από εδώ και στο εξής.
Είναι σαφές ότι και σε επίπεδο αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων, προφανώς δεν υπήρχε απόλυτη κατανόηση ή λεπτομερής ενημέρωση. Λογικό το θεωρώ. Για εμάς τα ζητήματα αυτά είναι ζητήματα που τα χειριζόμαστε κάθε μέρα, αλλά δεν έχω κατ’ ανάγκη την απαίτηση από όλους τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων να έχουν το ίδιο επίπεδο κατανόησης, οπότε ήταν πάρα πολύ σημαντικό ότι υπήρξε μία αναλυτική ενημέρωση, όχι μόνο για τις ελληνικές και τις κυπριακές θέσεις, αλλά και γιατί εδώ διακυβεύονται στρατηγικά συμφέροντα της Ένωσης στο σύνολό τους.
Και γιατί το ζήτημα αυτό δεν είναι ένα ζήτημα το οποίο αφορά μόνο την Ελλάδα, την Κύπρο και την Τουρκία, αλλά ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι ένα ζήτημα το οποίο δεν έχει μόνο μια διάσταση αλληλεγγύης, αυτή τη θεωρώ προφανή και αυτονόητη, αλλά έχει και μία βαθιά γεωπολιτική διάσταση ζωτικών συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία διακυβεύονται σε μία περιοχή στρατηγικού ενδιαφέροντος.
Τώρα, για το δεύτερο ερώτημά σας. Δεν έχουμε ακόμα συγκεκριμένη ημερομηνία για τις διερευνητικές. Εκτιμώ όμως ότι το ζήτημα αυτό θα λυθεί σύντομα, υπηρεσιακά, από τα αρμόδια Υπουργεία Εξωτερικών των δύο χωρών.
Γιάννης Παλαιολόγος (Καθημερινή): Καλό μεσημέρι, κύριε Πρόεδρε. Ήθελα να αναφερθώ σε ένα θέμα για το οποίο δεν μιλήσατε: τη συνάντησή σας σήμερα με τον Πρωθυπουργό της Ουγγαρίας. Αν μπορείτε να μας πείτε λίγο τι συζητήσατε και αν ανησυχείτε ότι η αντίθεσή του στο νέο μηχανισμό για το κράτος δικαίου ενδέχεται να οδηγήσει σε καθυστερήσεις στην ενεργοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης, από το οποίο η ελληνική οικονομία περιμένει πάρα πολλά. Ευχαριστώ.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Κατ’ αρχάς συναντώ όλους τους ομολόγους μου και στα πλαίσια των τακτικών συναντήσεων συναντήθηκα και με τον Πρωθυπουργό της Ουγγαρίας.
Πράγματι υπάρχει ένα ζήτημα σημαντικό, το οποίο θα μας απασχολήσει και στο επόμενο Συμβούλιο: Πώς θα μπορέσουμε να λύσουμε αυτή τη διαφορετική ερμηνεία, η οποία υπάρχει, ως προς το ζήτημα του τρόπου με τον οποίο θα αντιμετωπίσουμε αυτό το οποίο αποκαλείται «rule of law» ή κράτος δικαίου και ποιο θα είναι το πεδίο αναφοράς για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.
Θέλω να τονίσω εδώ με κατηγορηματική σαφήνεια ότι αυτό το ζήτημα πρέπει να επιλυθεί το συντομότερο δυνατό. Δεν μπορούμε να έχουμε καθυστερήσεις ως προς τα ζητήματα τα οποία αφορούν το Ταμείο Ανάκαμψης.
Μπορεί να μην έχετε ενημερωθεί ακόμα, αλλά υπήρχε μία συνάντηση η οποία έγινε μετά το τέλος του Συμβουλίου μεταξύ των τεσσάρων χωρών του Βίσεγκραντ, της Πολωνίας, της Ουγγαρίας, της Τσεχίας και της Σλοβακίας και των τεσσάρων χωρών του Νότου, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία και Ελλάδα, όπου συζητήσαμε το θέμα αυτό. Και εκφράσαμε την εμπιστοσύνη μας στη Γερμανική Προεδρία ότι θα μπορέσει να ολοκληρώσει τις διαπραγματεύσεις με όλα τα κράτη-μέλη, έτσι ώστε να φύγει και αυτός ο τελικός αστερίσκος για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε γρήγορα και στις εγκρίσεις που αφορούν στο Ευρωκοινοβούλιο αλλά και στην κύρωση του Ταμείου Ανάκαμψης από το Εθνικό Κοινοβούλιο. Για να μπορέσει πια, από τις αρχές του επόμενου έτους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δανειστεί στις αγορές τα ποσά τα οποία στη συνέχεια πρόκειται να διαθέσει στα κράτη μέλη μέσα από τον μηχανισμό τον οποίο έχουμε θεσμοθετήσει.
Μαρίνα Παπαδάκη (ΕΡΤ): Κύριε Πρόεδρε, θα επανέλθω στο αρχικό προσχέδιο το οποίο η Αθήνα απέρριψε. Εάν μπορείτε να μας δώσετε κάποια στοιχεία, ποιοι ήταν οι λόγοι δηλαδή. Δεν ήταν τόσο ισορροπημένο, ήταν δηλαδή πιο κοντά στις θέσεις της Άγκυρας, ήταν πιο μετριοπαθές από ό,τι θα θέλαμε;
Και σχετικά με τις διερευνητικές. Βλέπουμε σήμερα Τούρκους αξιωματούχους να επανέρχονται στο θέμα, να διευρύνουν την ατζέντα και να μιλούν ακόμα και για θέματα κυριαρχίας βραχονησίδων ή νησιών. Σε μία τέτοια περίπτωση εμείς τι κάνουμε; Φεύγουμε; Σταματάνε οι όποιες συζητήσεις που μπορεί να έχουν εκκινήσει ξανά;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Δεν μπαίνω ποτέ σε λεπτομέρειες για την διαδικασία, αυτό που αποκαλείται «drafting», το πώς δηλαδή ένα κείμενο αλλάζει. Το μόνο το οποίο μπορώ να σας πω είναι ότι το αρχικό κείμενο δεν κάλυπτε ούτε τις δικές μας θέσεις, ούτε τις θέσεις της Κύπρου και το τελικό κείμενο τις καλύπτει. Δεν θέλω να μπω σε παραπάνω λεπτομέρειες.
Από εκεί και πέρα, ξέρετε, για το ζήτημα των διερευνητικών τα πράγματα είναι πάρα πολύ σαφή, διότι πάντα το αντικείμενο των διερευνητικών, και στους 60 γύρους οι οποίοι έχουν γίνει, ήταν το ίδιο. Και αυτό είναι και το αντικείμενο των διερευνητικών επαφών, διότι αυτή είναι η μία νομική διαφορά την οποία έχουμε με την Τουρκία.
Θέλω να τονίσω ότι υπάρχουν και άλλοι μηχανισμοί συζήτησης με την Τουρκία για άλλα ζητήματα τα οποία αφορούν τις διμερείς μας σχέσεις. Υπάρχει ο πολιτικός διάλογος σε επίπεδο Υπουργείων Εξωτερικών, υπάρχουν τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης που αφορούν κυρίως τον τρόπο με τον οποίο διαχειριζόμαστε ζητήματα τα οποία έχουν να κάνουν με τις Ένοπλες Δυνάμεις μας.
Προφανώς υπάρχουν και οι συναντήσεις οι οποίες μπορούν να γίνουν σε επίπεδο Υπουργών Εξωτερικών, γιατί όχι σε επίπεδο Πρωθυπουργού και Τούρκου Προέδρου, κάτι το οποίο δεν είναι δρομολογημένο αλλά δεν το έχω αποκλείσει σε καμία περίπτωση.
Όμως -να είμαι απολύτως σαφής- το αντικείμενο των διερευνητικών επαφών αφορά την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών και κανένα άλλο. Και αυτό είναι κάτι το οποίο, όταν ξεκινήσουν, θα το θέσουμε με απόλυτη σαφήνεια.
Γιάννης Χρηστάκος (MEGA): Θα ήθελα, κύριε Πρόεδρε, να πάμε στο άλλο θέμα το οποίο συζητήσατε και αφορά την εξάπλωση του COVID σε όλη την Ευρώπη. Μας δώσατε μία ιδέα για το πλαίσιο, προφανώς, το οποίο συζητάτε: Πώς μπορεί να λειτουργήσει η ισορροπία και οι οικονομίες να δουλέψουν και να προστατευτεί ο κόσμος και να μπορέσουμε να μειώσουμε την εξάπλωση του κορονοϊού.
Στην Αθήνα, όμως, και στο Νομό Αττικής φαίνεται ότι από τα στοιχεία τουλάχιστον που οι επιστήμονες μάς δίνουν, ο ιός, παρά τα μέτρα που έχουμε πάρει, δεν υποχωρεί.
Σκέφτεστε κάτι διαφορετικό; Κάποια νέα μέτρα ενδεχομένως; Ή κάποιον άλλον τρόπο αντιμετώπισης για να περιορίσουμε και εκεί τον κορονοϊό;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς να επαναλάβω αυτό το οποίο είπα. Υπάρχει μία ανησυχία, μεγάλη ευρωπαϊκή ανησυχία διότι το πρόβλημα δεν είναι μόνο ελληνικό, είναι παγκόσμιο. Αλλά αυτή τη στιγμή είναι ξεκάθαρο ότι παντού στην Ευρώπη είμαστε μπροστά σε αυτό το οποίο αποκαλούμε δεύτερο κύμα.
Και προφανώς υπάρχει και μία μεγαλύτερη ανησυχία από το γεγονός ότι έρχεται το Φθινόπωρο και μετά ο Χειμώνας και εκ των πραγμάτων δεν θα μπορούμε να είμαστε τόσο έξω όσο ήμασταν το Καλοκαίρι.
Και όπως σας είπα, υπάρχουν άλλες χώρες -οι πιο πολλές χώρες- οι οποίες έχουν αριθμούς που είναι πολύ χειρότεροι από τους ελληνικούς. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει εμείς στην Ελλάδα να ανησυχούμε ιδιαίτερα. Διότι πράγματι βλέπουμε μια έξαρση της επιδημίας στην Αττική, η οποία δείχνει κάποια στοιχεία σταθερότητας αλλά είναι ακόμα σε νούμερα τα οποία, για τα δικά μας δεδομένα τουλάχιστον, τα θεωρούμε υψηλά.
Δεν είμαστε ακόμα πλήρως έτοιμοι να αξιολογήσουμε τα μέτρα τα οποία έχουμε πάρει, γιατί όπως γνωρίζετε όταν παίρνει κανείς ένα πακέτο μέτρων πρέπει να περιμένει τουλάχιστον 15 μέρες για να δει αν τα μέτρα αυτά έχουν αποδώσει. Είναι κάτι το οποίο θα το αξιολογήσουμε την επόμενη εβδομάδα. Επαναλάβαμε, όμως, όλοι ότι βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια πραγματικότητα όπου ο κόσμος είναι κουρασμένος. Όπου από τη μια αναγνωρίζουμε ότι τα απλά πράγματα τα οποία είναι κάνουμε είναι τα μόνα τα οποία μπορούν να μας προστατεύσουν.
Πάνω από όλα και πρώτα από όλα μάσκες, αποστάσεις, πλύσιμο χεριών, μικρές συναθροίσεις, να βρισκόμαστε με ανθρώπους τους οποίους γνωρίζουμε και όχι με ανθρώπους τους οποίους δεν γνωρίζουμε. Αυτό αφορά και τις κοινωνικές μας συναναστροφές.
Και φυσικά -θα το ξαναπώ- υποχρεωτικά μάσκα εκεί που δεν μπορούν να τηρηθούν οι αποστάσεις. Διότι υπάρχουν περιπτώσεις όπου δεν μπορούν να τηρηθούν οι αποστάσεις.
Άκουσα και τη λάβαμε πολύ σοβαρά υπόψη μας, μια λογική δυσαρέσκεια για τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Παντού, σε όλο τον κόσμο, στα μέσα μαζικής μεταφοράς τις ώρες αιχμής δεν μπορούν να τηρούνται αποστάσεις. Για αυτό και ήμασταν από τις πρώτες χώρες που κάναμε τις μάσκες υποχρεωτικές. Δεν σταματήσαμε όμως εκεί. Γνωρίζετε ότι έχουν ήδη προστεθεί καινούργια δρομολόγια και θα προστεθούν ακόμα πολλά περισσότερα τις επόμενες εβδομάδες, γιατί θέλουμε να διευκολύνουμε τους πολίτες στις καθημερινές τους μετακινήσεις και να τους κάνουμε να είναι και να αισθάνονται πιο ασφαλείς. Δεν έχει μόνο σημασία το να είναι ασφαλείς, σημασία έχει και να αισθάνονται ασφαλείς.
Από εκεί και πέρα λοιπόν δεν είμαστε έτοιμοι να μιλήσουμε για πρόσθετα μέτρα. Όπου έχουμε τοπικά προβλήματα όπως αυτό το οποίο πληροφορήθηκα σήμερα, μαζικά κρούσματα σε χώρο εργασίας στην Πέλλα, θα λαμβάνονται με μεγάλη ταχύτητα μέτρα.
Αλλά θέλω για ακόμη μια φορά να επιστήσω την προσοχή σε όλους, και στους επαγγελματίες και στις επιχειρήσεις, ειδικά εκεί όπου έχουμε εκ των πραγμάτων συγχρωτισμούς που ευνοούν τη μεταφορά του ιού. Θα είμαστε πολύ αυστηροί στις προϋποθέσεις τις οποίες έχουμε βάλει.
Και βέβαια ο πρώτος μας σκοπός παραμένει πάντα να προστατεύσουμε τους πιο ευάλωτους. Εντείνουμε κι άλλο -έχουμε ήδη κάνει πολλούς- τους ελέγχους μας στα γηροκομεία.
Αλλά από ένα σημείο και πέρα είναι ξεκάθαρο ότι δεν μπορεί όλοι να κάνουν τεστ κάθε μέρα. Και υπάρχει -θα το ξαναπώ έστω κι αν αυτό μερικές φορές κάποιους ενοχλεί- η έννοια της ευθύνης, ατομικής αλλά και επαγγελματικής εν προκειμένω. Δεν μπορεί αυτή τη στιγμή άνθρωποι οι οποίοι έρχονται σε επαφή με τους πιο ευάλωτους, οι οποίοι γνωρίζουμε ότι αν, ο μη γένοιτο κολλήσουν κορονοϊό θα είναι σε πάρα πολύ δύσκολη θέση, να μην έχουν αυξημένη ευαισθησία και αυξημένη φροντίδα σε σχέση με κάποιον ο οποίος δεν έρχεται σε επαφή με τέτοιες κατηγορίες συμπολιτών μας.
Και θα είμαστε πολύ αυστηροί. Διότι έχουμε δει περιπτώσεις τραγικές. Έχω αναφερθεί και στη Βουλή σε αυτό. Στην περίπτωση στο Ασβεστοχώρι, όπου παραπάνω από 20 συμπολίτες μας έχασαν τη ζωή τους επειδή κάποιοι φέρθηκαν ανεύθυνα.
Εμείς κανονιστικά, προληπτικά και σε επίπεδο ελέγχου θα κάνουμε αυτό το οποίο πρέπει, αλλά κάνω ακόμα μία έκκληση, ειδικά σε συμπολίτες μας επαγγελματίες οι οποίοι έρχονται σε επαφή από τη φύση της δουλειάς τους με ανθρώπους οι οποίοι είναι ευάλωτοι και ηλικιωμένοι: Απαιτείται σε αυτές τις περιπτώσεις ακόμα πιο αυξημένη φροντίδα και προσοχή.
Γιάννης Καντέλης (ΣΚΑΪ): Κύριε Πρωθυπουργέ, στην Ελλάδα υπάρχει μία κριτική για τα αποτελέσματα της Συνόδου και προέρχεται κυρίως από το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ότι η χώρα τελικά δεν πήρε τίποτα, δεν πήρε κυρώσεις για την Τουρκία επειδή δεν αναγράφονται αυτές στα συμπεράσματα. Και θα ήθελα μια απάντηση από εσάς σε αυτό.
Και δεύτερον, αν το τουρκολιβυκό μνημόνιο το οποίο αναρτήθηκε, η συμφωνία μάλλον, που αναρτήθηκε στον ΟΗΕ δυσκολεύει τις ελληνικές θέσεις σε κάποιο επίπεδο.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Να ξεκινήσω με το δεύτερο. Η ανάρτηση στον ΟΗΕ είναι μια τυπική διαδικασία. Πρέπει να σας πω ότι ήδη καθυστέρησε 9 μήνες. Είναι μια διαδικασία που συνήθως γίνεται πολύ πιο γρήγορα. Και ευελπιστώ ότι το ελληνοαιγυπτιακό μνημόνιο συνεργασίας, κυρωμένο από δυο νόμιμα και κυρίαρχα κοινοβούλια, θα αναρτηθεί στον ΟΗΕ πριν από το τέλος του χρόνου.
Αλλά από εκεί και πέρα θεωρώ χρονική σύμπτωση τη χθεσινή ανάρτηση του μνημονίου. Ήταν κάτι το οποίο γνωρίζαμε ότι κάποια στιγμή θα συνέβαινε, είναι μια καθαρά γραφειοκρατική διαδικαστική ενέργεια. Δεν γίνεται κανένας έλεγχος ούτε καν όπως λέμε έλεγχος σκοπιμότητας και νομιμότητας. Δεν γίνεται ούτε το ένα ούτε το άλλο. Είναι υποχρεωμένος ο Οργανισμός να αναρτήσει και παρά ταύτα υπήρχε μια σημαντική καθυστέρηση.
Τώρα, για την κριτική της αντιπολίτευσης, δεν έχω προφτάσει να τη δω για να σας είμαι ειλικρινής, ήμουν αρκετά απασχολημένος τις τελευταίες ώρες.
Αν είναι αυτή που φαντάζομαι νομίζω ότι η καλύτερη απάντηση είναι κάποια δημοσιεύματα του ξένου Τύπου, όχι ελληνικών εφημερίδων, που λένε με σαφήνεια ποιο είναι το πλαίσιο το οποίο έχει μπει και ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στην Τουρκία εάν συνεχίσει τις προκλητικές της ενέργειες.
Έχω πει πολλές φορές ότι η κύρωση αυτή καθ’ αυτή δεν είναι αυτοσκοπός. Η απειλή της κύρωσης είναι αυτή η οποία μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγή συμπεριφοράς και αυτό θέλουμε. Και μέχρι στιγμής η στρατηγική την οποία έχουμε ακολουθήσει, το μέτωπο των συμμαχιών το οποίο έχουμε οικοδομήσει, η πολύ μεγαλύτερη κατανόηση σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και παγκόσμιας κοινής γνώμης για το τι συμβαίνει στην Ανατολική Μεσόγειο, πιστεύω ότι έχει υπηρετήσει τις εθνικές γραμμές.
Τώρα αν κάποιοι φαντασιώνονται άλλες, πιο τολμηρές ή ριζοσπαστικές πρωτοβουλίες θα μου έκανε και πολλή εντύπωση αν αυτό έρχεται από την αξιωματική αντιπολίτευση ή από τον κύριο Τσίπρα, ο οποίος γνωρίζει τους κανόνες με τους οποίους δουλεύουν τα Ευρωπαϊκά Συμβούλια. Και εν πάση περιπτώσει και ως διαπραγματευτής ο ίδιος δεν μπορώ να πω ότι τα έχει καταφέρει και εξαιρετικά περίφημα όσο ήταν Πρωθυπουργός.
Αλεξία Τασούλη (OPEN): Κύριε Πρόεδρε, ήθελα να ρωτήσω αν έχει δρομολογηθεί συνάντηση ή επικοινωνία με τον Πρόεδρο της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν, και αν αυτή η επικοινωνία θα γίνει πριν ή μετά τις διερευνητικές επαφές.
Και το δεύτερο είναι, εχθές ανακοινώθηκε από το ΝΑΤΟ ότι υπάρχει συμφωνία Ελλάδας – Τουρκίας, μεταξύ των στρατιωτικών αντιπροσωπειών. Η Τουρκία μάλιστα μίλησε για συναντίληψη σε νατοϊκό επίπεδο. Ήθελα ένα σχόλιο για αυτό. Και σε τι επίπεδο θα είναι ανοιχτή η 24ωρη τηλεφωνική επικοινωνία Αθήνας – Άγκυρας.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Για το δεύτερο είναι μία διαδικασία δρομολογημένη σε επίπεδο στρατιωτικών αρμοδίων. Οποιοσδήποτε μηχανισμός εκτόνωσης είναι πάντα ευπρόσδεκτος. Θεωρώ θετικό το γεγονός ότι στη σχετική ανακοίνωση υπήρξε ρητή αναφορά και δέσμευση από πλευράς Τουρκίας που αφορά στο σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου. Άρα νομίζω ότι οποιοσδήποτε τέτοιος προσθετικός μηχανισμός μπορεί να είναι υπό προϋποθέσεις χρήσιμος.
Στο πρώτο σας ερώτημα, όχι, δεν έχει δρομολογηθεί κάποια συνάντηση. Θεωρώ πιο λογικό αυτή τη στιγμή να εκκινήσουν οι διερευνητικές, να πάρουμε λίγο τη θερμοκρασία του κλίματος που υπάρχει στις σχέσεις μας και στη συνέχεια να δούμε το χρονοδιάγραμμα των όποιων πολιτικών επαφών.
Ειρήνη Ζαρκαδούλα (ΑΠΕ-ΜΠΕ): Κύριε Πρόεδρε, θα επιστρέψω στη χθεσινή συζήτηση για την Ανατολική Μεσόγειο και την Τουρκία. Χθες στις 18:00 η ώρα φτάναμε σε σημείο να πιστεύουμε ότι τα πράγματα είναι πάρα πολύ δύσκολα, δεν υπήρχε κάποια άκρη και απορρίπταμε το πρώτο προσχέδιο. Τι μεσολάβησε για να φτάσουμε σε αυτό το τρίτο και καταληκτικό σχέδιο το οποίο αποδεχτήκαμε; Και πώς πείστηκαν οι Ευρωπαίοι να συμπεριλάβουν στοιχεία που εμείς θέλουμε έτσι ώστε να δηλώνουμε απολύτως ικανοποιημένοι με τα συμπεράσματα, με το κείμενο συμπερασμάτων. Γιατί μεσολάβησαν κάποια στοιχεία, κάποιες διαβουλεύσεις, κάποιες διαπραγματεύσεις που δεν ξέρουμε.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Πολλή δουλειά. Ξέρετε, στα Συμβούλια πολλές φορές δεν εμπλέκονται κατ’ ανάγκη όλα τα κράτη-μέλη, εμπλέκεται η Προεδρία η οποία έχει και την ευθύνη να καταγράψει τις προτάσεις και κάποια κράτη-μέλη τα οποία έχουν ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον ή ένα ιδιαίτερο ειδικό βάρος για τα ζητήματα αυτά.
Θα επαναλάβω αυτό που σας είπα. Καταστήσαμε απολύτως σαφές, και η Ελλάδα και η Κύπρος, ότι το πρώτο κείμενο δεν ήταν αποδεκτό. Καταθέσαμε γραπτώς πολλές προτάσεις, έτσι γίνεται αυτή η δουλειά, οι πιο πολλές από αυτές πρέπει να σας πω ότι έγιναν δεκτές και αυτό νομίζω ότι είναι κάτι το οποίο μας χαροποιεί ιδιαίτερα διότι δείχνει ότι όταν έχεις το δίκιο με το μέρος σου, μπορείς τελικά να πείσεις τους Ευρωπαίους συναδέλφους σου ότι αυτά τα οποία λες πρέπει τελικά να μπορούν να αποτυπωθούν και στο χαρτί. Γιατί τα συμπεράσματα προφανώς του Συμβουλίου είναι δεσμευτικές αποφάσεις οι οποίες δεσμεύουν και αφορούν όλη την Ένωση και όλα τα κράτη-μέλη.
Και όπως -δεν έκανα αναφορά σε αυτό- αλλά προφανώς η συμφωνία για την Τουρκία ήταν και αυτή η οποία μας επέτρεψε με ακόμα μεγαλύτερη άνεση να μπορέσουμε να εγκρίνουμε -και να υπερθεματίσουμε κιόλας- την ανάγκη να επιβληθούν κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας οι οποίες, κατά την άποψή μου και κατά την άποψη όλων των μελών του Συμβουλίου, ήταν απολύτως επιβεβλημένες.
Αλλά μη μου ζητάτε να μπω σε λεπτομέρειες για τον τρόπο με τον οποίο διεξάγονται αυτές οι διαπραγματεύσεις, νομίζω ότι καταλαβαίνετε απόλυτα γιατί δεν μπορώ να πω περισσότερα.
